Vài nét về Ðức Hồng Y Alexandru Todea, chứng nhân anh hùng của Ðức Tin và lòng trung thành với Giáo Hội.
Trong bài huấn đức buổi tiếp kiến chung thứ Tư vừa qua 12.05.99, đọc cho các đoàn hành hương tụ họp tại Quảng Trường Thánh Phêrô, ÐTC thuật lại chuyến viếng thăm lịch sử của ngài tại Cộng Hòa Rumani. Ngài gọi chuyến viếng thăm này là chuyến viếng thăm lịch sử, vì đây là lần thứ nhất Vị Giám Mục Roma viếng thăm một quốc gia đại đa số theo Giáo Hội Chính Thống (khoảng 80%). Lịch sử, vì cách đây ít năm, không ai dám nghĩ rằng Vị Lãnh Ðạo Giáo Hội Công Giáo có thể viếng thăm một Quốc Gia trong hơn 40 năm sống dưới chế độ độc tài và bách hại các Giám Mục, Linh Mục, Nam, Nữ Tu Sĩ và Giáo Dân: Công Giáo, Chính Thống và Tin Lành, tịch thu các tài sản Giáo Hội và các nơi phụng tự.
Một điểm quan trọng khác được ÐTC nhắc cách riêng trong diễn văn buổi tiếp kiến chung, là sự can đảm và lòng trung thành của Giáo Hội Hy Lạp Công Giáo trong thời kỳ bách hại dưới chế độ độc tài Ceausescu. Ngài nói: "Trong buổi đầu tiên của các giờ cầu nguyện long trọng và sốt sắng, tôi đã bày tỏ lòng tôn trọng đối với Giáo Hội Hy Lạp Công Giáo (Lễ nghi Bizantin), bị thử thách dữ dội trong những năm của cuộc bách hại, vừa nhắc lại rằng: trong Năm 2000, Giáo Hội Hy Lạp Công Giáo nầy sẽ mừng kỷ niệm 300 năm của việc hiệp nhất với Roma. Biểu hiệu của việc đối kháng anh hùng của Giáo Hội Công Giáo tại Rumani là Ðức Hồng Y đáng kính Alexandru Todea; chế độ đã lên án 16 năm tù và sau đó 27 năm quản thúc tại gia. Mặc dù tuổi cao và bệnh hoạn, ngài đã cố gắng đến Bucarest trong dịp này; được ôm hôn ngài là một trong các niềm vui lớn nhất của chuyến viếng thăm của tôi tại Rumani".
Ðức Hồng Y Todea, Vị chủ chăn anh hùng này là ai? Alexandru Todea, cựu Tổng Giám Mục giáo phận Fagaras và Alba Julia, bên Rumani, sinh ngày 5.06.1912; thụ phong Linh Mục 25.03.1939; được bổ nhiệm làm Giám Mục hiệu tòa Cesaropoli ngày 4.07.1950; tấn phong Giám Mục 19.11 cũng năm 1950; thăng Tổng Giám Mục giáo phận Fagaras và Julia 14.03.1990, ngay sau khi chế độ cộng sản Ceausescu bị lật dâổ. Ðể thưởng công vị chủ chăn anh hùng này, ÐTC Gioan Phaolô II đã phong ngài làm Hồng Y ngày 28.06.1991. Nhưng ngày 20.07.1994, vì già yếu và bệnh hoạn, hậu quả của những năm tù đầy, Ðức Hồng Y Todea đã xin từ chức và hiện nay sống trong âm thầm và cầu nguyện.
Trong bài giảng Thánh Lễ thứ Bẩy (8.05.99) tại nhà thờ Chính Tòa kính Thánh Giuse ở Bucarest, được cử hành theo lễ nghi Bizantin, trước mặt các Giám Mục, Linh Mục, Nam Nữ Tu Sĩ và đông giáo dân Công Giáo, sau khi ôm hôn Ðức Hồng Y Todea, hiện diện trong thánh lễ, ÐTC nói như sau: "Ngài là biểu hiệu của tất cả các con cái của Giáo Hội Hy Lạp Công Giáo Rumani; từ ba thế kỷ nay anh chị em minh chứng đức tin của anh chị em trong sự hiệp nhất, với biết bao hy sinh, nhiều lúc không thể tả được".
Nhật báo Công Giáo Ý Tương Lai (Avvenire), số ra ngày Chúa Nhật 9.05.99 viết về Ðức Hồng Y Todea với tựa đề như sau: "Ðức Hồng Y Todea, viên đá góc tường của một Giáo Hội bị chế độ cộng sản tàn sát". Trong bài, nhật báo Công Giáo viết tiếp: Ðức Hồng Y Alexandru sẽ mừng 87 tuổi vào ngày 5.06.99 tới đây. Ngài thực là "một đài kỷ niệm sống động tại Quê Hương và cho Giáo Hội Hy Lạp Công Giáo Rumani". Giáo Hội của ngài đã phải trả một giá rất cao bằng máu: hầu như tất cả Hàng Giáo Phẩm chết trong các nhà tù (một trong các vị chủ chăn này, Ðức Cha Ioan Suciu, chết vì những vụ đấu tố dã man). Ðức Cha Todea cũng cùng chung một số phận như các vị chủ chăn khác. Ngài được tấn phong Giám Mục năm 1950, nhưng ngay năm sau bị bắt giam và bị án chung thân. Năm 1964, được ra khỏi tù, do lệnh ân xá của Nhà Nước cộng sản. Nhờ đó, ngài tổ chức lại cách lén lút các người Công Giáo (lúc đó bị tản tác) thuộc Lễ Nghi Bizantin. Trong diễn văn đọc tháng Giêng năm 1998 cho các sinh viên của Học Viện Pio-Rumeno tại Roma, ÐTC Gioan Phaolô II đã đề cao Ðức Hồng Y Todea như gương mẫu của lòng trung thành. (TS/13.05.99).