Qua chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Ukraine

chuùng ta nhìn laïi nhöõng khoù khaên trong cuoäc taùi sinh

cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Cuba

Prepared for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines

 

Qua chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Ukraine, chuùng ta nhìn laïi nhöõng khoù khaên trong cuoäc taùi sinh cuûa Giaùo hoäi coâng giaùo taïi Cuba.

Trong nhöõng ngaøy vöøa qua,  nhôø baùo chí vaø ñaøi truyeàn hình trong vaø ngoaøi nöôùc töôøng thuaät tæ mæ veà chuyeán vieáng thaêm boán ngaøy cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II taïi Ukraine, chuùng ta bieát ñöôïc phaàn naøo cuoäc taùi sinh nhanh choùng cuûa Giaùo hoäi coâng giaùo taïi Ukraine  thuoäc caû hai leã nghi Latinh vaø Bizantin, sau 10 naêm thoaùt khoûi nhöõng cuoäc baùch haïi cuûa cheá ñoä Coäng saûn Lieân xoâ. Giaùo hoäi coâng giaùo taïi Ukraine bò baùch haïi döõ doäi hôn taát caû caùc Giaùo hoäi coâng giaùo khaùc taïi caùc nöôùc thuoäc Khoái Lieân xoâ trong hôn nöûa theá kyû.

Naêm 1946, sau khi tòch thu moïi taøi saûn cuûa Giaùo hoäi vaø baét giam, saùt haïi  nhieàu Giaùm muïc, Linh muïc vaø Giaùo daân, Stalin ra leänh cho Giaùo hoäi coâng giaùo leã nghi Bizantin taïi Ukraine phaûi giaûi taùn vaø phaûi saùp nhaäp vaøo Giaùo hoäi chính thoáng Nga (ñöôïc coi nhö laø giaùo hoäi “lieân minh“ vôùi Nhaø Nöôùc). Töø ñoù, Giaùo hoäi coâng giaùo Byzantin taïi Ukraine  haàu nhö bò hoaøn toaøn xoùa boû hoaëc phaûi  soáng trong leùn luùt hoaëc troán ra caùc nöôùc ngoaøi. Cuoái naêm 1989 vaø ñaàu naêm 1990, cheá ñoä coäng saûn voâ thaàn taïi Lieân xoâ vaø caùc nöôùc thuoäc khoái coäng saûn taïi Ñoâng AÂu  suïp ñoå;  Vaø  thaùng 8 naêm 1991, Ukraine laáy laïi töï do vaø neàn ñoäc laäp quoác gia. Töø ñoù Ukraine baét ñaàu cuoäc phuïc höng vaø Giaùo hoäi taïi ñaây  ñöôïc trôû laïi hoaït ñoäng vaø phaùt trieån raát nhanh choùng. Nhôø chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC vöøa qua, nhôø baùo chí trong vaø ngoaøi nöôùc, nhaát laø qua ñaøi truyeàn hình tröïc tieáp veà caùc cuoäc tieáp ñoùn vaø caùc buoåi cöû haønh thaùnh leã, chuùng ta ñöôïc thaáy ñöùc tin maïnh meõ cuûa daân toäc Ukraine vöõng maïnh  nhö theá naøo.  Hai Thaùnh leã vaø buoåi gaëp gôõ cuûa giôùi treû vôùi ÑTC taïi Lviv (Leopoli) thaønh phoá ñöôïc coi laø trung taâm cuûa Ñaïo coâng giaùo taïi Ukraine, soá ngöôøi tham döï - theo baùo chí vaø ñaøi ruyeàn hình - leân tôùi hôn moät trieäu. (Neân nhaéc laïi: soá ngöôøi coâng giaùo  taïi Ukraine thuoäc caû hai leã nghi Latinh vaø Bizantin khoaûng 6 trieäu, trong soá 50 trieäu daân cö  toaøn quoác).

Ñoù laø chuyeän taïi Ukraine. Giôø ñaây, chuùng ta haõy nhìn laïi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Cuba, beân Chaâu Myõ. Giaùo Hoäi naày  hieän vaãn phaûi soáng döôùi cheá ñoä coäng saûn töø naêm 1959 tôùi nay. Tình hình khaùc haún. Boán naêm sau chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II (töø 21 ñeán -25 thaùng 01 naêm 1998), Giaùo hoäi  ñöôïc sinh hoaït deã daøng hôn phaàn naøo. Giaùo hoäi ñaõ coù nhöõng hoaït ñoäng vaø tieán boä trong laõnh vöïc thieâng lieâng.

Baûn thoáng keâ môùi nhaát cuûa Toøa Toång Giaùm muïc taïi thuû ñoâ  La Havana, cho thaáy con soá  nhöõng ngöôøi tham döï caùc Bí tích gia taêng raát ñaùng keå. Nhöng caùc giaùm muïc vaãn khoâng theå haøi loøng, bôûi  vì vaãn coøn raát nhieàu giôùi haïn vaø kieåm soaùt ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi. Caùc ngaøi leân tieáng nhieàu laàn raèng: taïi Cuba, coøn thieáu söï töï do toân giaùo. Moät ñaøng chính phuû coäng saûn coù nhöõng daáu hieäu côûi môû, ñaøng khaùc vaãn ñöa ra nhöõng vaên kieän vaø chöông trình nhaèm kieåm soaùt Giaùo hoäi. Duø sao, sau chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi ñaây, ngöôøi daân Cuba coù moät thöùc tænh maïnh meõ hôn veà toân giaùo.

Baûn thoáng keá cuûa Toøa TGM La Havana, tuy khoâng theå noùi laø cuûa taát caû caùc giaùo phaän, nhöng cuõng cho thaáy tình hình chung veà toân giaùo  trong thôøi gian 10 naêm qua, caùch rieâng sau hôn boán naêm chuyeán vieáng thaêm lòch söû cuûa ÑTC taïi Cuba.

Töø naêm 1990 ñeán naêm 2000 soá treû em röûa toäi taêng 2,6%, töø 27,609 leân tôùi 33,735 em; con soá xöùc daàu beänh nhaân taêng hôn 40% töø 4,054 ñeán gaàn 6 ngaøn (5,769). Theo oâng Orlando Marquez, phaùt ngoân vieân cuûa HÑGM Cuba, taùc giaû moät baøi  ñöôïc ñaêng trong Taïp chí coâng giaùo “Palabra Nueva“, thì vieäc tham döï caùc Bí tích  Theâm Söùc, Hoân phoái vaø Röôùc leã laàn ñaàu coøn gia taêng ñaùng keå hôn nöõa. Cuõng trong khoaûng 10 naêm,  töø 1990-2000, con soá laõnh bí tích Theâm söùc töø 368 leân tôùi 661 ngöôøi (taêng gaàn gaáp ñoâi). Hoân phoái: 184 leân tôùi 427 ñoâi. Röôùc leã laàn ñaàu, töø 746 em leân tôùi 2,244 (gaáp ba laàn).

Tröôùc nhöõng tieán boä naøy, Chính phuû  Cuba phaûn öùng baèng moät Vaên kieän cuûa Ñaûng Coäng saûn. Vaên kieän naøy toá caùo caùc hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi coâng giaùo Cuba, caùch rieâng cuûa caùc toå chöùc vaø phong traøo toân giaùo quoác teá. Gioïng toá caùo naày gioáng luaän ñieäu cuûa Giaùo hoäi chính thoáng Nga; ñoù laø  toá caùo Giaùo Hoäi  “chieâu moä tín ñoà“  vaø gaây xaùo troän trong xaõ hoäi Cuba. Vaên kieän nhaèm caùch rieâng Giaùo hoäi coâng giaùo, nhaát laø caùc hoaït ñoäng töø thieän baùc aùi cuûa Giaùo hoäi, vaø coi ñaây laø moät nguy hieåm.  Thöïc söï taïi Cuba trong luùc naøy, Giaùo hoäi coâng giaùo laø ngöôøi thöù nhaát vaø tuyeät ñoái trong laõnh vöïc töø thieän baùc aùi, lo laéng ñeán nhöõng nhu caàu cuûa ngöôøi daân, caùch rieâng ngöôøi ngheøo khoå, vaø bò loaïi ngoaøi leà xaõ hoäi;  ñaây laø nhöõng ngöôøi bò thieät thoøi hôn caû, tröôùc tình hình khoù khaên veà kinh teá cuûa Cuba. Theo nhaän xeùt cuûa Ñaûng coäng saûn Cuba, nhöõng hoaït ñoäng giuùp ñôõ ngöôøi giaø yeáu, beänh nhaân vaø taøn taät, thöôøng bò caùc dòch vuï coâng coäng boû rôi, nhöõng giuùp ñôõ cuûa caù nhaân trong nöôùc hay cuûa nhöõng toå chöùc quoác teá cho caùc Doøng Tu, ñang gaây nhieàu lo laéng cho Nhaø nöôùc. Vì theá caàn phaûi tìm giaûi phaùp ñaùp laïi.

Luaän ñieäu cuûa vaên kieän Chính phuû ñaõ ñöôïc moïi ngöôøi bieát; ñoù laø luaän ñieäu cho raèng nhöõng trôï giuùp naày  laø “nhöõng xen laán cuûa ngoaïi quoác vaøo noäi boä“. Ñeå ngaên caûn  “nhöõng xen laán ngoaïi quoác naøy“, chính phuû phaûi kieåm soaùt vaø gia taêng, cuûng coá caùc hoaït ñoäng xaõ hoäi.

Vieäc caùc nhaø truyeàn giaùo vaø vieäc caáp chieáu khaùn cho caùc Tu só nam nöõ ñeán Cuba seõ bò giôùi haïn vaø coù theå seõ coù nhöõng tranh luaän soâi noåi trong Caáp laõnh ñaïo choùp bu, caùch rieâng veà giaáy pheùp cuûa Chuû tòch Fidel Castro môùi ñaây caáp cho caùc Nöõ tu  cuûa Doøng Thaùnh Nöõ Brigida, coù truï sôû chính ôû Roma, ñöôïc môû nhaø taïi thuû ñoâ La Havana trong nhöõng thaùng tôùi ñaây.

Ñöùc Cha Adolfo Rodriguez, TGM giaùo phaän Camaguey, chuû tòch HÑGM Cuba, cho bieát: Trong dòp leã Thaùnh Theå vöøa qua vaø trong caùc dòp leã troïng khaùc, vieäc tham döï caùc cuoäc röôùc kieäu ngoaøi ñöôøng phoá saám uaát vaø ñoâng ñaûo. Ñöùc TGM nhaán maïnh raèng: Trong moät quoác gia taân tieán, toân giaùo khoâng theå bò kyø thò vaø quoác gia naøy khoâng phaûi laø tröôøng hôïp cuûa Cuba, vì taïi Cuba töø naêm 1998, nghóa laø töø chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC, ñaõ ghi nhaän nhieàu côûi môû; nhöng tieác thay, saùnh vôùi boán naêm tröôùc  ñaây, ngaøy nay Cuba laïi ñang thuït luøi. Ñöùc Cha Rodriguez giaûi thích: Nhaø Nöôùc khoâng coâng nhaän caùc quyeàn maø Giaùo hoäi phaûi coù trong moät quoác gia taân tieán, nhaát laø vieäc tham döï vaøo coâng vieäc chung, ñeå cuøng nhau giuùp Quoác gia phaùt trieån vaø tieán boä; Ñaây laø moät sai laàm lôùn, bôûi vì Quoác gia laø cuûa chung moïi ngöôøi daân, khoâng phaûi laø cuûa rieâng moät phe naøo, moät ngöôøi naøo. Moïi ngöôøi daân ñeàu coù boån phaän vaø quyeàn lôïi tham döï vaøo  vaø xaây döïng coâng ích.

Chaéc chaén tình hình taïi Cuba ñang thay ñoåi, khoâng theå ngaên chaën  böôùc tieán cuûa lòch söû, cuûa ngöôøi daân. Trong cuoäc phoûng vaán môùi ñaây daønh cho ñaøi truyeàn hình Nbc cuûa Hoa kyø, Chuû tòch Fidel Castro noùi ñeán vieäc keá vò. OÂng tuyeân boá: “Khoâng baàu cöû gì caû. Ngöôøi thay theá toâi seõ laø chính em cuûa toâi, Raul Castro, hieän giöõ chöùc Toång tröôûng quoác phoøng, vaø naêm nay ñaõ 70 tuoåi, nhöng coøn khoûe maïnh”.


Back to Radio Veritas Asia Home Page