Lôøi chöùng thöù 2
cuûa tuø nhaân löông taâm,
Linh Muïc Tañeâoâ Nguyeãn Vaên Lyù
tröôùc Haï Vieän Quoác Hoäi Hoa Kyø
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan
An Truyeàn, Hueá, Vieät Nam, ngaøy 06-5-2001
Washington D.C., ngaøy 16-5-2001
Kính thöa Ngaøi Chuû tòch Haï Vieän Quoác Hoäi Hoa Kyø,
Kính thöa Baø Daân bieåu Lieân bang Zoe Lofgren, Chuû tòch UÛy ban Nhaân quyeàn Quoác teá Haï Vieän Quoác Hoäi Hoa Kyø,
Kính thöa Quyù Vò,
Ngaøy 10-01-2001, Ngaøi Elliots Abrams, Chuû tòch UÛy ban Töï do Toân giaùo Quoác teá cuûa Quyù Quoác ñaõ môøi toâi laøm chöùng veà Töï do Toân giaùo taïi Vieät Nam hieän nay vaø goùp yù veà Hieäp öôùc Thöông maïi Song phöông Vieät Myõ. Nhöng maõi ñeán cuoái ngaøy 12-02-2001, toøa Ñaïi söù Hoa Kyø taïi Haø Noäi môùi chuyeån ñöôïc giaáy môøi ñeán toâi. Duø vaäy, ngaøy 13-02-2001, toâi cuõng ñaõ göûi moät lôøi chöùng daøi 8 trang cho UBTDTGQT cuûa Quyù Quoác vaø ñaõ ñöôïc phoå bieán roäng raõi khaép nôi treân theá giôùi.
Hoâm nay, toâi raát vui möøng ñöôïc Haï vieän Quoác hoäi cuûa Quyù Vò laïi môøi toâi neâu ra nhöõng baèng chöùng Baïo quyeàn Vieät Nam ñaøn aùp Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Vieät Nam (GHCGVN) nhö theá naøo theâm moät laàn nöõa. Vaäy toâi xin trình baøy nhö sau:
I- Caùc baèng chöùng Vieät Coäng ñaõ vaø ñang ñaøn aùp GHCGVN.
Cuõng nhö caùc toân giaùo khaùc taïi Vieät Nam, GHCGVN bò Vieät Coäng (VC) ñaøn aùp vaø möu ñoà tieâu dieät ñuùng nhö Baûn Tuyeân caùo chung cuûa Hoäi ñoàng Lieân toân Ñoaøn keát Quoác noäi vaø Hoäi ñoàng Lieân toân Ñoaøn keát Haûi ngoaïi cuûa Vieät Nam vöøa kyù chung ngaøy 30-4-2001 ñaõ moâ taû. Cuï theå, GHCGVN ñaõ vaø ñang bò ñaøn aùp raát ñau loøng vaø ngheït thôû nhö sau:
1- Töø 1980 ñeán nay, vaøo muøa heø haøng naêm, Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam (HÑGMVN) ñeàu coù moät kyø hoïp. Tröôùc ñoù, Ban Thöôøng vuï HÑGMVN phaûi baùo caùo chöông trình hoïp, thaønh phaàn tham döï, vôùi Ban Toân giaùo cuûa Vieät Coäng vaø xin pheùp. Ñang khi hoïp phaûi ñi trình dieän vôùi Ban Toân giaùo, Chuû tòch nöôùc, Thuû töôùng vaø thaäm chí caû Toång bí thö ñaûng CSVN nöõa. Khi trình dieän phaûi noùi nhöõng lôøi chuùc möøng, bieát ôn Vieät Coäng raát traùi löông taâm, vì phaûi caùm ôn moät toå chöùc aên cöôùp ñang sieát coå Giaùo Hoäi mình gaàn cheát. Sau khi hoïp, neáu coù göûi kieán nghò gì cho Baïo quyeàn, Thö chung gì cho Giaùo Hoäi thì phaûi xin Baïo quyeàn duyeät xeùt cho pheùp môùi ñöôïc phoå bieán. Keå caû caùc Baûn kieán nghò ñoøi hoûi caùc quyeàn cô baûn cuûa Giaùo Hoäi maø cuõng phaûi ñöôïc Vieät Coäng cho pheùp môùi ñöôïc kieán nghò leân. Töùc laø muoán ñaáu tranh ñieàu gì vôùi Vieät Coäng thì phaûi xin pheùp VC tröôùc. VC cho quyeàn “xin pheùp ñaáu tranh” ñeå löôøng gaït dö luaän laø coù töï do kieán nghò. Vaø kieán nghò chæ laø kieán nghò, khoâng bao giôø VC theøm ñeám xæa tôùi. Vaø caû moät Giaùo Hoäi, cho duø ñeán maáy chuïc trieäu tín ñoà ñi nöõa, cuõng chæ bieát cuùi ñaàu ñôïi chôø vaø chôø ñôïi maø thoâi.
2- Moãi khi phaùi ñoaøn Vatican qua VN ñeå baøn baïc vôùi VC vieäc boå nhieäm moät giaùm muïc naøo thì Vatican chæ coù theå boå nhieäm giaùm muïc maø VC löïa choïn roài, neáu ñöa ra vò naøo VC khoâng vöøa yù thì VC töø choái maõi, töø chuïc naêm naøy qua chuïc naêm khaùc, cho ñeán khi Vatican naûn loøng ñaønh phaûi boå nhieäm giaùm muïc naøo VC ñaéc yù maø thoâi. Ñöùc Giaùm muïc Phaïm Vaên Duï ñöôïc Vatican choïn laøm giaùm muïc giaùo phaän Laïng Sôn naêm 1960, 19 naêm sau, naêm 1979, ngaøi cuøng ñoàng baøo di taûn khoûi vuøng bieân giôùi ñang coù chieán tranh vôùi Trung quoác, môùi ñöôïc phong chöùc giaùm muïc. Hôn 8 naêm qua, Vatican thöông thuyeát raát nhieàu laàn maø VC vaãn chöa ñoàng yù ñeå 3 giaùo phaän Höng Hoùa, Haûi Phoøng vaø Buøi Chu coù giaùm muïc.
3- Caùc giaùm muïc muoán boå nhieäm linh muïc naøo laøm vieäc gì thì:
- neáu giaùo phaän naøo coù UÛy ban Ñoaøn keát Coâng giaùo Yeâu nöôùc (moät loaïi chi boä traù hình cuûa ñaûng CSVN) thì nhôø UÛy ban naøy daøn xeáp bí maät tröôùc vôùi VC.
- neáu giaùo phaän naøo VC khoâng laäp ñöôïc UÛy ban naøy thì Giaùm muïc hoaëc linh muïc Toång ñaïi dieän phaûi thöông thuyeát vôùi coâng an, thöïc chaát laø Phoøng choáng giaùn ñieäp cuûa cuïc An ninh thuoäc Boä Coâng an Haø Noäi, vì VC luoân coi caùc linh muïc laø caùc giaùn ñieäp caàn ñeà phoøng, theo doõi raát chaët cheõ.
Neáu VC chaáp thuaän, ñuùng hôn laø VC aùp ñaët Toøa Giaùm muïc phaûi chaáp thuaän yù cuûa VC, thì giaùm muïc môùi daùm vieát giaáy boå nhieäm. Thöïc chaát laø VC boå nhieäm linh muïc nhöng möôïn tay caùc Giaùm muïc kyù teân maø thoâi.
Chính baûn thaân toâi ñaõ ñöôïc Ñöùc Cha Nguyeãn Nhö Theå, Toång Giaùm Muïc (TGM) Hueá, coù yù ñònh ñaët laøm quaûn xöù An Truyeàn töø hôn 3 naêm nay nhöng VC khoâng chòu. Cuoái thaùng 11-2000, toâi khôûi xöôùng cuoäc ñaáu tranh ñoøi Töï do Toân giaùo ñôït cuoái cuøng naøy moät caùch quyeát lieät trieät ñeå vôùi khaåu hieäu “Töï do toân giaùo hay laø cheát” taïi Nguyeät Bieàu. VC muoán taùch toâi ra xa khoûi giaùo höõu Nguyeät Bieàu ñeå coù theå ñaøn aùp hoï, neân baèng loøng ñeå Ñöùc TGM Hueá boå nhieäm toâi laøm quaûn xöù An Truyeàn.
4- Caùc chuûng vieän ñaøo taïo linh muïc chæ ñöôïc môû neáu VC cho pheùp. Tröôùc 1975, Vieät Nam coù 25 Tieåu chuûng vieän vaø 9 Ñaïi chuûng vieän. Nay chæ coù 6 ñaïi chuûng vieän. Ñang xin theâm ñaïi chuûng vieän thöù 7 ôû Xuaân Loäc maø VC chöa cho. Ban giaùm ñoác vaø giaùo sö phaûi do VC xeùt duyeät. Chöông trình hoïc phaûi coù chuû nghóa xaõ hoäi vaø chuû nghóa Maùc-Leânin. Phaûi hai naêm môùi ñöôïc tuyeån moät ñôït chuûng sinh, soá löôïng ñöôïc xeùt duyeät giôùi haïn raát ít oûi theo töøng giaùo phaän. Cha meï, anh chò, baø con gaàn cuûa thanh nieân ñöôïc tuyeån phaûi khoâng lieân quan ñeán cheá ñoä Saøi goøn cuõ, baûn thaân phaûi thöôøng truù taïi giaùo phaän aáy. Coâng an phaûi gaëp thanh nieân aáy nhieàu laàn vaø ñieàu tra raát caån thaän vaø giao nhieäm vuï coäng taùc vôùi coâng an trong khi tu hoïc. Neáu thanh nieân naøo nhaän coäng taùc thì caøng deã ñöôïc vaøo chuûng vieän hôn. Ví duï : giaùo phaän Xuaân Loäc ñang coù # 300 chuûng sinh ngoaïi truù ñaõ hoïc xong ñaïi hoïc saün saøng vaøo chuûng vieän, nhöng moãi naêm chæ ñöôïc vaøo chuûng vieän 5-10 chuûng sinh thoâi!
Hoïc xong, muoán phong chöùc linh muïc, caùc giaùm muïc phaûi laøm ñôn xin xeùt duyeät; moät soá nôi, gia ñình chuûng sinh aáy phaûi ñuùt loùt tieàn - vaøng cho VC môùi ñöôïc. ÔÛ giaùo phaän Hueá, töø 1976-1994, suoát 18 naêm khoâng coù theâm moät taân linh muïc naøo, chuûng vieän ñoùng cöûa. Töø 1994-2000, chæ theâm 12 taân linh muïc trong khi caùc linh muïc giaø beänh qua ñôøi töø 1976 ñeán nay laø #25. Giaùo phaän Hueá hieän nay coù # 60 linh muïc ñang laøm vieäc, nhöng hôn 70% laø treân 60 tuoåi.
Ñaây laø bieän phaùp then choát nhaát VC duøng ñeå boùp cheát Coâng giaùo daàn daàn, vöøa khoâng cho phaùt trieån, vöøa ñeå Coâng giaùo luïi taøn vì thieáu haøng nguõ linh muïc. Soá thanh nieân saün saøng laøm linh muïc, tu só cuûa vuøng naøy khoâng theå ñi tu ôû vuøng khaùc. Soá linh muïc cuûa vuøng naøy khoâng theå taêng cöôøng boå sung cho soá linh muïc quaù ít cuûa vuøng khaùc. Ví duï giaùo phaän Laïng Sôn hieän nay chæ coù 1 giaùm muïc vaø 1 linh muïc duy nhaát ñaõ treân 90 tuoåi. Khoâng coù moät doøng tu naøo. Caùc linh muïc caùc giaùo phaän khaùc khoâng theå ñeán laøm vieäc ôû giaùo phaän Laïng Sôn ñöôïc.
5- Caùc tu vieän khoâng ñöôïc pheùp nhaän theâm moät tu só môùi naøo. Sau 1975, caùc tu só ñeàu phaûi khai “taïm vaéng” ôû gia ñình ñeå “taïm truù” ôû tu vieän, laáy lyù do ñeå “chöõa beänh”, ñeå “hoïc theâm”..., chöù khoâng bao giôø ngang nhieân “ñöôïc pheùp tu” caû. Caùc tu só phaûi luoân soáng trong tình traïng “baát hôïp phaùp”, nhö moät loaïi toäi phaïm naøo ñoù. Ñoù laø toäi daùm “ñi tu” theo Chuùa Gieâsu Kitoâ maø khoâng chòu ñi tu theo Maùc-Leânin-Hoà Chí Minh.
6- Taát caû caùc giaùo daân ñeàu chæ laø coâng daân haïng 2 (tröø ra nhöõng giaùo daân say meâ Hoà Chí Minh), khoâng ñöôïc vaøo ñaûng CSVN, khoâng ñöôïc thi vaøo ngaønh coâng an, khoâng ñöôïc tín nhieäm trong caùc cô quan nhaø nöôùc, luoân bò ghi vaøo haàu heát caùc giaáy tôø haønh chaùnh laø “Coâng giaùo/Thieân Chuùa giaùo” vaø luoân bò coi laø nhöõng ngöôøi coù nhaän thöùc sai laàm, phaûn khoa hoïc. Caùc vuøng xa, giaùo daân khoâng ñöôïc pheùp laøm nhaø thôø, khoâng ñöôïc coù linh muïc ñeán daâng thaùnh leã hoaëc moãi naêm chæ 1-2 laàn.
Giaùo haït Tam Toøa, tænh Quaûng Bình, hieän nay chæ coøn # 500 giaùo höõu, caùc nhaø thôø ñeàu bò trieät haï, ñaát nhaø thôø ñeàu bò tòch thu, töø 1962 khoâng coù linh muïc, khoâng coù thaùnh leã, sau khi moät linh muïc duy nhaát, cha Löông Vaên Theå, coi soùc hoï töø 1954 vaø ñoät ngoät qua ñôøi naêm 1962. Theá laø heát!
Hôn 800 giaùo daân Nam Ñoâng, tænh Thöøa Thieân Hueá, hôn 500 giaùo daân A Löôùi, tænh Thöøa Thieân Hueá, töø 1975 ñeán nay xin laøm nhaø thôø maõi maø vaãn khoâng ñöôïc.
7- Sau 1975, VC tòch thu, buoäc trao nhöôïng taát caû caùc tröôøng hoïc, ñaïi hoïc, beänh vieän, coâ nhi vieän, vieän döôõng laõo, ruoäng ñaát... cuûa Coâng giaùo vaø thaäm chí moät soá chuûng vieän, tu vieän vaø caû nhaø thôø nöõa, leân ñeán haøng vaïn cô sôû lôùn vaø vöøa. Ví duï:
a. HÑGMVN maát traéng Giaùo hoaøng Hoïc vieän Pioâ X Ñaø Laït, roäng haøng maáy chuïc hecta, bò cöôõng chieám naêm 1976, laø cô sôû ñaøo taïo linh muïc quan troïng baäc nhaát cuûa caû Ñoâng Nam AÙ do caùc linh muïc doøng Teân ñieàu haønh.
Trung taâm Ñöùc Meï La Vang cuûa caû Giaùo Hoäi Vieät Nam hieän bò maát 2/3 dieän tích ñaát khuoân vieân, # 50 hecta.
b. ÔÛ giaùo phaän Hueá:
- Tieåu chuûng vieän Hoan Thieän, 11 Ñoáng Ña - Hueá, roäng # 15.000 m2 bò cöôõng chieám baèng baïo löïc thaùng 12-1979 bôûi nhieàu löïc löôïng coâng an.
- Tröôøng Bình Linh, thuoäc doøng Lasan, 1 Leâ Lôïi- Hueá, roäng # 20.000 m2, coù giaáy cho VC möôïn 5 naêm töø 15-8-1975; haøng chuïc naêm qua doøng Lasan ñoøi laïi maõi maø VC coá tình khoâng traû.
- Tröôøng Thaùnh Giuse cuûa doøng Thaùnh Taâm, 24b Ñoaøn Höõu Tröng, Hueá, roäng # 1.500 m2, bò chieám naêm 1976.
- Tu vieän Thaùnh Taâm, 119 Huyeàn Traân Coâng chuùa (cuõ)- Hueá, roäng # 40.000 m2, buoäc trao nhöôïng naêm 1976.
- Tu vieän Thieân An, gaàn thaønh phoá Hueá, bò VC cöôõng chieám 320.000 m2 ñôït 1, ñeå laøm khu Vui chôi Giaûi trí roäng 495.929 m2 ngaøy 24-12-1999 vaø ñaõ khôûi coâng xaây döïng 27-3-2001.
- Vaø haøng ngaøn cô sôû, ñaát ñai khaùc. Khoâng coù tu vieän naøo, giaùo xöù naøo maø khoâng coù tröôøng hoïc, cô sôû, nhaø ôû, beänh vieän, ñaát ñai bò VC cöôõng chieám, coù khi raát thoâ baïo.
Rieâng giaùo xöù nhoû beù Nguyeät Bieàu ñaõ bò VC cöôõng chieám gaàn 20.000 m2 ruoäng ñaát töø 1975. Ñaàu thaùng 11-2000, # 200 giaùo höõu quyeát thu hoài laïi1.500 m2 ñaát trong khuoân vieân nhaø thôø bò VC cöôõng chieám naêm 1977. Theá maø VC ñöa # 500 coâng an, nhaân vieân ñeán ñaøn aùp giaùo höõu caùch raát thoâ baïo : ñaùnh ñaäp, boùp coå, baét giam... ñeå quyeát khoâng traû ñaát. Hieän giaùo daân Nguyeät Bieàu vaãn coøn tieáp tuïc ñaáu tranh.
8- Töø 1975, GHCGVN khoâng coøn cô sôû laøm phim giaùo duïc, khoâng coøn ñaøi phaùt thanh, nhaø in, taïp chí, nhaät baùo... VC ñoäc quyeàn thoâng tin, ngoân luaän. Hai tuaàn baùo “Coâng giaùo vaø Daân toäc” vaø “Ngöôøi Coâng giaùo Vieät Nam” laø hai taïp chí do ñaûng CSVN chuû tröông vaø nuoâi soáng. “Baûn tin Hieäp Thoâng” laø taäp san do HÑGMVN xin xuaát baûn, in ñöôïc 3 soá, roài bò caám, vöøa cho in laïi soá thöù 4 thaùng 12-2000 (keå caû 6 soá chui laø 10 soá). Quyeàn töï do ngoân luaän hoaøn toaøn vaéng boùng taïi Vieät Nam. Ñieàu 19 veà töï do ngoân luaän trong Coâng öôùc Quoác teá veà Nhaân quyeàn cuûa Lieân Hieäp Quoác naêm 1966, duø VC kyù xin gia nhaäp naêm 1982, nhöng VC khoâng bao giôø muoán giöõ.
9- GHCGVN töø 1975 khoâng ñöôïc pheùp toå chöùc baát cöù moät hoäi ñoaøn naøo, khoâng ñöôïc pheùp mong öôùc coù moät ñaûng ñoái laäp vôùi ñaûng CSVN laø ñaûng duy nhaát ñoäc quyeàn laõnh ñaïo moïi thöù treân toaøn VN, ñöôïc ñieàu 4 trong Hieán phaùp nöôùc CHXHCNVN quy ñònh. Ai noùi ñeán ña ñaûng, ñoái laäp laø bò baét ngay, hieän nay thì ít nhaát cuõng bò quaûn cheá, caét ñieän thoaïi, ñieän thö, khoâng cho ai gaëp gôõ. Ñieàu 22 veà töï do laäp hoäi trong Coâng öôùc Quoác teá veà Nhaân quyeàn cuûa Lieân Hieäp Quoác naêm 1966, duø VC kyù xin gia nhaäp naêm 1982, nhöng VC sôï ñieàu 22 naøy nhö moät lieàu thuoác töï saùt, khoâng muoán cho daân bieát laø coù coâng öôùc naøy. Tuyeät ñaïi ña soá daân VN khoâng ngôø raèng mình coù quyeàn laäp hoäi, laäp ñaûng theo yù bao giôø.
10- Baûn thaân caùc Ngaøi Hoøa Thöôïng Huyeàn Quang, Quaûng Ñoä, cuï Leâ Quang Lieâm, linh muïc Phan Vaên Lôïi vaø linh muïc Nguyeãn Höõu Giaûi hieän ñang bò quaûn cheá raát chaët cheõ. Rieâng toâi thì ngay beân leà ñöôøng daãn vaøo xaõ Phuù An vaø ñaàu ñöôøng daãn vaøo nhaø thôø An Truyeàn ñaõ coù baûng chöõ Vieät - Anh : Restricted Area No Trespassing. Chaúng nhöõng chuùng toâi khoâng ñöôïc ñi ra khoûi ranh giôùi ñoù maø taát caû moïi ngöôøi qua laïi ñeàu bò ñaåy lui, khaùm xeùt, ñaùnh ñaäp, baét giam. Neáu laø ngöôøi nöôùc ngoaøi thì caøng bò ngaên caám. Toái 9-4-2001, daân bieåu Lars Rise, Na Uy, ñaõ thaêm toâi vaø ñaõ bò baét, bò truïc xuaát khoûi VN ngay töùc khaéc sau khi bò tòch thu gaàn heát caùc soå saùch phim aûnh ghi cheùp.
II- Moät phöông phaùp ñaøn aùp toân giaùo tinh vi nguy hieåm baäc nhaát : VC söû duïng söï doái traù traøn lan thaønh heä thoáng, laøm hö hoûng löông taâm toân giaùo vaø xoùi moøn giaùo lyù caùc Toân giaùo, cuï theå laø Coâng giaùo.
Moïi ngöôøi daân Vieät Nam hieän nay, duø lôùn, duø nhoû, ñeàu phaûi bieát noùi doái ñeå toàn taïi, ñeå xuoâi thuaän coâng vieäc. Söï doái traù ñaõ ñöôïc VC söû duïng moät caùch thaønh thaïo, trôû neân nguyeân taéc trong moïi sinh hoaït cuûa daân chuùng vaø nhaát laø trong caùc cô quan nhaø nöôùc, khieán caùc toân giaùo, trong ñoù coù Coâng giaùo, bò aùp löïc quaù maïnh, buoäc loøng bieán chaát theo, khoâng coøn nguyeân tuyeàn thaùnh thieän nöõa. Ñaây laø moät hình thöùc laøm baêng hoaïi caùc giaù trò toân giaùo thaâm ñoäc baäc nhaát, ñeå ñi theo moät toân giaùo môùi, toân giaùo thôø phöôïng Hoà Chí Minh:
1- Trong giaùo duïc : Töø maãu giaùo, caùc giaùo vieân ñaõ buoäc phaûi noùi doái khi khai baùo thaønh tích nuoâi daïy cuûa mình, khoâng phaûi ñeå caáp treân bieát roõ tình hình thöïc teá veà caùc hoïc sinh, maø coát yù ñeå reâu rao thaønh tích giaû doái cuûa mình. Caùc em bò löôøng gaït ñeå “kính yeâu baùc Hoà vó ñaïi” ngay töø luùc 3-4 tuoåi. Chính caùc nöõ tu giaùo vieân caùc lôùp maãu giaùo cuõng bò buoäc phaûi daïy caùc em thô “kính yeâu Hoà Chí Minh” baèng nhieàu baøi haùt, chuyeän keå, maëc duø chính caùc nöõ tu naøy hoaëc khoâng bieát HCM laø ai, hoaëc bieát roõ laø “moät nhaân vaät ñaïi gian aùc sieâu cao thuû, löôøng gaït ñöôïc gaàn caû theá giôùi” maø vaãn cöù doái traù daïy caùc em nhoû “kính yeâu” nhö thaät vaäy.
Söï doái traù naøy cöù taêng daàn leân laøm sao ñeå chöùng minh moät caùch giaû doái laø lôùp mình phuï traùch khoâng theå coù hoïc sinh yeáu keùm. Caáp 1 töø lôùp 1 - 5 khoâng ñöôïc coù hoïc sinh ôû laïi lôùp. Taát caû caùc hoïc sinh bò buoäc phaûi leân lôùp. Caùc uûy ban xaõ buoäc caùc tröôøng trong xaõ laøm hoà sô giaû ñeå chöùng minh taát caû caùc thieáu nieân trong toaøn xaõ ñeàu ñaõ hoïc xong lôùp 9. Trong khi caùc em bò boû hoïc phaûi ñi chaên traâu boø, ñaùnh giaøy, baùn kem... coøn ñaày daãy. Xaõ Thuûy Bieàu, Hueá laø moät baèng chöùng.
Caùc hoïc sinh, sinh vieân toát nghieäp kieám ñöôïc vieäc laøm khoâng phaûi vì gioûi maø chuû yeáu vì coù tieàn hoaëc coù ngöôøi thaân ñang laø VC hoã trôï.
2- Trong y teá: Beänh nhaân ñöôïc ñieàu trò taän taâm khoâng phaûi vì beänh naëng maø chuû yeáu laø do tuùi tieàn naëng vaø bao thö loùt tay daøy.
3- Trong kinh teá - xaõ hoäi: Tieâu chuaån giao tieáp trong kinh teá xaõ hoäi laø bieát kheùo leùo doái traù luoàn laùch.
4- Trong vaên hoùa - chính trò : Moät heä thoáng tuyeân truyeàn huøng haäu cuûa VC töø boùa chí ñeán truyeàn thanh, truyeàn hình khoâng bao giôø nhaèm trình baøy söï thaät maø chæ nhaèm trình baøy caùi toát ñeïp giaû doái cuûa VC maø thoâi. Thueâ ngöôøi laøm chöùng giaû, thueâ VC giaû laøm giaùo höõu toá caùo linh muïc, thueâ ngöôøi laøm taøi lieäu giaû, thueâ phuï nöõ quyeán ruõ linh muïc. Buoäc nhaân vieân laøm baøi uûng hoä ñaûng CSVN ñaõ soaïn saün, chæ cheùp laïi nguyeân vaên baøi naøo cuõng gioáng nhau, kyù teân ñeå chöùng toû soá ngöôøi ñang say meâ tin ñaûng CSVN laø 100% coâng nhaân vieân. Ai töø choái cheùp laïi nhö theá bò ñe doïa ñuoåi vieäc. Coù coâng ty thaáy bò loá quaù neân taïm ngöng.
Moãi phöôøng, xaõ coù nhieàu loa phoùng thanh lôùn. Töø 4, 5 giôø saùng, vaø töø 4, 5 giôø chieàu, caùc loa naøy ñöôïc phoùng heát coâng suaát ra raû tuyeân truyeàn nhöõng baøi doái traù, buoäc moïi ngöôøi phaûi nghe suoát naêm nhö theá. Nhaø thôø, nhaø chuøa naøo toû ra khoâng chòu tin VC thì höôùng loa vaøo ñuùng ngay nhaø thôø, nhaø chuøa aáy maø phaùt thanh ñuùng giôø kinh, leã. Nhaø thôø An Truyeàn, nôi toâi ñang bò quaûn cheá, ñang bò 3 loa phoùng thanh raát maïnh nhö theá.
Baàu Hoäi ñoàng Nhaân daân caùc caáp vaø Quoác hoäi caû nöôùc cuõng chæ laø moät hình thöùc löøa bòp daân chuû. Daân bò buoäc ñi baàu nhöõng ai Ñaûng ñaõ choïn roài. Ai khoâng ñi baàu thì gaëp nhieàu raéc roái trong cuoäc soáng ngay, ví duï khoâng laøm giaáy khai sinh cho con caùi ñöôïc...; caùc linh muïc, tu só bò eùp buoäc ghi teân öùng cöû thì chaéc chaén laø truùng cöû treân 90%. Vì Ñaûng caàn coù baèng chöùng laø Coâng giaùo cuõng uûng hoä VC. Ñoù thöïc söï laø nhöõng tay sai buø nhìn nhö töôïng noäm. Ñöùc coá Hoàng y Giuse Maria Trònh Nhö Khueâ, TGM Haø Noäi töø 1954-1975, ñaõ töø choái khoâng chòu ñi boû phieáu kieåu giaû doái aáy vaø ñaõ bò quaûn cheá chaët trong toøa Giaùm muïc Haø Noäi, cho ñeán thaùng 8-1975 môùi ñöôïc ñi Roâma nhaän chöùc Hoàng y.
5- Trong haønh chaùnh : Thuû tuïc giaáy tôø röôøm raø ñaày saùo ngöõ. Ngöôøi daân naøo cuõng phaûi cuùi ñaàu vieát nhöõng coâng thöùc haønh chaùnh giaû doái ñeå ñöôïc xuoâi thuaän coâng vieäc, neáu khoâng thì hoà sô mình khoâng hôïp leä, khoâng ñöôïc nhaän.
Gaàn 50 naêm trong cheá ñoä VC, coù leõ toâi laø ngöôøi ñaàu tieân gaïch boû caùc töø “Ñoäc laäp - Töï do - Haïnh phuùc” ñaàu moãi giaáy tôø haønh chaùnh vaø thay baèng “Thieáu ñoäc laäp - Maát töï do - Khoâng haïnh phuùc”. Hieän nay ñaõ coù hoïc sinh baét chöôùc toâi khoâng vieát. Nhaø tröôøng doïa ñuoåi hoïc, nhöng sôï oàn aøo. Coù leõ caùc em ñoù seõ khoâng ñöôïc toát nghieäp.
Coù moät baøi thô toâi ñaõ ñöôïc hoïc töø naêm 1953, luùc ñoù toâi 6 tuoåi, veà Coäng saûn Quoác teá, nay caøng chính xaùc ôû Vieät Nam:
Coäng saûn doái traù
Doái thieân doái ñòa doái voâ cuøng,
Doái giaáy doái tôø doái töù tung,
Doái töø ñaát AÂu sang ñaát AÙ,
Doái töø Xuaân Haï ñeán Thu Ñoâng.
Doái phænh thaèng ngu phuûi ñít khoâng,
Doái maõi doái hoaøi khoâng heát doái.
Xin chaân thaønh caùm ôn Quyù vò ñaõ vui loøng nghe.
Xin kính chaøo.