ÑTC chuaån bò vieáng thaêm
Coäng Hoøa Kazakhstan vaøo thaùng 9/2001
Prepared
for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
Baøn
veà chuyeán vieáng thaêm saép tôùi
cuûa ÑTC taïi Coäng hoøa Kazakhstan, vaøo thaùng 9/2001 tôùi ñaây.
Chuyeán
vieáng thaêm muïc vuï boán ngaøy taïi Ukraine vöøa keát thuùc caùch
ñaây hôn moät tuaàn, baùo chí laïi loan tin veà moät chuyeán vieáng
thaêm khaùc: “ÑTC seõ leân ñöôøng vieáng thaêm Coäng Hoøa
Kazakhstan, ôû mieàn Trung AÙ vaøo
thaùng 9/2001 tôùi ñaây“.
Coäng
hoøa Kazakhstan laø quoác gia coù moät dieän tích meânh moâng: roäng 2
trieäu 800 ngaøn caây soá vuoâng (roäng hôn Vieät
nam chín laàn), nhöng daân cö thöa thôùt: chæ coù 15 trieäu maø
thoâi. Kazakhstan laø moät coäng hoøa roäng hôn caû, trong soá 5 coäng
hoøa thuoäc cöïu Lieân xoâ, naèm taïi mieàn Trung AÙ, giaùp giôùi vôùi
hai quoác gia khoång loà Trung quoác
vaø Nga. Kazakhstan ñöôïc ñoäc laäp naêm 1991, sau khi cheá ñoä coäng
saûn Lieân xoâ suïp ñoå. Töø ñoù, oâng Nursultan Nazarbaev leân laøm
Toång thoáng, vôùi quyeàn haønh raát roäng raõi, raát ít bò kieåm
soaùt veà phía Quoác hoäi. Taøi laõnh ñaïo vaø coâng nghieäp cuûa
Toång thoáng ôû taïi choã naøy laø bieát baûo ñaûm cuoäc chung soáng
hoøa bình giöõa 102 quoác tòch khaùc nhau trong nöôùc. Ngöôøi daân
toäc Kazakhi chieám khoaûng 40%; daân Nga khoaûng 30%, troåi vöôït hôn
caùc nhoùm thieåu soá khaùc. Trong hai theá kyû cuoái cuøng Kazakhstan
döôùi quyeàn ñoâ hoä cuûa Nga Hoaøng (Zar) vaø sau ñoù döôùi quyeàn
thoáng trò cuûa nhaø ñoäc taøi
coäng saûn Stalin. Trong thôøi kyø coäng saûn, Kazakhstan ñöôïc duøng
nhö nôi löu ñaày cuûa nhöõng ngöôøi choáng cheá ñoä coäng saûn
Lieân Xoâ. Ngaøy nay treân laõnh thoå Kazakhstan coù nhieàu nhoùm chuûng
toäc khaùc nhau: Ñöùc mieàn Volga, Ukraine, Ba lan, Lituani, Ceceni, vaø
trong nhöõng naêm vöøa qua ngöôøi di cö ñeán töø Thoå nhó kyø vaø
Ñaïi Haøn.
Veà
laõnh vöïc kinh teá, Kazakhstan
ñang thu huùt nhieàu vuï ñaàu tö ngoaïi quoác, ñeå khai thaùc caùc
taøi nguyeân raát phong phuù, caùch rieâng
veà khoaùng saûn vaø ñaàu hoûa. Nhöng, vì soáng döôùi cheá
ñoä coäng saûn trong nhieàu naêm, tuy ñoäc laäp, Kazakhstan vaãn coøn
laø moät quoác gia chaäm tieán, vaø phaàn lôùn daân cö vaãn phaûi
soáng trong caûnh ngheøo khoå. Lôïi töùc haèng naêm theo ñaàu ngöôøi
khoâng quaù moät ngaøn Myõ kim.
Chuyeán
vieáng thaêm muïc vuï cuûa ÑTC taïi Kazakhstan chöa ñöôïc chính thöùc
loan baùo, nhöng ñaõ ñöôïc noùi ñeán töø laâu, nghóa laø töø
ngay sau chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi AÁn ñoä, vaøo thaùng 11
naêm 1999. Nhöng vì trong thaùng naøy, trôøi taïi Kazakhstan ñaõ quaù
laïnh: töø 20 ñeán 30 döôùi khoâng ñoä, neân phaûi ñình laïi cho
tôùi luùc thuaän tieän hôn. Vaø
môùi ñaây, ngay sau chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Ukraine, baùo
chí laïi nhaéc ñeán chuyeán vieáng thaêm naøy. Vaø tin loan ñi naày
ñöôïc coi nhö chaéc chaén vaø
seõ ñöôïc coâng boá chính thöùc trong thôøi gian
gaàn ñaây.
Trong
cuoäc hoïp baùo keát thuùc chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi
Ukraine, ÑHY Lubomyr Husar, TGM giaùo phaän Lviv, chuû chaên cuûa caùc tín
höõu thuoäc leã nghi Bizantin, ñaõ xaùc nhaän tin veà chuyeán vieáng
thaêm cuûa ÑTC taïi Kazakhstan. Vaø chöông trình chi tieát xem ra ñaõ
hoaøn taát. Trong nhöõng ngaøy naøy, Ñöùc OÂng Renato Boccardo, ngöôøi
ñöôïc chæ ñònh toå chöùc caùc chuyeán vieáng thaêm quoác teá cuûa
ÑTC, thay Cha Roberto Tucci, ñöôïc thaêng Hoàng Y cuoái thaùng 2/2001 vöøa
qua, ñang coù maët taïi
Kazakhstan ñeå kieåm ñieåm laïi coâng vieäc chuaån bò ñaõ khôûi söï
töø laâu. Taïi Astana, thuû ñoâ môùi cuûa Coäng hoøa Kazakhstan, coâng
vieäc chuaån bò ñöôïc coi nhö trong giai ñoaïn cuoái cuøng.
Sau
Kazakhstan, ÑTC seõ vieáng thaêm Coäng hoøa Armeùnie, moät quoác gia
nhoû beù, tröôùc ñaây cuõng thuoäc Lieân xoâ, nhaân dòp möøng kyû
nieäm 1,700 naêm laõnh nhaän
Tin Möøng. Ñaùng leõ, theo chöông trình tröôùc, ÑTC ñaõ vieáng
thaêm Armeùnie, tieáp lieàn theo sau chuyeán vieáng thaêm AÁn ñoäï vaø
coäng hoøa Georgia, vaøo thaùng 11 naêm 1999, nhöng luùc ñoù Ñöùc
Giaùo chuû Armeânie laâm beänh naëng vaø qua ñôøi, neân chuyeán vieáng
thaêm phaûi ñình laïi.
Soá
ngöôøi coâng giaùo taïi Kazakhstan chæ coù khoaûng 300 ngaøn, nghóa
laø 2% daân soá toaøn quoác (15 trieäu). Naêm 1998, trong chuyeán vieáng
thaêm Vatican, Toøa Thaùnh vaø Toång thoáng Nazarbaev ñaõ kyù moät thoûa
öôùc coâng nhaän tính caùch phaùp lyù cuûa Giaùo hoäi coâng giaùo
treân laõnh thoå Kazakhstan, vaø trong dòp naøy, Toång thoáng ñaõ chính
thöùc môøi ÑTC vieáng thaêm.
Sau
ít thaùng, Toøa Thaùnh toå chöùc laïi Giaùo hoäi taïi Kazakhstan. Cho
tôùi ngaøy kyù thoûa öôùc,
taïi Kazakhstan chæ coù moät giaùo haït do moät vò Giaùm quaûn Toâng
Toøa traùch nhieäm. Ngaøy nay taïi Kazakhstan coù 5 giaùo phaän vaø boán
giaùm muïc.
Kazakhstan
ñöôïc rao giaûng Tin Möøng töø theá kyû 13 do caùc Cha Doøng
Phanxicoâ. Kazakhstan ñöôïc coi laø göông maãu cuûa cuoäc chung soáng
hoøa bình giöõa Kitoâ giaùo vaø Hoài giaùo. Trong quaù khöù
Kazakhstan laø nôi löu ñaày cuûa töøng trieäu ngöôøi bò chuyeån ñeán
ñaây vaø bò boû rôi trong caùc khu röøng raäm. Nhieàu ngöôøi bò
cheát vì giaù laïnh, vì ñoùi khoå, beänh taät
vaø nhöõng ai soáng soùt phaûi laøm vieäc trong caùc hôïp taùc
xaõ noâng nghieäp vôùi daân chuùng ñòa phöông. Ngöôøi daân ñòa
phöông bò cöôõng eùp boû truyeàn thoáng du muïc vaø laøm vieäc
trong caùc vuøng kinh teá môùi, hoaëc bò giam trong caùc traïi taäp
trung, neáu toû ra moät daáu gì hay moät cöû chæ naøo choáng ñoái,
phaûn loaïn. Kazakhstan
phaûi chòu nhöõng haäu quaû cuûa
moät kinh nghieäm soáng
ñau thöông cuûa bieát bao taàng
lôùp xaõ hoäi, cuûa nhöõng theá heä baïo ñoäng
gaây neân bôûi cheá ñoä coäng saûn Lieân Xoâ, ñeå laïi nhö
moät choã troáng tinh thaàn nay caàn laáp ñi, trong nhöõng laõnh thoå
meânh moâng vaø heûo laùnh cuûa mieàn Trung
AÙ.
Trong
nhöõng cuoäc löu ñaày bi thaûm naøy, ñöùc tin Kitoâ ñeå laïi moät
daáu veát saâu xa. Nhôø ñoù, trong 10 naêm qua, Giaùo hoäi coâng giaùo
ñöôïc taùi sinh, nhöng khaùc haún vôùi tình hình taïi Nga. Taïi ñaây
khoâng coù va chaïm naøo vôùi theá giôùi
chính thoáng. Giöõa ngöôøi coâng giaùo thuoäc Giaùo hoäi Roma vaø
caùc tín höõu cuûa Toøa Giaùo chuû Moscowa, moái quan heä raát toát
ñeïp. Coù tinh thaàn ñoái thoaïi vaø khoâng
bao giôø xaåy ra nhöõng toá caùo veà chieâu moä. TGM giaùo phaän
chính thoáng Alma Aty (thuû ñoâ cuõ cuûa Kazakhstan), Ñöùc Alexis, cuøng
teân vôùi Ñöùc Giaùo chuû Moscowa, nhöng theo moät ñöôøng höôùng
khaùc, thöôøng tieáp xuùc vôùi caùc linh muïc coâng giaùo,
ñaùnh giaù cao coâng vieäc cuûa caùc ngaøi vaø uûng hoä söï
coäng taùc giöõa caùc tín höõu
Kitoâ trong daán thaân baùc aùi. Lyù do raát deã hieåu: trong moät quoác
gia ña soá theo Hoài giaùo vaø ñang ñi tìm “caên cöôùc Kazakha cuûa
mình“, vieäc tranh giaønh quyeàn
“coù moät laõnh thoå daønh rieâng cho chính thoáng“, nhö taïi Nga
hieän nay, thaät laø ñieàu phi lyù. Ñöùc tin coâng giaùo ñang trôû
neân chöùng taù ñôøi soáng, khoâng phaûi laø “moät nhaõn hieäu
phaùp lyù hay quoác gia“.
Khoâng
phaûi moät vieäc tình côø, khi trong
cuoäc thaêm doø daân yù môùi ñaây taïi Kazakhstan, nhaân vaät
ñöôïc daân chuùng taïi ñaây toân
troïng hôn caû laø Ñöùc
Gioan Phaoloâ II. Taïi ñaây ngöôøi daân ñang chôø ñôïi ngaøi vieáng
thaêm, keå caû caùc ngöôøi Hoài giaùo, khoâng bò luoàng gioù “quaù
khích“ töø nhöõng coäng hoøa AÙ chaâu,
nhaát laø töø Afghanistan thoåi
ñeán. Ñoái vôùi Toång Thoáng Nazarbaev, vöøa laø ngöôøi cha, vöøa
laø chuû cuûa neàn ñoäc laäp Kazakhstan, tuy phaûi giöõ moái quan heä
toát vôùi Moscowa, nhöng ñoàng thôøi muoán côûi môû vôùi Theá giôùi
Taây phöông, chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II
taïi Astana (thuû ñoâ môùi) laø cô hoäi raát toát ñeå gia taêng
uy tín cuûa oâng treân tröôøng quoác teá.
Ñoái vôùi Ñöùc Gioan Phaoloâ II, vò cao nieân vaø yeâu ôùt, nhöng ñaày saùng suoát vaø yù chí, ñaây laø moät chaëng ñi voøng chung quanh, neáu khoâng phaûi ñi thaúng ñeå xích laïi gaàn vôùi Giaùo Hoäi Chính Thoáng Nga. Sau chuyeán vieáng thaêm Hy laïp vaø chuyeán vieáng thaêm vöøa chaám döùt taïi Ukraine, Ñöùc Gioan Phaoloâ II chuaån bò ñi ñeán nhöõng nôi, tuy coøn trung thaønh vôùi Toøa Giaùo chuû Moscowa, vaãn côûi môû ñoái thoaïi vôùi Giaùo hoäi coâng giaùo. Moscowa hieän nay ñoùng kín cöûa. Vaø chuyeán vieáng thaêm Baéc Kinh nhö coøn naèm trong giaác mô. Duø sao, Ñöùc Gioan Phaoloâ II khoâng thaát voïng; Ngaøi saün saøng leân ñöôøng ñi ñeán mieàn röøng nuùi xa xoâi, naèm giöõa Nga vaø Trung quoác. Trong khi ñoù, Coäng hoøa Bielorussia, moät trong caùc quoác gia tröôùc ñaây thuoäc Lieân xoâ, keá beân Ukraine, cuõng ñang chôø ñôïi ñöôïc ñoùn tieáp ÑTC. ÑHY Swiatek, Giaùo chuû Giaùo hoäi coâng giaùo taïi Bielorussia, sau chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Ukraine, ñaõ tuyeân boá nhö sau: “Khoâng theå loaïi tröø vieäc Ñöùc Giaùo chuû Alexis ñeä nhò töø boû laäp tröôøng cuûa mình, maëc duø cho tôùi luùc naøy vaãn coá chaáp, tröôùc moät nguy cô bò coâ laäp. Toâi cho raèng vieäc phuû quyeát cuûa Ñöùc Giaùo chuû Mascowa, choáng laïi chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC, sôùm muoän roài cuõng seõ phaûi xoùa boû“.