Ñieåm baùo
veà chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II
taïi Armeni ngaøy 27/09/2001
Prepared
for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
Ñieåm
baùo veà Chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Armenie ngaøy 27/09/2001.
Chuyeán
vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi hai coäng hoøa Kazakhstan vaø Armeâni, cuûa
mieàn Trung Chaâu AÙ, ñaõ ñöôïc khôûi
söï ngaøy 22/09/2001 vaø keát thuùc vaøo luùc 21 giôø (giôø Roma)
ngaøy 27 thaùng 9/2001 vöøa qua. Ra ñoùn chaøo ÑTC taïi saân
bay quaân söï Ciampino (Roma) coù
Toång thoáng Coäng hoøa hoøa YÙ, oâng Carlo Arzeglio Ciampi, caùc ÑHY
Gantin, Nieân tröôûng Hoàng Y Ñoaøn, ÑHY Angelo Sodano Quoác vuï khanh,
ÑHY Camillo Ruini, Toång ñaïi dieän Roma vaø Chuû tòch HÑGM YÙ, Ñöùc
TGM Jean Louis Tauran, Ngoaïi tröôûng Toøa Thaùnh. ÑTC trôû veà
Traïi heø Castelgandolfo nghæ ñeâm. Ngaøi seõ trôû laïi Vatican chieàu
thöù baåy 29/09/2001, ñeå chuû teá thaùnh leã khai maïc Khoùa hoïp
khoaùng ñaïi thöôøng leä thöù 10 cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng veà ñeà
taøi: “Giaùm muïc, thöøa taùc vieân cuûa Tin Möøng
cho nguoàn hy voïng cuûa theá giôùi“.
Trong
baøi noùi chuyeän hoâm nay 28/09/2001, chuùng toâi xin löôïc toùm
moät soá baùo chí quoác teá noùi veà ngaøy vieáng thaêm cuoái
cuøng cuûa ÑTC taïi Armenie.
Nhaät
baùo The Washington Post soá ra ngaøy 27 thaùng 9/2001 nhaán maïnh ñeán
vieäc ÑTC kính vieáng vaø caàu nguyeän tröôùc ñaøi kyû nieäm
caùc naïn nhaân cuûa vuï dieät chuûng naêm 1915 vaø naêm 1922.
Nhaéc ñeán nhöõng coâng vieäc cuûa ÑTC ñaõ laøm trong nhöõng naêm
naøy cuûa Trieàu Giaùo Hoaøng, nhaät baùo Hoa kyø vieát nhö sau: “Vò
Giaùo Hoaøng cao nieân naøy, nay ñaõ 81 tuoåi, bieåu thò nhieàu ñieàu,
cho bieát bao con ngöôøi: moät vò laõnh tuï thieâng lieâng, moät con
ngöôøi cuûa hoøa giaûi giöõa caùc toân
giaùo, moät chieác haûi ñaêng cho hoøa bình, moät tieáng noùi
cho neàn daân chuû vaø ngaøy nay laø moät ñieåm töïa chaéc chaén
cho daân toäc Armenie ... moät daân toäc maø thaûm kòch kia ñaõ saùt
haïi tôùi nöûa daân soá vaø haàu nhö ñaõ xoùa boû moät chuûng toäc
trong moät thôøi kyø cuûa lòch
söû cuûa hoï... thaûm kòch naøy seõ khoâng bao giôø bò queân ñi
hoaëc thuaät laïi sai söï thöïc.
Moät
tôø baùo khaùc cuûa Hoa kyø: Los Angeles Times, soá ra ngaøy 26/09/2001,
vieát: “Vôùi lôøi khuyeân göûi cho coäng ñoàng coâng giaùo nhoû
beù Armenie, ÑTC keâu goïi coäng taùc tích cöïc vaøo vieäc taùi thieát
Ñaát nöôùc, hieän ñang soáng trong hoaøn caûnh khoù khaên veà kinh
teá. Nhaät baùo naøy cuõng taû
laïi Thaùnh leã do ÑTC chuû teá taïi Toøa Giaùo chuû vaø nhaán maïnh
caùch rieâng ñeán vieäc kính nhôù caùc naïn nhaân cuûa vuï dieät
chuûng theâ thaûm taïi Armenie.
Frankfurter
Allgemiene Zeitung, nhaät baùo cuûa Ñöùc, soá ra ngaøy 27 thaùng 9/2001,
vieát nhö sau: “ÑTC neùm moät boâng hoa hoàng ñoû, trong luùc caùc
vò giaùo só khaùc neùm boâng maàu traéng, chung quanh ngoïn löûa luoân
luoân chaùy ñeå kính nhôù caùc naïn nhaân cuûa cuoäc dieät chuûng;
roài ngaøi ñoïc lôøi nguyeän baèng tieáng Anh ñeå caàu cho caùc ngöôøi
ñaõ qua ñi trong vuï saùt haïi theâ
thaûm naøy, vaøo naêm 1915.
Nhaät
baùo Phaùp Le Figaro, soá ra ngaøy 26/09/2001, ñeà tít lôùn: “Nhöõng
ngaøy cuûa tình huynh ñeä taïi Yerevan“.
Vôùi tít ñeà naøy tôø baùo Phaùp nhaéc laïi cuoäc tieáp ñoùn
raát ñaëc bieät Toøa Giaùo chuû Armenie vaø Ñöùc Giaùo Chuû Phoå
Quaùt Karekin ñeä nhò daønh cho Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Ñöùc Giaùo
chuû ñaõ ñoùn tieáp Vò Thöôïng Khaùch trong nhaø mình. Ñaëc phaùi vieân nhaán maïnh: Ñaây laø moät
söï kieän ngoaïi leä; ñaây laø laàn thöù nhaát Ñöùc Gioan
Phaoloâ II ñöôïc ñoùn tieáp trong truï sôû cuûa vò laõnh ñaïo moät
Giaùo hoäi khoâng coâng giaùo. Ñaëc phaùi vieân coøn nhaán maïnh:
cung gioïng cuûa caùc baøi dieãn vaên trao ñoåi giöõa hai vò ñöôïc
coi nhö cung gioïng cuûa lôøi caàu nguyeän. Sau cuøng trong baøi phoûng
vaán daønh cho Le Figaro, Ñöùc Giaùo chuû Karekin ñeä nhò quaû quyeát
nhö sau: “Chuùng toâi tuyeät ñoái khoâng nghó raèng ÑTC muoán laøm
moät cuoäc chieâu moä tín ñoà“.
El
Pais, nhaät baùo lôùn cuûa Taây ban nha xuaát baûn taïi Madrid, soá ra
ngaøy 26/09/2001, trong baøi töôøng thuaät veà chuyeán vieáng thaêm cuûa
ÑTC taïi Armenie, nhaán maïnh ñeán vieäc ÑTC ñöa ra söù ñieäp hoøa
bình ngay töø luùc ngaøi ñaët chaân leân ñaát Armenie vaø tìm caùch
thuyeát phuïc theá giôùi ñöøng laøm saäp ñoå nhöõng chieác caàu
ñaõ ñöôïc xaây caát giöõa Kitoâ giaùo vaø Hoài giaùo. Ngaøi nhaán
maïnh: hoøa bình chæ coù theå xaây döïng treân söï toân troïng
nhau vaø treân söï coâng bình trong caùc moái quan heä giöõa caùc coäng
ñoàng khaùc nhau... Ñaëc phaùi vieân nhaät baùo vieát theâm: Taïi
Yerevan, thuû ñoâ Armenie, moät xöù sôû ña soá theo Kitoâ giaùo, coù
ñaõ cuoäc tranh chaáp vôùi Azerbaijan, quoác gia giaùp giôùi, ÑTC khoâng
queân hoâ haøo hoøa bình cho mieàn naøy.
“ÑTC
ñaõ gaây xuùc ñoäng nôi taâm hoàn ngöôøi daân Armenie baèng chuyeán
kính vieáng vaø caàu nguyeän vaøo saùng 26/09/2001 truôùc Ñaøi kyû
nieäm kính nhôù moät trieäu röôûi ngöôøi daân Armenie bò saùt haïi“.
Ñaây laø nhöõng lôøi nhaän xeùt cuûa ñaëc phaùi vieân nhaät baùo
Corriere della sera, xuaát baûn
taïi Milano vaø Roma, soá ra ngaøy 27/09/2001. Thuaät laïi cuoäc ñoùn
tieáp taïi thuû ñoâ Yerevan, ñaëc phaùi vieân vieát nhö sau: Ñaùm
ñoâng vaây chung quanh ÑTC, caùc treû em laïi gaàn ngaøi, rôø vaøo aùo,
luùc ngaøi ra khoûi nhaø thôø chính toøa Thaùnh Gregorio, roài bình
luaän: “Ngöôøi daân Armenie khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi coâng
giaùo; nhöng vaøo ngaøy 26/09/2001,
xem ra nhö vieäc hieäp nhaát caùc tín höõu ñaõ thaønh söï thaät“.
Nhaät
baùo coâng giaùo YÙ “Töông Lai” soá
ra ngaøy 28/09/2001, daønh caû trang 2 vaø trang 3 ñeå töôøng thuaät
veà ngaøy cuoái cuøng cuûa ÑTC taïi Armenie. Treân trang nhaát chæ ñeå
hình maàu ÑTC vöøa ra khoûi maùy bay ôû phi tröôøng quaân söï
Ciampino (Roma), ñöùng treân caàu thang giô tay chaøo caùc vò ra ñoùn
chaøo ngaøi trôû veà.
Trang
2 ñaêng hình lôùn chieám caû trang veà thaùnh leã taïi Toøa Giaùo
chuû Armenie, do ÑTC chuû teá ngoaøi trôøi. Ñaøi Truyeàn hình
Telepace cho hay: theo truyeàn thoáng cuûa Giaùo hoäi Armenie, thaùnh leã
khoâng cöû haønh ngoaøi trôøi. Nhöng laàn naøy, ñeå bieåu loä loøng
troïng kính ÑTC vaø cuõng vì nhaø thôø chính toøa khoâng theå chöùa
heát caùc ngöôøi döï thaùnh leã, Ñöùc Giaùo chuû Karekin ñeä nhò
ñaõ chuaån bò beân ngoaøi nhaø thôø, trong khu vöôøn roäng lôùn
cuûa Toøa Giaùo chuû, moät baøn thôø rieâng cho ÑTC.
Baøn thôø naøy ñaõ ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo chuû cho döïng
leân vaø chính ngaøi laøm pheùp
maáy ngaøy tröôùc, ñeå ÑTC cöû haønh thaùnh leã. Moät cöû chæ
hoïa hieám vaø yù nghóa cuûa Ñöùc Giaùo chuû ñoái vôùi Ñöùc
Gioan Phaoloâ II, ngöôøi maø Ñöùc Giaùo chuû ñaõ coâng nhaän trong
dieãn vaên chaøo möøng taïi saân bay Yerevan, “Vò Keá nghieäp Thaùnh
Pheâroâ“.
Döôùi
böùc hình lôùn veà thaùnh leã, tôø “Töông Lai”
chaïy tít lôùn nhö sau: “Söï hieäp nhaát, ôn ban cuûa caùc
Vò Töû ñaïo“. Lôøi keâu goïi môùi cuûa ÑTC trong luùc töø giaõ
Aremnie.
Thuaät
laïi thaùnh leã, ñaëc phaùi vieân vieát: Nhieàu tín höõu ñi caû ñeâm
treân nhöõng xe ñoø cuõ kyõ, qua caùc con ñöôøng goà gheà cuûa
mieàn nuùi, mang theo caùc bieåu ngöõ hoan hoâ Ñöùc Gioan Phaoloâ II,
mang theo caû nhöõng taám thaûm cuûa hoï, ñeå traûi tröôùc baøn thôø,
ñeán thuû ñoâ ñeå döï thaùnh leã do ÑTC cöû haønh taïi
Etchmiadzin (truï sôû Toøa giaùo chuû Armenie). Ñaëc phaùi vieân vieát
theâm: Nôi ñoâi maét vaø khuoân maët, nhaát laø cuûa nhöõng ngöôøi
tuoåi cao, chuùng ta nhaän thaáy moät phaåm giaù thôøi xöa, bieåu loä
moät ñöùc tin khoâng theå lay chuyeån ñöôïc, qua nhöõng cuoäc baùch
haïi vaø dieät chuûng khieáp sôï. Vì theá ÑTC ñaõ taëng khaåu hieäu
naøy cho daân toäc Armenie: “Armenia
fidelis“ (Armenie trung thaønh, cuõng gioáng nhö
khaåu hieäu cuûa Ba lan: Polonia fidelis, BaLan trung thaønh).
Cuõng
nôi trang 2, nhaät baùo coâng giaùo YÙ ñaêng laïi nguyeân vaên baûn
tuyeân ngoân chung ñaõ ñöôïc Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø Ñöùc Giaùo
chuû Karekin cuøng kyù trong ngaøy sau cuøng cuûa chuyeán vieáng thaêm.
Nôi
baøi thöù ba ñaêng treân trang 2, Avvenire thuaät laïi lôøi ÑTC keâu
goïi hoøa bình cho mieàn Caucase tröôùc khi leân ñöôøng trôû veà
Roma. Chaëng sau cuøng taïi Aremnie, laø cuoäc haønh höông treân nuùi
Khor Virah, moät thaønh trì treân nuùi Ararat. Ñaây laø bieåu hieäu cuûa
caên cöôùc quoác gia vaø toân giaùo cuûa ngöôøi daân Armeùnie.
Khor Virah coù nghóa laø “hoá saâu“, nôi ñaây, theo truyeàn thoáng,
Thaùnh Gregorio Illuminatore bò giam tuø vì ñöùc tin Kitoâ cuûa ngaøi.
Ngaøi bò boû xuoáng moät gieáng ñaày raén ñoäc trong 13 naêm cho tôùi
löùùc Vua Tiridate III, ngöôøi ñaõ neùm Thaùnh
nhaân vaøo gieáng, ñöôïc khoûi beänh do lôøi baàu cöû cuûa
Thaùnh nhaân. Vua ñaõ trôû laïi Kitoâ giaùo vaø laõnh Bí tích Röûa
toäi naêm 301 vôùi toaøn daân. Töø ñoù Vua tuyeân boá Kitoâ giaùo
laø quoác giaùo.... Naêm nay 2001, Giaùo hoäi Armenie möøng kyû nieäm
1,700 naêm Pheùp röûa toäi cuûa caû daân toäc. Trong suoát 1,700 naêm
qua, ngöôøi daân Armenie vaãn trung thaønh vôùi ñöùc tin ñaõ laõnh
nhaän vaø hieân ngang mình laø moät quoác gia Kitoâ ñaàu tin treân
theá giôùi.
Nôi trang 3, Avvenire ñeå hình daân Afganistan di taûn vì sôï chieán tranh, vôùi lôøi caûi chính tin nhieàu baùo chí loan ñi raèng: “Toøa Thaùnh môû ñeøn xanh cho chieán tranh“. “Khoâng coù con ñöôøng töïï do naøo cho chieán tranh caû“. Tieán só Navarro Valls, phaùt ngoân vieân vaø giaùm ñoác phoøng baùo chí Toøa Thaùnh tuyeân boá raèng: chæ coù vieäc ñeà phoøng tích cöïc choáng laïi nhöõng ñe doïa. Phaùt ngoân vieân Vatican söûa laïi nhöõng giaûi thích veà lôøi tuyeân boá cuûa oâng thöù tö vöøa qua; OÂng noùi: Nghó raèng ÑTC chaáp nhaän nhöõng laäp tröôøng cuûa chuû nghóa hoøa bình quaù khích hoaëc ÑTC can thieäp vaøo, nghó nhö vaäy laø moät sai laàm. Noùi raèng: Vatican chôø ñôïi moät vuï taán coâng cuûa Hoa kyø, khoâng coù nghóa laø môû ñeøn xanh cho chieán tranh, nghóa laø duøng vuõ löïc. Noùi toùm laïi, nhöõng haønh ñoäng ñöôïc döï truø khoâng theå giaûi thích nhö moät cuoäc va chaïm vôùi Hoài giaùo vaø thöïc söï khoâng coù nhö vaäy“. Ñaëc phaùi vieân nhaéc laïi lôøi Ñöùc TGM Leonardo Sandri, phuï taù Quoác Vuï Khanh, thaùp tuøng ÑTC, tuyeân boá thöù tö 26/09/2001 vöøa qua, vôùi giôùi baùo chí veà laäp tröôøng roõ reät cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, nhö sau: “ÑTC toân troïng Hoài giaùo nhö ngaøi ñaõ noùi leân nhieàu laàn, caû trong nhöõng ngaøy naøy; luoân luoân ñöùng treân laäp tröôøng hoøa bình; hoøa bình laø ôn laønh cao caû nhaát cuûa nhaân loaïi; khuûng boá laø moät nguy hieåm cho moïi ngöôøi, khoâng phaûi chæ rieâng cho Hoa kyø“.