Leã Gioã laàn thöù 13
Ñöùc Coá Toång Giaùm Muïc Nguyeãn Kim Ñieàn
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan
Leã
Gioã Laàn Thöù 13 Ñöùc Coá Toång Giaùm Muïc Nguyeãn Kim Ñieàn.
Santa
Ana. Chieàu thöù saùu
8.6.2001, nhaân ngaøy gioã laàn thöù 13 cuûa Ñöùc Coá Toång Giaùm
Muïc Nguyeãn Kim Ñieàn, Phong Traøo Giaùo Daân Vieät Nam Haûi Ngoaïi cô
sôû Orange County cuøng Hoäi Baûo Trôï Giaùo Phaän Hueá vaø Nhoùm
Thaân Höõu Dieãn Ñaøn Kitoâ Höõu ñaõ toå chöùc leã töôûng nieäm
ngaøi taïi nhaø thôø Saint Barbara, thaønh phoá Santa Ana, California.
Hieän dieän trong thaùnh leã, ngoaøi ñoâng ñaûo tín höõu trong vuøng,
ñoaøn vieân PTGD, Hoäi Baûo trôï Giaùo Phaän Hueá, thaân höõu Dieãn
Ñaøn Kitoâ Höõu, coøn coù nhieàu nhaân só vaø ñaïi dieän caùc ñoaøn
theå trong coäng ñoàng tî naïn Vieät Nam, coâng giaùo cuõng nhö khoâng
coâng giaùo, nhö thaåm phaùn Nguyeãn Troïng Nho, Toøa AÙn Tieåu Bang
California, cöïu Chuaån Töôùng Leâ Vaên Thaân, nguyeân Tænh Tröôûng
Thöøa Thieân-Hueá thôøi TGM Nguyeãn Kim Ñieàn, Baø Minh Nguyeät, CT
Coäng Ñoàng Vieät Nam Mieàn Nam California, BS Nguyeãn Troïng Vieät, TTK
Lieân Minh Vieät Nam Töï Do, oâng Leâ Töû Haø, TTK Phong Traøo Ñaáu Tranh cho
Töï Do Toân Giaùo vaø Nhaân Quyeàn...
Trong khí theá cuûa cao traøo ñaáu tranh ñoøi hoûi töï do toân giaùo taïi quoác noäi cuõng nhö ôû haûi ngoaïi, leã gioã vò muïc töû ñaõ vì nieàm tin toân giaùo, nhaân phaåm vaø nhaân quyeàn ñaõ can cöôøng ñöùng leân vaø ñaõ hy sinh caû maïng soáng khoâng chæ laø cô hoäi ñeå suy toân coâng ñöùc ngöôøi quaù coá maø coøn ñeå noùi leân quyeát taâm cuûa nhöõng ngöôøi tham döï trong noå löïc ñaåy xa hôn nöõa nghóa vuï hoã trôï nhöõng vò laõnh ñaïo toân giaùo vaø tín höõu ñang bò baét bôù vaø haønh haï ôû queâ nhaø.
TIEÅU
SÖÛ ÑÖÙC COÁ TOÅNG GIAÙM MUÏC PHILIPPHEÂ NGUYEÃN KIM ÑIEÀN
(1921-1988)
(Nhaân
leã gioã laàn thöù 13 cuûa Ngaøi 8/6/88-8/6/2001)
-
Ñöùc TGM Philippheâ Nguyeãn Kim Ñieàn, sinh ngaøy 13-3-1921 taïi Gia
Ñònh
-
Chòu chöùc Linh Muïc ngaøy 21-5-1947 taïi Saøi Goøn, laøm Giaùo Sö roài
Giaùm Ñoác Chuûng Vieän Thaùnh Giuse, Sai Goøn.
-
1955, gia nhaäp Doøng Tieåu Ñeä cuûa Thaùnh Charles de Foucault, qua Phi
Chaâu soáng taäp theå vôùi caùc tu só Doøng taïi sa maïc Sahara.
-
1957 trôû veà Vieät Nam phuïc vuï taïi Saøi Goøn, Laâm Ñoàng, Caàn
Thô, sinh hoaït muïc vuï vôùi ngöôøi ngheøo trong caùc xoùm lao ñoäng,
ñaïp xích loâ ñeå töï tuùc.
-
28-12-1960 ñöôïc Toøa Thaùnh Vatican boå nhieäm laøm Giaùm Muïc Caàn
Thô (39 tuoåi). -Leã taán phong taïi Saøi Goøn ngaøy 22-01-1961.
-
30-9-1964, laøm Giaùm Quaûn Toång Giaùo Phaän Hueá thay theá Ñöùc TGM
Pheâroâ Ngoâ Ñình Thuïc.
-
11-3-1968, chính thöùc laøm Toång Giaùm Muïc Hueá.
-
Sau 30-4-1975, ngaøi tuyeät ñoái trung thaønh vôùi Giaùo Hoäi Roma, phaûn
ñoái chính saùch tieâu dieät toân giaùo, nhaát laø ñoái vôùi Coâng
Giaùo cuûa CSVN. Hai LM Hoà Vaên Quyù vaø Nguyeãn Vaên Lyù bò CSVN keát
aùn 20 naêm tuø vaøo naêm 1977 vì ñaõ phoå bieán hai baøi phaùt bieåu
cuûa Ñöùc TGM Philippheâ Nguyeãn Kim Ñieàn veà “Töï Do Toân Giaùo
taïi Vieät Nam” toá caùo chuû tröông tieâu dieät ñaïo Coâng Giaùo.
Naêm 1980, trong dòp tieáp caùc Ñöùc Giaùm Muïc Vieät Nam, Ñöùc Giaùo
Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ ca tuïng Ñöùc TGM Philippheâ Nguyeãn Kim
Ñieàn laø “moät ngöôøi anh huøng”.
-
19-10-1983, ngaøi gôûi thö cho LM Nguyeãn Theá Vònh (theo Vieät Minh töø
1945) laø “Chuû Tòch UÛy Ban Lieân Laïc Coâng Giaùo Yeâu Nöôùc”
ñòa chæ 34 Ngoâ Quyeàn, Haø Noäi, noäi dung noùi leân laäp tröôøng
“hieäp nhaát” vôùi Giaùo Hoäi Roma vaø caûnh giaùc moïi ngöôøi
tröôùc aâm möu laäp Giaùo Hoäi Vieät Nam “ly khai” vôùi Vatican
cuûa CSVN.
-
11-8-1984, ngaøi gôûi thö cho oâng Nguyeãn Höõu Thoï, Chuû Tòch Quoác
Hoäi CSVN, phaûn ñoái vieäc Coâng An Bình Trò Thieân ñoái xöû vôùi
ngaøi vaø LM Nguyeãn Vaên Lyù, laø vi phaïm ñieàu 10 khoaûn 7 cuûa
Hieán Phaùp CSVN.
-
Keå töø 5-4-1984, trong suoát 120 ngaøy, ngaøi bò Coâng An tænh Bình
Trò Thieân “môøi” ñi “laøm vieäc” (thaåm vaán)... vaø ra leänh
quaûn cheá, caám khoâng cho ngaøi ñi ra khoûi chu vi thaønh phoá Hueá.
-Tröôùc tình theá ñoù, ngaøy 19-10-1985, ngaøi ñaõ vieát thö gôûi
cho giaùo daân: “Mai ngaøy khi toâi bò baét, toâi xin anh chò em
ñöøng tin moät ñieàu tuyeân boá naøo, duø lôøi tuyeân boá ñoù
mang chöõ kyù maø ngöôøi ta gaùn cho toâi”...
-
Ngaøy 8-11-1985, caûm thaáy caùi cheát coù theå ñeán vôùi ngaøi baát
cöù luùc naøo neân ngaøi ñaõ vieát di chuùc ngaén ñeå laïi cho caùc
Linh Muïc: “khuyeân caùc cha haõy trung thaønh vôùi Hoäi Thaùnh vaø
ñoaøn keát vôùi nhau, soáng troïn veïn boån phaän cuûa chuû chaên
nhaân hieàn”...
-
Ngaøy 25-3-1988, ngaøi vieát moät böùc thö gôûi cho oâng Nguyeãn Vaên
Linh, sau khi oâng ñöôïc baàu laøm Toång Bí Thö ñaûng CSVN vaø tuyeân
boá chính saùch “ñoåi môùi”... Noäi dung böùc thö ñoøi xoùa boû
leänh quaûn cheá, ñöôïc phuïc hoài quyeàn coâng daân, ñöôïc töï
do ñi laïi ñeå thi haønh nhieäm vuï Toång Giaùm Muïc ñoái vôùi giaùo
daân Hueá vaø thaêm vieáng caùc Giaùo Phaän khaùc thuoäc Toång Giaùo
Phaän Hueá.
NHÖÕNG
GIÔØ PHUÙT CUOÁI CUØNG VEÀ CAÙI CHEÁT CUÛA ÑÖÙC TGM PHILIPPHEÂ
NGUYEÃN KIM ÑIEÀN (Theo söï tìm hieåu cuûa LM Nguyeãn Vaên Lyù,
Thö Kyù cuûa ngaøi)
-
Cuoái thaùng 5/1988, ngaøi ñau naëng, xin vaøo ñieàu trò taïi beänh
vieän Nguyeãn Traõi, Chôï Lôùn . Coù hai vò Giaùm Muïc ñaõ ñeán
thaêm vaø khuyeân ngaøi neân xin vaøo beänh vieän Chôï Raãy ñeå coù
theå xeùt nghieäm vaø laøm hoà sô xin ñi chöõa beänh taïi Roma. Luùc
ñoù cuõng coù tin Toøa Thaùnh ñaõ can thieäp xin cho ngaøi qua Roma chöõa
beänh neân ngaøi ñoàng yù xin qua beänh vieän Chôï Raãy vì hy voïng
seõ ñöôïc ñi Roma trình baøy vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng tình hình
Giaùo Phaän Hueá. Coù hai Linh Muïc Nguyeãn Ñöùc Veä vaø Leâ Thanh
Hoaøng ôû Hueá ñi theo giuùp ngaøi. Caùc baùc só cho bieát beänh cuûa
ngaøi quaù naëng, khoâng chöõa ñöôïc neân ngaøi coù yù muoán trôû
veà Hueá. Nhöng sau ñoù coù ñieän tín baùo: “Nhaø nöôùc ñaõ
cho ñi chöõa beänh ôû nöôùc ngoaøi, giaáy tôø ñaõ xong” neân
ngaøi tieáp tuïc ôû laïi beänh vieän Chôï Raãy.
-
Saùng 6/6/1988, hai Linh Muïc Nguyeãn Ñöùc Veä vaø Leâ Thanh Hoaøng ñeàu
vaéng maët, nhöng ngöôøi em ruoät cuûa ngaøi laø Nöõ Tu Nguyeãn Thò
Thuûy thöôøng ôû beân caïnh ñeå saên soùc cho ngaøi. Nöõ Tu Nguyeãn
Thò Quyù, Doøng Con Ñöùc Meï Voâ Nhieãm Hueá xin thay theá Nöõ Tu
Nguyeãn Thò Thuûy ñeå saên soùc ngaøi. Khoaûng 10 giôø ñeán 11 giôø
saùng ngaøy 6/6/1988, lôïi dung luùc moïi ngöôøi vaéng maët, moät coâ
y taù ñeán trao cho ngaøi moät naém thuoác. Ngaøi hoûi coâ yù taù:
“Coâ cho toâi uoáng thuoác gì vaäy?” Coâ traû lôøi: “Nhieäm vuï
cuûa oâng laø phaûi uoáng nhöõng gì chuùng toâi ñieàu trò oâng,
khoâng ñöôïc hoûi loâi thoâi gì caû”. Ngaøi raát phaân vaân, cuoái
cuøng ngaøi baèng loøng uoáng. Uoáng xong, ngaøi caûm thaáy raát ñau
ñôùn. Ngaøi hoûi coâ y taù: “Coâ bieát toâi maáy giôø nöõa thì
cheát khoâng?” Coâ y taù hoát hoaûng vaø run sôï traû lôøi: “Con
laïy cuï, xin cuï tha loãi cho con. Vieäc naøy laø do caáp treân”.
Ngaøi traû lôøi: “Khoâng nhöõng toâi tha loãi cho coâ maø thoâi,
toâi coøn tha thöù cho caû caáp treân sai coâ laøm, toâi tha thöù heát”.
Sau ñoù, em ruoät ngaøi vaøo. Ngaøi noùi vôùi Dì Saùu: “Cheùn ñaéng
Chuùa trao, anh ñaõ uoáng xong”. Dì Saùu (töùc Sô Thuûy, em ruoät
ngaøi) ñi baùo cho coâ y taù bieát: ngaøi ñau ñôùn laém. Khoaûng 12
giôø 30 tröa, coâ y taù ñoù trôû laïi cho ngaøi uoáng moät lieàu
thuoác khaùc. Sau ñoù, ngaøi bò tieâu chaûy lieân tuïc cho ñeán cheát,
khoâng caàm laïi ñöôïc.
-
Khoaûng 13 gôø tröa 8/6/1988, ngaøi baám chuoâng goïi caáp cöùu, nhöng
khoâng coù ai ñeán caû. Vaøi phuùt sau ngaøi qua ñôøi taïi laàu 2
Beänh vieän Chôï Raãy.(Theo taøi lieäu ghi laïi thì ngaøi qua ñôøi
luùc 1 giôø 30 ngaøy 8 thaùng 6 naêm 1988 luùc aáy chæ coù Dì Saùu
beân caïnh). Ngaøi qua ñôøi xong, coâ y taù goïi ñieän thoaïi noùi:
“Vuï vieäc ñaõ hoaøn thaønh”. Beänh vieän ñaõ moå ruoät cuûa
ngaøi. Boä ruoät naùt baày nhaày khaùc thöôøng. Baùc só teân Bình
ñaõ cho thaân nhaân vaøo ñeà nghò khoâng neân ñem veà nhaø nöõa.
Trong luùc boái roái, khoâng coù ai nhaän neân beänh vieän ñem choân.
Sau ñoù, coâ y taù aáy thanh minh raèng coâ khoâng bieát vò maø coâ
cho uoáng thuoác laø ai, vaø coâ ñaõ xin loãi thaân nhaân. Xaùc ngaøi
ñöôïc lieäm trong hoøm keõm, coù loàng kính ñeå thaáy ñöôïc maët.
Moâi ngaøi bò tím baàm, muõi tröông sình bong boùng maùu laøm cho
giaùo daân raát thaéc maéc.
Ñöùc
Coá TGM Philippheâ laø moät ngöôøi trung thaønh vôùi Giaùo Hoäi, soáng
cuoäc ñôøi ñaïo ñöùc, thaùnh thieän, yeâu thöông moïi ngöôøi.
Ngaøi laø ngöôøi can ñaûm daùm noùi leân söï thaät, daùm toá caùo
aâm möu tieâu dieät toân giaùo cuûa CSVN. Vì theá CS ñaõ aùp duïng
nhöõng hình thöùc ñaøn aùp daõ man ñoái vôùi ngaøi nhö: -ra leänh
quaûn cheá, bao vaây, khoâng cho ngaøi ñöôïc ñi laïi thi haønh nhieäm
vuï Giaùm Muïc ñoái vôùi con chieân; -baét buoäc ngaøi phaûi ñeán
trình dieän coâng an lieân tuïc 120 ngaøy keå töø 5-4-1984 ñeå traû
lôøi caùc caâu hoûi ñieàu tra cuûa hoï. Cuoái cuøng, CSVN ñaõ ñaàu
ñoäc ngaøi taïi beänh vieän.
Töôûng nhôù ñeán Ñöùc TGM Philippheâ Nguyeãn Kim Ñieàn, xin Chuùa vì coâng nghieäp cuûa ngaøi, ban cho Giaùo Hoäi VN, Giaùo Phaän Hueá vaø taát caû moïi ngöôøi ñöôïc höôûng söï töï do veà toân giaùo, nhaân quyeàn ñöôïc toân troïng vaø ñöôïc höôûng moät cheá ñoä töï do daân chuû, haïnh phuùc, hoøa bình.