Giaùo Hoäi Coâng Giaùo leã nghi Latinh taïi Nga
möøng kyû nieäm 10 naêm phuïc höng
Prepared
for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
Giaùo
hoäi coâng giaùo leã nghi Latinh taïi Nga möøng kyû nieäm 10 naêm phuïc
höng.
Nhö
chuùng toâi ñaõ loan tin tröôùc ñaây, trong nhöõng ngaøy
töø thöø saùu, 25 ñeán Chuùa nhaät 27.5.2001, Ñöùc TGM Jean
Louis Tauran, Ngoaïi tröôûng Vatican, ñaëc söù cuûa ÑTC, ñeán
Moscowa, deå chuû toïa caùc leã nghi möøng kyû nieäm 10 naêm cuoäc
phuïc höng cuûa Giaùo hoäi coâng giaùo leã nghi Latinh taïi ñaây. Cuõng
neân nhaéc laïi, sau khi cheá ñoä coäng saûn voâ thaàn taïi Lieân xoâ
suïp ñoå, ngaøy 13.4.1991, ÑTC cho toå chöùc laïi cô caáu Giaùo
hoäi coâng giaùo taïi Nga, baèng vieäc thieát laäp
hai Giaùo phaän: Giaùo Phaän Moscowa,
goàm taát caû laõnh thoå mieàn Nga Taây AÂu, ñöôïc trao phoù cho
Ñöùc TGM Tadeuz Kondrusiewicz vaø Giaùo Phaän Novosibirsk, mieàn Siberia,
do Ñöùc Cha Clemens Picket quaûn trò.Sau ñoù, moãi giaùo phaän naày,
laïi ñöôïc chia ra laøm hai giaùo phaän nöõa; vaø nhö theá, hieän
nay, taïi Lieân Bang Nga, Giaùo Hoäi coâng giaùo nghi leã Latinh, coù taát
caû laø boán giaùo phaän.
Moät
“Hoäi nghò veà Thaùnh Kinh vaø veà Giaùo hoäi“
cuõng ñöôïc toå chöùc trong dòp naøy, vôùi söï tham döï
cuûa 400 ñaïi bieåu coâng giaùo ñeán töø caùc mieàn khaùc nhau
trong nöôùc vaø ñaïi dieän caùc Giaùo hoäi khaùc hieän dieän treân
laõnh thoå Nga.
Thuaät
laïi nguoàn tin töø Toøa Söù Thaàn ôû Moscowa, Haõng thoâng taán
Interfax vieát nhö sau: “Ñöùc TGM Tauran khoâng
noùi ñeán chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Nga, cuõng khoâng
ñeà caäp ñeán vieäc toå chöùc moät cuoäc gaëp gôõ giöõa ÑTC Gioan
Phaoloâ II vaø Ñöùc Alexis ñeä nhò, Giaùo chuû Moscowa
vaø toaøn theå Giaùo hoäi chính thoáng Nga. Tin naøy ñaõ
ñöôïc chính Vò ñaëc söù cuûa ÑTC xaùc nhaän thöù baåy vöøa
qua. Ngaøi giaûi thích: Trong luùc naøy, ÑTC khoâng ghi trong chöông trình
moät chuyeán thaêm nhö vaäy trong töông lai gaàn ñaây.
Duø
vaäy, nhaân dòp kyû nieäm 10 naêm taùi laäp Giaùo hoäi taïi Nga, nhöõng
vieãn töôïng veà moät chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Nga trôû
neân moät vaán ñeà thôøi söï. Nhaät baùo Nevasimimaja Gazeta, moät
trong caùc baùo uy tín nhaát cuûa thuû ñoâ Moscowa, trong nhöõng ngaøy
vöøa qua, ñaõ ñaët caâu hoûi cho caùc ñoäc giaû cuûa mình nhö sau:
“Chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II taïi Moscowa
laø moät söï kieän tích cöïc hay tieâu cöïc?“. Vaø sau ñaây
laø keát quaû cuûa vieäc thaêm doø dö luaän, do 647 ñoäc giaû
traû lôøi: 46,8% nghó raèng: moät chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC laø
“tích cöïc vaø caàn thieát xeùt veà baát cöù phöông dieän naøo“;
21,3% cho raèng: chuyeán vieáng thaêm chæ tích cöïc, neáu ngaøi
saün saøng nhöôïng boä veà vaán ñeà caùc ngöôøi coâng giaùo theo
leã nghi Bizantin vaø caùc vaán ñeà khaùc nöõa.
Noùi
ñeán “nhöôïng boä“, caùc ñoäc giaû naøy muoán nhaéc laïi vieäc
tranh chaáp veà caùc nôi phuïng töï giöõa nguôøi coâng giaùo, hieäp
nhaát vôùi Roma, vaø caùc ngöôøi chính thoáng, caùch rieâng taïi
Ukraine. Töôûng cuõng neân nhôù laïi raèng: caùc noâi phuïng töï
naày (caùc nhaø thôø) tröôùc ñaây laø cuûa ngöôøi coâng giaùo,
bò nhaø ñoäc taøi Stalin tòch thu vaø trao cho Giaùo hoäi chính thoáng
trong thôøi kyø coäng saûn. Vuï tranh chaáp naøy ñaõ vaø hieän coøn
gaây neân nhöõng caêng thaúng giöõa hai beân.
Sau
cuøng, 31,8% theo laäp tröôøng cöùng raén cho raèng: chuyeán vieáng
thaêm laø tieâu cöïc vaø Ñöùc Giaùo chuû Alexis ñeä II, cuûa Giaùo
Hoäi chính thoáng Masacova, trong baát cöù tröôøng hôïp naøo,
khoâng ñöôïc gaëp Ñöùc Gioan Phaoloâ II.
Kyù
giaû Filipp Taratorkin, ñaëc phaùi vieân cuûa Haõng thoâng taán
Stranaru, caïnh Vatican, nhaän xeùt raèng: Caùch rieâng giôùi trí thöùc
Nga coù moät yù nghó tích cöïc veà Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø Ñaïo
coâng giaùo. Kyù giaû Taratorkin vieát nhö sau: “Vò Giaùo Hoaøng Roma
laø nhaäp theå cuûa Taây phöông trong yù nghó cao caû nhaát, vaø, nhö
vaäy coù theå noùi, laø moät con ngöôøi teá nhò veà lôøi noùi“.
Kyû giaû ñaët caâu hoûi: “Vaäy caùi gì thuùc ñaåy daân chuùng uûng
hoä Ñöùc Gioan Phaoloâ II?“. OÂng traû lôøi: “Ngaøi laø moät con
ngöôøi côûi môû vaø thaønh thöïc, laø moät linh muïc thi haønh
nghieâm chænh Thöøa taùc vuï cuûa mình vaø, sau cuøng, noùi toùm laïi,
ngaøi laø moät con ngöôøi deã thöông“. Kyù
giaû Taratorkin vieát tieáp: “Caùc taùc phaåm cuûa Ñöùc Gioan
Phaoloâ II, hieän ñöôïc baùn taïi caùc tieäm saùch lôùn ôû
Moscowa, cho thaáy roõ: Ngaøi laø ngöôøi noùi vôùi caùc tín höõu
vôùi moät kieåu noùi ñôn sô vaø deã hieåu, ñoàng thôøi cho thaáy
ngay raèng: taùc giaû laø moät
ngöôøi hoïc roäng, thoâng thaùi, naém vöõng kieåu haønh vaên cuûa
mình“. Ñaëc phaùi vieân vieát tieáp: “Hôn nöõa, vieäc khöôùc töø
gaëp Ñöùc Gioan Phaoloâ II veà phía Ñöùc Giaùo chuû Alexis ñeä nhò
vaø nhöõng lôøi tuyeân boá cuûa Ñöùc Giaùo Chuû coù tính caùch
chæ trích Ñöùc Thaùnh Cha, cuõng nhö
chæ trích nhöõng ngöôøi khaùc, (nhöõng lôøi tuyeân boá ñoù)
gaây phaûn öùng choáng laïi ngaøi, vaø taïo ra trong quaàn chuùng caûm
giaùc naøy: laø Ñöùc Giaùo chuû muoán traùnh cuoäc gaëp gôõ, vôùi
lyù do naøy laø caùc vaán ñeà chöa ñöôïc giaûi quyeát trong moái
quan heä giöõa caùc nguôøi coâng giaùo vaø chính thoáng, thay vì tìm
caùch giaûi quyeát caùc vaán ñeà naøy treân caáp baäc toái cao“.
Veà
phía Giaùo hoäi coâng giaùo taïi Nga, nhöõng vò laõnh ñaïo coâng
giaùo ñaõ heát söùc traùnh moïi tính caùch “khôûi hoaøn“. Trong
Tuaàn baùo “AÙnh saùng Tin Möøng“, soá ra ngaøy 20.5.2001 vöøa
qua, nhaân dòp kyû nieäm 10 naêm phuïc höng
Giaùo hoäi coâng giaùo taïi Nga, Ñöùc TGM Tadeuz Kondrusiewicz,
vieát nhö sau: “Giôùi treû bieåu loä söï quan taâm moãi ngaøy moãi
theâm cuûa hoï ñoái vôùi ñôøi soáng Giaùo hoäi . Ñaây laø ñieàu
mang laïi nieàm hy voïng cho töông lai. Giaùo hoäi coâng giaùo
tham döï tích cöïc vaøo vieäc phaùt trieån
ñoái thoaïi giöõa caùc Giaùo hoäi Kitoâ vaø ñoái thoaïi lieân
toân, vaø luoân luoân giöõ caùc moái quan heä toát vôùi nhieàu cô
caáu cuûa xaõ hoäi Nga. Nhöng ñoàng thôøi, Ñöùc TGM khoâng giaáu
gieám nhöõng khoù khaên cuûa Giaùo hoäi coâng giaùo taïi Nga. Tröôùc
heát vieäc thieáu caùc linh muïc, Tu só vaø Giaûng vieân giaùo lyù,
thieáu caùc nhaø thôø vaø nhaø caàu nguyeän: 40% giaùo xöù khoâng
coù moät nôi nhaát ñònh ñeå cöû haønh phuïng vuï. Roài trong laõnh
vöïc muïc vuï coøn raát nhieàu vieäc phaûi laøm.
Ngoaøi
nhöõng khoù khaên ñöôïc Ñöùc TGM Tadeuz Kondrusiewicz nhaéc ñeán
trong Tuaàn baùo “AÙnh saùng Tin Möøng“, Tuaàn baùo “Gia Ñình
Kitoâ” baèng tieáng Phaùp, soá phaùt haønh cho tuaàn leã töø töø
16.5.2001 ñeán 01.6.2001) ñaõ vieát nhö sau: “Giaùo hoäi coâng giaùo
taïi Nga thuoäc thieåu soá: goàm khoaûng 500 ngaøn trong moät quoác gia
coù treân 150 trieäu daân cö. Giaùo hoäi naøy hieän dieän taïi Nga
töø theá kyû XII. Tröôùc caùch maïng 1917, goàm hai giaùo phaän,
vôùi 800 ngaøn giaùo daân, haàu heát goác Ba lan, Ñöùc vaø Lituani,
ñöôïc chia thaønh 250 giaùo xöù, do 300 linh muïc höôùng daãn. Döôùi
cheá ñoä coäng saûn, haàu nhö bò tieâu dieät. Sau cheá ñoä coäng
saûn, naêm 1991 Giaùo hoäi coâng giaùo ñöôïc phuïc höng, chæ coøn
laïi coù 10 giaùo xöù vôùi 8 linh muïc. Roài luoân luoân bò
caùc ngöôøi chính thoáng , nhaát laø haøng giaùo só,
toá caùo veà toäi “chieâu moä tín höõu cuûa hoï“. Naêm 1997, laïi
gaëp khoù khaên khaùc, do luaät veà töï
do toân giaùo taïi Nga. Luaät naøy chæ coâng nhaän caùc toân giaùo
ñöôïc coi laø truyeàn thoáng
taïi Nga ,coù quyeàn hoaït ñoäng vaø phaùt trieån, nhö Chính thoáng
giaùo, Hoài giaùo, Do thaùi giaùo vaø Phaät giaùo. Caùc toân giaùo
khaùc, keå caû Kitoâ giaùo, duø
ñaõ hieän dieän taïi Nga töø theá kyû XII, khoâng phaûi laø toân
giaùo truyeàn thoáng, bò nhieàu giôùi haïn vaø kieåm soaùt. Nhôø söï
tranh ñaáu can ñaûm vaø söï can thieäp tröïc tieáp cuûa ÑTC vôùi
Nhaø Caàm quyeàn trung öông Lieân Bang Nga, nhaát laø vôùi Toång Thoáng
Boris Eltsin vaø Vladimir Putin, Giaùo hoäi traùnh ñöôïc nhieàu khoù
khaên vaø ñöôïc töï do hôn trong hoaït ñoäng vaø phaùt trieån. Nhöng
vaãn bò Giaùo hoäi chính thoáng gaây nhieàu
caûn trôû, baèng caùch
toá caùo “laø chieâu moä tín höõu cuûa hoï“. Coù leõ vì aûnh höôûng
cuûa Giaùo hoäi coâng giaùo moãi ngaøy moãi gia taêng, Giaùo hoäi chính
thoáng khoâng muoán coù chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ
II taïi Moscowa vaø taïi Nga.
Thöïc söï, Giaùo hoäi chính thoáng chieám ñaïi ña soá, khoâng coù lyù do phaûi lo sôï. Sau cheá ñoä coäng saûn, nghóa laø töø naêm 1990, Giaùo hoäi chính thoáng taïi Nga goàm 128 Giaùo phaän, vôùi 150 Giaùm muïc; 19 ngaøn giaùo xöù vôùi 17 ngaøn linh muïc vaø 2,300 Thaày saùu. Moät löïc löôïng huøng haäu vôùi 70 trieäu tín höõu coù theå gaây aûnh höôûng saâu roäng hôn Giaùo hoäi coâng giaùo gaáp traêm laàn, vaø hôn nöõa vaãn ñöôïc Nhaø Nöôùc uûng hoä vaø coi nhö laø “Quoác giaùo“.