THỜI SỰ: Nhắc lại vài nét lịch sử các khóa họp của Thượng Hội Ðồng Giám Mục.
Trong bài phỏng vấn dành cho Ðài Vatican ngày 25 tháng 9 năm 1995, nhân dịp kỷ niệm 30 năm thành lập Thượng Hội Ðồng Giám Mục thế giới, ÐHY Jan Schotte, Tổng thư ký Thượng Hội Ðồng Giám Mục, đã gọi Cơ quan mới này là "một việc Quan phòng của Thiên Chúa". Ngày 15 tháng 9 năm 1965 là một trong các niên hiệu quan trọng nhất của lịch sử Giáo hội trong thế kỷ 20 này: Ðức Phaolo VI với Tự Sắc "Apostolica Sollicitudo", thành lập Thượng Hội Ðồng Giám mục (Synodus Episcoporum) . Thượng Hội Ðồng Giám Mục là gì? Là một Khóa Họp của các giám mục, được lựa chọn từ các miền khác nhau trên thế giới và một số vị do ÐTC chỉ định. Các vị được chọn và được ÐTC chỉ định họp nhau do chính ÐTC triệu tập, vào những thời kỳ nhất định, hoặc trong những trường hợp ÐTC xét là cần thiết, với mục đích cổ võ sự hiệp nhất chặt chẽ giữa vị Giám Mục Roma (Kế vị Thánh Phêrô, đứng đầu viện Giám Mục) và chính các giám mục (kế vị các Thánh Tông Ðồ) để bảo tồn và tăng trưởng đức tin và luân lý, tuân giữ và củng cố kỷ luật của Giáo Hội và hơn nữa, để nghiên cứu các vấn đề liên hệ đến hoạt động của Giáo Hội trên thế giới.
Trong Thượng Hội Ðồng các Nghị Phụ bàn thảo về các đề tài, về các vấn đề đã được đề nghị và phát biểu bằng lá phiếu, nhưng không có quyền quyết định và công bố các sắc lệnh về các vấn đề đã được bàn thảo và bỏ phiếu. Việc quyết định và phê chuẩn sau cùng luôn luôn là quyền của của Ðức Thánh Cha, trừ khi ngài cho phép cách công khai các Nghị phụ được quyết định. Các Vị cộng tác chỉ có quyền "cố vấn" mà thôi. Quyền của Vị Giám mục Roma là quyền tuyệt đối, dựa trên lời Chúa phán với Thánh Phêrô thủ lãnh của Tông Ðồ đoàn: "Này con là đá, Cha sẽ xây Giáo Hội Ta trên tảng đá này... Con hãy củng cố đức tin của anh em con". Thánh Phêrô thi hành quyền này dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần: Người là Thần Chân Lý. Vì thế chúng ta có thể nói: Thượng Hội Ðồng Giám mục thế giới chỉ là "Cơ quan cố vấn" giúp ÐTC trong việc quản trị Giáo hội.
Thượng Hội Ðồng khác hẳn Công Ðồng Chung: Công Ðồng Chung, với sự tham dự của tất cả các giám thế giới do ÐTC triệu tập, có quyền bàn thảo, quyết định, nhưng luôn trong hiệp thông với Vị Giám Mục Roma và do ngài chuẩn y, công bố các Hiến chế, các Sắc lệnh, các văn kiện khác, như chúng ta thấy trong Công Ðồng Chung Vatican 2 mới đây (1962-1965).
Thượng Hội Ðồng Giám Mục thế giới có thể họp trong Khóa chung thường lệ và ngoại lệ. Thường lệ: nghĩa là theo hạn kỳ nhất định; ngoại lệ, không theo hạn kỳ nhất định. Trong các khóa họp này các Nghị Phụ bàn thảo về các đề tài liên hệ trực tiếp đến công ích của toàn thể Giáo Hội. Thượng Hội Ðồng còn có thể được triệïu tập trong Khóa đặc biệt, để bàn thảo về các vấn đề liên hệ trực tiếp một hay nhiều miền nhất định. Chẳng hạn như khóa họp Thượng Hội Ðồng Giám Mục Mỹ Châu, đang diễn ra tại Roma, là khóa họp đặc biệt.
ÐHY Jan Schotte quả quyết: Quyết định thành lập Thượng Hội Ðồng Giám Mục thế giới là một quyết định do Chúa Quan phòng, bởi vì đã cho phép Viện Giám Mục thi hành phận sự "đoàn thể tính" của giám mục đoàn. Thượng Hội Ðồng là dụng cụ duy nhất trên cấp bậc hoàn vũ, để các giám mục thực hiện đoàn thể tính của giám mục đoàn (Hàng giám mục thế giới hiệp nhất với Vị Giám Mục Roma). ÐHY nói: "Nhìn về các Khóa họp của Thượng Hội Ðồng từ trước tới giờ, tôi có thể nói một cách chắc chắn rằng Thượng Hội Ðồng đã trở nên toàn phần của đời sống Giáo hội".
Cho tới lúc này đã có chín Khóa họp thường lệ, hai Khóa ngoại lệ và bốn Khóa riêng. Trong chín khóa thường lệ, trong bài nói chuyện này, chúng tôi xin nhắc lại mấy khóa, vì tính cách quan trọng của đề tài và của các văn kiện đã được công bốù:
- Khóa họp về vấn đề rao giảng Tin Mừng trên thế giới năm 1974 (Văn kiện Evangelii nuntiandi).
- Khóa họp năm 1977 về việc giảng dạy giáo lý trong thời đại chúng ta (Văn kiện Catechesi tradendae).
- Khóa về gia đình được bàn thảo năm 1980 (Văn kiện Familiaris consortio).
- và sau đó Khóa năm 1987 về ơn gọi và sứ mệnh của ngưới giáo dân trong Giáo hội và trên thế giới (Văn kiện Christifideles laici).
Về việc huấn luyện linh mục trong những hoàn cảnh hiện nay được bàn thảo trong:
- Khóa tám năm 1990 và Khóa chín năm 1994 về Ðời sống tận hiến và sứ mệnh của đời sống này trong Giáo hội và trên thế giới.
Hai khóa họp chung ngoại lệ:
- Khóa thứ nhất, được triệu tập từ 11 đến 26 tháng 10 năm 1969, để bàn về Tính cách hợp đoàn của các giám mục (Collegialitas Episcoporum) theo giáo huấn của Công Ðồng Chung Vatican 2. Hai điểm rất quan trọng và coi như nền tảng được thảo luận trong Khóa này: Tính cách hợp đoàn của các Giám mục với Giám mục Roma và Các Hội Ðồng Giám Mục trong mối tương quan với Giám Mục Roma và với mỗi một giám mục.
- Khóa thứ hai được triệu tập tháng 10 năm 1985, để kỷ niệm 20 năm bế mạc Công Ðồng Chung Vatican 2, đồng thời để kiểm điểm lại việc thi hành giáo huấn của Công Ðồng. Trong Khóa này, các Nghị phụ đề nghị soạn Cuốn Giáo lý chung cho Giáo hội. Ðề nghị đã được ÐTC chấp thuận và Cuốn giáo lý đã ra đời do Tông Hiến "Depositum Fidei" của ÐTC Gioan Phaolô II, ký ngày 11.10.1992 (kỷ niệm 30 năm khai mạc Công Ðồng Vatican 2) và Ấn bản Latinh chính thức được công bố với Tông Thư "Laetamur Magnopere" của ÐTC ban hành ngày 25 tháng 8 năm 1997.
Bốn Khóa đặc biệt là:
1. Về Giáo hội Hòa Lan, được triệu tập đầu năm 1980.
2. Về Châu Âu, tháng 12 năm 1991, sau khi chế độ cộng sản Trung-Ðông Âu sụp đổ.
3. Về Châu Phi tháng tư năm 1994.
4. Về Liban từ 26.11 đến 15.12.95.
5. Và Khóa riêng thứ năm về Mỹ châu được khai mạc ngày 16.11 vừa qua và sẽ kết thúc ngày 12.12.97.
Năm tới đây, về Châu Á và năm 1999 về Châu Âu (lần thứ hai).
Roma ngày 21.11.97
P. Trần đoàn Kết, Lm.