Ñieåm baùo ngaøy 24/06/2001
veà chuyeán thaêm cuûa ÑTC taïi Ukraine
Prepared
for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
ÑIEÅM
BAÙO ngaøy 24/06/2001 veà chuyeán
vieáng thaêm cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II taïi Ukraine.
Caùc baùo lôùn nhoû xuaát baûn saùng Chuùa nhaät 24.06.2001 taïi YÙ vaø caùch rieâng taïi Thuû ñoâ Roma ñeàu noùi ñeán chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II taïi Ukraine vôùi nhieàu hình aûnh vaø nhieàu baøi khaùc nhau. Ñaây laø moät trong caùc chuyeán vieáng thaêm khoù khaên hôn caû, vì Giaùo hoäi chính thoáng Nga vaø Giaùo hoäi chính thoáng Ukraine, thaân Nga, phaûn ñoái chuyeán vieáng thaêm naøy, tröôùc vaø caû ngay trong luùc vieáng thaêm. Nhöng coù theå noùi ngay raèng: nhöõng phaûn ñoái kia chæ do Haøng giaùo phaåm vaø Giaùo só chính thoáng, vôùi moät vaøi nhoùm quaù khích cuûa Giaùo hoäi chính thoáng Nga vaø Ukraine maø thoâi.
Theo phaùt ngoân vieân vaø Giaùm ñoác phoøng baùo chí Toøa Thaùnh, Tieán só Navarro Valls, moät trong caùc thaønh vieân thuoäc ñoaøn tuøy tuøng cuûa ÑTC, töø Kiev, tuyeân boá sau thaùnh leã saùng Chuùa nhaät 24/06/2001 vôùi ñaëc phaùi vieân Ñaøi truyeàn hình YÙ raèng: Trong soá caùc ngöôøi döï leã, coù raát nhieàu anh chò em chính thoáng. Coù theå moät soá naøo ñoù ñeán vì toø moø, nhöng ña soá ñeán ñeå toû tình lieân ñôùi vôùi anh chò em coâng giaùo vaø bieåu loä loøng troïng kính ñoái vôùi Vò Thöôïng khaùch tôùi thaêm Ukraine.
Ñaëc phaùi vieân Ñaøi truyeàn hình YÙ ñaõ phoûng vaán moät soá anh chò em chính thoáng trong ñaùm ñoâng coâng giaùo tham döï thaùnh leã. Taát caû ñeàu traû lôøi: chuùng toâi ñeán ñeå tham döï thaùnh leã vôùi anh chò em coâng giaùo vaø ñeå bieåu loä caûm tình ñoái vôùi Ñöùc Gioan Phaoloâ II, moät nhaân vaät khaùc thöôøng.
Moät
phuï nöõ khoaûng 18 tuoåi traû
lôøi: “Toâi ñeán ñaây, vì toâi muoán trôû laïi Giaùo hoäi coâng
giaùo“. Ñaây laø moät thí
duï cuï theå. Ngay töø ñaàu chuyeán vieáng thaêm vaø nhaát laø sau
chuyeán vieáng thaêm naøy, nhöõng tröôøng hoäp nhö chò phuï nöõ
treân ñaây seõ coøn nhieàu hôn nöõa. Thôøi gian seõ traû lôøi.
Kinh nghieäm Hy laïp vöøa qua cho moïi ngöôøi thaáy: Ñöùc Gioan
Phaoloâ II laø con ngöôøi
“laøm laïi lòch söû“ vaø coù theå ñaûo loän tình hình maø nhieàu
ngöôøi khoâng nghó ñeán. Cuõng trong baøi phoûng vaán cuûa Ñaøi
Truyeàn hình YÙ Chuùa nhaät vöøa qua, Tieán só Navarro Valls quaû quyeát:
Chuyeán vieáng thaêm Ukraine, nôi phaùt xuaát Kitoâ giaùo caùch ñaây
hôn moät ngaøn naêm, taïi mieàn Trung Ñoâng AÂu (988-2001) vaãn laø
moät giaác mô töø laâu, vaø coù theå noùi: töø luùc Ñöùc Karol
Wojtyla chöa ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng. Giaác mô naøy khoâng ai
nghó raèng: ñaõ coù theå thaønh söï thöïc trong ngaøy hoâm nay.
Khoâng
ai ngôø Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ coù theå vieáng thaêm Giaùo hoäi
chính thoáng Rumani vaøo thaùng 5 naêm 1999. Ñaây laø chuyeán vieáng
thaêm thöù nhaát cuûa moät Vò Giaùo Hoaøng Roma taïi moät quoác gia
ñaïi ña soá theo chính thoáng, keå töø naêm 1054, naêm xaåy ra nhöõng
chia reõ traàm troïng vaø keùo daøi cho tôùi luùc naøy giuõa caùc tín
höõu Kitoâ. Taïi ñaây, Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ ñöôïc Ñöùc
Teoctist, Giaùo chuû chính thoáng Rumani, ñoùn tieáp raát noàng haäu
vaø luoân luoân theo beân caïnh Vò Thöôïng khaùch. Caû hai cuøng ngoài
treân chieác xe “Papalmobile“ qua caùc ñöôøng phoá giöõa tieáng
hoan hoâ cuûa caùc tín höõu
chính thoáng (ñaïi ña soá) vaø
coâng giaùo (thieåu soá) tuoán ra caùc ngaû ñöôøng cuûa Thaønh phoá
Bucarest (thuû ñoâ). Trong Thaùnh leã do Ñöùc Gioan Phaoloâ II
chuû teá, tín höõu chính thoáng vaø coâng giaùo tham döï ñoâng
ñaûo vaø hoâ lôùn tieáng: Unidade, unidade, unidade!!! (Hieäp nhaát,
hieäp nhaát, hieäp nhaát).
Tröôùc
söï ngaïc nhieân cuûa nhieàu ngöôøi, thaùng 11 cuõng naêm 1999,
Ñöùc Gioan Phaoloâ II laïi thöïc hieän moät chuyeán vieáng thaêm khaùc
taïi Georgia, nôi ñaây ña soá daân cö theo Giaùo hoäi chính thoáng.
Ñaây laø moät chuyeán vieáng thaêm chôùp nhoaùng ñeå vieáng thaêm
hai ngöôøi baïn thaân cuõ: Ñöùc Giaùo chuû chính thoáng Ilia ñeä
nhò vaø Toång thoáng Shevardnadze, cöïu Toång tröôûng ngoaïi giao cuûa
Toång thoáng Lieân xoâ, oâng Gorbaciov. Trong dòp naøy, ÑTC vaø Toång
thoáng Shevardnadze cuøng nhau möøng kyû nieäm 10 naêm suïp ñoå cuûa
Böùc Töôøng Berlin, ñaùnh daáu moät böôùc quaët vó ñaïi cuûa lòch
söû. Taïi ñaây Ñöùc Giaùo chuû Illia
ñeä nhò, tuy laø ngöôøi baïn thaân, coù thaùi ñoä laïnh leõo,
khoâng nhö Ñöùc Teoctist taïi Bucarest. Ñöùc Giaùo chuû
toá caùo ngöôøi coâng giaùo chieâu moä tín höõu chính thoáng.
Nhöng buø laïi, Toång thoáng Shevardnadze, moät tín höõu chính thoáng,
ñaõ daønh cho Ñöùc Gioan Phaoloâ II moät cuoäc tieáp ñoùn raát noàng
haäu. Duø laø tín höõu chính thoáng, Toång thoáng ñaõ döï thaùnh
leã do ÑTC chuû teá taïi Toøa nhaø theå thao cuûa Thuû ñoâ Tbilisi.
Ai
ngôø chuyeán vieáng thaêm Hy laïp ñaõ coù theå thöïc hieän ñöôïc
caùch ñaây gaàn hai thaùng. Ñaây laø chuyeán vieáng thaêm ñöôïc
coi laø khoù khaên hôn caû trong gaàn 23 naêm Trieàu Giaùo Hoaøng cuûa
Ñöùc Gioan Phaoloâ II, vì Giaùo
hoäi chính thoáng taïi ñaây, chieám tôùi 95% daân soá trong nöôùc,
coù thaùi ñoä thuø ñòch, choáng ñoái Giaùo hoäi coâng giaùo
Roma töø 10 theá kyû nay (töø naêm chia reõ caùc tín höõu Kitoâ naêm
1054), hoaøn toaøn choáng laïi cuoäc haønh höông cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II
theo veát chaân Thaùnh Phaoloâ, ngöôøi ñaàu tieân rao giaûng Thieân
Chuùa cho daân Thaønh Atheønes. Chæ trong 24 tieáng ñoàng hoà taïi Thuû
ñoâ Hy laïp, Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ thay ñoåi haún tình hình, töø
thuø ñòch sang caûm tình. Ngöôøi daân Hy laïp khoâng tuoán ra caùc
ngaû döôøng hoan hoâ Ñöùc Gioan Phaoloâ II, nhöng hoï ñaõ chaêm
chuù theo doõi ngaøi treân ñaøi truyeàn hình vaø hoï ñaõ heát söùc
caûm phuïc Vò Muïc töû khieâm toán, hieàn laønh, thaønh thöïc ñeán
töø Roma. Chính phuû vaø daân
chuùng Hy laïp ñaõ coi chuyeán vieáng thaêm, tuy ngaén nguûi, laø moät
vinh döï cho Hy laïp, moät daân toäc hieáu khaùch vaø coù moät neàn
vaên minh töø ngaøn naêm. Taïi Atheønes, Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ
khieâm toán xin tha thöù veà vuï bao vaây Thaønh Constantinopoli do Nghóa
binh Thaùnh giaù naêm 1204. Ñöùc TGM Atheønes vaø Giaùo chuû Giaùo hoäi
chính thoáng Hy laïp, Christodoulos, voã tay hoan hoâ. Roài sau ñoù,
Ñöùc TGM leân ñöôøng ñi
Moscowa, ñeå thoâng baùo cho Ñöùc Alexis ñeä nhò Giaùo chuû chính
thoáng Nga veà chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II taïi
Atheønes, ñoàng thôøi mang theo moät söù ñieäp cuûa Ngaøi göûi cho
Giaùo chuû chính thoáng Nga. Nhöng Giaùo hoäi chính thoáng Nga, moät
trong caùc Giaùo hoäi chính thoáng coù con soá tín höõu ñoâng nhaát
treân theá giôùi (khoaûng 70 trieäu), vaãn khoâng thay ñoåi laäp tröôøng
vaø vaãn phaûn ñoái caùch rieâng
chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II taïi Ukraine, cöûa
ngoõ vaøo Nga. Thöû hoûi
Ñöùc Giaùo chuû Nga coù theå choáng ñoái ñeán cuøng khoâng, nhaát
laø sau chuyeán vieáng thaêm Ukraine naøy? Trong dòp ÑTC ñeán Ukraine,
coù nhieàu phaùi ñoaøn coâng giaùo töø Nga, Bielorussia,
Siberia, vaø töø nhieàu quoác gia mieàn Ñoâng Nga, do caùc vò Giaùm
muïc höôùng daãn, ñaõ ñeán döï thaùnh leã saùng Chuùa nhaät 24.06.2001
do ÑTC chuû teá taïi Kiev. Vaøi taïi Leopoli, ban toå chöùc cho bieát
seõ khoaûng 20 nguôøi haønh höông ñeán töø caùc quoác gia laän caän.
Tröôùc
nhöõng toá caùo cuûa Giaùo chuû chính thoáng Nga, ÑHY Walter Kasper,
ngöôøi Ñöùc, Taân chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà coå voõ
söï hieäp nhaát caù tín höõu Kitoâ, tuyeân boá: “Toâi khoâng hieåu
ñöôïc nhöõng toá caùo cuûa Moscowa. Söï töùc giaäïn, phaãn noä
cuûa Ñöùc Alexis ñeä nhò laø phi lyù“. Thaùi ñoä vaø nhöõng toá
caùo naøy xaåy ra taïi saân bay Bielorussia, luùc Giaùo chuû Alexis ñeä
nhò ñeán vieáng thaêm caùc ngöôøi chính thoáng taïi ñaây. Cuõng
trong luùc ñoù, maùy bay cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaùp xuoáng saân
bay Brest cuûa thuû ñoâ Ukraine. Vò giaùo chuû Nga tuyeân boá: “Ngöôøi
daân Ukraine yù thöùc ñöôïc raèng: chuyeán vieáng thaêm naøy seõ
khoâng ñem laïi hoøa bình, hay söï oån ñònh, hoaëc söï toát ñeïp
hôn trong caùc moái quan heä giöõa caùc Giaùo hoäi taïi Ukraine“. Vò
Giaùo chuû noùi tieáp: “Chuùng toâi seõ khoâng muoán ngöôøi ta chaám
döùt moät söï toát ñeïp hôn trong caùc moái giao haûo cuûa chuùng
toâi, khoâng muoán moät ngöôøi naøo ngaên chaën con ñöôøng cuûa
chuùng toâi“. Vôùi gioïng ñe doïa Vò Giaùo chuû noùi theâm: “Nhöng
coù theå laø vieäc chaám döùt naøy seõ xaåy ra“. Ñaây laø gioïng
ñieäu Toøa Giaùo chuû ñaõ duøng nhieàu laàn: “Neáu Ñöùc Gioan
Phaoloâ II nhaát ñònh vieáng thaêm Ukraine, seõ coù söï ñoaïn tuyeät
caùc cuoäc tieáp xuùc vaø ñoái thoaïi giöõa hai Giaùo hoäi Coâng
giaùo vaø chính thoáng“.
Tröôùc
luùc Vò Giaùo chuû Nga tuyeân boá nhöõng lôøi ñe ñoa treân ñaây
taïi phi tröôøng cuûa thuû ñoâ Coäng hoøa Bielorussia, thì treân maùy
bay töø Roma ñeán Kiev, bình luaän veà nhöõng lôøi tuyeân boá “ñoaïn
tuyeät tieáp xuùc vaø ñoái thoaïi vôùi Roma“ do Giaùo hoäi chính
thoáng Nga ñöa ra, Tieán só Navarro Valls tuyeân boá: “Ngöôøi chính
thoáng boû maát chuyeán taàu lòch söû“. (Theo baûn tin cuûa nhaät
baùo “La Stampa“, xuaát baûn taïi Torino, baéc YÙ, soá ra ngaøy
Chuùa nhaät 24.6.2001).
Traùi
laïi cöïu Toång thoáng Lieân xoâ, oâng Mikhail Gorbaciov, tuyeân boá
trong dòp Ñöùc Gioan Phaoloâ II vieáng thaêm Ukraine raèng: “Chuyeán
vieáng thaêm Moscowa seõ ñöôïc thöïc hieän“. Cöïu Toång thoáng
tin chaéc: Sau chuyeán vieáng thaêm Ukraine, sôùm muoän, ÑTC seõ vieáng
thaêm Nga. Tuy coâng nhaän Vò Giaùo chuû Moscowa coù nhöõng lyù do rieâng
vaø bieát roõ coù nhöõng caúng thaúng giöõa Giaùo hoäi chính thoáng
Nga vaø Giaùo hoäi coâng giaùo Roma, Cöïu Toång thoáng Lieân xoâ
khoâng ñoàng yù vôùi nhöõng chæ trích, toá caùo cuûa
Ñöùc Giaùo chuû veà chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan
Phaoloâ II taïi Ukraine. Vò laõnh ñaïo chính saùch Perestrojyka ca ngôïi
Ñöùc Gioan Phaoloâ II, nhaân
vaät maø oâng ñaõ gaëp nhieàu laàn vaø heát söùc caûm phuïc, sau
cuoäc gaëp gôõ lòch söû 12.1989 taïi Vatican. Thöù baåy vöøa qua
23.6.2001, oâng nhaéc laïi “chuû nghóa nhaân baûn“ cuûa ÑTC, vöøa nhaán maïnh raèng: söù ñieäp cuûa Ngaøi coù
theå goùp phaàn vaøo vieäc chieán ñaáu höõu hieäu choáng caûnh
ngheøo khoå treân theá giôùi vaø taïo neân moät theá giôùi
coâng bình hôn.
Veà
khoaûng thôøi gian ÑTC coù theå vieáng thaêm Nga, Cöïu Toång thoáng
Gorbaciov khoâng theå noùi tröôùc, nhöng oâng tin chaéc seõ coù chuyeán
vieáng thaêm naøy. Theo oâng, ñaõ coù nhöõng cuoäc tieáp xuùc giöõa
Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø Ñöùc Alexis ñeä nhò, tuy khoâng lieân tieáp.
OÂng öôùc mong coù moät söï hieåu bieát roäng hôn nöõa giöõa hai
beân.
Trôû laïi dó vaõng, Cöïu Toång thoáng xaùc nhaän raèng: Khoâng bao giôø oâng ñaõ chính thöùc môøi ÑTC vieáng thaêm (vì oâng bieát raèng lôøi môøi naøy coøn tuøy thuoäc vaøo Giaùo hoäi chính thoáng Nga nöõa). Sau oâng, Vò laõnh ñaïo ñöôïc baàu theo caùch daân chuû, Toång thoáng Boris Eltsin, cuõng chæ môøi vieáng thaêm vôùi ñieàu kieän “coù söï thoûa thuaän cuûa Toøa Giaùo chuû Moscowa“. Toång thoáng Vladimir Putin cuõng khoâng nhaéc laïi lôøi môøi, vì oâng bieát raèng: coøn tuøy thuoäc vaøo Giaùo hoäi chính thoáng Nga, hôn nöõa oâng laø moät tín höõu chính thoáng soát saéng vaø baïn thaân cuûa Ñöùc Giaùo chuû Alexis ñeä nhò. Duø vaäy, Toång thoáng Putin vaãn öôùc mong ñöôïc tieáp ñoùn ÑTC. Theo tieát loä cuûa moät vaøi tôø baùo, raát coù theå oâng ñang tìm ñöôøng loái ngoaïi giao ñeå ñaït tôùi muïc tieâu naøy. Nhö moïi ngöôøi thaáy: chæ trong voøng ít thaùng, taïi Vatican, sau chính Toång Thoáng Putin, ÑTC ñaõ tieáp kieán rieâng Thuû töôùng Nga, oâng Mikhail Kasyanov, roài Toång tröôûng Ngoaïi giao, oâng Igor Ivanov. (Theo Nhaät baùo Il Tempo di Roma, soá ra ngaøy Chuùa nhaät 24.6.2001).