Diễn văn của ÐTC
trong dịp tiếp các Giám mục Nhật bản
đến Roma "viếng Tòa Thánh" (Ad Limina)
Tuần
trước đây, ÐTC tiếp HÐGM Ðại Hàn đến Roma "viếng mộ Hai Thánh Tơng Ðồ". Lúc đó các
Giám mục Ðại Hàn đã mời
ÐTC đến làm phép khánh thành Giáo Hoàng Học viện mới của
Giáo hội Ðại Hàn, được xây cất tại Roma. Ðây là một
hãnh diện cho Giáo hội Ðại Hàn, vì là Giáo hội thứ nhất
thuộc các xứ truyền giáo có một Học viện tại
thủ đô Công giáo , để các chủng sinh và linh mục
được huấn luyện tại chính trung tâm Giáo hội. Chúng tôi đã
tường thuật hai biến cố quan trọng này của Giáo hội bạn tại
Á Châu.
Trong
bài nói chuyện nầy, chúng tôi xin trình bày một biến cố khác
cũng của một Giáo hội bạn ở Á châu. Ðó là Buổi tiếp
ÐTC dành cho các Giám mục Nhật đến Roma, hôm
sáng thứ bẩy 31.3.2001. Các Giám mục Nhật đến viếng
thăm Tòa Thánh năm 1995. Ðáng lẽ các ngài phải đến Roma năm
2000, nhưng trong Năm Thánh, các chuyến viếng thăm "tòa thánh"
của các Giám mục các nước đều bị hoãn lại.
Trong
buổi tiếp kiến thứ bẩy vừa qua, Ðức Cha Francis Xavier Kaname
Shimamoto, TGM giáo phận Nagasaki , chủ tịch HÐGM Nhật, tường trình
lên ÐTC tình hình chung của
Giáo hội tại Nhật và những hoạt động của HÐGM trong thời
gian 5 năm . Sau đó, ÐTC đọc diễn văn dài bằng tiếng Anh,
trong đó ngài nhấn mạnh điểm rất quan trọng sau đây : " Những
liên hệ chặt chẽ giữa tôn giáo, văn hóa và xã hội gây
nên nhiều khó khăn, cách
riêng đối với các tín đồ của các tôn giáo lớn của Á
Châu, trong việc cởi mở đón nhận mầu nhiệm Nhập Thể. Thách
đố này ở tại việc trình bày khuôn mặt " Á Châu " của
Chúa Kitô trong một thể thức hoàn toàn phù hợp với truyền
thống thần học , triết học và mầu nhiệm của Giáo hội . Việc
hội nhập Ðức tin vào nền văn hóa địa phương rất cần thiết
trong bối cảnh của xã hội Nhật. Công việc này
không thể là thành quả của một chương trình
hay một lý thuyết được phác họa trước , nhưng phải
phát xuất bởi kinh nghiệm sống động ( về đức tin, về tôn
giáo ) của tất cả Dân Chúa trong việc đối thoại liên lỉ về
ơn cứu rỗi với xã hội, nơi họ đang sống. Trong việc hướng
dẫn cuộc đối thoại này , các Vị chủ chăn của Giáo hội tại
Á Châu có một bổn phận tế nhị, khó khăn và quan trọng phải
chu toàn . Bổn phận này đã được Khóa họp riêng của THÐGM
về Á Châu bàn thảo lâu dài , bằng việc đưa ra những
đường hướng mà tôi đã ghi lại trong Tông huấn " Eccelsia
in Asia ".
Ngoài
việc đối thoại như dụng cụ của công việc truyền giáo tại
Á châu, còn phải trình bày Chúa Giêsu Kitô như thế nào ?
" Công việc trình này - lời ÐTC -
đòi một cố gắng bền bỉ và liên tiếp để giải thích
rõ ràng bằng những từ ngữ dễ hiểu cho mọi người các
chân lý của đức tin, theo sự nhậy cảm và tâm trạng Á
Châu... Tin Mừng của Tình
yêu Thiên Chúa được mạc khải nơi Chúa Giêsu Kitô là Tin
mừng cho mọi người, bởi vì nó liên hệ đến ý nghĩa cuộc
đời và số phận con người ", như Công đồng Vatican II
đã giải thích : " Trong thực tế, chỉ nơi Mầu nhiệm của Ngôi
Lời nhập thể, mới tìm thấy ánh sáng thực về mầu nhiệm
con người " ( Gaudium et Spes, số 22 ).
Vì
thế, ÐTC nhấn mạnh : Giáo hội có bổn phận nhắc lại cho con
người điều thiết yếu như
: chân lý, lòng nhân hậu, đức công bình, việc tôn trọng
mọi người. Việc trình bày thực tại này là một hình thức
căn bản của tình liên đới đối với mọi người, không trừ
ai.
Rao giảng điều này cho xã hội là hình thức tuyệt hảo của
đức ái.
Sau
đó, ÐTC nhắc lại Ðại Toàn xá của Năm 2000 bằng việc cảm
tạ Chúa về biết bao ơn thánh Ngài ban cho Giáo hội. Cùng với
các Giám mục Nhật, ÐTC cảm tạ Chúa về đức tin Kitô đã
được rao giảng và phát triển tại Quê hương các ngài , từ
lúc Thánh Phanxicô Xaviê đặt chân lên Ðất này. ÐTC nhắc
đến sự can đảm và lòng trung thành với đức tin của các Vị Tử đạo
Nhật trong những thế kỷ đầu tiên của việc rao giảng Tin Mừng
tại đây. Chứng tá anh hùng của các tín hữu Nhật không những
là vinh quang của Giáo hội Nhật, nhưng còn vạch ra con đường
của ơn gọi hiện nay và tương lai và của việc dấn thân của
các tín hữu Nhật nữa.
Về
tự do tôn giáo tại Nhật hiện nay không còn là vấn đề phải
quan tâm; những cuộc bách hại thuộc về dĩ vãng. Giáo hội công giáo tại đây , tuy thuộc thiểu
số rất bé nhỏ, được tôn trọng. Nhưng ÐTC nói đến những
áp lực khác, gây rối loạn đức tin và thách đố Thừa tác
vụ của Giám mục, tức là nền thịnh vượng vật chất : một
sự kiện gây nên nhiều vấn đề, tại Nhật cũng như tại các
quốc gia kỹ nghệ. Trong khi một số người hưởng thụ dư dật
những thành quả của phát triển kinh tế, người khác ( đa số
) bị loại ngoài lề xã hội và nhiều lúc sống trong cảnh
nghèo nàn không xứng đáng phẩm giá con người. Ðể
dối phó với những thách đố của xã hội tiêu thụ và những
tai họa, bất công, tội ác...gây nên bởi
xã hội chạy theo tiền tài
, coi rẻ con người, , ÐTC chỉ vẽ con đường : " một
đức ái mục vụ đích thực thúc đẩy các Ðức Cha
thu lượm mọi nghị lực của các cộng đồng được phú
thác cho mục vụ các Ðức Cha, trong nỗ lực lớn lao và quảng
đại đem Tin Mừng để gây ảnh hưởng cách hữu hình hơn và
hiệu nghiệm hơn trên thực tại trong đó các Ðức Cha đang sống
và hoạt động ".
Ðể
thành công trong thừa tác vụ thiêng liêng, ÐTC nhấn mạnh đến
điều kiện "tiên quyết",
đó là : sự thánh thiện đời sống . Ngài quả quyết : " Mục đích của tất cả chương trình và hoạt động mục
vụ là sự thánh thiện " theo giáo huấn của Tám mối Phúc
Thật ", ( Novo Millennio ineunte, số 31 ).
ÐTC
giải thích thêm : Ơn gọi nên thánh áp dụng cách đặc biệt
cho các Giám mục, các linh
mục và Tu sĩ nam nữ; nhưng theo Ðoạn 5 của Hiến chế Lumen
gentium, đây là ơn gọi chung cho mọi tín hữu. Những ai đã lãnh
Bí tích Rửa tội được mời gọi tiến đến sự thánh thiện
của Thiên Chúa và vì thế là một điều trái với ý nghĩa,
nếu chỉ lo sống bình thường vậy thôi. Theo một ý nghĩa nào
đó, sự thánh thiện của các linh mục và của Tu sĩ nam nữ
được hiểu như việc phục vụ người giáo dân, bằng việc
giúp họ tiến lên cao mãi trên con đường thánh thiện, để
họ có thể chu toàn ơn gọi Bí tích Rửa tội của họ.
Nói
đến người giáo dân, ÐTC nhắc lại gương anh hùng của biết
bao giáo dân Nhật trong thời kỳ bách hại và trong những thời
kỳ khó khăn, không có linh mục, chính người giáo dân đã
thông truyền đức tin cho các thế hệ sau này. ÐTC quả quyết
: " Các vị chủ chăn thánh thiện sẽ sản xuất giáo dân thánh
thiện, và từ giáo dân thánh thiện này sẽ phát xuất nhiều
ơn gọi linh mục và đời sống tận hiến: những ơn gọi mà
Giáo hội đang cần đến bất cứ thời đại nào, hay nơi nào
".
ÐTC
nhắc lại một trong các điểm quan trọng của chương trình mục
vụ của HÐGM Nhật là " giúp đỡ các cộng đồng giáo hội
tại Nhật trở nên " những trường học đích thực của cầu
nguyện ". Việc cầu nguyện không những là sức mạnh của
đời sống , nhưng còn là nguồn mạch của việc rao giảng Tin Mừng
. Việc tái rao giảng Tin Mừng sẽ phát xuất bởi nhiệt độ mới
và mạnh mẽ của cầu nguyện và suy ngắm ". ÐTC giải thích
thêm việc tái rao giảng Tin Mừng tại Nhật là gì ? Có nghĩa
là " một sự cởi mở được cân nhắc , nhưng quảng đại
đối với các cộng đồng và các phong trào mà Chúa Thánh
Thần đang làm nẩy sinh trong Giáo hội, như thành quả của Công
đồng chung Vatican II. Trong các cộng đồng và phong trào này có
rất nhiều thành viên sốt sắng , có một đời sống thân mật
với Chúa Kitô, có thể trở nên những nhà truyền giáo
nhiệt thành của Ngàn năm mới. Nhưng dĩ nhiên họ phải hoạt
động trong hiệp nhất với
các giám mục và các linh mục và trong sự hòa hợp hoàn
toàn về mục vụ với Giáo hội địa phương.
Trong phần kết thúc, ÐTC quả quyết : công việc truyền giáo của Thánh Phanxicô Xaviê và các nhà truyền giáo đầu tiên đã đem lại thành quả tốt đẹp trong quá khứ, sẽ tiếp tục đem lại hoa trái dồi dào, bao lâu việc kính nhớ các Ngài vẫn tồn tại. Chứng tá của các Vị Tử đạo Nhật sẽ không ngừng biểu lộ vinh quang của Thiên Chúa, vinh quang chiếu dọi trên khuôn mặt của Chúa Kitô . Lòng trung thành anh hùng của các tín hữu Kitô Nhật đã gìn giữ " lén lút" đức tin qua các thế kỷ, dù bị bách hại và thiếu linh mục, chắc chắn là một bảo đảm về sự kiện này là cuộc gặp gỡ giữa đức tin và văn hóa Nhật có thể xẩy đến ở mức độ sâu xa hơn của tâm trí người dân Nhật".
(Msgr.
Peter Nguyen Van
Radio Veritas Asia, Philippines)