20 phút Phỏng Vấn ÐTC
Trên chuyến bay Roma Cuba

Prepared for internet by Msgr Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines

Chuyến viếng thăm của Ðức Gioan Phaolô II tại Cuba có lẽ là chuyến viếng thăm được các phương tiện truyền thông xã hội, thuộc bất cứ khuynh hướng chính trị nào, theo dõi nhiều hơn cả từ trước tới giờ. Không kể các hãng thông tấn quốc tế gửi tin qua hệ thông Internet , các báo chí xuất bản sáng thứ Năm 22/01/98, đã dành nhiều trang đầu với những tít lớn và nhiều hình ảnh về cuộc đón tiếp rất nồng hậu mà Chính Quyền và Dân Cuba dành cho Vị Lãnh Ðạo Giáo Hội Công Giáo hoàn cầu, tại sân bay thủ đô La Havana và trên các ngã đường dài 20 cây số từ phi trường José Marti về tới Tòa Sứ Thần ở thủ đô La Havana hôm chiều thứ Tư 21/01/98. Cuộc đón tiếp đông đảo và nồng hậu của Nhà Cầm quyền và của người dân một quốc gia cộng sản, như CUBA, không thể không làm nhiều người ngạc nhiên và suy tư.

Thay cho phần điểm các báo, chúng tôi xin tường thuật "cuộc họp báo" lâu 20 phút trên máy bay từ Roma đi La Havana, ÐTC dành cho 75 phóng viên báo chí cùng đồng hành với ngài.

Cuộc họp báo bắt đầu với câu hỏi thứ nhất như sau:

- Hỏi: "Ông Fidel Castro nói công khai rằng Ông cảm phục và kính trọng ÐTC và cuộc gặp gỡ không phải là một cuộc gặp gỡ giữa thiên thần và ma quỉ, mà là một cuộc gặp gỡ giữa các thiên thần của các người nghèo khổ. ÐTC có đồng ý rằng Fidel Castro là một thiên thần không? ÐTC nghĩ gì về Ông?".

- ÐTC trả lời: "Chúng ta không phải là thiên thần, chúng ta là con người. Ðây là một cuộc gặp gỡ giữa con người, giữa hai người: một là Fidel Castro, chủ tịch Cuba và người kia là Gioan Phaolô II, Giám Mục Roma. Hai người này phải gặp nhau trong bối cảnh của chuyến viếng thăm, chuyến viếng thăm thứ nhất tại Cuba, Ðây là chuyến viếng thăm của một Vị Giáo Hoàng đến với Giáo Hội Cuba. Dĩ nhiên đây là một biến cố lịch sử, bởi vì tôi không thể viếng thăm Cuba trước đây được. Tôi đã viếng thăm các nước Châu Mỹ Latinh và cả Bắc Mỹ nữa, chỉ thiếu có Cuba, mấy đảo nhỏ miền Caraibes và ba miền Guyanes mà thôi".

- Hỏi: "Thưa ÐTC, ÐTC có định nói với dân Cuba về nhân quyền không?

- ÐTC đáp: "Như các ông biết rõ, tôi đang nghĩ về nhân quyền và những gì tôi nói với họ về nhân quyền, thì cũng giống như điều tôi đã nói tại nhiều nước, khởi sự từ Ba Lan năm 1979. Ðiều đã rõ rằng là: nhân quyền là những quyền căn bản cho việc xây dựng tất cả các nền văn minh của mọi cộng đồng xã hội hợp pháp. Mỗi ngày tôi xác tín mạnh mẽ thêm và dấn thân cho nhân quyền. Tôi đã mang theo với tôi tất cả điều này từ Ba Lan, trong việc đối phó với Liên Xô và với chế độ Sô Viết, với chế độ độc tài cộng sản. Như vậy vấn đề nhân quyền có một lịch sử dài".

- Hỏi: "Thưa ÐTC, trong chuyến viếng thăm lịch sử này, như ÐTC vừa nhắc, ÐTC muốn nghe những gì nơi Fidel Castro?

- ÐTC đáp: "Luôn luôn và mọi nơi, Tôi muốn nghe sự thật. Ước gì Ông nói với tôi sự thật, sự thật về riêng ông, như một con người, như vị chủ tịch, như một lãnh tụ của cuộc Cách Mạng. Cả sự thật về Quê Hương của Ông, về những mối liên quan giữa Giáo Hội và Nhà Nước. Tất cả những cái này quan trọng đối với chúng ta. Nguyên việc mời viếng thăm Cuba đã có ý nghĩa nhiều rồi. Chủ Tịch Cuba biết rõ Giáo Hoàng là ai và nếu ông mời và mời sau chuyến ông viếng thăm Vatican, thì điều nầy có nghĩa là Ông đã suy nghĩ trước và khi mời Giáo Hoàng, Ông biết rõ rằng Ông mời ai và người đó có thể nói gì . Và cũng không thể quên rằng trong bối cảnh của chuyến viếng thăm này có Chúa Quan Phòng, hướng dẫn số phận thế giới, nhân loại, các Dân Tộc, và con người. Vì thế tôi nghĩ rằng cả hai chúng ta phải đặt mình trong tay Chúa Quang Phòng. Chắc chắn thế giới không phải được quản trị và hướng dẫn bởi chúng ta mà thôi, nhưng còn được hướng dẫn bởi Chúa Quan Phòng nữa và lịch sử thế giới không phải chỉ là lịch sử các dân tộc và các quốc gia, mà còn là lịch sử Cứu Rỗi nữa".

- Hỏi: "Thưa ÐTC, ÐTC có tâm tình nào khi thấy mình sắp được gặp các người Công Giáo và Dân Tộc Cuba?".

- ÐTC đáp: "Tâm tình hy vọng. Nhất là tâm tình biết ơn Thiên Chúa vì chuyến viếng thăm này đã đến, chuyến viếng thăm này đã có thể thực hiện được. Rồi, tâm tình yêu mến đối với người Công Giáo, nhưng không phải Công Giáo mà thôi, mà tất cả các người Cuba. Dân tộc này đã mở cửa rộng đón tiếp Vị Giáo Hoàng".

- Hỏi: "Che Guevara là một người chủ động mới đây của lịch sử Cuba. ÐTC nghĩ gì về nhân vật này đã chiến đấu cho các người nghèo khổ?"

- ÐTC đáp: "Ông đã đến trước Tòa Thiên Chúa. Chúng ta hãy để Thiên Chúa xét xử về công trạng của ông. Dĩ nhiên tôi tin chắc ông đã muốn phục vụ các người nghèo khổ".

- Hỏi: "ÐTC đã xin Fidel Castro trong buổi tiếp kiến tại Vatican để Lễ Giáng Sinh được cử hành tại Cuba. Vậy ÐTC có thể xin với Fidel Castro một cử chỉ thiện chí, trong tinh thần hòa giải quốc gia, đối với phe đối lập hay không?"

- ÐTC đáp: "Dĩ nhiên. Ðây là một trong các vấn đề nhân quyền, quyền của tôn giáo. Không được cử hành lễ Giáng Sinh trong một nước theo truyền thống vẫn là Công Giáo là một mâu thuẫn sâu xa, bởi vì đây là một lễ liên hệ đến các tâm hồn của mọi người, không phải chỉ các tín hữu mà thôi, mà cả những người không tin nữa. Hy vọng đây không phải là luật trừ cho lần này, mà sẽ được giữ lại mãi mãi".

- Hỏi: "ÐTC muốn nói gì trong cơ hội này với Hoa Kỳ về lệnh cấm vận?"

- ÐTC đáp: "Thay đổi, thay đổi lập trường. Xem ra Hoa Kỳ lưu ý nhiều đến chuyến viếng thăm của tôi tại Cuba. Có thể cả hai nước Cuba và Hoa kỳ đang nhìn về một tương lai tốt đẹp hơn".

- Hỏi: "Chúng con theo dõi tình hình sức khỏe của ÐTC với nhiều lưu ý. ÐTC thấy mình khỏe mạnh để chịu đựng nổi chuyến ra đi khó khăn như vậy không?"

- ÐTC đáp: "Dĩ nhiên tôi không còn ở hạng tuổi của năm 1979; nhưng Chúa Quan Phòng sẽ gìn giữ tôi. Rồi nếu tôi muốn biết tình hình sức khỏe của tôi, tôi phải theo dõi báo chí". (ÐTC khôi hài).

- Hỏi: "Thưa ÐTC, ÐTC gọi Fidel Castro là Chủ Tịch và là lãnh tụ Cách Mạng nữa. Vậy ÐTC phê phán gì về 40 năm qua của Cuba, của lịch sử của dân tộc này?"

- ÐTC đáp: "Tôi không được tường tận về các vấn đề này. Tôi đang học hỏi. Nhưng theo các tin tức và theo cả báo cáo của các Giám Mục nữa, tôi xin nói: những sự việc đang tiến tới: thí dụ, việc ghi danh nơi các trường học, và vấn đề chăm sóc sức khỏe... Tôi xác tín những sự việc đang tiến tới… Tôi hy vọng sẽ có những tiến bộ về các phương tiện truyền thông xã hội; nhưng về phương diện con người , về các quyền con người, thì có lẽ ít tiến bộ hơn: chính ở điểm này chúng ta phải dấn thân hơn. Chúng ta đang sống giữa hai ý thức hệ nghịch nhau: ý thức hệ Mác Xít và ý thức hệ tự do cá nhân. Cần phải tìm một giải pháp hợp lý."

- Hỏi: "Thưa ÐTC, ÐTC hy vọng những thành quả của chuyến viếng thăm của ÐTC nơi dân tộïc Cuba không?"

- ÐTC đáp: "Có câu tục ngữ Ý nói như thế này: "Chi vivrà, vedrà! Ai sống, sẽ thấy".

- Hỏi: "Thưa ÐTC, Fidel Castro vẫn tiếp tục nói đến cách mạng. Làm sao có thể đặt chung với nhau cách mạng của Chúa Kitô và Cách mạng của Castro?"

- ÐTC đáp: "Chúng ta phải bắt đầu bằng danh từ này "Cách mạng", bởi vì từ cách mạng nầy có ý nghĩa tương tự: nó có thể nói về cuộc cách mạng của Chúa Kitô, nhưng cũng có thể nói cách mạng của Castro, và cả cách mạng của Stalin nữa. Cách mạng của Chúa Kitô là cách mạng của Tình Yêu; trái lại cách mạng của Lênin là phương thế của thù ghét, của trả thù và của những nạn nhân..."

Và vì có vài nguời hiểu khác đi câu trả lời của ÐTC về "cách mạng" nên sau đó, Ông Navarro Valls, phát ngôn viên Tòa Thánh, đã minh xác thêm như sau: "Khi nói với các phóng viên báo chí về "những cuộc cách mạng", ÐTC không nhằm đến cuộc cách mạng Cuba". Phòng báo chí Tòa Thánh, sau khi đã nhận được các tin tức, có nhiệm vụ minh xác về những điều sau đây: "Câu ÐTC nói với phóng viên báo chí trong chuyến bay, liên hệ đến các cuộc cách mạng khác với cuộc cách mạng của Chúa Kitô, do một kinh nghiệm lịch sử và địa dư, khác cuộc cách mạng Cuba". Ông nói thêm: "Ðiều đáng phàn nàn là việc trích lại một phần lời của ÐTC có thể làm cho ta không thể giải thích một cách trung thực tư tưởng của Ngài".

Back to Radio Veritas Asia Home Page