Keát thuùc hoäi nghò theá giôùi

veà cheá ñoä chuûng toäc

Prepared for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines

Hoäi nghò theá giôùi veà cheá ñoä chuûng toäc taïi Durban keát thuùc sau 8 ngaøy laøm vieäc.

Sau 8 ngaøy tranh luaän soâi noåi, nhaát laø trong nhöõng ngaøy cuoái cuøng, ai cuõng töôûng Hoäi Nghò seõ thaát baïi; nhöng  roài Hoäi nghò ñöôïc keát thuùc--- tuy bò chaäm moät ngaøy vaøo phuùt choùt,---- baèng moät vaên kieän neâu leân hai ñieåm chính: vaán ñeà noâ leä vaø buoân baùn noä leä töø nay seõ bò coi laø moät toäi aùc choáng laïi nhaân loaïi vaø vaán ñeà phöùc taïp mieàn Trung Ñoâng.  Ñieåm thöù nhaát ñöôïc caùc phaùi ñoaøn tham döï ñoàng thanh chaáp thuaän - Ñieåm thöù hai chæ ñöôïc chaáp thuaän theo ñaïi  ña soá. Coù theå noùi: vaên kieän naøy laøm haøi loøng nhieàu ngöôøi, nhöng cuõng gaây thaát voïng cho moät soá quoác gia.

Veà cheá ñoä noâ leä vaø vieäc buoân baùn noâ leä, caùc phaùi ñoaøn ñaõ ñi ñeán moät thoûa thuaän, nhôø vaøo nhöõng nhöôïng boä cuûa caû hai phía. Caùc nöôùc thuoäc Lieân hieäp Chaâu AÂu quyeát giöõ vöõng laäp tröôøng, nhaát ñònh khoâng chaáp nhaän vieäc xin loãi caùc naïn nhaân vaø caùc theá heä con chaùu cuûa hoï. Trong baûn vaên ñöôïc chaáp thuaän, danh töø tieáng Anh “apology“ (xin loãi) khoâng coøn nöõa. Thay vì danh töø naøy, baûn vaên  duøng danh töø “regret“ (laáy laøm tieác). Caùc nöôùc Lieân hieäp Chaâu AÂu sôï raèng: danh töø “xin loãi“ seõ môû ñöôøng cho moät loaït nhöõng yeâu caàu “boài thöôøng“, sau khi ñaõ chaáp nhaän cheá ñoä noâ leä vaø vieäc buoân baùn noâ leä laø moät toäi aùc ñoái vôùi nhaân loaïi. Caên cöù vaøo vaên kieän, caùc nöôùc Chaâu phi seõ ñoøi boài thöôøng veà tieàn nong. Nhöng Baø  Boä tröôûng ngoaïi giao Nam phi, vôùi tö caùch laø chuû nhaø, chuû toïa Hoäi nghò theá giôùi veà  cheá ñoä chuûng toäc, tuyeân boá: “Ñaây khoâng phaûi laø vaán ñeà tieàn baïc, nhöng laø vaán ñeà cuûa phaåm giaù con ngöôøi“.

Baûn vaên ñöôïc chaáp thuaän vieát nhö sau: “Chuùng toâi coâng nhaän raèng: cheá ñoä noâ leä vaø vieäc buoân baùn noâ leä laø moät toâi aùc ñoái vôùi nhaân loaïi vaø tröôùc ñaây vaãn luoân luoân laø nhö vaäy vaø chuùng toâi coâng nhaän raèng: caùc ngöôøi Chaâu phi vaø con caùi cuûa ngöôøi Chaâu Phi - caùc ngöôøi Chaâu AÙ vaø caùc con caùi cuûa ngöôøi Chaâu AÙ-- vaø caùc daân toäc thoå cö,  laø naïn nhaân cuûa nhöõng haønh ñoäng naøy vaø tieáp tuïc laø naïn nhaân do haäu quaû cuûa nhöõng haønh ñoäng nhö vaäy“.

Veà vaán ñeá boài thöôøng, moät vaán ñeà heát söùc gay go, hai beân ñaõ ñi  ñeán  thoûa thuaän naøy: ñeå ñoåi laïi söï  chaáp nhaän cuûa Chaâu phi veà vieäc huûy boû lôøi yeâu caàu boài thöôøng baèng tieàn baïc cho caùc naïn nhaân cuûa cheá ñoä noâ leä, caùc quoác gia giaàu coù cam ñoan cung caáp nhöõng phöông tieän taøi chaùnh môùi vaø nhieàu hôn, ñeå giuùp vaøo vieäc phaùt trieån kinh teá vaø xaõ hoäi cuûa Chaâu phi. Vaên kieän ñöôïc chaáp thuaän cuûa Hoäi Nghò  coøn coâng nhaän söï caàn thieát phaùt trieån caùc chöông trình, trong ñoù coù vieäc giaûm bôùt caùc moùn nôï vaø uûng hoä vieäc nhaäp caûng caùc saûn phaåm cuûa Chaâu phi vaøo thò tröôøng caùc nöôùc giaàu coù, coå voõ vieäc ñaàu tö tröïc tieáp vaø uûng hoä vieäc trôû veà nguyeân quaùn caùc taùc phaåm ngheä thuaät ñaõ bò laáy caép ñi. Caùc nöôùc thuoäc khoái Lieân hieäp Chaâu AÂu chaáp nhaän baûn vaên môùi --(baûn thöù ba ñaõ ñöôïc söûa chöõa)-- , vì khoâng döï tính nhöõng moái raøng buoäc, ngoaøi tröø nhöõng moái raøng buoäc veà phaùt trieån caùc chöông trình trong töông lai, ---nhöng khoâng xaùc  ñònh roõ chöông trình cuï theå naøo,--- vaø vôùi moät tinh thaàn cuûa tình lieân ñôùi. Con ñöôøng roõ raøng töø vieäc höùa heïn sang ñeán vieäc thöïc hieän ñaõ khoâng ñöôïc vaïch ra.

Sang ñeán vaán ñeà  thöù hai: vaán ñeà Trung Ñoâng. Ñaây moät vaán ñeà gaây neân caêng thaúng ngay töø ngaøy ñaàu Hoäi nghò Durban. Chính vaán ñeà naøy ñaõ gaây neân vieäc boû ra ñi cuûa hai phaùi ñoaøn Hoa kyø vaø Do thaùi vaø söï ñe doïa boû Hoäi nghò cuûa moät soá phaùi ñoaøn khaùc nöõa.

Sau cuøng, ñeå traùnh söï thaát baïi hoaøn toaøn cuûa Hoäi nghò vaø nhôø trung gian cuûa Boä tröôûng ngoaïi giao Bæ, hieän laø chuû tòch Khoái caùc nöôùc Lieân hieâïp Chaâu AÂu trong luùc naøy,  caùc nöôùc thuoäc khoái AÛ raäp ñaõ saün saøng ñi ñeán moät thoûa hieäp. Thöïc söï caùc nöôùc AÛ raäp ñaõ baùc boû baûn vaên ñöôïc söûa chöõa, duyeät laïi do Nam phi ñeà nghò, vaø ñaõ ñöôïc caùc nöôùc thuoäc khoái Lieân hieäp Chaâu AÂu vaø Hoài giaùo chaáp thuaän. Ñeán phuùt cuoái cuøng, Syrie ñöùng ñaàu caùc nöôùc AÛ raäp ñaõ nhaán maïnh ñeán vieäc phaûi ghi trong baûn vaên caâu naøy: “Nhöõng  vuï ñònh cöï cuûa ngöôøi thuoäc ñòa vaø vieäc chieám ñoùng ngoaïi quoác phaûi coi laø nhöõng haønh ñoäng cuûa nhöõng ngöôøi theo cheá ñoä kyø thò chuû nghóa“. Vôùi caâu naøy, caùc nöôùc AÛ raäp giaùn tieáp toá caùo Israel, tuy khoâng nhaéc ñeán teân nöôùc naøy.

Caùc nöôùc thuoäc khoái Lieân hieäp Chaâu AÂu nhaéc laïi laø seõ khoâng chaáp nhaän moät thay ñoåi naøo nöõa trong vaên kieän. Vaên kieän coâng nhaän caùc ñau khoå cuûa ngöôøi daân Palestine vaø quyeàn töï quyeát cuûa hoï, nhöng cuõng nhaéc ñeán caû thaûm kòch dieät  chuûng cuûa ngöôøi Do thaùi nöõa.

Ñöùng tröôùc ngoõ bí vaø ñeå cöùu vaõn Hoäi nghò, trong giôø phuùt sau cuøng caùc phaùi ñoaøn naïi ñeán quyeát ñònh  cuûa LHQ töø tröôùc tôùi giôø: Trong giöõa nhöõng chia reõ, phaûi caên cöù vaøo ña soá. Vò Chuû toïa phieân hoïp chung keát quyeát ñònh caùc phaùi ñoaøn boû phieáu. Theo thuû tuïc cuûa LHQ, ñeå ñöôïc chaáp thuaän,  hai phaàn ba soá phieáu phaûi ñöôïc coi laø ñuû. Caùc phaùi ñoaøn boû phieáu ñieåm thöù hai veà Trung Ñoâng. Caùc nöôùc AÛ raäp coâng nhaän keát quaû cuoäc boû phieáu; nhöng coù moät soá quoác gia nhö Australia, Canada, Iran vaø Syrie tuyeân boá coâng khai khoâng chaáp nhaän vaên kieän veà Trung Ñoâng.

Australia cho raèng: Hoäi nghò ñaõ toán nhieàu thì giôø ñeå tranh luaän caõi coï nhau veà nhöõng ñeà taøi khoâng lieân heä gì vôùi cheá ñoä chuûng toäc.

Canada tuyeân boá: “Chuùng toâi khoâng thoûa maõn veà Hoäi nghò naøy... Quaù nhieàu thì giôø ñaõ daønh cho Trung Ñoâng. Phaùi ñoaøn Canada coøn ôû laïi ñaây, bôûi vì muoán leân aùn nhöõng möu toan cuûa Hoäi nghò naøy nhaèm “baát hôïp thöùc hoùa“ quoác gia Israel vaø laøm oâ nhuïc lòch söû vaø nhöõng ñau khoå cuûa daân toäc naøy“.

Iran tuyeân boá: “Coäng hoøa Hoài giaùo Iran khoâng ñoàng yù veà nhöõng ñieåm trong vaên kieän lieân heä ñeán daân Palestine vaø ñeà taøi veà Trung Ñoâng, nhö moïi ngöôøi thaáy trong vaên kieän chung keát“.

Ñaïi dieän Syrie leân tieáng: “Chuùng ta khoâng ñöôïc queân ñi nhöõng vuï kyø thò chuûng toäc ñaõ thöïc hieän trong caùc laõnh thoå cuûa Palestine vaø AÛ raäp bò chieám ñoùng. Toâi bieát raèng: moät soá baïn höõu vaø ñoàng nghieäp Taây phöông cuûa chuùng toâi khoâng öa thích gioïng noùi nhö vaäy; nhöng neáu hoï khoâng öa thích, taïi sao hoï phaûi tham döï Hoäi nghò naøy?“.

Back to Radio Veritas Asia Home Page