Nhöõng vaán ñeà khoång loà vaø theâ thaûm
treân theá giôùi hieän nay caàn giaûi quyeát
Prepared
for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
Nhöõng
vaán ñeà “khoång loà vaø theâ thaûm“ treân theá giôùi hieän nay
caàn giaûi quyeát.
Nhaân
dòp Hoäi nghò thöôïng ñænh G8 ñöôïc toå chöùc taïi Genova (Taây
baéc nöôùc YÙ), töø 20 ñeán 22 thaùng 7/2001, vôùi söï tham döï
cuûa 8 Sieâu cöôøng (töùc nhöõng quoác gia kyõ ngheä: Hoa kyø,
Canada, Anh, Phaùp, Ñöùc, YÙ, Nga, Nhaät baûn), baùo chí vaø ñaøi
phaùt thanh truyeàn hình, caùch rieâng caùc cô quan thoâng tin vaø nhieàu
ñoaøn theå coâng giaùo taïi YÙ, trong nhöõng ngaøy naøy, ñeàu
nhaéc ñeán nhieàu vaán ñeà khoång loà vaø theâ thaûm ñang ñeø
naëng treân caùc nöôùc ngheøo khoå treân theá giôùi, nhaát laø taïi
Chaâu phi. Chieán tranh vaãn tieáp tuïc taïi nhieàu nôi, vieäc saûn
xuaát vaø buoân baùn vuõ khí, naïn ñoùi khoå, naïn haïn haùn, naïn
muø chöõ, naïn thieáu nöôùc uoáng, moâi sinh bò oâ nhieåm, hoá saâu
giöõa caùc nöôùc ngheøo vaø caùc nöôùc giaàu, vieäc phaân chia ñaát
ñai, taøi saûn, vaán ñeà caùc moùn nôï keách suø cuûa caùc nöôùc
ngheøo... Ñaây laø nhöõng vaán ñeà theâ thaûm cuûa nhaân loaïi caàn
phaûi giaûi quyeát. Nhöng ai laø ngöôøi coù thaåm quyeàn ñeå giaûi
quyeát caùch hôïp phaùp?
Dó
nhieân khoâng phaûi caùc Sieâu cöôøng. Theo Abbeù Pierre, toâng ñoà
cuûa caùc ngöôøi ngheøo, chæ coù Lieân Hieäp Quoác laø cô quan quoác
teá goàm caùc quoác gia hoäi vieân treân caû theá giôùi, coù thaåm
quyeàn veà caùc vaán ñeà treân theá giôùi maø thoâi.
Theo phaùp lyù laø vaäy; nhöng trong thöïc teá, caùc Sieâu cöôøng
khoâng uûng hoä, Lieân hieäp quoác khoâng laøm gì ñöôïc. Bieát bao
laàn LHQ toå chöùc nhöõng Hoäi nghò thöôïng ñænh, ñeå thaûo luaän
vaø tìm giaûi phaùp cho caùc vaán ñeà khaån caáp naøy, nhöng haàu
nhö khoâng ñi ñeán nhöõng thaønh quaû cuï theå ñaùng keå. Thí duï,
FAO, cô quan cuûa LHQ lo veà
canh noâng vaø thöïc phaåm, truï
sôû ôû Roma, cuoái naêm 1997, ñaõ trieäu taäp Hoäi nghò thöôïng
ñænh caùc Vò quoác tröôûng, Thuû töôùng treân theá giôùi ñeå
giaûi quyeát vaán ñeà thöïc phaåm, naïn ñoùi... Nhöng ngöôøi daân, caùch rieâng
taïi nhieàu nöôùc Chaâu phi, caøng
ngaøy caøng ñoùi khoå... Nhöõng
hình aûnh chieáu laïi treân Ñaøi truyeàn hình cho thaáy roõ nhöõng
caûnh theâ thaûm cuûa con ngöôøi, khoâng coøn laø con ngöôøi nöõa...
Caùc quoác gia giaàu thònh khoâng “goùp tieàn“, thì laøm sao giaûi
quyeát ñöôïc?
Moät
thí duï cuï theå khaùc: Cuba bò naïn caám vaän töø naêm 1963 tôùi
nay, vaãn phaûi soáng trong hoaøn caûnh thieâu thoán. Irak töø 10 naêm
nay bò taøn phaù vaø caám vaän, ngöôøi daân laønh tieáp tuïc cheát
vì thieáu thuoác men, thöïc phaåm. Ai laø ngöôøi chaïy ñeán caáp cöùu?
Mieàn caùc Hoà Lôùn taïi Chaâu phi töø bao naêm nay chieán tranh vaãn
tieáp dieãn, ai laø ngöôøi cung caáp vuõ khí, nuoâi döôõng caùc vuï
tranh chaáp vuõ trang naøy? Nhieàu chöùng beänh coù theå chöõa laønh
taïi caùc nöôùc chaäm tieán, ai laø ngöôøi cung caáp thuoác men ñeå
dieät tröø? Theo ñaøi truyeàn hình YÙ trong nhöõng ngaøy vöøa qua,
cöù taùm phuùt, thì coù moät treû em cheát vì beänh taät, vì thieáu
aên. Tröôùc caûnh ñau thöông naøy, ai laø ngöôøi tìm phöông döôïc
chaïy chöõa? Trong luùc ñoù, caùc Sieâu cöôøng vaãn chieám öu tieân
trong vieäc cheá ñaïo caùc loaïi vuõ khí ñeå baùn cho caùc nöôùc
ngheøo. Trong luùc ñoù, vì phaïm ñeán quyeàn lôïi kinh teá, vì
tranh giaønh aûnh höôûng, caùc Sieâu cöôøng khoâng muoán can thieäp
ñeå chaám döùt nhöõng vuï tranh chaáp ñaãm maùu taïi Phi chaâu.
Tibet bò Trung quoác chieám, LHQ khoâng leân tieáng, khoâng moät quoác
gia naøo can thieäp. Traùi laïi Kuwait, moät quoác gia beù nhoû vaø
phong phuù veà daàu hoûa ôû vuøng
vònh Ba Tö, bò Irak xaâm chieám,
thì caùc Sieâu cöôøng
caáp toác phaùi nhöõng löïc löôïng huøng haäu: thuûy, luïc, khoâng
quaân ñeán mieàn naøy. Chæ trong ít ngaøy caùc Sieâu cöôøng (tröø
Nga) ñaõ ñeø beïp quaân ñoäi cuûa Nhaø ñoäc taøi Sadñam Hussein.
Soá
phaän cuûa theá giôùi naèm trong tay caùc Sieâu cöôøng, khoâng phaûi
trong tay Lieân hieäp quoác. Taïi Hoäi ñoàng Baûo An LHQ, moät trong caùc
Hoäi vieân Sieâu cöôøng (Hoa kyø, Nga, Trung quoác, Anh, Phaùp) phuû
quyeát, taát caû guoàng maùy teâ lieät.
G8
vaãn chieám phaàn ñònh ñoaït
veà soá phaän caùc quoác gia ngheøo, nhöôïc tieåu treân theá giôùi.
Ai cuõng thaáy roõ: G8 laø moät toå chöùc goàm 8 Sieâu cöôøng,
caùc nöôùc tieán boä veà kyõ ngheäï, kyõ thuaät; nhöng khoâng
phaûi laø moät toå chöùc quoác teá theo ñuùng nghóa, cuõng khoâng
phaûi laø moät toå chöùc cuûa LHQ nhö UNESCO, FAO v.v... Ñöôïc thaønh
laäp naêm 1975 taïi Rambouillet, keá Paris, ban ñaàu caùc Sieâu cöôøng
chæ goàm Hoa kyø, Phaùp, Ñöùc, Anh, YÙ vaø Nhaät baûn, vôùi muïc
ñích ñoái phoù vôùi côn khuûng hoaûng veà daàu hoûa xaåy ra trong
luùc ñoù. Xeùt veà nguyeân thuûy: ñaây laø moät Hoäi nghò Thöôïng
ñænh ñöôïc trieäu taäp do caùc Vò laõnh ñaïo chính phuû cuûa 6
quoác gia hoäi vieân. Sau naøy, caùc cuoäc gaëp gôõ ñöôïc trieäu
taäp vaøo nhöõng thôøi kyø nhaát ñònh vaø ñöôïc di chuyeån trong
caùc nöôùc thuoäc toå chöùc. Naêm 1976, Canada ñöôïc gia nhaäp vaø
sau cuøng naêm 1990, Nga cuõng tranh ñaáu ñeå ñöôïc trôû thaønh hoäi
vieân. Caùc ñeà taøi ñöa ra thaûo luaän moãi ngaøy moãi nhieàu theâm.
Coù laàn ñaõ thaûo luaän ñeán
vaán ñeà kinh teá hoaøn caàu, vaán ñeà toäi aùc treân theá giôùi,
vaán ñeà chính trò xaõ hoäi...
Laàn
naøy, hoïp taïi Genova, G8 gaây
tieáng vang roäng lôùn vaø bò choáng ñoái
döõ doäi töø nhieàu tuaàn leã nay, vì Hoäi nghò coù theå thaûo
luaän ñeán “vieäc toaøn caàu hoùa kinh teá“. Toaøn caàu hoùa, töï
noù khoâng xaáu, cuõng khoâng toát. Tuøy ñöôøng höôùng cuûa vieäc
Toaøn caàu hoùa naøy. Neáu chæ nhaèm ñeán nhöõng lôïi ích kinh teá,
nhaát laø “ñoäc quyeàn“ kinh teá, taøi chaùnh cuûa caùc Sieâu cöôøng,
thaät laø moät söï döõ, vì hoá saâu giöõa caùc nöôùc giaàu vaø
ngheøo seõ moãi ngaøy moãi saâu hôn. Vì theá ÑTC yeâu caàu: “Haõy
nghó tôùi caùc nöôùc ngheøo. Haõy laéng nghe tieáng keâu than cuûa
ngöôøi ngheøo. Vieäc Toaøn caàu hoùa phaûi ñöôïc höôùng daãn
theo ñuùng chieàu höôùng vaø ñoàng thôøi phaûi coå voõ vieäc Toaøn
caàu hoùa tình lieân ñôùi“ (dieãn vaên cuûa ÑTC vaøo ngaøy chuùa
nhaät 8.7.2001).
Lôøi
keâu goïi cuûa ÑTC ñaõ coù tieáng vang roäng lôùn. Ngoaïi tröôûng
YÙ, oâng Ruggiero, tuyeân boá: “Lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc Gioan
Phaoloâ II raát quan troïng vaø ñaùnh ñoäng
löông taâm con ngöôøi trong luùc naøy“. Trong nhöõng ngaøy vöøa
qua, caùc Boä tröôûng Kinh teá, taøi chaùnh cuûa 7 Sieâu cöôøng (Hoa
kyø, Canada, Anh, Phaùp, Ñöùc, Nhaät baûn, YÙ, tröø Nga) ñaõ hoïp
taïi Roma ñeå thaûo luaän veà ñeà nghò tha caùc moùn nôï ngoaïi
quoác cuûa caùc nöôùc ngheøo. Ñaây laø ñeà nghò vaø yeâu caàu ñaõ
ñöôïc ÑTC vaø Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà Coâng lyù vaø Hoøa bình
leân tieáng nhieàu laàn trong Naêm Thaùnh 2000 vöøa qua.
Ngoaøi
ra coøn moäït tia saùng nöõa: oâng Toång thö kyù LHQ, Kofi Annan, vaø
15 vò quoác tröôûng (trong ñoù coù Toång thoáng El Salvador, Niger,
Malì, Algeùrie, Nam phi, vaø Thuû töôûng Bangladesh) ñaïi dieän 49 nöôùc
ngheøo, seõ coù maët taïi Genova vaø ñöôïc G8 tieáp. Tröôùc ñoù,
OÂng Toång thö kyù LHQ ñaõ vieáng thaêm nhieàu nöôùc Chaâu phi vaø
sau cuøng ñeán Chaâu AÂu. Sau chuyeán vieáng thaêm naøy, trôû veà
Truï sôû New York, trong dieãn vaên ñoïc taïi Toøa nhaø LHQ, oâng choáng
laïi vieäc saûn xuaát caùc loaïi vuõ khí nheï. Trong nhöõng ngaøy tôùi
ñaây oâng seõ tôùi Genova, ñeå cuøng vôùi
ñaïi dieän caùc nöôùc ngheøo theo doõi Hoäi nghò G8. Trong Hoäi
nghò oâng seõ ñeà nghò: caàn phaûi coù moät haønh ñoäng quoác teá daøi haïn
choáng laïi caûnh ngheøo khoå vaø chöùng dòch “Beänh Lieät Khaùng”
hieän nay taïi Chaâu phi. Hy voïng, vôùi uy tín quoác teá, oâng Toång
thö kyù LHQ seõ laø “phaùt
ngoân vieân“ cuûa caùc nöôùc ngheøo khoå beân caïnh G8. Ñöùc Gioan
Phaoloâ II vaãn uûng hoä LHQ vaø
chuû tröông Cô quan toái cao naøy phaûi coù moät uy tín vaø thaåm
quyeàn sieâu quoác gia, ñeå giaûi
quyeát vaø ñònh ñoaït veà caùc vaán ñeà theá giôùi.
Taïi
Genova töø nhieàu ngaøy nay, coù nhieàu ñoaøn theå YÙ vaø quoác teá
tuï hoïp, thaûo luaän, tranh ñaáu cho caùc nöôùc ngheøo. Chính phuû
YÙ raát lo sôï veà nhöõng vuï baïo ñoäng seõ xaåy ra nhö
taïi Seattle (Hoa kyø) vaø môùi ñaây taïi Goeteborg (Thuïy ñieån). Boä
tröôûng Ngoaïi giao YÙ, oâng Ruggiero, tuyeân boá saün saøng ñoái
thoaïi vôùi caùc ngöôøi ngheøo.
Theá
giôùi nhìn veà Genova vaø hy voïng raèng laàn naøy Hoäi
nghò G8, vôùi söï can thieäp cuûa oâng Toång thö kyù LHQ vaø
lôøi keâu goïi cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II, tieáng keâu than cuûa caùc
ngöôøi ngheøo ñöôïc laéng nghe vaø caùc vaán ñeà
khoång loà, theâ thaûm treân theá giôùi ñöôïc giaûi quyeát
daàn daàn trong tinh thaàn coäng taùc giöõa hai mieàn Baéc Baùn Caàu
giaàu thònh vaø mieàn Nam Baùn
Caàu chaäm tieán,
ñeå cuøng nhau xaây döïng moät theá giôùi coâng bình vaø toát
ñeïp hôn trong Ngaøn naêm thöù ba.
Phaùi
ñoaøn Toøa Thaùnh leân tieáng veà vieäc saûn xuaát vaø buoân baùn
caùc loaïi vuõ khí nheï.
Tin
New York - 13.7.2001 - Trong nhöõng ngaøy vöøa qua taïi Truï sôû Lieân
hieäp quoác ôû New York, trong phieân hoïp veà caùc loaïi vuõ khí
nheï, Ñöùc OÂng Celestino Migliore, Thöù tröôûng Ngoaïi giao
Toøa Thaùnh, tröôûng phaùi ñoaøn, ñoïc dieãn vaên veà laäp tröôøng
cuûa Toøa Thaùnh ñoái vôùi vaàn ñeà naøy. Ngaøi noùi: “Giöõa caùc
vuõ khí vaø baïo ñoäng, thuø gheùt, tan raõ xaõ hoäi, coù moái lieân
heä raát laø chaët cheõ. Vì theá caùc loaïi vuõ khí nheï khoâng
ñöôïc coi nhö laø baát cöù loaïi haøng hoùa naøo ñöôïc baùn taïi
thò tröôøng“.
Ñaïi dieän Toøa Thaùnh coøn noùi theâm nhö sau: “Dó nhieân trong moät theá giôùi bò ñaùnh daáu bôûi nhieàu haønh ñoäng ñoäc aùc, ai naáy coù quyeàn töï veä chính ñaùng; nhöng vaán ñeà ñöôïc ñem ra thaûo luaän trong luùc naøy laø vieäc buoân baùn baát hôïp phaùp vaø vieäc saûn xuaát caùc loaïi vuõ khí nheï, hieän ñang gaây neân bieát bao naïn nhaân, nhaát laø thöôøng daân vaø ñang nuoâi döôõng nhöõng hieän töôïng bi ñaùt, nhö hieän töôïng treû em ñöôïc vuõ trang ñeå chieán ñaáu gieát ngöôøi. Vôùi nhöõng bieän phaùp do phieân hoïp LHQ ñeà nghò, caàn phaûi coù nhöõng kieåm soaùt chaët cheõ treân caùc thò tröôøng, nhöng nhaát laø caàn coå voõ caùc hoaït ñoäng chính trò vaø giaùo duïc, ñeå goùp coâng vaøo vieäc xaây döïng neàn vaên hoùa veà hoøa bình vaø veà söï soáng, baèng caû vieäc vöôït qua nhöõng caên côù saâu xa gaây ra chieán tranh vaø baïo ñoäng“ (Avvenire 13.7.2001)