Những Tuyên Bố của Ðức Hồng Y Stepinac liền sau phiên tòa năm 1946 xử phạt Ngài 16 năm tù.
Có một sự trùng hợp hay ho giữa ngày Ðức Hồng Y Stepinac được tôn phong Chân Phước, mùng 3 tháng 10 năm 1998, và ngày Ðức Hồng Y bị kết án 16 năm tù cũng ngày mùng 3 tháng 10 năm 1946, tức cách đây 52 năm. Xét vì lễ phong Chân Phước cho Ðức Hồng Y Stepinac đã khơi dậy vài phản ứng trong dư luận, chống cũng có, mà bênh vực cũng có, nên hãng tin Công Giáo Áo, đã tìm về những tài liệu lịch sử và trích lại những Lời Tuyên Bố của Ðức Hồng Y Stepinac sau vụ xử án ngài năm 1946. Hãng tin Công Giáo Thụy Sĩ Apic, trong bản tin ngày 2 tháng 10/1998, đã phổ biến những đoạn trích Lời Tuyên Bố của Ðức Hồng Y trong ấn bản tiếng Pháp. Chúng tôi xin dịch lại những đoạn trích nầy, để đóng góp thêm chất liệu cho những suy tư riêng của mỗi người chúng ta.
"Ðối với tất cả những lời tố cáo chống lại tôi trong phiên Tòa nầy, tôi xin trả lời như sau: lương tâm tôi trong sạch trên mọi bình diện, cả khi những người hiện diện nơi đây xem đó như là chuyện đáng cười. Tôi sẽ không tìm biện hộ cho chính mình, tôi cũng không lên tiếng kháng án. Tôi sẵn sàng lãnh chịu không những những lời khinh chê, sự thù hận, sự sĩ nhục, mà tôi còn sẵn sàng đón nhận cái chết bất cứ lúc nào, bởi vì lương tâm tôi trong sạch.
Từ 17 tháng qua, người ta đã lên tiếng chống lại tôi trong báo chí và trong dư luận. Từ 12 tháng qua, trong thực tế tôi như bị quản thúc tại tòa Tổng Giám Mục.
Tôi đã bị tố cáo trước hết là "đã rửa tội lại" những tín hữu Chính Thống. Ðây là một tố cáo sai lầm, bởi vì kẻ đã được rửa tội thành rồi, thì không thể được rửa tội lại.
Tôi đã không phải là con người làm vừa lòng (persona grata) những người Ðức, cũng không vừa lòng những người trong chính quyền OUSTACHIS. Dân chúng Croat đã quyết định chọn một Quốc Gia Croat độc lập, do bởi quyết định chung của nhân dân. Có lẽ tôi sẽ là một con người không ra gì cả, nếu tôi đã không cảm thấy được những rung động của dân tộc Croat của tôi, một dân tộc đã làm nô lệ trong chế độ Yougoslavie củ. Nguời ta đã không cho phép những người Croat được tiến thân trong quân đội, hay được vào phục vụ trong ngành ngoại giao, ngoại trừ trường hợp họ thay đổi đức tin… Ðó đã là lý do thật và bối cảnh của những bức thơ tôi đã viết và của những bài giảng của tôi.
Tất cả những gì tôi đã nói về quyền lợi của dân tộc Croat được sống tự do và độc lập, là phù hợp với những nguyên tắc căn bản của các quốc gia Ðồng Minh, những nguyên tắc đã được xác định tại Yalta và trong bản hiến chương của Ðại Tây Dương. Nếu, chiếu theo những quyết định trên, mọi dân tộc đều có quyền hưởng sự độc lập, thì tại sao người ta lại chối bỏ điều nầy không cho dân tộc Croat được hưởng? Tòa Thánh đã luôn luôn nhấn mạnh rằng những dân tộc nhỏ cũng có quyền được sống trong tự do. Thử hỏi một vị giám mục Công Giáo không thể nói lời nào về vấn đề nầy hay sao?
Tôi đã chăm chú theo dõi ý chí của dân tộc Croat của tôi và tôi sẽ luôn luôn như thế. Quý vị đã tố cáo tôi là kẻ thù của dân tộc và của Nhà Nước. Xin quý vị hãy vui lòng nói cho tôi biết ai đại diện trước mắt tôi cho quyền cai trị đất nước vào năm 1941? Có phải ông Simovic tại Belgrade hay không? Hay là chính phủ lưu vong tại Anh Quốc, được quý vị gọi là "chính phủ phản quốc", hay là "chính phủ của quý vị" hoạt động trong rừng sâu, hay là chính phủ tại Zagreb? Ðối với tôi, quý vị là đại diện của quyền hành cai trị, kể từ ngày 8 tháng 5 năm 1945. Thử hỏi tôi có thể nào vừa theo quý vị trong rừng sâu vừa theo quyền của những người ở đây tại Zagreb nầy?
Công tố viên đã nhấn mạnh rằng không có nơi nào mà có nhiều tự do tôn giáo như tại Quốc Gia nầy. Tôi xin được phép kể ra đây vài sự kiện chứng minh điều ngược lại. Có khoảng từ 260 đến 270 linh mục đã bị giết chết bởi phong trào giải phóng nhân dân. Những trường học Công Giáo của chúng tôi, trước đây đã được xây lên với biết bao hy sinh, nhưng rồi bị tịch thu. Báo chí của chúng tôi mà quý vị đã tấn công dữ dội, bây giờ không còn nữa. Còn một điểm đáng chú ý hơn nữa: đó là không một linh mục nào, không một giám mục nào có thể chắc chắn là mình không bị giết chết đêm nay, hay ngày nay. Trong các sách giáo khoa cho học sinh học, quý vị tỏ ra khinh thường tất cả những bằng chứng lịch sử và quả quyết rằng Chúa Giêsu không bao giờ có thật. Quý vị cần biết rằng Chúa Giêsu là Thiên Chúa thật. Chúng tôi sẵn sàng chịu chết vì Ngài.
Chúa Kitô là Viên Ðá Tảng đầu tiên của Kitô giáo. Quý vị ủng hộ những anh chị em tín hữu Chính Thống giáo. Tôi xin hỏi quý vị: làm sao quý vị có thể hiểu được Chính Thống giáo mà không có Chúa Kitô? (Thái độ, cách hành xử của quý vị) là điều phi lý vô nghĩa.
Theo quan điểm của quý vị, chủ thuyết duy vật là hệ thống kinh tế duy nhất, nhưng điều nầy đồng thời có nghĩa là loại trừ Thiên Chúa và Kitô giáo. Trong trường hợp mà không có gì khác ngoài vật chất, thì chúng tôi sẽ cám ơn quý vị nhiều vì đã mang lại sự giải thoát cho chúng tôi được tự do!
Cuối cùng, tôi xin được nói vài lời về đảng cộng sản, kẻ đã tố cáo tôi. Chúng tôi không có chút gì chống lại sự kiện là những anh chị em lao động trong các công xưởng phải có những quuyền lợi nhiều hơn nữa, bởi vì đó là điều phù hợp với những thông điệp của Ðức Giáo Hoàng. Chúng tôi không có chút gì chống lại những thay đổi công bằng. Nhưng những anh chị em theo chủ thuyết cộng sản phải nhìn nhận một điều nầy: nếu họ được tự do rao giảng và phổ biến thuyết cộng sản, thì quyền lợi đó cũng phải được nhìn nhận cho chúng tôi, để chúng tôi nói lên những lập trường của chúng tôi và trả lời cho những anh chị em cộng sản. Khi có thiện chí, thì người ta có thể đạt đến sự thông cảm với nhau.
Ðối với những gì liên quan đến lời kết án tôi, tôi không cần xin ân huệ, lương tâm tôi luôn an bình.
Ðọc qua những lời trên, chúng ta có thể ghi nhận tinh thần của Ðức Hồng Y yêu mến dân tộc Croat của ngài. Những lời trên cho ta thấy rõ lập trường của ngài trong thời gian chiến tranh và sau chiến tranh. Trong vụ xử án ngài, Ðức Hồng Y đã chọn không nói gì biện hộ cho mình. Nhưng vào cuối vụ án, ngày 3 tháng 10, 1946, Ðức Hồng Y đã nói những lời trên. Năm 1992, tức 32 năm sau khi Ðức Hồng Y qua đời, 1960, quốc hội Croat đã bỏ phiếu quyết định phục hồi hoàn toàn danh dự cho Ngài.