Cuoäc phoûng vaán

Ñöùc Karekin ñeä nhò

Giaùo Chuû Giaùo Hoäi Armeùnia

veà chuyeán vieáng thaêm

cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II

 

Prepared for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines

 

Cuoäc phoûng vaán Ñöùc Karekin ñeä nhò, Giaùo chuû Giaùo hoäi Armeùnie veà chuyeán vieáng thaêm tôùi ñaây cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II.

Thöù baåy tôùi ñaây 22.9.2001, ÑTC seõ leân ñöôøng vieáng thaêm hai quoác gia mieàn Trung AÙ chaâu, theo chöông trình ñaõ aán ñònh, duø tình hình caêng thaúng, sau vuï khuûng boá taïi New York vaø Washington, vaøo ngaøy 11/09/2001. Töø 22 ñeán 24/09/2001 ÑTC seõ vieáng thaêm Coäng hoøa Kazakhstan, tröôùc ñaây laø moät trong 15 coäng hoøa thuoäc khoái Lieân xoâ; daân cö ña soá theo Hoài giaùo. Thöù ba 24.9.2001, ÑTC ñi thaêm Coäng hoøa Armeùnie, tröôùc ñaây cuõng thuoäc Lieân xoâ. Ngaøi seõ löu laïi ñaây ñeán ngaøy 27 thaùng 9/2001. Chuyeán vieáng thaêm Armeùnie naèm trong chöông trình cöû haønh kyû nieäm 1,700 naêm söï hieän dieän cuûa Kitoâ giaùo treân vuøng ñaát  naøy.

Theo chöông trình, trong nhöõng ngaøy vieáng thaêm Armeùnie, ÑTC seõ ñeán caàu nguyeän tröôùc Ñaøi kyû nieäm taïi Tzitzernagaberd, ñöôïc xaây caát ñeå kính nhôù muoân ñôøi caùc naïn nhaân cuûa nhöõng cuoäc baùch haïi kinh khuûng taïi Armeùnie. Sau ñoù, ngaøi seõ vieáng thaêm Tu vieän Khor Virab. Nhöng chaëng quan troïng hôn caû laø Etchmiadzin, moät Ñeàn thaùnh thôøi danh ñöôïc coi nhö trung taâm cuûa Kitoâ giaùo Armeùnie. Chaëng naøy raát cuõng quan troïng xeùt veà phöông dieän ñaïi keát. Etchmiadzin laø Toøa Giaùo chuû cuûa Giaùo hoäi Armeùnie, hieän nay do Ñöùc Karekin ñeä nhò, Giaùo chuû caùc tín höõu Armeùnie höôùng daãn. Nhaân chuyeán vieáng thaêm tôùi ñaây cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Ñöùc Giaùo chuû daønh cho nhaät baùo coâng giaùo “Töông Lai” soá ra ngaøy 19.9.2001, moät cuoäc phoûng vaán. Chuùng toâi xin dòch laïi nguyeân vaên.

Hoûi 1 - Kính thöa Ñöùc Giaùo chuû, vôùi taâm tình naøo ngöôøi daân Armeùnie chuaån bò ñoùn tieáp Ñöùc Gioan Phaoloâ II?

Ñaùp - Vôùi nieàm vui chan chöùa. Chuùng toâi caøng ñöôïc bieát nhieàu hôn bao nhieâu veà vieäc Vò Giaùo Hoaøng Roma ñaõ muoán thöïc hieän chuyeán vieáng thaêm naøy ñaõ töø hai naêm nay, ñeå baøy toû loøng troïng kính ñoái vôùi Ñöùc Karekin ñeä nhaát, Vò Tieàn nhieäm cuûa toâi, ñöôïc goïi veà nhaø Cha caùch ñaây gaàn hai naêm,  thì nieàm vui cuûa chuùng toâi laïi caøng gia taêng theâm baáy nhieâu. Vôùi Ñöùc Karekin ñeä nhaát, moái quan heä giöõa Giaùo hoäi Armeùnie vaø Giaùo hoäi coâng giaùo Roma ñaõ böôùc vaøo moät giai ñoaïn môùi, ñöôïc ñaùnh daáu bôûi  tình thaân thieän vaø baïn höõu saâu xa. Vaø cuøng vôùi tinh thaàn naøy, chính toâi ñaõ ñeán vieáng thaêm Vatican naêm vöøa qua, vaø nay ñang chuaån bò ñoùn tieáp Ñöùc Gioan Phaoloâ II taïi nhaø cuûa toâi. Vaø toâi nghó raèng: chuyeán vieáng thaêm maø ngaøi ñaõ töø laâu chôø ñôïi, truøng hôïp vôùi caùc leã nghi möøng kyû nieäm 1,700 naêm Kitoâ giaùo taïi Armeùnie laø moät vieäc Chuùa Quan phoøng.

Hoûi 2- Caùc ngöôøi ñoàng höông cuûa Ñöùc Giaùo chuû haõnh dieän vì ñöôïc laø quoác gia thöù nhaát treân theá giôùi theo Kitoâ giaùo. Vaäy söï haõnh dieän naøy coù yù nghóa gì trong xaõ hoäi ngaøy nay?

Ñaùp - Ñaây laø moät ñieàu raát toát ñeïp, nhöng tröôùc heát laø moät boån phaän: chuùng toâi phaûi soáng ñöùc tin trong nhöõng vaát vaû haèng ngaøy vaø bieán ñoåi ñöùc tin thaønh haønh ñoäng. 70 naêm döôùi cheá ñoä coäng saûn voâ thaàn ñaõ aùp ñaët moät söï li khai giöõa ñöùc tin, bò giôùi haïn trong nhöõng leã nghi ñoùng kín trong caùc nôi phuïng töï , vaø ñôøi soáng.Vì theá Giaùo hoäi coù moät boån phaän lôùn lao caàn phaûi thöïc hieän.

Hoûi 3- Ñieàu naøy coù nghóa laø ñoái vôùi ngöôøi daân Armeùnie laø moät tín höõu Kitoâ khoâng coøn laø moät caùi gì töï nhieân, nhö trong quaù khöù , phaûi vaäy khoâng?

Ñaùp - Khoâng phaûi vaäy. Khoâng moät ngöôøi con cuûa quoác gia Armeùnie naøo ñöôïc coi mình laø coâng daân cuûa Armeâni, neáu khoâng laõnh Bí tích Röûa toäi trong Giaùo hoäi chuùng toâi. Caû thôøi kyø döôùi cheá ñoä coäng saûn Lieân xoâ, taâm tình naøy khoâng bao giôø bò maát ñi. Ngöôøi daân rôø vaøo ngöïc baèng caùch thaàm thó lôøi naøy: Taïi ñaây, beân höõu, toâi coù theû cuûa ñaûng vieân coäng saûn, nhöng beân taû, traùi tim toâi vaãn ñaäp cuøng nhòp vôùi Giaùo hoäi. Caùi thieáu thoán trong thôøi coäng saûn laø khoâng ñöôïc giaùo duïc toân giaùo. Sau khi cheá ñoä coäng saûn suïp ñoå, noã löïc chính cuûa chuùng toâi laø huaán luyeän moät haøng giaùo só môùi, caùc giaùo lyù vieân vaø ban giaûng huaán môùi taïi caùc tröôøng. Caùc chuûng vieän cuûa chuùng chaät ních. Caùc ôn keâu goïi linh muïc khoâng thieáu.

Hoûi 4 - Giöõa Giaùo hoäi coâng giaùo vaø Giaùo hoäi chính thoáng Moscowa, moái quan heä vaãn raát khoù khaên. Theo Ñöùc Giaùo chuû, laøm caùch naøo ñeå noái laïi cuoäc ñoái thoaïi?

Ñaùp - Toâi tin chaéc raèng: öôùc muoán tieán ñeán hieäp nhaát, theo meänh leänh cuûa Chuùa Kitoâ,  khoâng khi naøo maát ñi hay thieáu soùt nôi caùc Giaùo hoäi anh em cuûa chuùng ta. Chuùng ta phaûi thieát laäp cuoäc ñoái thoaïi treân söï toân roïng nhau, treân tình yeâu thöông huynh ñeä. Vì theá chuùng ta caàu nguyeän cho coâng vieäc naøy vaø chuùng ta tìm caùch cuøng nhau hoaït ñoäng , ñeå chaám döùt nhöõng hieåu laàm vaø tieán ñeán hieäp nhaát caùc tín höõu Kitoâ. Trong nhöõng ngaøy tröôùc chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, chuùng toâi seõ möøng Kyû nieäm 1,700 naêm Kitoâ giaùo taïi cuûa Armeùnie vôùi caùc ñaïi dieän cuûa 25 Giaùo hoäi vaø toân giaùo khaùc nhau, trong soá naøy coù caû Ñöùc Alexis ñeä nhò cuûa Moscowa vaø ÑHY Kasper seõ höôùng daãn phaùi ñoaøn cuûa Giaùo hoäi coâng giaùo. Cuoäc gaëp gôõ naøy seõ laø cô hoäi ñeå cuûng coá moái quan heä huynh ñeä cuûa chuùng ta.

Hoûi 5- Giaùo hoäi cuûa caùc Ngaøi ñaõ luoân luoân laø Giaùo hoäi cuûa bieân giôùi, laø tieán ñoàn cuûa Kitoâ giaùo trong mieàn AÙ chaâu hoài giaùo. Nhöõng bieán coá bi thaûm vöøa qua taïi Hoa kyø ñaët laïi vieäc ñoái ñòch giöõa Taây phöông vaø Hoài giaùo. Vaäy Ñöùc Giaùo chuû nghó sao?

Ñaùp - Veà phöông dieän ñòa dö, toâi phaûi noùi raèng: Armeùnie vaãn luoân luoân giaùp giôùi caùc Quoác gia hoài giaùo. Nhöng veà phöông dieän thieâng lieâng, coù raát nhieàu söï ñaõ thay ñoåi,  vaø seõ laø moät söï laàm loãi lôùn lao, neáu  trong laøn soùng xuùc ñoäng, ngöôøi ta nghó ñeán “moät thaùnh chieán” coù tính caùch hoaøn caàu giöõa Taây phöông theo Kitoâ giaùo vaø theá giôùi Hoài giaùo. Nhieàu coäng ñoàng Kitoâ Armeùnie soáng taïi caùc quoác gia AÛ raäp khoâng gaëp vaán ñeà naøo caû. Chuùng toâi coù nhöõng cuoäc gaëp gôõ thöôøng xuyeân vôùi caùc vò laõnh ñaïo Hoài giaùo Iran vaø Azerbagian. Chuùng toâi cuõng ñaõ môøi caùc vò naøy tham döï leã möøng kyû nieäm 1,700 naêm Kitoâ giaùo cuûa chuùng toâi.

Hoûi 6 - Vaäy caùc vò naøy coù ñeán khoâng?

Ñaùp - Chuùng toâi chöa ñöôïc traû lôøi. Nhöng toâi tin chaéc raèng caùc ngaøi seõ tôùi. (Heát).

Ñoù laø baøi phoûng vaán Ñöùc Giaùo Chuû Karekin ñeä Nhò, giaùo chuû Gíao Hoäi Armeâni.Coâng vieäc chuaån bò ñoùn tieáp Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñeán thaêm,  thaät raùo rieát vaø ñöôïc coi laø  gaàn hoaøn taát, caùch rieâng taïi Toøa Giaùo chuû. Ñöùc Gioan Phaoloâ II seõ nghæ taïi laàu moät cuûa Toøa Giaùo chuû trong nhöõng ngaøy vieáng thaêm Armeùnie. Ñaây laø laàn thöù nhaát moät Vò Giaùo Hoaøng Roma laø Thöôïng khaùch cuûa Giaùo hoäi Armeùnie. Ngaøi seõ ñöôïc Ñöùc Giaùo chuû Karekin ñeä nhò  ñoùn tieáp noàng haäu, thaân maät trong tình huynh ñeä.

Giaùo hoäi Armeùnie laø moät Giaùo hoäi Ñoâng phöông, nhöng khoâng phaûi chính thoáng. Giaùo hoäi naøy coù töø 1,700 naêm nay, khoâng coâng nhaän Coâng ñoàng chung Calcedonia, ñöôïc trieäu taäp naêm 451, ñeå leân aùn vò thuû laõnh laïc ñaïo chuû tröông Chuùa Gieâsu coù moät baûn tính maø thoâi. Coâng ñoàng Calceâdonia  tuyeân boá: Chuùa Gieâsu coù moät Ngoâi vaø hai baûn tính (Thieân Chuùa vaø nhaân loaïi).  Baûn tuyeân ngoân chung giöõa Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø Ñöùc Giaùo chuû Giaùo hoäi Armeùnie, ñöôïc kyù keát taïi Vatican vaøo naêm 1996, ñaõ chaám döùt nhöõng hieåu laàm naøy, tuy hai Giaùo hoäi vaãn coøn chia reõ. Toøa Giaùo chuû Etchmiadzin, ñöôïc coi nhö laø “Vatican“ cuûa Armeùnie“, truï sôû cuûa Vò laõnh ñaïo Giaùo hoäi Armeùnie, caùch thuû ñoâ Erevan khoaûng 10 caây soá , nôi ñaây coù nhaø thôø chính toøa, vôùi ngoïn thaùp cao,  gioáng thaùp Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ  ôû Vatican.

Ñöùc Karekin ñeä nhò ñöôïc baàu  laøm “Giaùo chuû” naêm 1999. Ngaøi ñaõ ñeán vieáng thaêm Ñöùc Gioan Phaoloâ II trong Naêm Thaùnh 2000, ñeå nhaéc laïi lôøi môøi vieáng thaêm cuûa Ñöùc Karekin ñeä nhaát.


Back to Radio Veritas Asia Home Page