Sau chuyến thăm tại Ukraine
người dân Moscowa hiểu biết và
càng yêu mến ÐTC Gioan Phaolô II nhiều hơn
Prepared
for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
Sau
chuyến viếng thăm tại Ukraine, người dân Moscowa khám phá ra
Ðức Gioan Phaolô II.
Chuyến
viếng thăm mục vụ của ÐTC Gioan Phaolô II tại Ukraine vừa kết
thúc cách đây một tuần, đã và còn đang gây ảnh hưởng
lớn lao trên dân chúng Nga, cách riêng dân chúng tại Thủ đô
Moscowa. Nhờ báo chí và qua đài truyền hình, dân Nga đã và
còn đang khám phá ra Ðức Gioan Phaolô II là ai, và từ nay
ngài đã trở nên rất thân mật tại một Xứ sở, từ
trước tới giờ vẫn có nhiều thành kiến và cả chống đối
thù địch nữa, do truyền truyền xuyên tạc của chế độ cộng
sản và do một số tín hữu và vị lãnh đạo chính thống quá
khích. Không những người dân, nhưng cả các nhà chính trị đã
hết sức xúc động trước hình ảnh khiêm tốn, hiền lành,
yếu ớt của Vị Giáo Hoàng Roma. Chính Tổng thống Vladimir Putin
cũng không giấu giếm sự cảm phục đối với Ðức Gioan
Phaolô II, nhân vật mà ông đã được tiếp xúc tại Vatican
và nay lại được nhìn thấy trong 5 ngày liên tiếp trên đài
truyền hình của một quốc gia giáp giới Liên bang Nga và cách
đây 10 năm vẫn còn dưới quyền thống trị của Ðiện Cẩm
Linh. Ngày mồng 9 tháng 5/2001 vừa qua, Ngày Quốc Khánh của Nga,
trong buổi tiếp tân tại Ðiện Cẩm Linh, gặp Ðức Cha Tadeusz
Kondrusiewicz, Giám quản Tông Tòa Giáo hạt miền Tây-Nga, Tổng
thống nói cách công khai rằng: "Vị Giáo Hoàng của các ngài
thật là một
nhân vật tuyệt vời! Ngài đã nói lên những lời tốt đẹp
biết bao, Ngài đã thực hiện một chuyến viếng thăm can đảm
tại Hy lạp". Nhiều người đứng gần Tổng thống Putin, trong
số này có Ðức Alexis đệ nhị, Giáo chủ Giáo hội chính thống
Nga, người luôn luôn phản đối chuyến viếng thăm của ÐTC tại
Nga.
Báo
chí bình luận rằng: Rất có thể Vị Lãnh đạo Ðiện Cẩm Linh
biểu lộ sự hăng say của mình với Ðức TGM công giáo
Tadeusz Kondrusiewicz, như thể
gián tiếp gởi một sứ điệp cho Ðức Giáo chủ chính
thống Nga. Việc Tổng thống Putin nhắc lại chuyến viếng thăm của
Ðức Gioan Phaolô II tại Hy lạp không phải tình cờ. Nên nhớ
lại, Giáo hội chính thống Hy lạp rất hùng cường (chiếm
95% dân số trong nước) đã đón tiếp Ðức Gioan Phaolô
II, sau khi
vượt qua được những nghi kỵ, chống đối, thù địch
từ 10 thế kỷ nay. Trong lúc này Tòa Giáo chủ và Giáo
hội chính thống Nga vẫn chưa vượt qua được những thành kiến
cũ và thù địch xưa kia. Theo nguồn tin thân cận, Tổng thống
Putin rất muốn mời Ðức Gioan Phaolô II viếng thăm Moscowa, như
Tổng thống Hy đã làm, nghĩa là không chờ đợi sự chấp
thuận của Giáo hội chính thống Hy lạp. Với cử chỉ này, Tổng
thống Hy lạp đã đặt Giáo hội chính thống trước một việc
đã rồi. Giáo hội chính thống không thể phản đối. Theo nguyên
tắc từ trước tới giờ, trong 94 chuyến viếng thăm quốc tế
của ÐTC, chỉ cần lời mời của Chính phủ và của Giáo hội
công giáo địa phương mà thôi. Nhưng nhiều người nghĩ rằng:
Tổng thống Putin, hiện trong thế yếu và còn gặp nhiều khó
khăn trong nước và ngoài nước, sẽ không dám gây
ra sự đối
địch giữa Ông và Giáo hội chính thống Nga.
Có một vài dấu hiệu cho thấy: đường lối của chính
phủ Nga hiện nay không khác xa đường lối của Tòa Giáo chủ.
Trái lại chính phủ Hy lạp vững mạnh, không lệ thuộc đường
lối chính trị của Giáo hội chính thống Hy Lạp. Tuy Chính thống
là Quốc giáo, nhưng có sự phân biệt rất rõ ràng giữa
quyền đời và quyền đạo. Cách đây ít năm, Giáo hội chính
thống Hy lạp yêu cầu chính phủ đoạn tuyệt ngoại giao với Tòa
Thánh. Chính phủ đã không làm theo ý Giáo hội. Tổng thống
Hy lạp đã mời ÐTC viếng thăm, không cần có sự đồng ý
của Giáo hội Chính Thống Hy lạp. Nhưng để tránh những chia
rẽ thêm, Tòa Thánh đã giàn xếp ổn thỏa với Giáo hội chính
thống Hy lạp và cuộc hành hương theo vết chân Thánh Phaolô
tại Athènes đã diễn ra trong bầu khí thân thiện, cởi mở,
đã xóa bỏ được nhiều thành kiến và hiểu lầm xưa kia nơi
người dân Hy lạp về hình ảnh của Vị Giáo Hoàng Roma.
Một
dấu chỉ khác nói lên sự lệ thuộc của Chính phủ Nga vào Tòa
chủ chính thống Moscowa. Ông Cernomyrdin, cựu thủ tướng, tân
đại sứ Nga cạnh chính phủ
Ukraine, đến Kiev nhận chức cách đây một tháng, tuyên
bố: "Chuyến viếng thăm sắp tới đây của Ðức Giáo Hoàng
không thuận tiện". Thực sự, Giáo hội chính thống Nga chống
đối chuyến viếng thăm của Ðức Gioan Phaolô II tại Ukraine và
Vị Giáo chủ chính thống tại Kiev lệ thuộc Tòa Giáo chủ
Moscowa, cũng vắng mặt trong những ngày viếng thăm vừa qua của
ÐTC tại Ukraine. Một dấu chỉ khác nữa về sự lệ thuộc: Tân
đại sứ Nga không đến sân bay cùng với Ngoại giao đoàn
ngày 23.6.2001 vừa qua, để tham dự lễ nghi đón tiếp
Ðức Gioan Phaolô II tại Phi trường qưốc tế Kiev.
Báo
chí bình luận rằng: Những quyết định của Ðiện Cẩm Linh luôn
luôn bị bao bọc trong bí nhiệm; nhưng có một điều chắc chắn
này là Tổng thống Putin rất quan tâm đến một chuyến viếng
thăm của ÐTC tại Moscowa. Tại sao? Vì nhờ chuyến viếng thăm
này, uy tín quốc tế của Ông sẽ được củng cố thêm và
việc cởi mở với Tây phương
của một đại cường quốc sẽ được công nhận nhiều
hơn và quyết liệt hơn. Sau chuyến viếng thăm của Ðức Gioan
Phaolô II tại Ukraine, lại có một lý do khác mạnh mẽ hơn thúc
đẩy: dư luận quần
chúng Moscowa. Theo cuộc thăm dò dân ý do Interfax tổ chức
sau chuyến viếng thăm của ÐTC tại Ukraine, thì 67% người dân
Nga ủng hộ chuyến viếng thăm tại Nga, chỉ có 17% chống đối.
Lần
thứ nhất đài truyền hình và báo chí Nga dành nhiều khoảng
cách cho một chuyến viếng thăm của "Paparimski" (Vị Giáo Hoàng
Roma), qua chương trình tiếp vận trực tiếp và với nhiều bài
tường thuật từ
Kiev và Lviv. Trong năm ngày, Ðức Gioan Phaolô II hầu như đã
chiếm độc quyền sự chú ý của Mass-media; các bài tường
thuật và bình luận với giọng điệu rất tích cực. Ông
Maksim Shevchenko, giám đốc báo Nezavismaja Gazeta, nhận xét: "Cái
gây xúc động hơn cả là sự khiêm tốn lạ lùng và tinh thần
cởi mở thành thực của Ðức Gioan Phaolô II". Báo này cũng
đăng bài phỏng vấn ÐHY Husar, để biết quan điểm của các người
Hy lạp công giáo (lễ nghi Bizantin). Một hiện tượng kỳ lạ là
tại Nga người dân vẫn tưởng tượng vị Giáo Hoàng như một
bậc đế vương của những thời đại xưa kia, độc đoán,
chuyên chế, một vị lãnh đạo một thế giới siêu cường thù
địch với Nga.
Ðây
là lỗi của 70 năm "xuyên tạc tin tức" dưới chế độ cộng
sản Liên xô trước đây; nhưng hiện nay còn là lỗi của việc
tuyên truyền chống công giáo được nhiều vị lãnh đạo
Giáo hội chính thống Nga ủng hộ. Ngược lại, mọi người
đã có thể quan sát qua đài truyền hình "một con người già
yếu, xuất hiện như một chứng nhân trung thành của Chúa Kitô,
không có một ý muốn nào về chiêu mộ tín đồ, cũng không
chủ trương chinh phục, tranh giành ảnh hưởng".
Ông Aleksander Kyrlezev, thành viên của Ủy Ban thần học thuộc
Thánh Hội nghị chính thống Moscowa, nhưng không đồng ý với
đường lối chính thức của Tòa Giáo chủ, tuyên bố như sau:
Ðức Gioan Phaolô II, một Lãnh tụ không làm chính trị, một
con người thành thực hiến thân cho công việc hiệp nhất các
tín hữu Kitô, đây là một ngạc nhiên lớn lao và đích thực
cho cả Nước Nga".
Nhiều
báo chí so sánh chuyến viếng thăm của Ðức Gioan Phaolô II tại
Ukraine với chuyến viếng thăm (cùng một lúc) của Ðức Giáo
chủ chính thống Alexis đệ nhị tại Bielorussia. Thật là một trời,
một vực. Nhật báo Kommersant đặt hình ảnh Ðức Gioan Phaolô
II tại Kiev kế bên hình ảnh Ðức Giáo chủ Nga tại Minsk (thủ
đô Bielorussia) đang ôm hôn nhà độc tài Lukascenko,
Tổng thống Bielorussia. Cả hai vị đã tung ra chiến dịch chống
đối chuyến viếng thăm của ÐTC tại Moscowa.
Nhưng
Ðức TGM Kondrusiewicz nhận xét như sau: "Dù sao xem ra có một sự
cởi mở ý nghĩa.
Lần thứ nhất Ðức Giáo chủ Alexis đệ nhị không đặt
điều kiện như trước đây, để viếng thăm Moscowa, nghĩa là
ÐTC không cần lời mời của Giáo hội chính thống, nhưng chỉ
cần sự đồng ý mà thôi. Ðây chính là điều đã xẩy ra
tại Hy lạp".
Trong
lúc này, Ðức Giáo chủ
Alexis II vẫn tiếp tục nhắc đi nhắc lại rằng: thời giờ
của chuyến viếng thăm chưa chín muồi. Ðức Cha Kondrusiewicz đáp
lại: "Thì giờ đây, trong những ngày này, tại Nga, tiến trình
của việc chín muồi đã đến". Ðối với Ðức TGM và đối
với dân chúng Nga, một Vị Giáo Hoàng tại Quảng Trường Ðỏ
(của Moscowa) không còn là một giấc
mơ không thể xẩy ra được nữa.