Giáo Hội Công Giáo
tiếng nói của người nghèo
và của những người bị áp bức
Prepared
for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
Giáo
hội công giáo: tiếng nói của các người nghèo, các người
bị loại ngoài lề xã hội, các người bị đàn áp.
Nhân
dịp Hội nghị Thượng đỉnh của khối G8 tại Genova, chúng tôi
đã nói đến tiếng nói của Giáo hội đối với các Siêu cường.
Chúng tôi đã nhắc lại lời ÐTC kêu gọi ngày 8 tháng 7/2001,
trong giờ đọc Kinh Truyền Tin với dân chúng tại Quảng trường
Thánh Phêrô và ngày 15/7/2001 tại Les Combes, nơi ÐTC nghỉ hè
trong ít ngày. ÐTC nói: "Xin các Vị Quyền thế hãy lắng nghe
tiếng các người nghèo khổ". Ngài xin các tín hữu cầu
nguyện cho các Vị lãnh đạo các quốc gia được sáng suốt
nghĩ đến công ích của người dân.
Trong
bài nói chuyện hôm nay, chúng tôi xin nói đến lời kêu gọi
của ÐHY Angelo Sodano, Quốc Vụ Khanh, nhân vật thứ hai tại
Vatican, sau ÐTC, và
của ÐHY Phanxicô Xaviê Nguyễn văn Thuận, chủ tịch Hội
đồng Tòa Thánh về Công lý và Hòa bình.
1
- Trước hết là nguyên văn
lời kêu gọi của ÐHY Quốc Vụ Khanh trong bài phỏng vấn dành
cho Ðài Truyền hình "Hòa Bình" (Telepace), trước Hội nghị thượng
đỉnh Genova.
Theo
ÐHY Sodano, thì những chờ đợi
của ÐTC rất cụ thể; ÐTC chờ đợi từ Hội nghị này phát
xuất một sáng kiến mới ủng hộ các quốc gia nghèo khổ hơn.Tôi
nghĩ cách riêng đến ba sáng kiến cụ thể trong ba lãnh vực
này: sự nghèo khổ, sức khỏe và môi sinh.
Cần
phải tránh cái sai lầm này là chờ đợi một thế giới
được đổi mới ngay, từ cuộc
gặp gỡ trong ít ngày của Các Vị lãnh đạo Quốc gia và Chính
phủ. Trong lịch sử các dân tộc, luôn luôn có luật về
"tuần tự nhi tiến": điều cốt yếu là tìm con đường đúng
để theo và tiến bước dần dần trên con đường này.
2
- Vấn đề thứ hai là việc xóa bỏ các món nơ; việc xóa bỏ
nầy là một trong các hình thức tiến đến gặp gỡ
các dân tộc nghèo khổ hơn. Về vấn đề này đã có nhiều
sáng kiến. Tôi muốn nhắc lại một sáng kiến rất tốt đẹp
của nước Italia: xóa bỏ các món nợ tại Zambia và Guinea. Chính
HÐGM Ý đã cộng tác với Chính phủ Ý. Như vậy có thể lập
một quĩ dành cho các chương trình phát triển tại hai quốc gia
Phi châu này. Xóa bỏ các món nợ, nhưng xử dụng số tiền
này cho trường học và nhà thương.
3
- Bình diện thứ ba là việc hoàn
cầu hóa - Ðây là một sứ điệp của hy vọng. Ðây là một
dấu hiệu cho thấy rằng các giá trị của tình liên đới còn
được nghe theo. Trong hiện tượng toàn cầu hóa, chúng ta cũng
có thể khám phá ra ơn gọi nguyên thủy của nhân loại là xây
dựng một gia đình duy nhất.
Vấn
đề quan trọng là biết rõ được người ta muốn việc toàn
cầu hóa nào, cách nào? ÐHY Tettamanzi, TGM Genova, đã đề tít
rất hay cho cuốn sách của
ngài mới xuất bản: "Toàn cầu hóa: một thách đố". Thực
sự: Ðây là một thách đố. Tất cả tùy thuộc vào mục
đích mà người ta nhằm đến.Tự bản tính nó, cũng như việc
phát triển nhân loại, toàn cầu hóa không tốt, cũng không
xấu. Tùy thuộc nơi người xử dụng nó như thế nào. Và đây
chính là thách đố của thời đại ta. Xét đến cùng, đây
là một thách đố của tự do: tự do là ơn ban của Thiên Chúa.
Con người có thể dùng trong sự lành cũng như trong sự dữ.
4
- Dĩ nhiên xây dựng một thế giới mới là điều có thể
làm được. Chúng ta để lại đàng sau thế kỷ XX, một thế
kỷ không làm chúng ta vinh dự chút nào cả. Ðây là một
thế kỷ bị đánh dấu bằng những chiến tranh kinh khủng. Người
ta nói: có khoảng 70 triệu người chết trong đệ nhị thế chiến
(1939-1945) trên cả thế giới, quân đội và thường dân. Chúng
ta để lại đàng sau một thế kỷ của nhà tù,
trại giam, trong đó con người, được tạo dựng giống hình
ảnh Thiên Chúa, đã bị làm hư hại và bị uế tạp. Chúng ta
đã để lại một thế kỷ với biết bao người nghèo
khổ, như Lagiaro giơ tay lên bàn ăn của người phú hộ, chờ
đợi một chút gì ăn. Giờ đây chúng ta phải cùng nhau làm
việc cho một trang mới của lịch
sử nhân loại.
5
- Dĩ nhiên, nhớ đến Genova (trụ sở của Hội nghị thượng
đỉnh), chúng ta cũng nhớ ngay đến Ðền Thánh "Ðức Bà của
sự canh giữ: Nostra Signora della Guardia", nhìn xuống cả Thành
phố. Ðây là Ðền thánh rất quí giá và được sùng kính
của người dân Genova. Và Ðền thờ mới tại đây đã
được thánh hiến vào đầu thế kỷ này do Ðức TGM Genova,
Chân phước Tommaso Reggio. Và trong Vườn Vatican có một tượng
Ðức Bà Canh giữ: Madonna della Guardia được đặt như để gìn giữ Vị Kế nghiệp Phêrô.
Tượng này do Ðức Thánh Cha người Genova, Benedicto XV
(1914-1922) đã muốn đặt tại đây. Là tín hữu công giáo, dĩ
nhiên chúng ta cũng phú thác cuộc
gặp Genova cho Ðức Mẹ.
6
- Giáo hội có thể giúp chính trị như thế nào? Giáo hội là
một thân thể gồm biết bao chi thể khác nhau. Mỗi một chi thể
được mời gọi cộng tác vào đời sống công cộng. Sứ vụ
của ÐTC, của Giám mục, của Linh mục, của mỗi một Tín hữu
khác nhau. Nhưng có một điều chắc chắn này là trong toàn thể,
các tín hữu có thể và phải
cộng tác vào công ích xã hội. Cách riêng, đây là sứ vụ
lớn lao của Hàng Giáo dân.
Dĩ
nhiên các tín hữu không sợ hãi trước việc toàn cầu hóa.
Chính Kitô giáo là một tôn giáo có tính cách toàn cầu.
Trong thế giới này, thế giới từ nay được coi như "một
làng xã của hoàn cầu", Giáo hội tìm cách gieo vào trong đó
men của Phúc Âm Chúa Kitô. Từ nội bộ, Giáo hội sẽ tìm cách
nâng cao tầm mức thiêng liêng của nhân loại, với những phương
tiện riêng của mình. Với chính thái độ này, các tín hữu
Kitô nhìn vào các Vị Lãnh đạo Quốc gia và Chính phủ hội họp
nhau tại Genova.
Trước
hết các tín hữu cầu nguyện cho các ngài, để xin Chúa hướng
dẫn các ngài. Ðây là giáo huấn của Thánh Phaolô gửi cho
môn đệ Timoteo: "Ta khuyên con cầu nguyện cho mọi người, cho
vua chúa và cho tất cả các
người cầm quyền" (1 Tim, 2,1).
Sau
đó, các tín hữu kitô dấn thân cộng tác với mọi người
để mưu công ích cho nhân loại. Các Vị hội họp tại Genova là
những người làm chính trị, được người dân tự do lựa
chọn. Các ngài là những nhân vật đại diện các Quốc gia
và các nền văn hóa quan trọng. Tôi
hy vọng rằng không một vết đen nào làm hư hại cuộc gặp
gỡ này. Gặp gỡ nhau, thảo luận với nhau là thành phần của
nền văn minh của chúng ta. (L’Oss.Rom.
21.7.2001)
Trong
bức thư gửi cho ÐHY Tettamanzi, TGM Genova, ngày 16 tháng 7/2001 vừa
qua, trước Hội nghị thượng đỉnh, ÐHY Nguyễn văn Thuận, chủ
tịch Hội đồng Tòa Thánh về Công lý và Hòa bình, viết như
sau: "Công ích, Công bình xã hội,
Tình liên đới, tính cách làm chủ
của các người nghèo,
việc phân phối chung tài sản: những lời được vang lên tại
Genova ngày 7 và 8 tháng 7/2001 vừa qua, trong cuộc gặp gỡ của
các đoàn thể công giáo, là những điểm cốt yếu
trong giáo huấn xã hội của Hội Thánh". Trong bức thư,
ÐHY chủ tịch Hội đồng, đánh
giá cao việc huy động các đoàn thể công giáo mà Giáo hội
Ý đã làm, nhằm nhìn về Hội nghị thượng đỉnh G8, tại thành
phố Genova. ÐHY Nguyễn văn Thuận cảm thấy được phấn khởi
nhiều bởi cuộc gặp gỡ đông đảo của hơn 40 đoàn thể công
giáo "để dấn thân bênh vực phẩm giá con người, phù hợp
với các đòi hỏi của thời đại chúng ta". ÐHY chủ tịch
viết tiếp: "Ðứng trước vấn đề quan trọng của thời
đại ta, tức vấn đề nghèo khổ, trong lúc thế giới có đầy
đủ tài sản để chống lại, của một số rất lớn người
dân, và con số này mỗi ngày mỗi gia tăng, thật là một cảnh
ngược đời. Việc quan tâm đầu tiên của Giáo hội là đi
đến với các người nghèo khổ, được coi không phải là
một gánh nặng, nhưng là những người đáng yêu cầu được
xử dụng khả năng lao công của họ vào việc sản xuất và
phát triển, như ÐTC Gioan Phaolô II đã viết trong Thông điệp
"Centesimus Annus".
ÐHY
Nguyễn văn Thuận nhắc lại lời ÐTC về "việc toàn cầu hóa
tình liên đới", bằng việc kể lại sáng kiến của HÐGM Ý
trong việc cộng tác với Chính phủ Ý, để xóa bỏ các món
nợ cho Zambia và Guinea. Sau
đó ÐHY nói đến sự cần thiết huy động các quốc gia giầu
có để dành 7% lợi tức của mình để giúp vào việc phát
triển các nước nghèo, nhưng đồng thời tránh mọi chế độ
bảo hộ (do lệ thuộc viện trợ), để các quốc gia này thực
sự tiến đến các thị trường quốc tế.
Các đề tài: Công bình xã hội, công ích, tính cách chủ thể của các người nghèo, trách nhiệm chung... là những điểm then chốt của Giáo lý xã hội của Hội Thánh và là thành phần của sứ vụ của Hội đồng Tòa Thánh về Công Lý và Hòa bình. Nhưng đây cũng là giáo huấn xã hội và thực sự giáo huấn này là một dụng cụ của việc rao giảng Tin Mừng: rao giảng Tình Yêu Thiên Chúa đối với nhân loại và rao giảng Mầu nhiệm cứu rỗi trong Chúa Kitô cho mỗi một và cho mọi con người. Vì thế ÐTC rất quan tâm đến giáo lý xã hội của Hội Thánh. Trước Năm Thánh, ngài đã trao trách nhiệm soạn thảo Cuốn giáo lý xã hội công giáo cho Hội đồng Tòa Thánh về Công lý và Hòa bình, để phổ biến giáo huấn xã hội công giáo. Công việc soạn thảo đang đi vào giai đoạn cuối cùng. Cuối tháng chín tới đây, sẽ có một phiên họp khoáng đại do Hội đồng triệu tập tại Roma, với sự tham dự của khoảng 200 Hồng Y, Giám mục, Linh mục, Giáo dân và Chuyên viên, để kiểm điểm lại công việc soạn thảo và sau đó bản văn sẽ được chuyển đến Bộ giáo lý đức tin và chờ đợi việc chấp nhận sau cùng của ÐTC.