Nhö chuùng toâi ñaõ loan tin: Ñöùc Cha Marcello Zago, Toång thö kyù Boä Rao giaûng Tin Möøng cho caùc daân toäc, (töùc boä Truyeàn Giaùo), ñaõ qua ñôøi luùc 7 giôø saùng thöù naêm 01.3.2001, taïi truï sôû Boä truyeàn giaùo, keá beân Quaûng tröôøng Spagna, ôû trung taâm Roma, sau côn beänh laâu daøi vaø ñieàu trò taïi beänh vieän Gemelli. Leã an taùng ñöôïc cöû haønh luùc 11 giôø thöù baåy moàng 3.3.2001, trong Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ; sau ñoù ngaøi ñöôïc an taùng trong nhaø nguyeän cuûa Nghóa Ñòa cuûa Doøng Oblats de Marie Immaculeùe (Taän hieán cuûa Ñöùc Maria voâ nhieãm) ôû Marino, gaàn Roma.
Vöøa ñöôïc tin Ñöùc TGM Marcello Zago qua ñôøi, ÑTC vaøo nhaø nguyeän rieâng cuûa ngaøi, ñeå caàu nguyeän cho Vò Quaù Coá; sau ñoù göûi ñeán Ñöùc Hoàng Y Jozef Tomko, Toång tröôûng Boä Rao giaûng Tin Möøng cho caùc daân toäc, böùc ñieän vaên chia buoàn nhö sau:
“Vôùi noãi buoàn saâu xa, toâi nhaän ñöôïc tin Ñöùc Cha Marcello Zago qua ñi. Toâi xin göûi ñeán ÑHY taâm tình tham döï thaønh thöïc cuûa toâi vaøo caùi tang cuûa Boä Rao Giaûng Tin Möøng cho caùc Daân toäc, maø Ñöùc Cha Zago laø vò Toång Thö kyù raát taän tuïy Vôùi taâm tình caûm phuïc veà con ñöôøng Tu ñöùc saâu xa cuûa ngaøi, veà ñôøi soáng tu trì göông maãu trong Doøng Caùc Nhaø truyeàn giaùo Taän hieán cuûa Ñöùc Maria voâ nhieãm, Tu hoäi maø ngaøi ñaõ laø Beà Treân Toång quyeàn, veà söï haêng say muïc vuï, trong tö caùch laø moät Linh muïc vaø moät Giaùm muïc vaø sau cuøng söï ñoùn nhaän bình thaûn côn beänh cho tôùi giôø phuùt cuoái cuøng vôùi tinh thaàn phoù thaùc hoaøn toaøn cho Chuùa Quan Phoøng, toâi taï ôn Chuùa ñaõ ban cho Giaùo hoäi moät hình aûnh cuûa Moät Vò Thöøa taùc cuûa Tin Möøng nhieät thaønh nhö vaäy vaø moät Vò coäng taùc ñaëc bieät cuûa Toøa Thaùnh, nhaát laø trong laõnh vöïc rao giaûng Tin Möøng cho caùc daân toäc“. Böùc ñieän vaên keát thuùc nhö sau: “Trong khi toâi daâng leân Chuùa lôøi caàu nguyeän soát saéng, ñeå xin Ngöôøi ñoùn nhaän Vò Ñaày tôù toát laønh vaø trung thaønh naøy vaøo nôi hoan laïc ñôøi ñôøi, vì ñaõ tieâu hao moïi nghò löïc cuûa mình ñeå phuïc vuï Chuùa vaø caùc linh hoàn, toâi xin göûi ñeán ÑHY vaø taát caû nhöõng ai chia seû noãi ñau ñôùn veà söï qua ñi cuûa ngaøi khoûi theá gian naøy Pheùp laønh Toøa Thaùnh ñem laïi söï an uûi cho moïi ngöôøi“.
Sau ñaây laø Tieåu söû vaén taét cuûa Ñöùc TGM Marcello Zago, Toång thö kyù Boä Rao giaûng Tin Möøng cho caùc Daân toäc, ñöôïc ñaêng treân Nhaät baùo L’Osservatore Romano, soá ra ngaøy 2.3.2001.
Söï lo laéng truyeàn giaùo cuûa Ñöùc TGM khoâng coù bieân giôùi. Ngaøi ñaõ goùp coâng raát nhieàu vaøo THÑGM veà Giaùo daân, veà Ñôøi soáng taän hieán, vaø nhieät thaønh trong daán thaân truyeàn giaùo. Nhieät thaønh trong daán thaân truyeàn giaùo - Cha Zago ñaõ xung phong ñi truyeàn giaùo taïi Laøo quoác töø naêm 1959 ñeán naêm 1974, naêm ngaøi ñöôïc goïi veà Roma, vì ñöôïc chæ ñònh laø moät trong caùc thaønh vieân cuûa nhoùm caùc Huaán luyeän vieân taïi Hoïc vieän quoác teá Doøng OMI (Oblats de Marie Immaculeùe: Doøng Taän hieán cuûa Ñöùc Maria voâ nhieãm). Trong thôøi gian naøy, ngaøi tieáp tuïc hoïc hoûi vaø nghieân cöùu veà Phaät giaùo vaø ñaäu Tieán só veà Khoa truyeàn giaùo taïi Ñaïi Hoïc Gregoriana (Roma). Trôû laïi Laøo quoác naêm 1971, ngaøi ñöôïc HÑGM Laøo-vaø Campuchia trao traùch nhieäm nghieân cöùu theâm veà Phaät giaùo. Vôùi vai troø naày, ngaøi ñaõ höôùng daãn Phaùi ñoaøn Phaät giaùo ñeán Roma vieáng thaêm Ñöùc Phaoloâ VI (1963-1978) vaøo naêm 1973. Naêm 1974, Cha Zago tham döï Khoùa hoïp khoaùng ñaïi cuûa Lieân hieäp caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc AÙ chaâu (vöøa ñöôïc thaønh laäp), dieãn ra taïi Ñaøi Baéc, thuû ñoâ Ñaøi Loan.
Cuõng naêm 1974, trong luùc daïy taïi Ñaïi hoïc Saint-Paul ôû Ottawa (Canada), Cha Zago ñöôïc choïn laøm Giaùo sö phuï taù cho tôùi naêm 1980. Töø naêm 1980 ñeán 1983, cha daïy moân truyeàn giaùo taïi caùc Ñaïi hoïc ôû Roma, nhö : Ñaïi Hoïc Urbaniana, Ñaïi Hoïc Lateranoâ, vöøa laø Beà treân Hoïc vieän Tænh Doøng taïi YÙ. Naêm 1983, Ñöùc Gioan Phaoloâ II boå nhieäm ngaøi laøm Toång Thö kyù Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà ñoái thoaïi Lieân toân. Naêm 1984, coá vaán UÛy ban lieân laïc vôùi Do thaùi giaùo, beân caïnh Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà coå voõ söï hieäp nhaát giöõa caùc tín höõu Kitoâ.
Ngoaøi nhöõng chöùc vuï vaø traùch nhieäm treân ñaây, töø naêm 1976, Cha Zago ñaõ ñöôïc baàu laøm Beà treân Toång quyeàn cuûa Doøng Caùc nhaø truyeàn giaùo Taän hieán Ñöùc Maria voâ nhieãm. Sau 6 naêm, ngaøi ñöôïc taùi cöû trong nhieäm kyø thöù hai. Ngaøy 28 thaùng 3 naêm 1998, ÑTC boå nhieäm laøm Toång thö kyù Boä Rao giaûng Tin Möøng cho caùc daân toäc vaø ñöôïc taán phong Giaùm muïc ngaøy 25 thaùng 4 cuõng naêm 1998 trong Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ.
Chuùng ta coù theå nhaéc laïi nôi ñaây vai troø quan troïng vaø khaùc nhau cuûa Cha Zago trong ñôøi soáng Giaùo hoäi. Cha ñaõ laø moät trong caùc vò chuaån bò vaø ñieàu haønh dieãn tieán cuûa Ngaøy Caàu nguyeän Lieân toân cho Hoøa bình taïi Assisi, 27 thaùng 10 naêm 1986, do ÑTC chuû toïa vôùi söï hieän dieän cuûa caùc phaùi ñoaøn ñaïi dieän caùc toân giaùo lôùn treân theá giôùi vaø cha cuõng laø moät trong caùc vò coäng taùc vaøo vieäc soaïn thaûo Thoâng ñieäp truyeàn giaùo: “Redemptoris Missio“ (Söù vuï cuûa Chuùa Cöùu Theá). Cha ñaõ ñöôïc Lieân hieäp caùc Beà treân Toång quyeàn theá giôùi choïn laøm Ñaïi dieän tham döï caùc Khoùa hoïp khoaùng ñaïi cuûa THÑGM naêm 1997 veà Ôn goïi vaø Söù vuï cuûa ngöôøi giaùo daân, vaø veà vieäc huaán luyeän caùc Linh muïc naêm 1990. Laø thaønh vieân cuûa Hoäi ñoàng Lieân hieäp caùc Beà treân toång quyeàn theá giôùi, naêm 1987 cha ñöôïc choïn laøm Coá vaán Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà ñoái thoaïi lieân toân vaø naêm 1989, thaønh vieân cuûa Boä veà Ñôøi soáng taän hieán vaø Ñôøi soáng Toâng ñoà.
Ngoaøi ra, ÑTC coøn uûy thaùc cho cha Zago traùch nhieäm quan troïng khaùc treân caáp baäc Giaùo hoäi hoaøn vuõ: Laøm Toång thö kyù Khoùa hoïp khoaùng ñaïi THÑGM veà ñôøi soáng taän hieán, naêm 1994.
Cha Marcello Zago laø moät hoïc giaû noåi tieáng, coù moät neàn vaên hoùa saâu roäng. Cha ñaõ vieát raát nhieàu baøi vaø saùch vôû, caùch rieâng veà Phaät Giaùo, veà Ñoái thoaïi Lieân toân, veà Truyeàn giaùo, veà Ñôøi soáng taän hieán vaø coäng taùc ñaéc löïc vaø thöôøng xuyeân cuûa nhieàu taïp chí vaø nhaät baùo, trong ñoù coù nhaät baùo Avvenire vaø baùo L’Osservatore Romano.
Trong ba naêm giöõ chöùc vuï Toång thö kyù Boä Rao giaûng Tin Möøng cho caùc daân toäc, Ñöùc Cha Zago ñaõ phuïc vuï nhieät thaønh taïi chính Boä, taïi caùc Vaên phoøng, taïi caùc Hoïc vieän thuoäc Boä, ñoàng thôøi tieáp xuùc vôùi theá giôùi truyeàn giaùo, caùch rieâng vôùi caùc Giaùm muïc thuoäc caùc xöù truyeàn giaùo ñeán Roma “Ad Limina“ hoaëc trong nhöõng cuoäc gaëp gôõ rieâng. Thaùng Gieâng naêm 2000, ÑTC ñaõ cöû Ñöùc TGM laøm ñaëc söù cuûa ngaøi ñeå chuû toïa leã möøng kyû nieäm moät traêm naêm thaønh laäp ba Toøa Phuõ doaõn Toâng toøa taïi Peruø.
Trong thôøi gian laâu
daøi chòu beänh cho tôùi taét thôû,
Ñöùc Cha Zago ñaõ hy sinh ñeán
phuùt cuoái cuøng cho vieäc phuïc vuï
Toâng ñoà, truyeàn giaùo, vôùi
tinh thaàn cuûa ñöùc tin saâu xa.
Ngaøi thöïc laø moät göông saùng
cho caùc Vò chuû chaên, cho caùc linh
muïc vaø Tu só naêm nöõ trong vieäc
phuïc vuï trung thaønh Thieân Chuùa, Giaùo
hoäi vaø caùc Linh hoàn. Trong di chuùc
thieâng lieâng, ngaøi vieát: “Ñoái
vôùi toâi coù ba ñieàu quan troïng:
Chuùa Gieâsu Kitoâ, Giaùo hoäi vaø
vieäc truyeàn giaùo“.