Phaûn öùng cuûa

caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo

tröôùc söï thaát baïi cuûa Hoäi Nghò

theá giôùi choáng kyø thò chuûng toäc

Prepared for internet by Msgr. Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines

Phaûn öùng cuûa caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo tröôùc söï thaát baïi cuûa Hoäi nghò theá giôùi choáng kyø thò chuûng toäc, taïi Durban.

Cuoäc gaëp gôõ cuûa caùc Vò laõnh ñaïo toân giaùo trong nhöõng ngaøy vöøa qua, do Coäng ñoàng Thaùnh EÂgidio toå chöùc taïi Barcelona (Taây ban nha) ñaõ dieãn ra trong baàu khí thaân maät, huynh ñeä vaø ñem laïi nhöõng thaønh coâng raát khích leä. Trong luùc ñoù Hoäi nghò theá giôùi choáng kyø thò chuûng toäc, do Lieân hieäp quoác toå chöùc taïi Thaønh phoá Durban, beân Coäng hoøa Nam phi,  trôû thaønh dieãn ñaøn cuûa tranh chaáp chính trò, ñang ñi ñeán choã thaát baïi. Hai phaùi ñoaøn Hoa kyø vaø Do thaùi, tham döï vôùi caáp baäc thaáp,  boû Hoäi nghò ra veà, ñeå phaûn ñoái. Phaùi ñoaøn Canada cuõng theo göông. Caùc phaùi ñoaøn cuûa caùc nöôùc thuoäc Lieân hieäp Chaâu AÂu cuõng ñe doïa boû ra ñi, neáu khoâng töø boû vieäc ñaët “chuû nghóa Sion“ (chuû nghóa laäp quoác do thaùi) ngang haøng vôùi chuû nghóa chuûng toäc trong vaên kieän chung keát. Veà vaán ñeà boài thöôøng caùc thieät haïi do cheá ñoä thuoäc ñòa vaø noâ leä gaây ra, caùc nöôùc Chaâu phi khoâng nhöôøng böôùc vaø nhaán maïnh ñeán vieäc xoùa boû caùc moùn nôï ngoaïi quoác, roài yeâu caàu vieän trôï ñeå phaùt trieån. Chuû tòch Fidel Castro cuûa Cuba ñaõ nhôø dieãn ñaøn Durban, maø  ñaû kích Hoøa kyø veà leänh caám vaän. Hoäi nghò dieãn ra trong baàu khí caêng thaúng ngay töø ngaøy khai maïc 31 thaùng 8/2001 vöøa qua, caøng ngaøy caøng trôû neân caêng thaúng hôn trong nhöõng ngaøy sau. Ñöùng tröôùc nhöõng chia reõ vaø thaát baïi naøy, Chính phuû Naõ uy phaùi moät uûy vieân chính trò ñeán Durban laøm trung gian,  ñeå cöùu vaõn Hoäi nghò Durban trong giôø phuùt cuoái cuøng.

Tieáng vang veà nhöõng chia reõ vaø thaát baïi cuûa Hoäi nghò Durban choáng chuû nghóa chuûng toäc, ñaõ gaây neân nhieàu lo ngaïi nôi caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo, tham döï cuoäc gaëp gôõ quoác teá taïi Barcelona. Caùc vò ñoàng thanh leân tieáng keâu goïi caùc nhaø chính trò (-- goàm coù  30 vò quoác tröôûng vaø thuû töôùng, vôùi 130 phaùi ñoaøn caùc nöôùc do Boä tröôûng ngoaïi giao höôùng daãn ) - nhö sau: “Xin caùc ngaøi ñöøng döïng leân nhöõng böùc töôøng môùi chia reõ caùc daân toäc“. Böùc töôøng môùi naøy hieän ñang ñöôïc döïng leân taïi Durban.

Tröôùc nguy hieåm naøy, caùc vò tham döï cuoäc gaëp gôõ Barcelona, nghó gì, noùi gì? Giaùo sö Andrea Riccardi, saùng laäp coäng ñoàng Sant' Egidio, ngöôøi toå chöùc cuoäc gaëp gôõ quoác teá, töø 15 naêm nay, sau cuoäc gaïp gôõ lòch söû taïi Asssisi vaøo cuoái thaùng 10 naêm 1986, do saùng kieán cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II,  ñaõ tuyeân boá nhö sau: “Laø moät söû gia, toâi bieát roõ tính caùch phöùc taïp cuûa chuû nghóa Sion (nhaèm coå voõ vieäc taùi laäp nöôùc Do thaùi) vaø toâi tin chaéc raèng: chuû nghóa naøy khoâng theå giôùi haïn vaøo cheá ñoä chuûng toäc ñöôïc. Chuû nghóa Sion thuoäc gia ñình cuûa chuû nghóa quoác gia Chaâu AÂu“. Giaùo sö noùi theâm: “Dó nhieân moïi chuû nghóa quoác gia coù theå lieàu ñi ñeán cheá ñoä ñoäc quyeàn loaïi tröø keû khaùc (Exclusivisme) vaø ñi ñeán  caû cheá ñoä chuûng toäc nöõa. Nhöng toâi nghó: nhöõng lôøi tuyeân boá  taïi Durban trong nhöõng ngaøy naøy, thöïc ra khoâng giuùp ích gì cho ngöôøi daân Palestine vaø vaán ñeà phöùc taïp taïi Trung Ñoâng hieän nay“.

Trong luùc caùc nhaø chính trò taïi Durban khoâng thoûa thuaän veà moät vaên kieän chung keát, thì taïi Barcelona caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo ñaõ soaïn thaûo vaên kieän chung vaø cuøng nhau kyù keát tröôùc maët daân chuùng tham döï. Leã nghi kyù keát ñöôïc ñaøi truyeàn hình quoác gia Taây ban nha loan ñi khaép theá giôùi. Trong vaên kieän chung keát caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo keâu goïi tieán ñeán ñaïi keát. Ñeå ñaït tôùi muïc tieâu naøy, vieäc ñoái thoaïi ñöôïc ñeà cao vôùi xaùc tín raèng: ñoái thoaïi laø nhö “con ñöôøng ñeå vöôït qua nhöõng nghi kî vaø tranh chaáp“, bôûi vì vieäc ñoái thoaïi khoâng laøm giaûm bôùt ñi “caên cöôùc rieâng“ cuûa baát cöù ai, traùi laïi giuùp cho vieäc taùi khaùm phaù nhieàu hôn chính mình vaø ngöôøi khaùc. Ñuùng nhö vaäy, khoâng coù gì bò maát maùt bôûi vieäc ñoái thoaïi.

Cöïu Toång thoáng Indonesia, oâng Abdurraham Wahid, vò laõnh ñaïo toå chöùc Hoài giaùo lôùn nhaát trong nöôùc,  tuyeân boá: “Vöôït qua ñöôïc cheá ñoä chuûng toäc laø moät vaán ñeà raát khoù khaên. Vì theá, ñeå vöôït qua,   Hoäi nghò Durban ñaõ ñöôïc toå chöùc. Nhöng laäp tröôøng cuûa caùc phe phaùi quaù thieân veà nhöõng yeáu toá chính trò, trong khi maø vieäc giaûi quyeát phaûi ñöôïc tìm thaáy ôû nôi khaùc. Trong luùc naøy ñaây moãi moät ngöôøi phaûi ñöa ra nhöõng saùng kieán veà hoøa bình, baèng nhöõng cuoäc ñaøm thoaïi coù tính caùch thaän troïng, khoâng phaûi baèng nhöõng tuyeân boá ruøm beng, coâng khai. Chæ sau khi ñaõ ñaït tôùi moät thoûa thuaän roài, luùc ñoù seõ soaïn thaûo baûn tuyeân ngoân chung. Ñeå thaønh coâng, caùc chính phuû phaûi trao phoù coâng vieäc naøy cho nhöõng toå chöùc phi chính phuû (NGO), thí duï nhö Coäng ñoàng  Sant' Egidio”.

Lôøi nhaän ñònh treân cuûa cöïu Toång Thoáng Wahid hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi baàu khí cuûa nhöõng ngaøy naøy taïi Barcelona. Töø nhöõng cuoäc gaëp gôõ thaân maät vaø huynh ñeä, nhieàu nhaø chính trò vaø ñaïi dieän giôùi vaên hoùa vaø nhöõng ngöôøi thieän chí, trong nhöõng cô hoäi khaùc nhau, ñaõ  keâu goïi caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo  giuùp ñôõ, ñeå tìm giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà gay go. Ngöôøi ta coøn nhôù raèng: tröôùc ñaây,chính nhôø trung gian cuûa Coäng ñoàng Sant' Egidio, maø cuoäc noäi chieán taïi Mozambic ñaõ ñöôïc giaøn xeáp oån thoûa.

OÂng Jean Daniel, giaùm ñoác baùo “Ngöôøi quan saùt môùi” (Nouvel Observateur), cuõng coù maët taïi Barcelona. Tröôùc söï thaát baïi cuûa Hoäi nghò Durban, oâng tuyeân boá nhö sau: “Laïi moät laàn nöõa ngöôøi ta khoâng tìm ra con ñöôøng ñeå ñi ñeán moät söï quaân bình giöõa söï hieäp nhaát nhaân loaïi vaø tinh caùch ña hình thöùc cuûa caùc neàn vaên hoùa“. Toång thoáng Coäng hoøa Coâte d' Ivoire, oâng Laurent Gbaglo, vò  tham döï cuoäc gaëp gôõ Barcelona,  ñaõ leân tieáng chæ trích naëng lôøi caùc Hoäi nghò quoác teá hình thöùc, vôùi nhöõng lôøi nhö sau: “Bieát bao laàn caùc Hoäi nghò naøy gioáng nhöõng “tröôøng ñua”, nôi ñaây moãi ngöôøi tìm caùch thaéng ngöôøi khaùc, khoâng bao giôø bieát ñoái thoaïi vaø laéng nghe nhau“. Trong khi ñoù,traùi laïi,  taïi  Barcelona, chuùng ta ñaõ thaønh coâng trong vieäc ñaët bieát bao ngöôøi thieän chí --- coù nieàm tin toân giaùo cuõng nhö khoâng coù nieàm tin toân giaùo --- chung quanh moät baøn troøn. Ñöùng tröôùc nhöõng veát thöông lôùn cuûa theá giôùi, con ngöôøi caàn phaûi xaây döïng moät cuoäc ñoái thoaïi thaønh thöïc“.

Trong soá caùc veát thöông naøy, oâng David Rosen, Giaùo tröôûng Do thaùi ôû  Gieârusalem, ñaõ nhaéc ñeán veát thöông cuûa Thaùnh ñòa. Vò giaùo tröôûng bình luaän nhö sau veà Hoäi Nghò Durban: “Ñaây laø moät bi kòch cuûa cuoäc chieán ñaáu choáng cheá ñoä chuûng toäc, nhaân danh Palestine vaø nhaân danh Lieân hieäp quoác. Ngöôøi ta tìm caùch caûn trôû nhöõng vaán ñeà thöïc söï phaûi ñöôïc giaûi quyeát moät caùch höõu hieäu. Haøng ñoäng nhö vaäy, ngöôøi ta cho thaáy roõ raøng nhaát laø tính caùch voâ hieäu cuûa LHQ. Caùc nguyeân taéc cao thöôïng cuûa Toå chöùc Lieân Hieäp Quooác,  deã coù theå bò khai thaùc bôûi nhöõng lôïi ích chính trò phe phaùi“.

Töø theá giôùi Tin Laønh, Muïc sö Konrad Kaiser, Toång thö kyù Hoäi ñoàng ñaïi keát  caùc Giaùo hoäi, coù  truï sôû taïi Geøneve, Thuïy só,  ñaõ bình luaän caùch theá giaù nhö sau veà Hoäi nghò Durban: “Taïi Dieãn ñaøn cuûa caùc Toå chöùc khoâng chính phuû  (NGO),  Hoäi ñoàng chuùng toâi nhaán maïnh ñeán vieäc töø choái ñaët chuû nghóa Sion ngang haøng vôùi cheá ñoä chuûng toäc. Nhöng ñöùng tröôùc söï vieäc Hoa Kyø vaø Do Thaùi rôøi boû Hoäi nghò,chuùng toâi chæ coù theå laëp laïi ñieàu Chính phuû Nam phi vaø Vò traùch nhieäm veà Nhaân quyeàn cuûa LHQ, baø Mary Robinson, ñaõ noùi leân. Vieäc ruùt lui cuûa caùc phaùi ñoaøn naøy khoâng laøm giaûm bôùt giaù trò cuûa Hoäi ghò Durban“.

Ñoù laø hai baàu khí khaùc nhau cuûa hai cuoäc gaëp gôõ quoác teá, haàu nhö cuøng moät luùc, tuy Hoäi nghò Durban keùo daøi hôn. Taïi Durban, töông lai xem ra toái taêm. Trong luùc ñoù taïi Barcelona, laïi coù chieáu doïi nieàm hy voïng. Laïc quan khoâng phaûi laø moät vieäc deã daøng;  coâng vieäc xaây döïng luoân luoân laø vaát vaû; vieäc xaây döïng cuoäc chung soáng hoøa bình, vaãn coù theå thöïc hieän ñöôïc;  vieäc xaây döïng neàn hoøa bình treân theá giôùi luoân luoân caàn thieát vaø khaån caáp. Vieäc xaây döïng hoøa bình naøy, tröôùc heát phaûi khôûi söï töø moãi moät taâm hoàn con ngöôøi, baèng vieäc trôû veà vôùi Thieân Chuùa. Loaïi boû Thieân Chuùa ra ngoaøi xaõ hoäi, con ngöôøi seõ khoâng bao giôø bieát yeâu thöông nhau, seõ khoâng bao giôø coù hoøa bình. Traùi laïi chæ coù thuø gheùt vaø tranh chaáp. Vì theá, cuoäc gaëp gôõ quoác teá giöõa caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo luoân luoân dieãn ra trong caàu nguyeän, suy tö vaø ñoái thoaïi thaønh thöïc. Khoâng caàu nguyeän,  khoâng suy tö, khoâng ñoái thoaïi, con ngöôøi khoâng theå nhaän bieát mình vaø nhaän bieát ngöôøi khaùc laø anh chò em cuûa mình trong moät gia ñình nhaân loaïi vaø con caùi moät Cha chung ôû treân trôøi.

Back to Radio Veritas Asia Home Page