Trong baøi thôøi söï tröôùc ñaây (09/3/2001), chuùng toâi ñaõ trình baøy nhöõng khoù khaên do phía Giaùo hoäi chính Thoáng Nga vaø do phía moät soá Ñaûng phaùi quoác hoäi, caùch rieâng Ñaûng Coäng saûn, ñoái vôùi chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II taïi Nga, moät chuyeán vieáng thaêm ñaõ ñöôïc noùi ñeán töø naêm 1989, töø thôøi cöïu Toång Thoáng Lieân xoâ, oâng Mikhail Gorbaciov, vaø sau ñoù, cöïu Toång thoáng Boris Eltsin cuõng laëp laïi lôøi môøi cuûa Toång Thoáng Gorbaciov.

 Nhöng Ñöùc Cha Tadeusz Kondrusiewicz, TGM Giaùm quaûn Toâng Toøa Giaùo phaän Moscowa vaø toaøn mieàn Nga Chaâu Aâu, coù nhöõng nhaän xeùt khaùc. Ngaøi tuyeân boá: “Cho duø trong luùc naøy xem ra bò choáng ñoái, toâi tin raèng chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Ukraine seõ laøm cho chuyeán vieáng thaêm taïi Nga ñöôïc deã daøng vaø gaàn keà hôn. Dó nhieân nhöõng phaûn öùng trong luùc naøy raát gay gaét vaø taïi Moscowa baàu khí khoâng thuaän tieän do nhöõng caêng thaúng gaây neân; nhöng toâi nghó raèng: vaøo thaùng saùu tôùi ñaây, ngöôøi ta seõ hieåu roõ chuyeán vieáng thaêm naøy laø moät chuyeán vieáng thaêm hoøa bình, khoâng laøm maát maùt gì cho caùc Giaùo hoäi chính thoáng caû“.

 Töôûng cuõng neân nhaéc laïi ñaây raèng: trong chuyeán vieáng thaêm Toøa Thaùnh (Ad Limina) vöøa qua cuûa caùc Giaùm muïc Nga (5 vò) taïi Vatican, caùc Vò chuû chaên ñaõ môøi ÑTC vieáng thaêm. Vaø Ñöùc TGM Kondrusiewicz tuyeân boá nhö sau: “Chuùng toâi khoâng tin raèng: Ñaây laø moät vieäc khoâng theå xaåy ra, bôûi vì toâi khoâng tin raèng: nhöõng phaûn öùng cuûa Giaùo hoäi chính thoáng thöïc söï laø nhöõng phaûn öùng maø Ñöùc Volodymir Sabodan, TGM Kiev vaø toaøn Ukraine, noùi leân trong böùc thö guûi cho ÑTC“.

 Ñöùc TGM Volodymir Sabodan, TGM chính thoáng Kiev (leä thuoäc Toøa Giaùo chuû Moscowa) ñaõ yeâu caàu Ñöùc GP II ñình laïi chuyeán vieáng thaêm hay ít ra khoâng gaëp caùc vò laõnh daïo hai Giaùo hoäi chính thoáng “roái ñaïo“ cuûa Ukraine. Trong tröôøng hôïp ngöôïc laïi - böùc thö vieát tieáp - thì 42 giaùm muïc cuûa Giaùo hoäi chính thoáng Ukraine, trung thaønh vôùi Toøa Giaùo chuû Moscowa, seõ ñi ñeán choã “ñoùng laïi baát cöù moái quan heä naøo“ vôùi caùc Giaùo hoäi vaø nhö vaäy, seõ chaám döùt thôøi kyø cuûa Coâng ñoàng chung Vatican II trong moái quan heä giöõa caùc tín höõu chính thoáng vaø coâng giaùo“.

 Nhaän xeùt cuûa Ñöùc TGM Kondrusiewicz khaùc haún. Theo ngaøi, thì chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Ukraine “seõ giuùp xaõ hoäi Nga hieåu nhieàu hôn söù vuï cuûa ngaøi, hieåu hôn yù chí cuûa ÑTC soáng trong hoøa bình vaø theo ñuoåi söï hieäp nhaát vôùi caùc Giaùo hoäi khaùc, noùi toùm laïi yù chí naøy ñöôïc caùc Giaùo hoäi chính thoáng chia seû vaø cuõng ñöôïc coi laø thaønh thöïc nôi caùc moâi tröôøng traùch nhieäm veà ñaïi keát taïi Vatican".

 Moät trong caùc vaán ñeà hoùc buùa hôn caû laø böùc thö cuûa TGM Kiev gôïi laïi vieäc tranh chaáp veà hôn moät ngaøn nhaø thôø, do chính phuû coäng saûn Lieân xoâ trao cho Giaùo hoäi chính thoáng thuoäc Toøa Giaùo Chuû Mascowa; Nhöõng nhaø thôø naøy, trong 10 naêm vöøa qua, ñaõ bò ñoøi laïi vaø trôû veà quyeàn sôû höõu cuûa caùc ngöôøi coâng giaùo thuoäc leã nghi Hy Laïp - coâng giaùo. Theo caùc ngöôøi chính thoáng, ñaây laø moät chieám höõu baát coâng vaø laøm tan raõ caùc giaùo phaän chính thoáng trong mieàn Lviv (Leopoli).

 Phaàn nhöõng ngöôøi coâng giaùo Uktaine, thì nhaán maïnh ñeán quyeàn cuûa ÑTC vieáng thaêm caùc tín höõu thuoäc Giaùo hoäi cuûa mình. Ñöùc Cha Kondrusiewicz giaûi thích nhö sau: “Khi Giaùo chuû Alexis ñeä nhò ñeán caùc mieàn ña soá coâng giaùo, ñaõ khoâng xin pheùp ai caû vaø khoâng chôø ñôïi ñöôïc Giaùo hoäi coâng giaùo môøi. Vaäy toâi khoâng thaáy taïi sao ÑTC phaûi ñöôïc pheùp cuûa Toøa Giaùo chuû Moscowa hoaëc chôø ñôïi lôøi môøi cuûa Giaùo hoäi chính thoáng, tröôùc khi ñeán Ukraine. Coäng ñoàng coâng giaùo chuùng toâi coù quyeàn ñöôïc thaáy, ñöôïc gaëp vò chuû chaên rieâng cuûa mình“.

 Chính Ñöùc GP II ñaõ tuyeân boá roõ raøng veà chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi taïi Ukraine nhö sau: “Öôùc muoán cuûa toâi laø chuyeán vieáng thaêm naøy goùp phaàn vaøo vieäc hoøa giaûi vaø hoøa bình giöõa caùc tín höõu Kitoâ“. Öôùc muoán cuûa Ñöùc GP II laø nhaèm vaøo Moscowa, ñieåm maø ngaøi ñaõ quan taâm töø naêm 1989, sau khi cheá ñoä coäng saûn Lieân Xoâ suïp ñoå. Chuyeán vieáng thaêm naøy, xem ra ñaõ coù theå gaàn hôn, sau chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi taïi Bucarest (thuû ñoâ Rumani) naêm 1999, moät quoác gia laøm chieác caàu noái giöõa beân Ñoâng vaø beân Taây, giöõa Moscowa vaø Constantinopoli. Rumani ñaõ trôû neân chaëng thöù nhaát cuûa moät con ñöôøng chaéc chaén tieán veà thuû ñoâ Nga. Luùc ñoù, maëc duøø coù nhöõng döï ñoaùn khoâng chaéc chaén tröôùc ngaøy vieáng thaêm, Ñöùc Teoctist, Giaùo chuû Bucarest vaø Coäng ñoàng chính thoáng Rumani ñaõ daønh cho ÑTC moät cuoäc tieáp ñoùn raát noàng haäu. Söï noàng haäu naøy chaéc cuõng seõ coù taïi Ukraine trong chuyeán vieáng thaêm thaùng saùu tôùi ñaây.

 Dó nhieân taïi Ukraine, khung caûnh xem ra phöùc taïp hôn saùnh vôùi Rumani. Tröôùc heát, vì nhöõng moái quan heä giöõa Giaùo hoäi chính thoáng Ukraine vôùi Toøa Giaùo chuû Nga vaø vôùi hai nhoùm li khai, bò coi laø “roái ñaïo“. Moät vaán ñeà khaùc cuõng coù theå xaûy ra do chuyeán vieáng thaêm ñöôïc loan baùo vaøo thaùng 5 tôùi ñaây taïi Ukraine cuûa Ñöùc Giaùo chuû Constantinopoli, vaø do vieäc coâng nhaän giaùn tieáp cuûa Toøa Giaùo chuû Constantinopoli ñoái vôùi Giaùo hoäi chính thoáng töï trò (li khai khoûi Toøa Giaùo chuû Nga). Sau cuøng, Constantinopoli coù theå coù nhöõng moái quan heä döùt khoaùt vôùi Ñöùc Filarete, vò giaùo chuû bò vaï tuyeät thoâng bôûi Giaùo hoäi chính thoáng thuoäc Toøa Giaùo chuû Nga, vaø trong moät thôøi laø ngöôøi coäng taùc tích cöïc vaøo vuï baùch haïi caùc tín höõu Hy laïp coâng giaùo taïi Ukraine.

 Duø sao, trong thö göûi cho ÑTC GP II, TGM Volodymir Sabodan ñaõ thaønh thöïc coâng nhaän raèng: neáu moái quan heä giöõa caùc tín höõu chính thoáng vaø Hy Laïp coâng giaùo taïi Ukraine trôû neân caêng thaúng, nhöng khoâng coù vieäc söû duïng baïo ñoäng choáng laïi caùc ngöôøi chính thoáng. Ñaây laø laäp tröôøng, neáu xeùt theo caùch luaän lyù cuûa chính thoáng, noùi leân moät söï côûi môû thöïc.

 Veà phía Moscowa, nhaân vaät soá hai cuûa Toøa Giaùo chuû Mascova, Ñöùc TGM Kirill, tuyeân boá nhö sau: “Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø Ñöùc Alexis ñeä nhò chæ coù theå gaëp nhau", khi naøo“ chaám döùt chieán tranh laïnh giöõa caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông vaø Taây phöông“. Hieän nay Giaùo hoäi chính thoáng Nga vaãn toá caùo Giaùo hoäi coâng giaùo chieâu moä tín ñoà vaø kyø thò caùc ngöôøi chính thoáng taïi mieàn Taây Ukraine.

 Veà phía Giaùo hoäi coâng giaùo, Ñöùc TGM Kondrusiewicz traû lôøi caùch cöùng raén veà nhöõng toá caùo naøy nhö sau: “Vôùi caùc baïn chính thoáng cuûa toâi, toâi muoán nhaéc laïi caùch ñoái xöû khaùc nhau maø chuùng toâi gaëp taïi Nga trong Hieán Phaùp, nhöõng khoù khaên trong vieäc coâng nhaän phaùp lyù ñoái vôùi caùc Coäng ñoàng cuûa chuùng toâi vaø nhöõng vaán ñeà phöùc taïp trong vieäc ñöôïc quoác tòch ñoái vôùi bieát bao ngöôøi trong chuùng toâi ñaõ khoâng sinh tröôûng taïi Nga. Chuùng toâi khoâng chieâu moä tín ñoà, nhöng chuùng toâi tranh ñaáu ñeå chieám laïi quyeàn sinh soáng vaø quyeàn tuyeân xöng ñöùc tin cuûa chuùng toâi trong töï do“.
 
 

Back to Radio Veritas Asia Home Page