Caùc quoác gia ngheøo coù hy voïng gì
vaøo nhöõng höùa heïn cuûa khoái G8 khoâng
Prepared
for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
Caùc
quoác gia ngheøo coù hy voïng gì vaøo nhöõng höùa heïn cuûa khoái
G8 khoâng?
Hoäi nghò thöôïng ñænh taïi Genova (taây baéc nöôùc YÙ ) vôùi söï tham döï cuûa 8 Sieâu cöôøng (nhöõng quoác gia kyõ ngheä taân tieán): Hoa kyø, Canada, Anh, Ñöùc, YÙ, Phaùp, Nhaät baûn, vaø Nga, vaø vôùi söï hieän dieän cuûa OÂng toång thö kyù LHQ, OÂng Kofi Annan; cuûa oâng Romano Prodi, Chuû tòch UÛy ban Lieân hieäp Chaâu AÂu vaø cuûa ñaïi dieän moät soá nöôùc ngheøo Chaâu Phi vaø Chaâu AÙ, ñaõ quyeát ñònh thaønh laäp Quyõ vôùi moät tæ 200 trieäu Myõ kim, ñeå trò chöùng beänh Aids vaø caùc chöùng beänh khaùc hieän ñang lan traøn gheâ sôï taïi Chaâu phi.
Veà
caùc moùn nôï ngoaïi quoác, Hoäi nghò thöôïng ñænh quyeát ñònh
giaûm bôùt cho 23 quoác gia maéc nhieàu nôï hôn caû. Soá nôï
ñöôïc giaûm leân tôùi 74 tæ Myõ kim. Hoäi nghò coøn quyeát ñònh
giuùp ñôõ kyõ thuaät, ñeå phaùt trieån caùc daân toäc chaäm tieán.
Tröôùc
chöông trình vó ñaïi naøy (ít ra treân giaáy tôø), nhieàu caâu hoûi
ñöôïc ñaët ra: Chuùng ta nghó gì veà nhöõng ñeà nghò cuï theå
phaùt xuaát bôûi Hoäi nghò G8 laàn naøy taïi Genova (giaûm nôï, thaønh
laäp quó choáng beänh Aids vaø trôï giuùp kyõ thuaät cho caùc quoác
gia ñang phaùt trieån, nhöng vôùi ñieàu kieän thöïc hieän neàn daân
chuû)? Thöïc söï ñaây laø khôûi söï cuûa moät con ñöôøng môùi
trong luùc böôùc vaøo Ngaøn naêm thöù ba, hay chæ laø nhöõng höùa
heïn, vaø seõ qua ñi nhö nhieàu
höùa heïn khaùc?
Sau
ñaây laø pheâ bình cuûa Cha Giulio Albanese, moät nhaø
truyeàn giaùo ñaõ nhieàu naêm hoaït ñoäng taïi Chaâu phi vaø
hieän laø Giaùm ñoác Haõng thoâng taán Misna (cuûa caùc nhaø truyeàn
giaùo), ñoái vôùi nhöõng höùa heïn cuûa Hoäi nghò G8 taïi Genova,
vöøa keát thuùc. Nhöõng pheâ phaùn cuûa Cha döïa treân kinh nghieäm
töø tröôùc tôùi giôø, khoâng bi quan, maø cuõng khoâng laïc quan,
nhöng laø nhöõng nhaän xeùt khaùch quan.
Theo
Cha Albanese, thì vieäc thaønh laäp Quyõ saên soùc söùc khoûe, vieäc
giaûm bôùt soá nôï cho 23 quoác gia ngheøo hôn caû, cuõng nhö chöông
trình phaùt trieån Chaâu phi vaø vieäc xaùc nhaän saùng kieán tröôùc
ñaây cuûa Lieân hieäp Chaâu AÂu veà vieäc
choáng buoân baùn vuõ khí... taát caû ñeàu laø tích cöïc. Nhöng
tieác thay, chuùng ta vaãn ôû trong giai ñoaïn “höôûng nhôø loøng
nhaân haäu“ cuûa caùc Sieâu cöôøng maø thoâi. Ñaây chæ laø nhöõng
gioït nöôùc trong moät bieån caû ñaày nhöõng
nhu caàu cuûa caùc quoác gia ngheøo naøn.
Chuùng
ta laáy ngay thí duï veà Quyõ ñöôïc höùa heïn thaønh laäp vöøa
roài taïi Hoäi nghò Genova ñeå chöõa chöùng beänh Aids taïi Chaâu
phi (con soá maéc beänh naøy leân tôùi 36 trieäu) vaø caùc chöùng beänh
thoâng thöôøng khaùc taïi Luïc ñòa naøy (beänh lao, beänh soát reùt
röøng): moät tæ 200 ngaøn Myõ kim (moät soá tieàn lôùn ñoái vôùi
caùc quoác gia ngheøo), nhöng soá tieàn naøy chæ baèng soá tieàn Hoa
kyø daønh moãi naêm cho vieäc cheá taïo Hoûa tieãn choáng hoûa tieãn.
Moät
thí duï khaùc: Caùc vò laõnh ñaïo caùc Sieâu Cöôøng nhaéc laïi
cam ñoan duøng 0,7% lôïi töùc cuûa möùc saûn xuaát ñeå
daønh cho vieäc coäng taùc phaùt trieån caùc daân toäc. Ñaây
laø moät saùng kieán ñaõ ñöôïc 22 quoác gia giaàu coù, goïi laø
“donors, caùc aân nhaân“, ñöa ra töø laâu. Nhöng vôùi thôøi
gian qua ñi, khoâng moät quoác gia “aân nhaân“ naøo ñoùng goùp vaøo
quó, tröø maáy nöôùc mieàn baéc AÂu (Scandinaves). Thaäm chí,
caùc Sieâu cöôøng (Phaùp, Anh, YÙ, Canada) ñaõ giaûm bôùt soá
vieän trôï cho caùc quoác gia ngheøo ôû mieàn Nam Baùn Caàu,
cho duø caùc quoác gia naøy ñaõ cam ñoan taïi Hoäi nghò
Okinawa, laø seõ toân troïng
vieäc trích 0,7% nhö ñaõ thoûa thuaän. Ñaây thöïc laø caâu chuyeän
bieán ngoân, laø troø heà cuûa vieäc phaùt trieån maø caùc nöôùc
giaàu coù tieáp tuïc keå laïi cho caùc nöôùc ngheøo khoå. Vaø caùc
quyõ thaønh laäp chæ laø moät hoäp daønh tieàn nhoû beù maø caùc nöôùc
giaàu duøng ñeå löøa bòp caùc quoác gia mieàn Nam Baùn Caàu.
Theo
nhöõng döõ kieän saün coù, Cha Albanese
daãn chöùng ñeå xaùc nhaän ñieàu quaû quyeát treân ñaây. Thöïc
söï trong nhöõng naêm vöøa qua, soá vieän trôï cho caùc nöôùc
ngheøo gia taêng, tuy khoâng bao nhieâu, töø 52 leân tôùi 56 tæ Myõ
kim. Nhöng duø soá theâm naøy coù thöïc ñi nöõa, neáu tính theo phaàn
traêm, laïi huït maát 12% saùnh vôùi
10 naêm tröôùc ñaây. Thöïc söï caùc nöôùc giaàu chæ goùp vaøo
vieäc phaùt trieån moät phaàn möôøi
(1/10) cuûa soá tieàn ñöôïc daønh cho vieäc vuõ trang trong nöôùc.
Noùi
ñuùng ra, sau Hoäi nghò Genova, chuùng ta vaãn coøn ôû trong taâm traïng
“laõnh nhaän loøng töø bi thöông xoùt“ cuûa caùc nöôùc giaàu,
nhö nhöõng muïn baùnh rôùt töø maâm cao coã ñaày cuûa caùc nöôùc
giaàu maø thoâi. Cha Albanese noùi: “Ñaây chæ laø nhöõng böôùc
tieán nhoû beù, nhö gioït nöôùc trong bieån caû. Thöïc ra toâi chôø
ñôïi nhieàu hôn nöõa nôi Hoäi nghò Genova“.
Dó
nhieân, coù naïn tham nhuõng taïi nhieàu nöôùc ngheøo, cuõng nhö taïi
caùc quoác gia giaàu coù. Nhieàu luùc, vieän trôï khoâng ñeán hay ñeán
quaù ít trong tay ngöôøi daân ngheøo. Cha Albanese ñeà nghò: “Nhöng
chuùng toâi thieát töôûng: caùc cô quan quoác teá raát coù theå kieåm
soaùt caùc vieän trôï baèng nhöõng ñieàu kieän khaét khe, ñeå baûo
ñaûm nhöõng soá tieàn ñaõ boû ra hay vieän trôï thöïc phaåm, thuoác
men... ñöôïc duøng trong coâng ích vaø trong vieäc phaùt trieån“.
Ñeå traùnh nhöõng tham nhuõng, cha Albanes yeâu caàu caùc cô quan quoác
teá tìm nhöõng toå chöùc ñòa phöông ñaùng tín nhieäm, nhö caùc
toå chöùc khoâng chính phuû, hoaëc caùc tu hoäi truyeàn giaùo. (Dó
nhieân caùc chính phuû, ... seõ khoâng bao giôø chaáp nhaän ñieàu
kieän naøy). Moãi laàn soá vieän trôï ñöôïc trao cho caùc toå chöùc
khoâng chính phuû hay caùc tu hoäi truyeàn giaùo... ñeàu chaéc chaén
ñeán tay ngöôøi daân. Dó nhieân, khi ñaõ laõnh nhaän nhöõng vieän
trôï naøy, caùc toå chöùc khoâng chính phuû hay toân giaùo coù traùch
nhieäm baùo tin caùc chính phuû ñòa phöông vaø töôøng trình caùc
cô quan quoác teá ñaõ cung caáp vieän trôï.
Noùi
ñeán söï hieän dieän cuûa moät soá quoác gia Chaâu phi vaø Chaâu AÙ
taïi Hoäi nghò Genova, Cha
Albanese toû veû phaãn noä veà thaùi ñoä cuûa caùc Sieâu cöôøng, bôûi
vì söï hieän dieän cuûa hoï ñaõ bò khai thaùc. Caùc Sieâu cöôøng
toû neùt maët nhaân töø thöông
xoùt vaø coi hoï nhö nhöõng ñaïi dieän cuûa Lieân hieäp Chaâu phi,
môùi ñöôïc thaønh laäp. Khoâng coù moät thoâng caùo naøo veà söï
ñoùng goùp cuûa caùc Sieâu cöôøng cho Chöông trình Chaâu phi. Nhaø
truyeàn giaùo nhaán maïnh: “Toâi chôø ñôïi trong vaên kieän keát
thuùc Hoäi nghò G8 Genova ít ra
moät trang noùi ñeán vieäc ñoùng
goùp cuûa caùc Sieâu cöôøng hay ít
ra daønh rieâng cho Chaâu phi. Traùi laïi, chæ thaáy nhöõng nuï cöôøi.
Ai laø ngöôøi ñaõ löu yù ñeán moät Lieân hieäp Chaâu phi ñang thaønh
hình?
Cuoái
cuøng, Cha Albanese, moät nhaø truyeàn giaùo kinh nghieäm veà caùc vaán
ñeà Chaâu phi keát luaän nhö sau:
“Vaán ñeà chính laø chuùng ta khoâng
bieát neàn vaên hoùa cuûa mieàn Nam Baùn Caàu. Chuùng ta ngöôøi Chaâu
AÂu chæ bieát taäp trung vaøo Luïc ñòa cuûa mình, nhöng troïng taâm cuûa theá giôùi ôû nôi khaùc. Bieát roõ raøng caùc nöôùc
ngheøo, ñaây laø con ñöôøng ñoái thoaïi vôùi hoï“.
Ñeå keát thuùc baøi noùi chuyeän hoâm nay, chuùng toâi xin tröng laïi lôøi baát huû cuûa Ñöùc Phaoloâ VI (1963-1978) vieát trong Thoâng ñieäp “Populorum Progressio: Phaùt trieån caùc daân toäc“, ñöôïc coâng boá naêm 1967 nhö sau: “Phaùt trieån laø teân môùi cuûa hoøa bình“. Bao laâu coøn coù nhöõng hoá saâu giöõa caùc ngöôøi giaàu (chieám tôùi 80% taøi saûn treân theá giôùi) vaø caùc ngöôøi ngheøo (ñaïi ña soá) chæ chieám coù 20% maø thoâi, theá giôùi seõ khoâng bao giôø coù hoøa bình. Nhöõng vuï tranh ñaáu vaø nhöõng cuoäc bieåu tình vöøa qua (tieác thay ñaõ coù nhöõng baïo ñoäng) taïi Genova vaø tröôùc ñaây taïi Seattle (Hoa kyø), taïi Nice (Phaùp) vaø taïi Goeteborg (Thuïy ñieån) laø nhöõng baùo ñoäng, nhöõng phaãn uaát tröôùc nhöõng baát coâng xaõ hoäi ngaøy nay. Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ nhaéc laïi trong dòp Hoäi nghò Thöôïng Ñænh cuûa nhoùm G8 taïi Genova nhö sau: “Caùc Sieâu cöôøng, caùc Vò quyeàn haønh treân theá giôùi... haõy nghó ñeán caùc nöôùc ngheøo, haõy laéng nghe tieáng keâu than cuûa caùc ngöôøi ngheøo.”