ÐTC kêu gọi Giáo Hội tại Ba Lan lo việc huấn luyện lương tâm con người.
Chuyến viếng thăm lần thứ bẩy của Ðức Gioan Phaolô II tại Quê Hương BaLan từ ngày mùng 5 đến 18 tháng 6/1999, đã kết thúc được một tháng nay. Ðây là chuyến viếng thăm lâu dài hơn cả và có người cho rằng: chuyến viếng thăm sau cùng và chuyến viếng thăm từ giã. Sau cùng hay từ giã, chúng ta không thể biết được, vì tương lai không ở trong tay con người. Chỉ biết rằng: trong diễn văn từ biệt tại sân bay chiều 17.06.99 vừa qua, cả ÐTC, cả Giáo Hội, cả Nhà Nước Ba Lan vẫn còn nghĩ đến một chuyến viếng thăm khác nữa. Giáo Hội cũng như Nhà Nước đã mời ÐTC trở lại viếng thăm Quê Hương BaLan lần nữa. Và chính Ðức Gioan Phaolô II, trong diễn văn từ biệt tại sân bay, chào mọi người hiện diện bằng lời: "Xin hẹn gặp lại anh chị em".
Tất cả 30 diễn văn chính thức đọc trong gần hai tuần viếng thăm có thể lược tóm trong mấy điểm chính sau đây: (1.) phúc tử đạo - (2.) vấn đề luân lý - (3.) sự hiện diện mới của Giáo Hội trong xã hội Ba Lan, sau sự sụp đổ của chế độ cộng sản tại miền Trung-Ðông-Âu.
Dù là chuyến viếng thăm thứ bẩy, nhưng dân chúng theo dõi và tham dự rất đông đảo và với nhiều hăng say. Sự tham dự rất tích cực này là nhờ vào việc chuẩn bị từ một năm nay về đàng hiêng liêng tại các giáo xứ, các giáo phận, vào các phương tiện truyền thông xã hội được huy động trong cả nước. Ðức Tổng Giám Mục giáo phận Poznan, Ðức Cha Tadeuz Goclowski, chủ tịch và người phối hợp của Ủy Ban Tổ Chức, đã tuyên bố như sau: Kết quả ngoài sự tưởng tượng của Ban Tổ Chức. Trong những ngày viếng thăm ÐTC đã nói nhiều đến các cuộc bách hại, mà Quốc Gia Ba Lan và Giáo Hội tại đây phải chịu do các cuộc xâm lăng của người Ðức trong thời Trung Cổ, của quân đội Nga Hoàng cho tới cuối thế kỷ 19, những lao tù của chế độ Ðức Quốc Xã và của chế độ cộng sản vô thần trong thế kỷ này. Ngài nói đến các vị tử đạo được mọi người biết đến và trong dịp này ngài đã tôn phong 108 vị lên bậc Chân Phước tại thủ đô Warsawa.
ÐTC gợi lại quá khứ của Ba Lan Công Giáo, với những nhấn mạnh có tính cách "hiên ngang", như trong các chuyến viếng thăm trước đây, để kêu gọi gắn bó với quá khứ anh hùng kia trong hiện tại. Ngài nói: Ngày nay Ba Lan được tự do, Ba Lan có một chế độ dân chủ, có thể tự quyết định về tương lai của mình. Ðây là Kết Quả của công cuộc tranh đấu trong quá khứ, và chúng ta không được làm mất đi, khi nhường bước cho nền văn hóa sự chết, cho việc không lắng nghe tiếng kêu thảm thiết của các người nghèo khổ, cho công việc làm chỉ được nhằm như một loại hàng hóa, và do đó tước lột phẩm giá cao quí của con người. Tại Quốc Hội Thượng và Hạ Viện, --- và đây là lần đầu tiên Ðức Gioan Phaolô II đọc diễn văn trước Quốc Hội của một Quốc Gia -- ÐTC đã nhắc các vị làm chính trị bằng những lời trích từ thông điệp của Ngài về "Sự sáng ngời của Chân Lý" như sau: "Một nền dân chủ không có các giá trị cao quí, sẽ dễ trở thành một chế độ độc tài chuyên chế, công khai hoặc trá hình." Vì thế ngài yêu cầu các nhà chính trị Ba Lan đặt mọi nỗ lực vào việc xây dựng "một Quốc Gia biết chăm sóc cho gia đình, cho sự sống con người, cho việc giáo dục giới trẻ, một quốc gia biết tôn trọng quyền có việc làm; ÐTC kêu gọi hãy nhìn vào các vấn đề chính yêu của Ðất Nước và hãy nhậy cảm trước nhu cầu, trước những cảnh cùng cực của con nguời cụ thể, cách riêng những nguời hèn yếu và nghèo khổ hơn cả trong xã hội. Và để những người làm chính trị trở nên những nhà chính trị đúng nghĩa thêm mãi, thì cần phải dấn thân trong việc huấn luyện lương tâm. Bổn phận này, trước hết, theo Ðức Gioan Phaolô II, là bổn phận chính của Giáo Hội. Ngài khuyến khích Giáo Hội thi hành công việc này "với nhiều tế nhị và một cách kín đáo, khôn ngoan". Ngài khiển trách những thái độ "kiêu căng" của một số giáo sĩ trong việc can thiệp vào trong những tranh luận các vấn đề chính trị với các người làm chính trị. ÐTC nói rằng: Giáo Hội Ba Lan phải đối phó với các vấn đề mới với sự hiện diện của mình và nói lên tiếng nói riêng trong đời sống công cộng.
Ðức Cha Tadeuz Pieronek, trước đây là Tổng Thư Ký Hội Ðồng Giám Mục Ba Lan, nay là Viện Trưởng của Hàn Lâm Viện Thần Học tại Cracovia, tuyên bố như sau: "Lời khuyên nhủ trên của ÐTC phù hợp với nhu cầu thật sự, cách riêng trong tương lai. Hiện nay Giáo Hội BaLan còn phồn thịnh: các tín hữu thực hành đạo khoảng 50%, với nhiều ơn kêu gọi Linh Mục và tu dòng, và các thanh niên nam, nữ tham dự đông đảo vào đời sống giáo xứ. Nhưng thế giới thay đổi nhanh chóng và Giáo Hội Công Giáo BaLan phải chuẩn bị để có thể biến đổi từ lòng sùng đạo theo truyền, sang lòng sùng đạo do xác tín cá nhân, gắn bó với Sứ Ðiệp Tin Mừng và trung thành với Giáo Hội trong bất cứ hoàn cảnh nào. Giáo Hội BaLan hy vọng Công Nghị toàn quốc lần thứ hai do ÐTC kết thúc tại nhà thờ chính Tòa Warsawa trong chuyến viếng thăm vừa qua, sẽ giúp Giáo Hội đối phó với việc tái rao giảng Tin Mừng tại Ba Lan.
Có thể nói thêm rằng: Giáo huấn của ÐTC để lại cho Giáo Hội Ba Lan trong chuyến viếng thăm vừa qua, không phải chỉ dành riêng cho Giáo Hội Quê Hương của ngài, nhưng còn cho các Giáo Hội khác nữa. Công Việc huấn luyện lương tâm con người, để các tín hữu Công Giáo và cả các công dân khác trong nước, nhất là những người làm chính trị, những người có trách nhiệm về đời sống công cộng, là vấn đề rất quan trọng đối với xã hội ngày nay, bên Ðông cũng như bên Tây, miền Nam cũng như miền Bắc... Việc Huấn Luyện lương tâm con người, không riêng người Công Giáo, là bổn phận khẩn cấp. Giáo hội, gia đình, học đường là những dụng cụ hữu hiệu của công việc canh tân con người, canh tân xã hội hiện nay. Ðể kết thúc, chúng tôi xin nhắc lại lời Ðức Gioan Phaolô II nói như sau: "Một nền dân chủ không có các giá trị cao quí, dễ trở nên một chế độ độc tài, đàn áp...".