ÐTC trả lời bức thư của
Tổng Giám Mục Chính Vladimir
Prepared
for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
ÐTC
trả lời bức thư của TGM chính thống Vladimir, Giáo phận Kiev,
tại Ukraine, liên quan đến chuyến viếng thăm tại đây.
"Chuyến viếng thăm của tôi tại Ukraine muốn đề cao sự lưu ý liên lỉ và đầy tôn trọng đối vối các anh chị em chính thống giáo, cùng với sự cương quyết dấn thân tiếp tục con đường đối thoại trong chân lý và trong đức ái . Dấu hiệu của ý muốn sâu xa này ( ---tôi quyết định vượt qua mọi vấn đề có thể đặt ra giữa chúng ta )--- là Uûy Ban hỗn hợp gồm các thành viên của Giáo hội Hy lạp-công giáo Ukraine và của Giáo hội chính thống Ukraine - trong đó có hai đại diện của Tòa Giáo chủ Moscowa và hai đại diện của Tòa Thánh - được thiết lập mới đây, để đáp lại ý muốn của Ðức Giáo chủ Alexis đệ nhị, về việc cứu xét các mối quan hệ giữa các người công giáo và chính thống tại miền Tây Ukraine. Ước mong tha thiết của tôi là Uûy ban này khởi sự sớm hết sức công việc của mình".
Trên đây là đoạn chính trong bức thư Ðức GP II gửi cho TGM chính thống Vladimir, giáo phận Kiev, để trả lời bức thư của đức TGM gửi cho ÐTC, hôm ngày 23 tháng giêng năm 2001 nầy, nhân danh Hội nghị Giáo hội chính thống và nhân danh Tòa Giáo chủ Moscowa. Trong bức thư, TGM Vladimir xin đình lại chuyến viếng thăm tại Ukraine cho tới lúc thuận tiện hơn, trong mối quan hệ giũa các người công giáo và chính thống tại Ukraine.
Theo các quan sát viên và theo nhận xét của Giáo hội công giáo tại Ukraine, thì việc đình lại "vô thời hạn" có nghĩa tương đương là " hủy bỏ hẳn " chuyến viếng thăm đã được ấn định. Giáo hội chính thống tại Nga và tại Ukraine lo lắng nhiều về chuyến viếng thăm này , như chúng tôi đã có dịp trình bày trong các bản tin và bài nói chuyện trước đây.
Bức thư của ÐTC được ký ngày 26 tháng ba 2001, và đã được Ðức Hồng Y Roberto Tucci trao tận tay cho TGM chính thống Vladimir ngày 7 tháng tư vừa qua tại Tòa TGM Kiev. Nhưng bức thư này chỉ dược Phòng báo chí Tòa Thánh phổ biến thứ năm vừa qua, 26.4.2001.
Nhật báo công giáo Ý "Tương Lai", số ra ngày 27.4.2001 nhấn mạnh rằng: Ðây là một bước quan trọng liên hệ đến chuyến viếng thăm rất tế nhị tại Ukraine, đã được ấn định trong chương trình từ ngày 23 đến 27 tháng 6/2001 tới đây.
ÐTC Gioan Phaolô II đã đáp lại lời yêu cầu "đình lại chuyến viếng thăm tại Ukraine ", bằng việc mở lại và xúc tiến con đường đối thoại, về một điểm còn tranh luận sôi nổi trong lúc này : đó là mối quan hệ giữa các người công giáo và chính thống giáo, tại miền Tây Ukraine. Ðức Gioan Phaolô II viết như sau: "Tôi muốn bảo đảm với Ngài TGM, là tôi đã chú ý đọc những gì Ngài đã muốn nói với tôi, về cuộc hành hương tông đồ của tôi tại Ukraine. Chuyến viếng thăm này, với tư cách là chủ chăn tối cao của Giáo hội công giáo, sau cùng tôi có thể thực hiện được, do lời mời của các Giám mục công giáo và của Tổng thống Cộng hòa Ukraine , chuyến viếng thăm, mà với ơn Chúa, tôi sắp thực hiện vào tháng sáu tới đây , để đáp lại ước mong tha thiết của các người công giáo Ukraine, rất đông đảo và có từ lâu đời trong Xứ sở này, vừa gặp gỡ họ và củng cố họ trong đức tin nơi Chúa Giêsu Kitô, Chúa duy nhất của chúng ta". ÐTC còn viết tiếp như sau: "Sứ Thần Tòa Thánh tại Kiev , TGM Nikola Eterovic, đã báo tin đầy đủ cho Ngài về những lời mời này, cũng như về chương trình của chuyến viếng thăm".
Với những lời lẽ này, không thể được coi và được giải thích như một thái độ đóng kín, đối với cộng đồng chính thống. ÐTC nhấn mạnh : " Tôi cảm thấy niềm an vui được gặp các anh chị em chính thống và các con cái công giáo và tôi cảm thấy tâm tình yêu mến và tình huynh đệ Phúc Aâm đối với tất cả những ai trong quốc gia thân yêu này cùng chia sẻ đức tin nơi Chúa Kitô, và muốn làm chứng, như chúng ta , cho tình yêu mến Chúa Cha , được biểu lộ nơi Con cực thánh của Người, là Chúa Giêsu Kitô, trong quyền lực của Chúa Thánh Thần ".
ÐTC còn giải thích thêm như sau: " Chính để nhấn mạnh đến lòng mong ước hiệp nhất, theo mệnh lệnh của Thầy chí thánh, mà tôi ước mong tha thiết , trong chuyến viếng thăm sắp tới, được gặp gỡ Ngài, và đích thân biểu lộ với Ngài, bằng một cái ôm hôn huynh đệ, ( biểu lộ) tình yêu mến mà tôi vẫn nuôi dưỡng đối với Ngài và đối với tất cả các tín hữu của Giáo hội chính thống tại Ukraine ".
Bức Thơ trả lời của ÐTC cho Ðức TGM chính thống giáo, là một bước tiến đáp lại thắc mắc và lo lắng của Tòa Tổng GM Vladimir và của Tòa Giáo chủ chính thống Moscowa đối với chuyến viếng thăm của ÐTC tại Ukraine . Trong thư viết 23 tháng Giêng vừa qua, Ðức TGM chính thống giáo phận Kiev biểu lộ nỗi lo lắng này: là sự hiện diện của Ðức GP II tại Ukraine, có thể được hiểu như là một sự phê chuẩn dứt khoát cho "tình trạng hiện nay" ( Status quo),của mối quan hệ tại miền Tây Ukraine, một tình trạng được các người chính thống coi là bất lợi, vì các nhà thờ công giáo , bị chế độ cộng sản tịch thu trao cho Giáo hội chính thống, nay bị các người công giáo đòi và chiếm lại sau năm 1989, nghĩa là sau khi chế độ cộng sản sụp đổ. Những vụ tranh chấp này gây nên nhiều căng thẳng giữa hai Giáo hội công giáo và chính thống giáo trong nhiều năm, nay đã lắng dịu hơn.
Nhiều người đặt câu hỏi : việc thành lập Uûy ban hỗn hợp để dàn xếp những căng thẳng giữa các người công giáo và chính thống tại Ukraine có thể thuyết phục TGM Vladimir từ bỏ cuộc gặp gỡ với ÐTC không ? Theo những gì ÐTC viết cho TGM : " Tôi ước mong tha thiết đích thân biểu lộ với ngài bằng một cái ôm hôn huynh đe, (biểu lộ) ä tình yêu mến mà tôi vẫn có đối với ngài và với tất cả các tín hữu chính thống tại Ukraine ", qua những lời tâm sự trên, chúng tôi hy vọng Ðức TGM và Tòa Giáo chủ Moscowa thay đổi thái độ.
Ngoài những căng thẳng giữa các tín hữu công giáo và chính thống tại Ukraine, còn có những chia rẽ trầm trọng trong chính nội bộ Giáo hội chính thống tại đây nữa. Trong thư gửi cho ÐTC tháng Giêng năm nay, TGM Vladimir xin ÐTC, trong chuyến viếng thăm tại Ukraine, đừng gặp đại diện hai giáo hội chính thống mà tòa giáo chủ Mascova cho là " rối đạo " tại Ukraine. Ðó là Giáo hội chính thống độc lập khỏi Tòa Giáo chủ Moscowa , do Ðức Filarete, Giáo chủ chính thống Kiev, lãnh đạo . Ðức Filarete đã bị Tòa Giáo chủ Moscowa ra vạ tuyệt thông từ năm 1992, vì tội li khai hẳn khỏi Tòa Giáo chủ Moscowa. Giáo hội chính thống khác là Giáo hội tự trị , không lệ thuộc Giáo chủ Nga Alexis đệ nhị như trước đây, lúc còn dưới chế độ cộng sản Liên xô. TGM Vladimir đe dọa như sau: Trong trường hợp có cuộc gặp gỡ giữa Ðức Gioan Phaolô II và hai Giáo hội này, thì "sẽ có sự chấm dứt thời đại của Công đồng Vatican II trong mối quan hệ giữa các tín hữu công giáo và chính thống". Cho tới lúc này chưa thể biết mức độ của sự đe dọa này như thế nào. Trong lúc này chúng ta chỉ biết rằng : đây là chuyến viếng thăm khó khăn hơn cả của những năm vừa qua và sự đe dọa kia cũng có thể gây nên hậu quả không tốt trong tương lai. Thực sư,ï Ðức Gioan Phaolô II có một đức tin không thể lay chuyển và một sự tín nhiệm mạnh mẽ vào Chúa Quan Phòng, Ðấng đã và sẽ còn hướng dẫn mọi sáng kiến, mọi bước đi và mọi hành động của ngài trong Thừa tác vụ của Vị Chủ chăn toàn Giáo hộ, i và trong phục vụ việc hiệp nhất các tín hữu Kitô. Chuyến viếng thăm Rumani tháng 5 năm 1999 đã thành công: đó là một chuyến viếng thăm tại một quốc gia có trên 80% thuộc Giáo hội chính thống và cũng được coi là rất khó khăn. Chúng ta, các người công giáo, hy vọng và cầu nguyện, để cho chuyến viếng thăm tại Ukraine sắp đến,--- như ÐTC viết trong thư gửi TGM Vladimir--- "nhờ ơn Chúa", mà đem lại những thành quả tốt đẹp.