ÑTC vieáng thaêm Rumani:
moät cuoäc gaëp gôõ ñaàu tieân
giöõa hai Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø Chính Thoáng

Prepared for internet by Msgr Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines

ÑTC vieáng thaêm Rumani: moät cuoäc gaëp gôõ ñaàu tieân giöõa hai Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø Chính Thoáng.

Luùc 8 giôø saùng thöù Saùu 7.05.99, ÑTC leân ñöôøng vieáng thaêm Coäng Hoøa Rumani trong ba ngaøy. Ñaây laø chuyeán vieáng thaêm ñaàu tieân taïi moät nöôùc ñaïi ña soá thuoäc Giaùo Hoäi Chính Thoáng. Trong buoåi tieáp kieán saùng thöù Tö 05.05.99 vöøa qua, chính ÑTC cuõng nhaéc ñeán chuyeán vieáng thaêm ñaëc bieät naøy vôùi nhöõng lôøi nhö sau: "Thöù Saùu 7/05/99 toâi leân ñöôøng ñi Rumani. Ñaây laø laàn thöù nhaát toâi ñeán moät nöôùc, nôi coù ña soá caùc tín höõu Kitoâ laø tín höõu Chính Thoáng Giaùo".

Ñaây laø moät chuyeán vieáng thaêm phöùc taïp, nhöng coù moät taàm möùc raát quan troïng xeùt veà phöông dieän Ñaïi Keát. Chuyeán vieáng thaêm, dó nhieân, theo ÑTC, naèm trong boái caûnh cuûa Ñaïi Toaøn Xaù naêm 2000. Nhieàu laàn ngaøi ñaõ nhaán maïnh raèng: Ngaøn Naêm thöù hai laø ngaøn naêm chia reõ (-- ÑTC muoán nhaéc ñeán cuoäc chia reõ ñaõ xaåy ra töø naêm 1054 --), thì Ngaøn Naêm thöù ba phaûi laø ngaøn naêm cuûa Hieäp Nhaát. Trong Toâng Thö Ngaøn Naêm thöù ba, ÑTC vieát: Neáu chuùng ta chöa ñi ñeán söï Hieäp Nhaát vaø Hieäp Thoâng hoaøn toaøn, thì ít ra chuùng ta ñöøng chia reõ theâm nöõa. Chuyeán vieáng thaêm Rumani laø moät böôùc tieán raát quan troïng, ñeå tieán ñeán söï Hieäp Nhaát vaø Hieäp Thoâng hoaøn toaøn, nhö Chuùa Gieâsu ñaõ muoán, ñaõ caàu nguyeän: "Xin cho hoï Hieäp Nhaát vôùi nhau, ñeå theá gian tin".

Ñöôïc môøi vieáng thaêm Rumani töø naêm 1990, ÑTC ñaõ khoâng muoán nhaän lôøi cuûa Chính Phuû vaø cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, neáu khoâng coù theâm lôøi môøi cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoáng nöõa. Lôøi môøi cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoáng bò chaäm treã vì nhieàu lyù do:

- Taïi Rumani cuõng nhö taïi Ukraine, moái quan heä giöõa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø Chính Thoáng bò caêng thaúng nhieàu, do saéc leänh cuûa chính phuû coäng saûn naêm 1948 vaø haäu quaû hieän vaãn coøn cho tôùi luùc naøy. Saéc leänh nhaèm baõi boû Giaùo Hoäi Coâng Giaùo theo leã nghi Hy Laïp-Coâng Giaùo (Bizantin) baèng vieäc trao caùc nôi phuïng töï vaø caùc giaùo xöù Coâng Giaùo cho Giaùo Hoäi Chính Thoáng. Caùc cô sôû töø thieän baùc aùi ñeàu bò chính phuû tòch thu. Naêm 1990, cheá ñoä coäng saûn Roumani bò suïp ñoå, nhieàu tín höõu Coâng Giaùo, caùch rieâng haøng Giaùo Só, tröôùc ñaây soáng trong leùn luùt, baét ñaàu xuaát hieän ñoøi traû laïi caùc nhaø thôø, taøi saûn ñaõ bò tòch thu vaø hieän coøn trong tay Giaùo Hoäi Chính Thoáng. Caùc tín höõu Chính Thoáng, tröø moät vaøi tröôøng hôïp, phaûn ñoái vieäc traû laïi, vì hai lyù do sau ñaây: caùc nôi phuïng töï tranh chaáp hieän nay duøng cho coäng ñoàng Chính Thoáng vaø hieän cuõng coù "nhieàu tín höõu Coâng Giaùo" cuõng tham döï caùch bình thaûn vôùi coäng ñoàng naøy; vieäc traû laïi seõ gaây neân nhieàu thieät haïi cho vieäc ñoái thoaïi huynh ñeä vaø hieäp nhaát caùc tín höõu Kitoâ. Ñaøng khaùc, tröôùc ñaây ba theá kyû, luùc Vöông Quoác Austro-Asburgo uûng hoä söï phaùt trieån Giaùo Hoäi Hy Laïp-Coâng Giaùo, nhieàu nôi phuïng töï Chính Thoáng ñöôïc chuyeån sang cho coäng ñoàng tín höõu nghi thöùc Hy Laïp Coâng Giaùo, -- luùc ñoù ñöôïc goïi baèng danh xöng ñaëc bieät laø: Uniati, nghóa laø nhöõng ngöôøi hieäp nhaát vaø trung thaønh vôùi Roma---. Vì theá, ngaøy nay ngöôøi Chính Thoáng coi bieán coá 1948 nhö laø moät vieäc thu veà laïi cho Giaùo Hoäi Chính Thoáng, chôù khoâng phaûi vieäc chieám ñoaït baát coâng.

AÙp löïc cuûa chính phuû cuûa Toång Thoáng Roumani hieän nay, OÂng Emil Constantinescu, moät chính phuû ñang nhaèm thaét chaët caùc moái quan heä vôùi Taây Phöông (vaø chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñöôïc ñaët trong keá hoaïch naøy), ñaõ thuùc ñaåy Toøa Giaùo Chuû Chính Thoáng ñi ñeán vieäc saün saøng môøi Ñöùc Gioan Phaoloâ II vieáng thaêm. Hôn nöõa, moái quan heä giöõa hai Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø Chính Thoáng cuõng trôû neân khaû quan hôn. Hai uûy ban: moät Chính Thoáng, moät Hy Laïp-Coâng Giaùo, ñaõ baét ñaàu hoäi hôïp theo thôøi haïn ñöôïc thoûa thuaän, ñeå giaøn xeáp vaán ñeà trao traû moät soá nhaø thôø cho caùc tín höõu Coâng Giaùo vaø vieäc xöû duïng moät soá nôi phuïng töï khaùc. Caùc cuoäc hoïp chung ñaõ ñöôïc trieäu taäp ngaøy 28.10.1998 vaø 28.01 naêm nay (1999). Moät cuoäc hoïp khaùc ñaõ ñöôïc aán ñònh vaøo 10.06.99 tôùi ñaây, sau chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC.

Toøa Giaùo Chuû Chính Thoáng ñaët ñieàu kieän laø chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II phaûi laø chuyeán vieáng thaêm coát yeáu coù tính caùch Ñaïi Keát, theo nhö thoûa thuaän ngaøy 15 thaùng Gieâng 1999 naêm nay vôùi Vò Ñaëc Söù cuûa Toøa Thaùnh ñeán Bucarest luùc ñoù laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Giovanni Battista Re, phoù Quoác Vuï Khanh; vaø chuyeán vieáng thaêm naøy chæ giôùi haïn taïi Bucarest, thuû ñoâ maø thoâi, nôi ñaây khoâng coù nhieàu ngöôøi Coâng Giaùo.

Quyeát dònh naøy gaây neân thaát voïng cho caùc ngöôøi Coâng Giaùo Rumani, bôûi vì caùc coäng coäng ñoàng ñoâng ñaûo hieän soáng trong mieàn Moldavia vaø nhaát laø trong mieàn Transilvania (giaùp giôùi vôùi Hungari). Caùc Giaùm Muïc Coâng Giaùo thuoäc leã nghi Bizantin (höôùng daãn moät coäng ñoàng Coâng Giaùo goàm moät trieäu 3 traêm ngaøn tín höõu) vaø leã nghi Latinh (coäng ñoàng goàm moät trieäu 2 traêm ngaøn tín höõu) guûi ñeán Toøa Thaùnh moät böùc thö trong ñoù caùc ngaøi baøy toû söï hoái tieác lôùn lao veà chuyeán vieáng thaêm bò giôùi haïn naøy.

Ngaøy 14 thaùng 4/1999 vöøa qua, taát caû caùc Giaùm Muïc Coâng Giaùo Rumani ñeán Roma. Trong böõa aên thaân maät vôùi ÑTC, caùc vò chuû chaên ñaõ baøy toû söï ñau buoàn leân ngaøi veà vieäc loaïi tröø Moldavia vaø Transilvania khoûi chöông trình vieáng thaêm; taïi hai vuøng naày coù 5 giaùo phaän Coâng Gíao. ÑTC ñaõ laéng nghe vaø hieåu roõ lyù do cuûa caùc Giaùm Muïc vaø ñoàng thôøi ngaõi cuõng giaûi thích lyù do cuûa vieäc löïa choïn cuûa ngaøi.

Giaûi thích chuyeán vieáng thaêm baát ngôø cuûa caùc Giaùm Muïc Coâng Giaùo Rumani taïi Roma, moät vò trong soá caùc ngaøi thuoäc leã nghi Latinh tuyeân boá: "ÔÛ Roma ngöôøi ta hieåu roõ chuyeán vieáng thaêm ñöôïc toå chöùc nhö vaäy seõ gaây neân moät thaát voïng cho ngöôøi Coâng Giaùo. Nhöng moät trong caùc öu tieân cuûa ÑTC, sau khi khoái coäng saûn suïp ñoå, laø laøm sao ñi vaøo ñöôïc "böùc maøn saét cuûa Chính Thoáng", moät böùc maøn saét, khôûi söï töø Moscowa (Nga), bao chuøm leân Kiev (Ukraine), Bucarest (Rumani), Sophia (Bulgari) vaø Atheønes (Hy Laïp).

Heïn gaëp laïi trong caùc baøi töôøng thuaät keá tieáp.

Back to Radio Veritas Asia Home Page