Vaøi Chuyeán Thaêm Muïc vuï
cuûa ÑTC taïi Kazakhstan nhö laø
moät thaùch ñoá tröôùc coäng ñoaøn Hoài Giaùo lôùn
trong mieàn Trung AÙ Chaâu
Prepared
for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
Baøn
veà Chuyeán vieáng thaêm muïc vuï saép ñeán cuûa ÑTC taïi
Kazakhastan, nhö laø moät thaùch ñoá tröôùc moät coäng ñoaøn Hoài
giaùo lôùn trong mieàn Trung AÙ-Chaâu.
Vaøo
cuoái thaùng chín naêm 2001, ÑTC seõ vieáng thaêm muïc vuï taïi Coäng
hoøa Kazakhstan, moät quoác gia meânh moâng naèm trong mieàn Trung Chaâu
AÙ, giaùp giôùi Trung quoác. Chöông trình chính thöùc cuûa chuyeán
thaêm chöa ñöôïc coâng boá, nhöng theo nguoàn tin chaéc chaén: chuyeán
vieáng thaêm quan troïng naøy seõ ñöôïc thöïc hieän. Baùo chí ñaõ
noùi ñeán nhieàu vaø hoâm Chuùa nhaät 15.7.2001 trong chöông trình
phaùt hình buoåi ñoïc Kinh Truyeàn Tin taïi xaõ Les Combes, nôi ÑTC
nghæ heø ít ngaøy, Ñaøi Truyeàn hình YÙ cuõng nhaéc ñeán chuyeán
vieáng thaêm naøy.
Kazakhstan
tröôùc ñaây laø moät trong caùc coäng hoøa thuoäc Lieân xoâ vaø laø
nôi löu ñaày cuûa nhöõng ngöôøi bò baùch haïi, thôøi cheá ñoä
coäng saûn Lieân xoâ caàm quyeàn. Haàu heát laø ngöôøi daân Ñöùc,
Lituani, Bielorussi, Ba lan, Ukrain... do cheá ñoä doäc taøi Stalin ñaày
ñeán ñaây, bò giam trong caùc Traïi Taäp trung, hoaëc bò cöôõng eùp
laøm nhöõng coâng vieäc naëng nhoïc trong caùc haàm moû. Ngöôøi daân
bò ñi ñaày naøy haàu heát laø ngöôøi coâng giaùo;
vaø trong thôøi kyø Coäng saûn, khoâng ai bieát con soá ñích
thöïc laø bao nhieâu. Khoâng coù linh muïc, khoâng coù nôi phuïng töï,
khoâng ñöôïc hoäi hoïp. Tình traïng theâ thaûm naøy keùo daøi maõi
cho tôùi naêm oâng Mikhail Gorbaciov leân caàm quyeàn taïi Ñieän Caåm
Linh. Luùc ñoù, OÂng Gorbaciov, chuû tòch Nhaø nöôùc Lieân Xoâ, môû
ra moät con ñöôøng môùi. Ñaàu thaùng 12 naêm 1990, oâng chính thöùc
vieáng thaêm Vatican vaø töø ñoù tieán ñeán vieäc thieát laäp quan
heä ngoaïi giao vôùi Toøa Thaùnh.
OÂng cho coâng boá ñaïo luaät veà töï do löông taâm, töï do toân
giaùo. Sau cuøng thaùng tö naêm 1991, Toøa Thaùnh toå chöùc laïi Giaùo
hoäi coâng giaùo leã nghi Latinh taïi Bielorussia, Russia vaø Kazakhstan.
Sau
khi thieát laäp quan heä ngoaïi giao, Ñöùc TGM Francesco Colasuonno, Söù
Thaàn Toøa Thaùnh taïi Lieân xoâ, ñeán Moscowa nhaän nhieäm vuï vaø
sau ñoù ngaøi ñaõ ñi vieáng thaêm caùc quoác gia thuoäc Lieân Bang
Nga, töø mieàn Baltique ñeán Thaùi bình döông. Nhôø nhöõng chuyeán
vieáng thaêm naøy, Ñaïi dieän Toøa Thaùnh ñaõ coù theå kieåm ñieåm
xem Giaùo hoäi coøn laïi nhöõng gì taïi caùc quoác gia thuoäc Lieân
bang, sau 70 naêm soáng döôùi cheá ñoä coäng saûn voâ thaàn vaø bò
baùch haïi lieân mieân. Trong caùc chuyeán vieáng thaêm naøy, Söù Thaàn
Toøa Thaùnh ñaõ khaùm phaù ra nhöõng caùi maø ngaøi goïi laø “nhöõng
ngaïc nhieân cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn“.
Ngaøi ñaõ thaáy trong caùc laõnh thoå thuoäc Lieân Bang Nga coù
raát nhieàu con chaùu cuûa caùc nguôøi coâng giaùo bò löu ñaày. Taát
caû caùc coäng ñoàng haàu nhö hoaøn toaøn coâ laäp, khoâng bao giôø
coù linh muïc ñeán vieáng thaêm, “bò Nga hoùa“ ñeán möùc ñoâï
haàu nhö khoâng nhôù gì tieáng meï ñeû cuûa mình nöõa, nhöng vaãn
giöõ ñöôïc ñöùc tin coâng giaùo. Ñöùc tin naøy ñöôïc thoâng
truyeàn töø gia ñình naøy sang gia ñình khaùc, töø theá heä tröôùc
qua theá heä sau.
Nhöng
vieäc khaùm phaù ra con soá caùc caùc tín höõu coâng giaùo trong mieàn
thöïc raát khoù khaên, vì hoï soáng raûi raéc treân nhöõng laõnh
thoå meânh moâng, phöông tieän giao thoâng khan hieám, ñeán ñoä coù
nhöõng nhoùm chæ ñöôïc nghe keå laïi laø coù, nhöng thöïc söï
khoâng bao giôø kieåm ñieåm vaø tieáp xuùc ñöôïc. Taïi Kaliningrad
coù khoaûng 50 ngaøn. Caùc ngöôøi lôùn tuoåi coøn nhôù qua moät vaøi
kinh; caùc ngöôøi treû chæ bieát noùi nhö sau: “Con laø con chaùu
cuûa caùc ngöôøi coâng giaùo“, hoaëc noùi: “Con cuõng laø ngöôøi
coâng giaùo nhö anh ta“. Taïi khu vöïc soâng Volga, töø Saratov ñeán
Volvograd cho ñeán bieån Caspio, soá ngöôøi coâng giaùo raát ít, khoaûng
20 ngaøn.
Ñöùc
TGM Söù thaàn ñeán vieáng thaêm Siberia, trong mieàn
Novosibirsk, töø thaønh phoá Tomks ñeán Krasnojarsk, ñeán Irkutsk,
ñeán Thaùi bình döông vaø Vladivostok, cho bieát raèng: theo ngöôøi
ta noùi, coù khoaûng hai hay ba traêm ngaøn, nhöng coù theå hôn nöõa.
Cha oâng hoï bò ñaày ñeán nhöõng mieàn naøy ñeå roài cheát daàn
cheát moøn, nhöng ai ngôø chính hoï laø nhöõng ngöôøi chuû choát
cuûa vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån caùc thaønh phoá trong mieàn
röøng thieâng nöôùc ñoäc naøy. Taïi Vladivostok, Ñöùc Cha
Colasuonno, theo con ñöôøng chính ñi töø baéc tôùi nam, töø ñoâng
sang taây, daàn daàn khaùm phaù ra coù nhieàu ngöôøi coâng giaùo, nhöng
vì sôï haõi khoâng daùm tuyeân xöng coâng khai hay loä dieän.
Sau
caùc chuyeán vieáng thaêm naøy cuûa Vò Ñaïi dieän Toøa Thaùnh, moät
nöõ nhaân vieân cuûa Hoäi Caritas, ñeán Nga ñeå tieáp xuùc vôùi caùc
tín höõu Kitoâ. Coâ cho ñaêng treân caùc baùo chí ñòa chæ cuûa
truï sôû Caritas: nhieàu ngöôøi ñaõ goïi ñieän thoaïi ñeán truï
sôû, nhöng khoâng ai muoán tieát loä danh tính cuûa mình, vì sôï seõ
bò cô quan KGB theo doõi. Nhöng “nhöõng ngaïc nhieân cuûa Chuùa Thaùnh
Thaàn“ coøn lôùn lao hôn nhieàu taïi mieàn trung Chaâu AÙ.
Sau
chuyeán vieáng thaêm cuûa Söù Thaàn Toøa Thaùnh, luùc caùc nhaø
truyeàn giaùo ñaàu tieân ñaët chaân ñaët chaân leân Asgabat, thuû
ñoâ cuûa coäng hoøa Turkmenistan, moät soá ngöôøi nhôù laïi cha oâng
hoï laø ngöôøi coâng giaùo vaø cho xem moät böùc aûnh chuïp ñaõ
phai maàu: ñaây laø moät nhaø thôø nhoû ñöôïc xaây caát töø ñaàu
theá kyû XX, nhöng sau naøy bò caùc ngöôøi coäng saûn chieám ñeå
duøng vaøo nhöõng vieäc traàn tuïc. Taïi Taghikistan cuõng coù
caùc ngöôøi coâng giaùo, duø coù cuoäc noäi chieán vaø nhöõng aùp
löïc cuûa nhoùm Hoài giaùo quaù khích. Coøn taïi Uzbekistan
Kirghizistan ñöùc tin coâng giaùo soáng
soùt trong leùn luùt.
Kazakhstan,
nôi ÑTC seõ vieáng thaêm vaøo thaùng chín naêm 2001, trong khoaûng
1930 vaø 1936, traøn ngaäp ngöôøi daân Ñöùc ñeán töø mieàn Volga.
Hoï laø nhöõng ngöôøi thöøa keá - khoaûng töø moät ñeán hai trieäu
- cuûa 800 gia ñình do Nöõ Hoaøng Catarina ñeä nhò cuûa Nga
ñem ñeán, ñeå canh taùc ñaát ñai meânh moâng cuûa mieàn naøy.
Nhöõng
ngöôøi daân Ñöùc naøy laø nhöõng ngöôøi tieân phong cuûa bieát
bao ngaøn ngöôøi bò ñaày ñeán ñaây trong thôøi kyø coäng saûn:
ngöôøi Ukraine, ngöôøi Ba lan
vaø caû ngöôøi noâng daân Nga nöõa. Ngöôøi daân Nga naøy naøy bò
Stalin boác ñi khoûi ñoàng ruoäng cuûa hoï vaø ñaày ñeán mieàn xa
laï naøy, ñeå deïp tan nhöõng choáng ñoái chính saùch taäp theå
hoaù cuûa Nhaø nöôùc. Nhieàu ngöôøi daân Cecenia cuõng laõnh chòu
moät soá phaän theâ thaûm nhö vaäy trong naêm 1946, vì bò caùo veà
toäi ñaõ coäng taùc vôùi Cheá ñoä Ñöùc quoác xaõ.
Duø
sao, chuùng ta phaûi nhaän ra raèng: caùc cuoäc thöû thaùch kinh khuûng
kia ñaõ ñöôïc duøng ñeå gieo vaõi haït gioáng Ñaïo coâng giaùo
taïi nhöõng mieàn ñaát, luùc ñoù xem ra khoâ caèn vaø khoâng sinh
hoa traùi naøo caû. Chính nhöõng cuoäc löu ñaày ñau khoå naøy ñaõ
vaø seõ ñem laïi moät Muøa xuaân xanh töôi veà ñöùc tin Kitoâ
trong mieàn Trung Chaâu AÙ, haàu heát theo Hoài giaùo vaø moät phaàn
theo Phaät giaùo.
Thaùng
chín naêm 2001, Ñöùc Gioan Phaoloâ II seõ coù theå ñích thaân thaáy
taïi choã “nhöõng ngaïc nhieân cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn“. Ngaøi seõ
thaáy luùc vieáng thaêm Armeùnie, nhöng nhaát laø taïi Kazakhstan vaø
trong tinh thaàn, taïi toaøn vuøng
ñaát thuoäc cöïu Ñeá quoác Lieân xoâ. Taïi Moscowa, vì choáng ñoái
cuûa Toøa Giaùo chuû chính thoáng, caùc caùnh cöûa vaãn tieáp tuïc
ñoùng laïi; nhöng taïi mieàn Caucase vaø taïi mieàn Trung Chaâu AÙ meânh
moâng, caùc cöûa ñöôïc môû roäng ra, ñeå ñoùn tieáp Ñöùc Gioan
Phaoloâ II.
(TDK,
Theo taøi lieäu cuûa Kyù giaû Gianfranco Svidercoschi ñaêng trong baùo
Il Tempo di Roma, soá ra ngaøy 17.7.2001).
ÑTC
taëng Ñöùc Alexis ñeä nhò Giaùo chuû Nga caùc baøi dieãn vaên cuûa
ngaøi ñoïc taïi Ukraine.
Tin
Italia (Introd-Les Combes . 17.7.2001) - Trong buoåi gaëp gôõ daân chuùng
mieàn Aosta, trong giôø ñoïc Kinh Truyeàn Tin
tröa Chuùa nhaät 15 thaùng
7/2001, taïi Les Combes, nôi ÑTC
nghæ heø trong ít ngaøy, Tieán só Navarro Valls, phaùt ngoân vieân vaø
Giaùm ñoác Phoøng baùo chí Toøa Thaùnh,
tuyeân boá vôùi giôùi baùo chí raèng: ÑTC vöøa göûi taëng
Ñöùc Alexis ñeä nhò, Giaùo chuû chính thoáng Nga, hai taäp ñaày ñuû
caùc dieãn vaên cuûa ngaøi ñaõ ñoïc trong chuyeán vieáng thaêm
Ukraine cuoái thaùng saùu naêm 2001: moät taäp baèng tieáng Ukraine, taäp
kia baèng tieáng Anh.
Phaùt
ngoân vieân giaûi thích: Saùng kieán cuûa ÑTC ñöôïc coi nhö laø moät
cöû chæ theâm nöõa veà tình baïn höõu ñoái vôùi Toøa Giaùo chuû
chính thoáng Nga. Hai taäp caùc dieãn vaên coù theå ñaõ ñeán nôi
trong nhöõng ngaøy naøy. Toøa Thaùnh chöa nhaän ñöôïc thö phuùc ñaùp
veà phía Toøa Giaùo chuû.
Giaùm
ñoác phoøng baùo chì Toøa Thaùnh cuõng nhaán maïnh ñeán caùc baøi
töôøng thuaät vaø bình luaän
raát tích cöïc cuûa taát caû
baùo chí Nga veà chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II taïi
Ukraine. Vì söï vieäc quaù hieån nhieân, oâng khoâng muoán bình luaän
veà “vuï choáng ñoái cuûa Ñöùc Alexis ñeä nhò“. Theo Giaùo
chuû, thì, vôùi chuyeán vieáng thaêm taïi Kiev vaø Lviv, beân Ukraine,
Giaùo hoäi coâng giaùo trôû laïi tröôùc thôøi kyø Coâng ñoàng
Vatican II.
Phaùt ngoân Toøa Thaùnh noùi tieáp: Duø sao, ñaây laø luùc nhìn veà töông lai vaø tieán ñi. Thaùng chín tôùi ñaây, töø 22/09/2001 ñeán 27/09/2001, chuyeán vieáng thaêm muïc vuï cuûa ÑTC taïi Kazakhstan ñaõ ñöôïc xaùc nhaän. Taïi ñaây ngaøi seõ gaëp caùc coäng ñoàng coâng giaùo vaø sau ñoù, ngaøi seõ vieáng thaêm Armeùnie, nhaân dòp möøng kyû nieäm 1,700 naêm Pheùp Röûa toäi cuûa Quoác gia naøy. Chöông trình nhaát ñònh seõ ñöôïc hoaøn taát trong nhöõng tuaàn naøy; nhöng Tieán só Navarro Valls cho bieát tröôùc: ÑTC seõ ñoïc caùc baøi dieãn vaên baèng tieáng Nga, vì laø tieáng chung cho nhieàu nhoùm chuûng toäc taïi ñaây.