ÑTC Gioan Phaoloâ II
leân ñöôøng vieáng thaêm
Kazakhstan vaø Armeùnia
Prepared
for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
ÑTC
leân ñöôøng vieáng thaêm Kazakhstan vaø Armeùnie.
Saùng
thöù baåy ngaøy 22.9.2001, luùc 8:30 saùng theo
giôø Rona, töùc 13:30 giôø
ñia phuông Kazakhstan, (caùch tröôùc Roma 5 giôø), ÑTC leân maùy bay
töø Phi tröôøng quoác teá Roma “Leonardo a Vinci“, ñeå
ñi vieáng thaêm hai Coäng hoøa Kazakhstan vaø Armeùnie. Sau 6 giôø
bay treân con ñöôøng daøi 4,200 caây soá, maùy bay ñaùp xuoáng phi
tröôøng quoác teá Astana, thuû ñoâ môùi cuûa Coäng hoøa Kazakhstan,
vaøo luùc 19:30 (giôø ñòa phöông).
Sau chaëng Kazakhstan, ÑTC leân ñöôøng ñi Coäng hoøa Armeùnie, ñeå cuøng vôùi Giaùo hoäi vaø daân toäc nöôùc naøy möøng kyû nieäm 1,700 naêm (21.9.301 - 21.9.2001) Pheùp Röûa toäi cuûa Vua xöù Armeùnie, moät daân toäc mieàn Caucase vaø laø quoác gia ñaàu tieân mieàn Caän Ñoâng laõnh nhaän ñöùc tin coâng giaùo.
Sau leã nghi ñoùn tieáp taïi Phi tröôøng Astana, ÑTC ñeán kính vieáng Ñaøi kyû nieäm ñöôïc xaây caát ñeå ghi nhôù caùc naïn nhaân bò saùt haïi döôùi cheá ñoä ñoäc taøi coäng saûn Lieân xoâ, caùch rieâng trong thôøi Stalin. Neân nhôù laïi raèng: Kazakhstan laø moät trong 15 Coäng hoøa tröôùc ñaây thuoäc Lieân xoâ, giaùp giôùi Nga phía Taây vaø Trung quoác phía Ñoâng, ñöôïc ñoäc laäp naêm 1991, sau khi cheá ñoä coäng saûn Lieân xoâ tan raõ. Sau leã nghi töôûng nieäm caùc naïn nhaân, ÑTC veà nghæ ñeâm taïi Toøa Söù Thaàn Toøa Thaùnh ôû thuû ñoâ Astana.
Sau
moät naêm laáy laïi neàn ñoäc laäp, ngaøy 18 thaùng 10 naêm 1992 Coäng
hoøa Kazakhstan vaø Toøa Thaùnh Vatican ñaõ quyeát ñònh thieát laäp
quan heä ngoaïi giao treân caáp baäc Ñaïi söù vaø Söù Thaàn. Ñaïi
dieän ngoaïi giao Vatican hieän nay caïnh chính phuû Kazakhstan laø
Ñöùc TGM Marian Oles, ngöôøi Ba lan, trình thö uûy nhieäm ngaøy 14
thaùng 10 naêm 1994. Ñeán naêm 1998, ñöôïc thöïc hieän moät böôùc
tieán môùi nöõa trong moái quan heä ngoaïi giao giöõa Coäng hoøa
Kazakhstan vaø Toøa Thaùnh: Ngaøy 24 thaùng 9 naêm 1998, taïi Vatican,
Ñöùc Hoàng Y Angelo Sodano, Quoác vuï Khanh Toøa Thaùnh vaø Toång tröôûng
ngoaïi giao Coäng hoøa Kazakhstan ñaõ
kyù moät soá thoûa öôùc rieâng giöõa hai beân. Caùc thoûa öôùc
naøy, goàm 15 ñieåm, qui ñònh tính caùch phaùp lyù cuûa Giaùo hoäi
coâng giaùo vaø nhöõng theå cheá cuûa Giaùo hoäi treân laõnh thoå
Coäng hoøa Kazakhstan. Thoûa öôùc baûo ñaûm töï do haønh ñoäng cuûa
hai beân, phuø hôïp vôùi Giaùo luaät (ñöôïc coâng boá naêm 1983) vaø phaùp luaät cuûa Coäng hoøa Kazakhstan, nhaèm muïc ñích coå voõ
söï coäng taùc giöõa hai beân ñeå möu coâng ích cho toaøn daân.
Thoûa öôùc cuõng baûo ñaûm raèng:
Giaùo hoäi coâng giaùo ñöôïc thöïc hieän nhöõng hoaït ñoäng
xaõ hoäi, giaùo duïc, y teá vaø töø thieän baùc aùi, ñöôïc xöû
duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi, baûo ñaûm söï
giuùp ñôõ thieâng lieâng cho caùc tín höõu coâng giaùo
taïi caùc beänh vieän vaø caùc nhaø giam. Hôn nöõa Thoûa
öôùc coøn baûo ñaûm söï coäng taùc trong laõnh vöïc vaên hoùa giöõa
caùc theå cheá cuûa Giaùo hoäi coâng giaùo vaø cuûa Coäng hoøa
Kazakhstan. Sau cuøng, Thoûa öôùc baûo ñaûm raèng: Giaùo hoäi coù
quyeàn sôû höõu veà taøi saûn caàn thieát cho söù meänh muïc vuï, theo ñuùng luaät phaùp cuûa Kazakhstan.
Tieáp
sau laø nhöõng hoaït ñoäng cuûa ÑTC trong nhöõng ngaøy vieáng thaêm
muïc vuï taïi Kazakhstan.
Chuùa
nhaät 23.9.2001, luùc 10:30, ÑTC chuû teá thaùnh leã taïi Quaûng tröôøng
“Queâ Meï“. Sau thaùnh leã, ÑTC trôû veà Toøa Söù Thaàn ñeå
gaëp 8 vò quaûn nhieäm caùc Giaùo phaän mieàn Trung Chaâu AÙ, trong soá
naøy coù 4 Giaùm muïc cuûa 4 giaùo phaän taïi Coäng hoøa Kazakhstan.
Luùc 17:30, ÑTC ñeán vieáng thaêm xaõ giao Toång thoáng coäng hoøa
Kazakhstan. Sau ñoù, luùc 18:45, ÑTC gaëp thanh nieân vaø sinh vieân taïi
Ñaïi hoïc “Eurasia“ (AÂu- AÙ)
Thöù
hai 24.9.2001 - Luùc 10 giôø, ÑTC chuû teá thaùnh leã taïi Nhaø thôø
chính toøa taïi thuû ñoâ, daâng kính Ñöùc Meï haèng cöùu giuùp.
Luùc 18 giôø, taïi Trung taâm “Hoäi Nghò”, Ngaøi gaëp giôùi vaên
hoùa, ngheä thuaät vaø khoa hoïc.
Thöù
ba 25.9.2001 - Sau thaùnh leã rieâng taïi nhaø nguyeän Toøa Söù Thaàn,
ÑTC ñi saân bay quoác teá Astana, taïi ñaây coù leã nghi töø bieät
vaøo luùc 10:30. Sau ñoù ÑTC leân maùy bay trôû laïi vieáng
thaêm Armeùnie, trong mieàn Caucase. Sau 4 giôø, maùy bay ñaùp xuoáng
phi tröôøng quoác teá Yerevan, thuû ñoâ
Armeâni, luùc 13 giôø.
Chuùng ta haõy nhaéc laïi ñaây vaøi YÙ nghóa saâu xa chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Kazakhstan. Daân toäc vaø Giaùo hoäi taïi Kazakhstan ñaõ chòu ñau khoå raát nhieàu trong nhöõng thôøi kyø khaùc nhau, caùch rieâng thôøi Coäng saûn Lieân xoâ caàm quyeàn, nhöng ñaây laø moät ñaân toäc vaø moät Giaùo hoäi ñaày hy voïng.
Taïi
mieàn Trung Chaâu AÙ coù tôùi 15 traïi taäp trung, nôi giam giöõ vaø
tuø ñaøy cuûa haàu heát caùc ngöôøi Ba lan vaø Ñöùc, nhaát laø
trong nhöõng naêm töø 1936 ñeán
1942. Chính ngöôøi daân Kazakhstan cuõng phaûi gaùnh chòu nhieàu cuoäc
baùch haïi trong xöù sôû cuûa hoï. Vaøo trung tuaàn nhöõng naêm
1930, coù tôùi 4 trieäu ngöôøi daân Kazakhstan bò saùt haïi hoaëc phaûi troán
sang Trung quoác vaø Moâng coå, ñeå thoaùt nan.
Ngaøy nay taïi Kazakhstan coù khoaûng 15 trieäu daân, thuoäc khoaûng 100 chuûng toäc khaùc nhau, soáng treân laõnh thoå meânh moâng hôn 2 trieäu caây soá vuoâng. Xaõ hoäi Kazakhstan, tuy goàm nhieàu chuûng toäc vaø caùc neàn vaên hoùa, toân giaùo khaùc nhau, nhöng luoân luoân soáng trong hoøa bình. Chaéc chaén ñaây laø moät ôn ñaëc bieät ñaõ phaûi traû baèng giaù maùu vaø nöôùc maét cuûa bieát bao naïn nhaân voâ toäi. Moät ñaëc aân khaùc cuõng raát lôùn lao, ñoù laø töï do toân giaùo. Ñoái vôùi Giaùo hoäi, laø moät ôn quí giaù, nhöng cuõng laø moät thaùch ñoá ñang chôø ñôïi. Chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC laø moät söï khuyeán khích lôùn lao cho Giaùo hoäi nhoû beù taïi Kazakhstan, goàm khoaûng 300 ngaøn tín höõu. Caùch ñaây 10 naêm, soá ngöôøi coâng giaùo ñoâng hôn nhieàu; nhöng sau khi cheá ñoä coäng saûn suïp ñoå, nhieàu ngöôøi trôû veà baûn quaùn: Ñöùc, Nga, Ba lan, Lituanie vaø caùc nöôùc Chaâu AÂu khaùc. Duø vaäy, caùc giaùo xöù khoâng bò troáng; nhieàu ngöôøi daân ñòa phöông trôû laïi Ñaïo coâng giaùo. Nhôø vaäy soá ngöôøi coâng giaùo taïi phaàn lôùn caùc giaùo xöù gia taêng. Vì theá, Giaùo hoäi coâng giaùo taïi Kazakhstan laø moät Giaùo hoäi cuûa “Hy voïng“. Neàn taûng cuûa Hy voïng naøy laø Maùu vaø Nöôùc maét cuûa caùc Vò töû ñaïo. Bieát bao chöùng nhaân ñöùc tin ñaõ ñoå maùu treân ñaát naøy. Bieát bao linh muïc anh huøng ñaõ laøm vieäc leùn luùt trong nhöõng thôøi kyø baùch haïi. Nhôø Maùu vaø Nöôùc maét caùc Vò Töû ñaïo, khoâng nhöõng con soá tín höõu gia taêng, nhöng caû caùc ôn keâu goïi linh muïc vaø ñôøi soáng taän hieán nöõa. Ñöùc Cha Tomasz Peta, giaùm quaûn Toâng Toøa Astana (thuû ñoâ Kazakhstan), nhaân chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC, vieát nhö sau: “Nieàm hy voïng cuûa chuùng toâi ñöôïc döïa nhaát laø treân loøng suøng kính caùch rieâng ñoái vôùi Ñöùc Trinh Nöõ Maria, Meï Thieân Chuùa vaø Meï Giaùo hoäi. Chaéc chaén cuûa aên nuoâi döôõng caùc anh chò em bò boû rôi trong caùc mieàn röøng thieâng, nöôùc ñoäc cuûa Kazakhstan, laø Kinh Maân coâi. Trong nhieàu naêm hoï khoâng coù linh muïc naøo caû. Hoï ñaõ röûa toäi caùc con caùi mình. Khoâng coù thaùnh leã, hoï ñaõ ñoïc kinh Maân coâi.”
Ñeå bieåu loä loøng suøng kính ñoái vôùi Meï Thieân Chuùa luoân luoân gìn giöõ vaø che chôû trong nhieàu côn gian lao, sau khi ñöôïc töï do toân giaùo, caùc tín höõu laøng Oziornoje, naêm 1990 (luùc ñoù coøn thuoäc Lieân xoâ, thôøi Chuû tòch Mikhail Gorbaciov), baét ñaàu xaây caát moät nhaø thôø daâng kính Meï Maria, do giaáy pheùp ñöôïc caáp töø Moscowa. Ngaøy 9.8.1992, nhaø thôø naøy, ñöôïc daâng kính “Ñöùc Maria Nöõ Vöông Hoøa bình“, ñaõ ñöôïc ÑHY Jozef Glemp, TGM Varsovie, Ba lan, laøm pheùp khaùnh thaønh vaø nay trôû neân ñieåm haønh höông ñi boä cuûa ngöôøi coâng giaùo Kazakhstan vaø cuûa mieàn Trung Chaâu AÙ. Naêm 1995, Ñöùc Cha Jan Paêel Langa, luùc ñoù laø Giaùm quaûn Toâng Toøa Kazakhstan, ñaõ ñeán Orzionorje, ñeå phuù thaùc Kazakhstan vaø caû mieàn Trung Chaâu AÙ cho söï che chôû cuûa Meï Thieân Chuùa“.
Chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Kazakhstan seõ laø moät daáu hieäu theâm nöõa cuûa Chöùa Quan Phoøng. Khi ñeán nôi, ÑTC hoân kính Ñaát Kazakhstan, ñaát ñaõ chòu nhieàu ñau khoå. Vaø caùi hoân naøy laø moät xaùc nhaän raèng: con ñöôøng do caùc chöùng nhaân ñöùc tin ñaõ löïa choïn laø con ñöôøng ñích thöïc, con ñöôøng cuûa daáu hieäu “Hy voïng“. Hoan hoâ, vaïn tueá Ñaáng nhaân danh Thieân Chuùa ñeán vieáng thaêm daân Ngöôøi!”