Ñaõ töø laâu, toâi raát taâm ñaéc vôùi moät lôøi tuyeân boá raát yù nghóa saâu saéc cuûa coá Toång Thoáng Myõ John Fitzerald Kennedy (1917 - 1963) noùi vôùi ngöôøi daân Hoa Kyø: "Ñöøng ñoøi hoûi Toå Quoác ñaõ laøm gì cho baïn, nhöng haõy töï hoûi baïn ñaõ ñoùng goùp gì cho söï phoàn thònh ñeå vinh danh Toå Quoác baïn?!"

 Trong thôøi gian qua, lôøi tuyeân boá lòch söû treân ñaây quaû thaät ñaõ trôû thaønh phöông chaâm cho moïi sinh hoaït cuûa raát nhieàu ngöôøi Myõ, ñaëc bieät cho giôùi treû Hoa Kyø daán thaân phuïc vuï Toå Quoác hoï. Qua ñoù ñaõ laøm cho Hieäp Chuûng Quoác Hoa Kyø trôû thaønh moät quoác gia giaøu maïnh treân moïi laõnh vöïc vaø hieän nay laø sieâu cöôøng soá moät treân baøn côø theá giôùi.

 Trong lòch söû Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø Daân Toäc Vieät Nam, laàn ñaàu tieân moät ngöôøi Vieät Nam ñöôïc boå nhieäm laøm Chuû Tòch Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng Coâng Lyù vaø Hoøa Bình, töông ñöông vôùi chöùc vuï Toång Tröôûng trong Quoác Gia Vatican. Chöa heát, laàn ñaàu tieân moät ngöôøi Vieät Nam ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II löïa choïn ñeå giaûng thuyeát trong suoát moät tuaàn leã Tónh Taâm Muøa Chay Naêm Thaùnh 2000 cho chính Ñöùc Thaùnh Cha vaø toaøn theå nhaân vieân cao caáp thuoäc Giaùo Trieàu Vatican. Vaø cuõng laàn ñaàu tieân, chính con ngöôøi soáng ngoaøi Vieät Nam aáy laïi ñöôïc vinh thaêng Hoàng Y, trong moät thaùnh leã ñaïi traøo voâ cuøng long troïng ngaøy 21 thaùng 2, 2001 taïi Quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ, caùi noâi cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo hoaøn vuõ. Phaûi chaêng ñoù khoâng phaûi laø moät ôn phöôùc, nieàm haõnh dieän to lôùn cho Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø Toå Quoác Vieät Nam sao?!.

 Tuaàn qua, baùo chí Myõ vaø dö luaän quoác teá ñaõ loan taûi nhieàu tin töùc vaø bình luaän vieäc Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II vinh thaêng 44 Taân Hoàng Y, trong ñoù coù moät ngöôøi Vieät Nam laø Taân Hoàng Y Nguyeãn Vaên Thuaän, vôùi vieäc ñaùnh giaù Ngaøi coù nhieàu khaû naêng trôû thaønh vò Giaùo Hoaøng trong töông lai. Ñeå chi tieát vaø khai trieån nhöõng yù kieán treân, chuùng toâi ñaõ theo doõi dö luaän quoác teá chung quanh söï kieän quaù ñaëc bieät naøy qua caùc nhaät baùo lôùn nhö L'Osservatore Romano, The Washington Post, The New York Times, The Los Angeles Times, The New York Post vaø cuoán saùch bình luaän giaù trò The Next Pope ñeå coáng hieán quyù ñoäc giaû.

 MOÄT NGHI LEÃ TAÁN PHONG HOÀNG Y LÔÙN NHAÁT LÒCH SÖÛ GIAÙO HOÄI.

 Chính vì ñaây laø moät vinh döï vaø haõnh dieän lôùn lao cho daân toäc Vieät Nam, haàu heát caùc nhaät baùo, tuaàn baùo, ñaëc san Vieät Ngöõ haûi ngoaïi, ñaëc bieät taïi Hoa Kyø, ñeàu loan tin veà nghi leã taán phong Hoàng Y, trong ñoù coù vò Taân Hoàng Y Vieät Nam laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Nguyeãn Vaên Thuaän, Chuû Tòch Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng Coâng Lyù vaø Hoøa Bình taïi Giaùo Trieàu Vatican. Ngöôøi ta thaáy caùc cô quan truyeàn thoâng quoác teá, baùo chí truyeàn thanh truyeàn hình ñeàu töôøng thuaät vôùi nhieàu hình aûnh veà söï kieän lòch söû coù moät khoâng hai naøy trong Lòch söû Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Hoaøn Vuõ.

 Nhaät baùo The Los Angeles Times, soá phaùt haønh ngaøy 22 thaùng 02, 2001, ñaõ töôøng thuaät dieãn tieán nghi leã taán phong Hoàng Y lôùn nhaát lòch söû naøy vaø chuùng toâi xin ñöôïc toùm löôïc noäi dung nhö sau:

 Nghi leã taán phong 44 vò Taân Hoàng Y ñaõ ñöôïc dieãn ra ngaøy thöù tö 21 thaùng 2, 2001 döôùi baàu trôøi trong xanh vaø aùnh naéng röïc rôõ huy hoaøng cuûa Muøa Xuaân. Tröôùc tieàn ñình quaûng tröôøng ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ laø moät quang caûnh voâ cuøng ngoaïn muïc ñaày maøu saéc. Tröôùc heát laø maøu ñoû treân phaåm phuïc cuûa 44 vò Taân Hoàng Y vaø 80 Hoàng Y trong Hoàng Y Ñoaøn; maøu tím cuûa 250 Toång Giaùm Muïc vaø Giaùm Muïc; maøu ñen cuûa 12 Thöôïng Phuï Coâng Giaùo theo nghi leã Ñoâng Phöông; maøu traéng cuûa caùc linh muïc tham gia trong ñoaøn ñoàng teá vaø giuùp leã. Theâm vaøo ñoù laø ñuû loaïi maøu saéc cuûa quoác kyø caùc quoác gia ñang tung bay. Ngay caû ñoaøn ngöï laâm quaân Thuïy Só cuõng ñoäi noùn vôùi nguø ñoû, thænh thoaûng laïi bay tung leân phaát phôùi trong gioù Xuaân. Taát caû ñaõ taïo thaønh moät quang caûnh voâ cuøng röïc rôõ ñeïp maét.

 Ñöùc Taân Hoàng Y ngöôøi YÙ Giovanni Battista Re, Boä Tröôûng Thaùnh Boä Giaùm Muïc, ñaõ daãn ñaàu ñoaøn röôùc tieán ra trong tieáng hoan hoâ voã tay lieân tuïc cuûa treân 50,000 ngöôøi khaép theá giôùi hieän dieän taïi buoåi leã. Tieáp theo sau caùc Hoàng Y laø ñoaøn ñoàng teá vaø caùc Toång Giaùm Muïc vaø Giaùm Muïc, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeán sau ñoù vaøi phuùt. Ngaøi tieán ra töø beân trong ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ vaø ñi thaúng veà gheá cuûa Ngaøi tröôùc tieàn ñình ñeàn thôø.

 Treân 250 kyù giaû, trong ñoù coù 2 kyù giaû ngöôøi Vieät thuoäc Thoâng Taán Xaõ Vieät Nam Coâng Giaùo, ñaõ ñöôïc Toøa Thaùnh caáp theû kyù giaû ñaëc bieät trong bieán coá naøy cuøng vôùi 40 nhieáp aûnh gia. Buoåi leã ñaõ ñöôïc heä thoáng truyeàn hình RAI cuûa nöôùc YÙ cuøng vôùi 74 ñaøi truyeàn hình lôùn vaø 180 ñaøi truyeàn thanh ñaõ phoùng söï tröïc tieáp nghi leã taán phong Hoàng Y saùng ngaøy 21 thaùng 2, 2001 cho gaàn 100 nöôùc treân theá giôùi. Caùc traïm phaùt tin treân Internet nhö EWTN cuõng truyeàn tröïc tieáp treân maïng löôùi ñieän toaùn toaøn caàu.

 Caûm töôûng chung cuûa nhöõng ngöôøi theo doõi nghi leã naøy thì ñaây laø moät bieán coá toân giaùo voâ cuøng caûm ñoäng. Coøn caùc vò Taân Hoàng Y ñöôïc taán phong thì sao? Ñöùc Hoàng Y Avery Dulles, Giaùo sö Ñaïi Hoïc Fordham, Thaønh phoá New York, laø moät ngöôøi luùc bình thöôøng dieãn thuyeát raát huøng hoàn, nhöng khi nhaän muõ Hoàng Y, Ngaøi ñaõ run quaù cöù laøm rôùt muõ hoaøi!! Trong khi ñoù, Ñöùc Hoàng Y Theodore Edgar McCarrick, Toång Giaùo Phaän Hoa Thònh Ñoán, cho bieát khi leân nhaän muõ Hoàng Y Ngaøi ñaõ chuù taâm caàu nguyeän soát saéng cho ñôõ run!! Ngaøi thuù nhaän: "Luùc ñoù, toâi xuùc ñoäng quaù! Toâi chæ mong sao ñöøng tröôït teù luùc böôùc xuoáng theàm ñeàn thôø laø möøng laém roài! Ñaây laø giaây phuùt maø suoát ñôøi toâi khoâng theå naøo queân ñöôïc! Hy voïng ñoù laø giaây phuùt hoàng aân maø Thieân Chuùa muoán duøng ñeå taêng söùc maïnh cho toâi laøm toát hôn nöõa nhieäm vuï cuûa mình."

 Taân Hoàng Y Phanxicoâ Xavie Nguyeãn Vaên Thuaän, vò thöù hai tieán leân nhaän muõ ñoû vaø saéc taán phong chöa cho bieát caûm töôûng, nhöng giöõa nhöõng traøng phaùo tay vaø nhöõng tieáng hoan hoâ cuûa caùc phaùi ñoaøn Vieät Nam ñeán töø khaép nôi treân theá giôùi, coù theå cho ngöôøi ta thaáy Ngaøi cuõng heát söùc xuùc ñoäng!! Ñöôïc bieát phaùi ñoaøn töø Vieät Nam sang möøng leã goàm coù Ñöùc Toång Giaùm Muïc Phaïm Minh Maãn, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Nguyeãn Nhö Theå, Ñöùc Cha Nguyeãn Vaên Sang, Ñöùc Cha Nguyeãn Vaên Yeán, Ñöùc Cha Traàn Xuaân Haïp, hai nöõ tu ñaïi dieän, ngoaøi ra coøn coù caùc linh muïc vaø nöõ tu Vieät Nam ñang phuïc vuï taïi Roâma, caùc phaùi ñoaøn linh muïc, tu só nam nöõ vaø treân moät ngaøn giaùo daân ñoàng höông ñeán töø Hoa Kyø, UÙc vaø caùc nöôùc AÂu Chaâu.

 Thoâng taán xaõ Reuters cho bieát: Vôùi nghi leã taán phong 44 Taân Hoàng Y thuoäc 27 quoác gia, goàm ñuû 5 luïc ñòa, toång soá caùc Hoàng Y treân theá giôùi ñaõ leân ñeán con soá chöa töøng thaáy 183 vò. Keå töø khi ñöôïc baàu leân chöùc Giaùo Chuû Coâng Giaùo, trôû thaønh Giaùo Hoaøng thöù 264 ngaøy 16 thaùng 10, 1978, ñaây laø laàn thöù 8 Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II taán phong hoàng y vaø cuõng laø laàn coù nhieàu taân hoàng y nhaát. Ñieåm naøy cho thaáy baûn thaân Ñöùc Thaùnh Cha caûm thaáy Ngaøi khoâng coøn soáng ñöôïc bao laâu nöõa. - Trong Hoàng Y Ñoaøn (College of Cardinals) hieän nay, trong soá 183 vò chæ coù 135 vò döôùi 80 tuoåi coù quyeàn baàu Giaùo Hoaøng töông lai, maø trong soá 135 hoàng y naøy ngoaïi tröø 10 vò (töùc 92.5%) ñeàu do Ñöùc Gioan Phaoloâ II taán phong. Nhö vaäy laïi caøng theâm khaû naêng laø vò Giaùo Hoaøng keá vò seõ laø moät ngöôøi baûo thuû veà thaàn hoïc theo hình aûnh Giaùo Hoaøng hieän nay.

 Sau laàn taán phong Hoàng Y ngaøy 21 thaùng 2, 2001, trong soá 62 quoác gia coù Hoàng Y, quoác gia coù nhieàu Hoàng Y nhaát vaãn laø YÙ Quoác vôùi 41 vò (24 ñöôïc baàu Giaùo Hoaøng), theo sau laø Hoa Kyø vôùi 13 vò (11 ñöôïc baàu Giaùo Hoaøng), Ñöùc Quoác vôùi 9 vò (5 ñöôïc baàu Giaùo Hoaøng), Ba Taây vôùi 8 vò (7 ñöôïc baàu Giaùo Hoaøng), Taây Ban Nha vôùi 7 vò (4 ñöôïc baàu Giaùo Hoaøng).- Veà phöông dieän tuoåi taùc, Hoàng Y lôùn tuoåi nhaát hieän nay laø Hoàng Y Corrado Bafile nöôùc YÙ 97 tuoåi vaø vò Hoàng Y treû nhaát hieän nay laø Hoàng Y Vinko Puljic cuûa Bosnia 55 tuoåi.- Trong toång soá 183 Hoàng Y tieâu bieåu cho 5 luïc ñòa, trong soá naøy coù 96 vò thuoäc AÂu Chaâu, 18 vò thuoäc Baéc Myõ, 33 thuoäc Chaâu Myõ La Tinh, 17 thuoäc AÙ Chaâu, 16 thuoäc Phi Chaâu vaø 4 thuoäc UÙc Chaâu vaø Chaâu Ñaïi Döông.

 Veà nhieäm vuï vaø traùch nhieäm cuûa Hoàng Y, Giaùo luaät ñaõ ghi roõ töø khoaûn 349 ñeán 359: Caùc Hoàng Y laäp thaønh moät taäp ñoaøn rieâng bieät goïi laø Hoàng Y Ñoaøn, vôùi thaåm quyeàn baàu Taân Giaùo Hoaøng chieáu theo quy luaät rieâng. Ngoaøi ra caùc Hoàng Y coøn ñöôïc goïi laø "Hoaøng Töû cuûa Giaùo Hoäi" (The Prince of The Church) ñöôïc coi nhö nhöõng coá vaán cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng ñeå Ngaøi tham khaûo yù kieán trong caùc vaán ñeà quan troïng vaø giuùp Ngaøi ñieàu haønh Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Hoaøn Vuõ.- Y phuïc cuûa Hoàng Y laø maøu ñoû töôïng tröng maøu maùu töû ñaïo cuûa hai thaùnh Pheâroâ vaø Phaoloâ Toâng Ñoà, seõ laø nhöõng chuû chaên saün saøng cheát vì Ñaïo. Coøn maøu aùo cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng laø maøu traéng, lyù do laø Giaùo Hoaøng Pioâ V (1566 - 1572) laø moät giaùm muïc doøng Ña Minh khi ñöôïc baàu Giaùo Hoaøng coù thoùi quen mang y phuïc maøu traéng.

 DÖ LUAÄN QUOÁC TEÁ CHUNG QUANH TAÂN HOÀNG Y VIEÄT NAM.

 Nhaân dòp loan tin Toøa Thaùnh Vatican taán phong 44 Taân Hoàng Y, nhieàu nhaät baùo lôùn vaø raát uy tín vôùi haøng trieäu ñoäc giaû ñaõ ñaëc bieät quan taâm ñeán Taân Hoàng Y Vieät Nam laø Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Xavie Nguyeãn Vaên Thuaän nhö L'Osservatore Romano, The Washington Post, The New York Times, The Los Angeles Times vaø The New York Post. - Nhaät baùo L'Osservatore Romano, cô quan ngoân luaän chính thöùc cuûa Toøa Thaùnh, soá phaùt haønh ngaøy thöù tö 22 thaùng 2, 2001, ñaõ ñaêng hình lôùn Ñöùc Thaùnh Cha ñang oâm hoân Taân Hoàng Y Vieät Nam ngay trang nhaát chieám 4 coät baùo raát trònh troïng. Vaø trong tieát muïc löôïc toùm tieåu söû 44 Taân Hoàng Y, Ngaøi laø ngöôøi thöù hai chæ ñöùng sau Taân Hoàng Y Giovanni Battista Re, Boä Tröôûng Thaùnh Boä Giaùm Muïc. Vaø tieåu söû ñöùc Taân Hoàng Y Nguyeãn Vaên Thuaän ñöôïc vieát daøi nhaát chieám haún 3 coät baùo, khôûi ñaàu töø toå tieân Ngaøi bò baùch haïi vì Ñaïo Chuùa töø naêm 1698. Cuï toå cuûa doøng hoï laøm söù thaàn nhaø vua trieàu Nguyeãn taïi Trung Hoa, sau naøy trôû laïi coâng giaùo, bò truïc xuaát khoûi trieàu ñình vaø taøi saûn bò tòch thu hoaøn toaøn cho ñeán baûn thaân Ñöùc Taân Hoàng Y bò coäng saûn giam 13 naêm tuø nguïc vaø hieän nay laø Chuû Tòch Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng Coâng Lyù vaø Hoøa Bình trong Giaùo trieàu Vatican.

 Nhaät baùo The Washington Post vaø The New York Times, soá phaùt haønh ngaøy 22 thaùng 2, 2001, sau khi töôøng thuaät leã nghi taán phong caùc Taân Hoàng Y, ñaõ vieát veà 3 vò Taân Hoàng Y ngöôøi Myõ laø Theodore Edgar McCarrick, Toång Giaùo Phaän Hoa Thònh Ñoán, Edward Michael Edgar, Toång Giaùo Phaän New York vaø Avery Dulles, Doøng Teân, Giaùo Sö Ñaïi Hoïc Fordham, New York, ñaõ nhaán maïnh ñeán tröôøng hôïp Ñöùc Taân Hoàng Y Nguyeãn Vaên Thuaän.- Ngaøi laø moät nhaân chöùng soáng veà Nieàm Tin Coâng Giaùo vôùi 13 naêm tuø nguïc. Vaø hai nhaät baùo naøy ñaõ chuù yù ñeán moät haønh vi raát ñaëc bieät: Ngaøi laø vò Taân Hoàng Y duy nhaát ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha tröïc tieáp ñoäi muõ hoàng y treân ñaàu Ngaøi, trong khi 43 vò kia sau khi nhaän muõ thì töï mình ñoäi leân ñaàu. Phaûi chaêng haønh vi naøy chöùng toû loøng öu aùi ñaëc bieät cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng vôùi Taân Hoàng Y Vieät Nam vaø giaùn tieáp vôùi daân toäc chuùng ta.

 Nhaät baùo The Los Angeles Times, soá phaùt haønh ngaøy 21 thaùng 2, 2001, trong moät baøi baùo nhan ñeà "The Men Who Would Be Pope?" (Ngöôøi Coù Theå Leân Ngoâi Giaùo Hoaøng?) ñaõ döï ñoaùn 14 vò Hoàng Y coù nhieàu khaû naêng keá vò Ñöùc Giaùo Hoaøng. Baøi baùo chia 14 Hoàng Y naøy thaønh nhieàu khuynh höôùng khaùc nhau theo yù kieán chuû quan cuûa taùc giaû. Ñaëc bieät, theo taùc giaû, Taân Hoàng Y Nguyeãn Vaên Thuaän coù raát nhieàu khaû naêng ñöôïc baàu keá vò Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II. - Theo thieån yù cuûa chuùng toâi, maëc daàu ñaây chæ laø moät döï ñoaùn, nhöng cuõng cho thaáy Taân Hoàng Y Vieät Nam coù moät uy tín lôùn lao treân theá giôùi... Ai bieát ñöôïc Thaùnh YÙ Thieân Chuùa an baøi thaät huyeàn nhieäm vaø kyø dieäu.

 Trong khi ñoù Nhaät baùo The New York Post, soá ngaøy Chuùa Nhaät 25 thaùng 2, 2001, cuõng ñaêng baøi nhan ñeà "Is Asian Cardinal In Line For Papacy ?" (Moät Hoàng Y AÙ Chaâu Coù Theå Leân Ngoâi Giaùo Hoaøng?) cuûa kyù giaû Rod Dreher.- Chuùng toâi xin löôïc toùm baøi baùo naøy nhö sau ñeå coáng hieán quyù ñoäc giaû:

 Ñöùng trong ngoâi ñeàn thôø xaây treân moä Thaùnh Töû Ñaïo Pheâroâ töø theá kyû thöù IV, Ñöùc Taân Hoàng Y Edward Michael Egan, Toång Giaùm Muïc Toång Giaùo Phaän New York, ñaõ noùi veà moät chöùng nhaân anh huøng trong thôøi ñaïi ngaøy nay, - ngöôøi ñaõ cuøng nhaän muõ ñoû vôùi Ngaøi hoài ñaàu tuaàn naøy - laø moät Taân Hoàng Y anh huøng ñöôïc raát nhieàu ngöôøi tin laø moät trong nhöõng öùng vieân saùng giaù nhaát cho ngoâi vò Giaùo Hoaøng tieáp theo.

 Taân Hoàng Y Phanxicoâ Xavie, 73 tuoåi, ñaõ töø choái khoâng boû nhieäm sôû cuûa Ngaøi laø Phoù Toång Giaùm Muïc Saøigoøn khi Mieàn Nam rôi vaøo tay nhöõng ngöôøi coäng saûn. Hoï ñaõ boû tuø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Nguyeãn Vaên Thuaän, bôûi vì Ngaøi laø ngöôøi Coâng giaùo, moät linh muïc, hôn nöõa moät Toång Giaùm Muïc! Ngöôøi coäng saûn ñaõ neùm Ngaøi vaøo lao tuø vaø giam Ngaøi trong 9 naêm cô cöïc! Sau khi chòu ñöïng toång coäng 13 naêm tuø nguïc, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Nguyeãn Vaên Thuaän ñöôïc traû töï do naêm 1987 nhöng vaãn bò quaûn cheá taïi gia! Naêm 1991, chính quyeàn coäng saûn Vieät Nam truïc xuaát Ngaøi vaø Ngaøi ñaõ ñeán Vatican laøm vieäc trong Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng Coâng Lyù vaø Hoøa Bình, maø nay Ngaøi laø Chuû Tòch. Chính trong ngaøy ñöôïc taán phong, Taân Hoàng Y Vieät Nam naøy ñaõ ñeo quanh coå mình moät caây thaùnh giaù baèng goã maø Ngaøi ñaõ töï tay laøm laáy taïi nhaø giam. Ñöùc Hoàng Y Edward Egan noùi veà Hoàng Y baïn mình nhö sau: "Chuùng ta coù theå noùi chaéc chaén raèng Ngaøi ñaõ tuyeân xöng Ñöùc Tin baèng chính maùu cuûa Ngaøi."

 Qua tieáp xuùc vôùi Ngaøi, ngöôøi ta khoâng theå naøo bieát heát nhöõng gian truaân cô cöïc maø vò cao nieân hieàn laønh naøy ñaõ phaûi höùng chòu! Ngaøi noùi raát ngoït ngaøo, trìu meán vaø raát dòu daøng deã thöông. Trong buoåi tieáp taân chuùc möøng Ngaøi, toâi (kyù giaû Rod Dreher) hoûi Ngaøi laøm sao soáng noåi qua nhöõng traïi tuø coäng saûn saét maùu maø khoâng maát nieàm tin, khoâng maát trí nhôù vaø loøng thöông caûm!? Ngaøi traû lôøi nheï nhaøng: " Toâi nhaän ñöôïc nhöõng aân hueä naøy töø Thieân Chuùa. Neáu chæ rieâng mình toâi thì toâi yeáu ñuoái laém! Cuõng nhôø nhöõng lôøi caàu nguyeän cuûa Coäng Ñoaøn Daân Chuùa vaø cuûa rieâng toâi."

 Baát chaáp cheá ñoä lao tuø taøn baïo, Ngaøi ñaõ coá daâng thaùnh leã haøng ngaøy trong xaø lim. Toâi cöû haønh Phuïng Vuï Thaùnh Theå moãi ngaøy vôùi ba gioït röôïu vaø moät gioït nöôùc trong baøn tay toâi. Vôùi söï trôï giuùp cuûa moät chuù beù 7 tuoåi, Ngaøi ñaõ leùn chuyeån ra ngoaøi, moãi ngaøy moät trang, cuoán saùch ñaàu tieân cuûa Ngaøi "Ñöôøng Hy Voïng."

 Ñöùc Hoàng Y Edward Egan noùi vôùi kyù giaû Rod Dreher: "Haõy noùi vôùi ñoäc giaû cuûa anh, ñöøng bao giôø queân raèng coøn coù quaù nhieàu anh chò em ôû caùc nöôùc khaùc ñang chòu ñau khoå vì Ñöùc Tin, ngay caû caùi cheát."- Nhöõng ngöôøi bieát Ñöùc Hoàng Y Nguyeãn Vaên Thuaän ñeàu noùi raèng caù tính hay maéc côõ cuûa Ngaøi vaø nhöõng baøi dieãn vaên tuy ñôn sô nhöng che daáu trí thoâng minh, loøng can ñaûm vaø söï hieåu bieát, nhöõng ñieåm maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ nhìn thaáy raát roõ khi taán phong Hoàng Y cho Ngaøi.

 Linh muïc Robert Sirico, moät ngöôøi baïn cuûa Ngaøi hieän laø Giaùm Ñoác Hoïc Vieän Acton taïi Tieåu Bang Michigan Hoa Kyø, cho bieát: "Ngaøi khoâng phaûi laø ngöôøi aên noùi luoàn laùch gioûi. Nhöõng gì Ngaøi ñaõ nhaän ñöôïc vaø ñaõ ñeán vôùi Ngaøi ñeàu do söï chaân thaät toaùt ra töø baûn thaân Ngaøi. Ngaøi chính laø nieàm linh höùng cho nhöõng ai ñöôïc haân haïnh gaëp gôõ vaø nghe chuyeän cuûa Ngaøi."- Taân Hoàng Y Nguyeãn Vaên Thuaän ñaõ vieát nhieàu saùch vaø gaàn ñaây ñaõ ñoái thoaïi trong moät dieãn ñaøn coâng khai vôùi Bill Gates vaø ñaõ noùi thaúng vôùi nhaø tyû phuù Microsoft laø hieän töôïng toaøn caàu hoùa chæ coù theå laø moät ñoäng löïc toát, khi noù khoâng boû laïi ai ñaèng sau.

 Taân Hoàng Y Vieät Nam ñaõ taán coâng vaøo khoaûng caùch ngaøy caøng xa giöõa keû giaøu ngöôøi ngheøo trong tuaàn giaûng Tónh Taâm Muøa Chay naêm ngoaùi cho Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø Giaùo Trieàu Vatican. Nhöõng baøi giaûng tónh taâm ñaõ ñöôïc xuaát baûn trong cuoán "Nhöõng Nhaân Chöùng Cuûa Hy Voïng" (Testimoni Della Speranza), moät cuoán saùch baøn saâu veà nhöõng baên khoaên xaõ hoäi, phöông phaùp thaùnh hoùa caù nhaân vaø nhöõng suy tö khoân ngoan ñöôïc noùi leân raát ñôn sô cuûa moät vò coù theå seõ laø ngöôøi keá vò Ñöùc Giaùo Hoaøng.

 Lieäu Ñöùc Taân Hoàng Y Nguyeãn Vaên Thuaän coù theå trôû thaønh Giaùo Hoaøng khoâng? Nhöõng ngöôøi beân trong Toøa Thaùnh noùi raèng "Coù" vaø ñaây laø nhöõng lyù do taïi sao:

 - Ngaøi noùi thoâng thaïo baûy ngoân ngöõ (Phaùp, Anh, YÙ, Ñöùc, Latinh, Nga, Trung Quoác), moät ñieàu kieän baét buoäc trong theá giôùi hieän nay.
- Ngaøi ñeán töø moät nöôùc thuoäc Theá Giôùi Thöù Ba, nôi Coâng Giaùo ñang phaùt trieån maïnh.
- Ngaøi ñaõ chöùng minh Ñöùc Tin xuyeân qua nhöõng ñau khoå tuø nguïc.
- Ngaøi giaûng daïy vôùi moät phöông thöùc maø ngöôøi bình thöôøng coù theå hieåu ñöôïc.
- Ngaøi khoâng coøn treû, moät thuaän lôïi neáu caùc Hoàng Y cöû tri thaáy Giaùo Hoäi khoâng saün saøng cho moät trieàu ñaïi Giaùo Hoaøng laâu daøi nöõa.

 Rieâng Linh muïc Sirico thì cho raèng caùc Ñöùc Hoàng Y coù theå muoán choïn Ngaøi ñeå beân caïnh khaû naêng cuûa Ñöùc ñöông kim Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II veà Huaán Giaùo, Giaùo Hoäi seõ coù theâm moät vò Giaùo Hoaøng nhaán maïnh thuaàn tuùy hôn veà muïc vuï, moät vò Giaùo Hoaøng maø cuoäc ñôøi Ngaøi toaùt leân söï thaùnh thieän: "Vò naøy laøm ñöôïc ñieàu ñoù. Ngaøi laø moät vò thaùnh. Ngaøi laø moät ngöôøi khoân ngoan. Ngaøi coù thaän troïng vaø khaû naêng cuûa moät vò Giaùo Hoaøng."

 Treân ñaây laø dö luaän qua caùc nhaät baùo lôùn coù tính caùch quoác teá vieát veà Taân Hoàng Y Vieät Nam. Coøn caùc saùch khaùc ñaõ xuaát baûn coù bình luaän vaán ñeà naøy thì sao? Nhöõng ai theo doõi dö luaän qua caùc saùch ñaïo ñôøi, ngöôøi ta thaáy gaàn ñaây khi maø tình traïng söùc khoûe cuûa Ñöùc ñöông kim Giaùo Hoaøng ngaøy caøng giaûm bôùt, raát nhieàu saùch ñaõ vieát vaø bình luaän vaán ñeà keá vò cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Moät vaán ñeà thaät teá nhò vaø khoù löôïng ñoaùn.- Trong phaïm vi moät baøi baùo, chuùng toâi chæ ñeà caäp ñeán moät cuoán saùch raát coù uy tín maø taùc giaû laø moät ngöôøi Myõ, oâng Peter Hebblethwaite, vì oâng choàng qua ñôøi ñoät ngoät neân baø vôï laø Margaret Hebblethwaite ñaõ duyeät laïi, caäp nhaät hoùa vaø nhaø Xuaát Baûn Harper, taïi San Francisco ñaõ aán haønh ngaøy 19 thaùng 9 naêm 1999, nghóa laø tröôùc khi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Nguyeãn Vaên Thuaän ñöôïc taán phong Hoàng Y gaàn moät naêm sau. Ñoù laø cuoán "The Next Pope" (Vò Giaùo Hoaøng Töông Lai).

 Sau khi ñieåm qua vaø ñaùnh giaù moät soá nhoû Hoàng Y raát coù theå ñöôïc ña soá Hoàng Y cöû tri baàu leân ngoâi Giaùo Hoaøng, xuyeân qua moät danh saùch choïn loïc raát thaän troïng trong caùc vò Hoàng Y ñöôïc coi laø noåi tieáng, uy tín, thaùnh thieän trong 62 quoác gia vaø 5 luïc ñòa, taùc giaû ñaõ vieát veà Taân Hoàng Y Vieät Nam Nguyeãn Vaên Thuaän ñöôïc toùm löôïc nhö sau:

 Ñöùc Toång Giaùm Muïc Phanxicoâ Xavie Nguyeãn Vaên Thuaän, 72 tuoåi, Chuû Tòch Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng Coâng Lyù vaø Hoøa Bình, laø ngöôøi keá nghieäp vò tieàn nhieäm ngöôøi Phaùp, Hoàng Y Roger Etchegaray. Nhieàu ngöôøi nghó raèng khi vò Toång Giaùm Muïc naøy ñöôïc vinh thaêng Hoàng Y, Ngaøi seõ laø öùng vieân saùng giaù cho ngoâi Giaùo Hoaøng tieáp theo. Ngaøi laø moät con ngöôøi maø cuoäc soáng luoân toaùt ra söï thaùnh thieän, khoân ngoan, kheùo leùo, meàm deûo. Ngaøi ñaõ bò toáng giam trong tuø nguïc coäng saûn 13 naêm, trong ñoù coù 9 naêm bieät giam. Trong thôøi gian daøi kieân trì chòu ñöïng moät cuoäc soáng taän cuøng khoå ñau, thieáu thoán taát caû, Ngaøi ñöôïc ôn linh öùng vieát moät cuoán saùch tu ñöùc raát giaù trò saâu saéc vôùi nhöõng lôøi vaên ñôn sô nhöng ñaày tính thuyeát phuïc.

 Moät khi Ngaøi ñöôïc vinh thaêng Hoàng Y, maø chaéc chaén vaán ñeà naøy seõ xaûy ra thì trong Cô Maät Vieän (Consistory) ñeå baàu Taân Giaùo Hoaøng, Ngaøi seõ laø ngöôøi coù raát nhieàu khaû naêng trôû thaønh vò Giaùo Hoaøng töông lai, neáu caùc Hoàng Y cöû tri muoán choïn moät ngöôøi coù theå tieáp noái ñöôøng loái cuûa ñöùc ñöông kim Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II. - Sôû dó ngöôøi ta coù theå tieân ñoaùn nhö vaäy, vì Ngaøi coù nhieàu ñieåm töông ñoàng nhö Hoàng Y Karol Woityla cuûa Ba Lan, chính laø Ñöùc Gioan Phaoloâ II hieän nay: khieâm toán, e leä, dòu daøng, ñôøi soáng noäi taâm phong phuù, khoâng thích tranh luaän. Nhöng caû hai vò naøy ñeàu oâm aáp moät söù maïng chung: Laøm theá naøo ñem Tin Möøng Ñöùc Kytoâ cho moät theá giôùi phaøm tuïc xa lìa Thieân Chuùa. Vôùi nhöõng lyù do treân ñaây, moät laù phieáu baàu cho Hoàng Y Nguyeãn Vaên Thuaän leân ngoâi Giaùo Hoaøng seõ laø moät laù phieáu baûo ñaûm nhaát vaø cuõng yù nghóa nhaát cho ngoâi vò Giaùo Hoaøng hôn baát cöù vò naøo khaùc.

 Treân ñaây vôùi tö caùch moät nhaø baùo, chuùng toâi ñaõ chia seû vôùi quyù ñoäc giaû nhöõng thoâng tin maø dö luaän quoác teá ñaõ ñeà caäp ñeán Taân Hoàng Y Nguyeãn Vaên Thuaän. Qua ñoù, laø nhöõng ngöôøi Vieät Nam trong hay ngoaøi nöôùc, khoâng phaân bieät toân giaùo, chính kieán, giai caáp xaõ hoäi, chuùng ta vui möøng vì qua söï kieän taán phong Hoàng Y naøy ñaõ minh chöùng moät ngöôøi ñoàng baøo cuûa chuùng ta laø Ñöùc Hoàng Y Nguyeãn Vaên Thuaän ñaõ coù moät uy tín khaù lôùn lao treân theá giôùi. Vôùi uy tín ñoù, trong cöông vò Chuû Tòch Hoäi Ñoàng Coâng Lyù vaø Hoøa Bình, chaéc chaén Ngaøi ñaõ vaø seõ aâm thaàm phuïc vuï cho Coâng Lyù vaø Hoøa Bình ñöôïc ngöï trò treân queâ höông Vieät Nam ñau khoå naøy, vì chính baûn thaân Ngaøi ñaõ laø moät naïn nhaân, moät ngöôøi tuø ñaõ neám muøi caûi taïo 13 naêm.

 Queâ Höông Vieät Nam chuùng ta chæ coù 8 trieäu giaùo daân, so saùnh vôùi Phi Luaät Taân laø moät quoác gia 79 trieäu ngöôøi maø 84% laø ngöôøi coâng giaùo, ñöùng ñaàu caùc nöôùc AÙ Chaâu veà daân soá coâng giaùo, maø chæ coù 2 Hoàng Y ! Trong khi Giaùo Hoäi Vieät Nam ñaõ coù 4 vò Hoàng Y: Ñoù laø Ñöùc coá Hoàng Y tieân khôûi Giuse Trònh Nhö Khueâ, Toång Giaùm Muïc Haø Noäi, taán phong ngaøy 24 thaùng 5, 1976, Ñöùc coá Hoàng Y Giuse Trònh Vaên Caên (30.06.1979), Ñöùc Hoàng Y Phaoloâ Giuse Phaïm Ñình Tuïng (30.10.1994) vaø nay laø Ñöùc Taân Hoàng Y Phanxicoâ Xavie Nguyeãn Vaên Thuaän (21.02.2001).

 Theo Lòch söû vaø Giaùo luaät, danh hieäu Hoàng Y (Cardinal) do nguyeân töï Latinh laø Cardo (baûn leà cuûa caùnh cöûa) phaûi hieåu ñuùng nghóa laø moät töôùc hieäu danh döï, khoâng phaûi laø moät chöùc thaùnh nhö phoù teá, linh muïc vaø giaùm muïc, ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng choïn laøm Phuï Taù vaø Coá Vaán cho Ngaøi. Töôùc hieäu Hoàng Y coù theå ñöôïc hieåu nhö moät moùn quaø ñaëc bieät maø Ñöùc Giaùo Hoaøng ban cho nhöõng ai do Ngaøi tuyeån choïn, chöù khoâng phaûi töï ñoäng ban cho caùc Giaùm muïc caùc Toång Giaùo Phaän. Ngaøy nay Ñöùc Thaùnh Cha thöôøng choïn laøm Hoàng Y nhöõng vò coá vaán thaân caän trong Giaùo Trieàu Vatican, caùc Toång Giaùm Muïc treân theá giôùi coù aûnh höôûng quan troïng veà lòch söû hay muïc vuï hoaëc nhöõng ngöôøi ñaõ ñoùng goùp ñaëc bieät cho Giaùo Hoäi veà Thaàn Hoïc vaø Ñaïo ñöùc.

 Neáu hieåu ñuùng yù nghóa Lòch söû vaø Giaùo Luaät nhö treân, chuùng ta caàn nhaän ñònh raèng Ñöùc Gioan Phaoloâ II quaû thaät ñaõ coù loøng öu aùi ñaëc bieät vôùi Daân Toäc vaø Giaùo Hoäi Vieät Nam. Ngoaøi vieäc Ngaøi ñaõ choïn moät linh muïc Vieät Nam laø Ñöùc OÂng Vixenteâ Traàn Ngoïc Thuï laøm Bí Thö rieâng cho Ngaøi, ngay khi vöøa leân ngoâi Giaùo Hoaøng ngaøy 26 thaùng 10, 1978. Hôn nöõa Ngaøi ñaõ toân phong leân baäc hieån thaùnh 117 Anh Huøng Töû Ñaïo Vieät Nam ñeå moïi giaùo daân treân khaép theá giôùi toân thôø, nguyeän caàu, noi göông ngaøy 19 thaùng 6, 1998. Vaø ngaøy 21 thaùng 2, 2001 vöøa qua, Ngaøi laïi choïn moät ngöôøi Vieät Nam thöù tö leân Hoàng Y, nghóa laø moät " Hoaøøng Töû cuûa Giaùo Hoäi".

 Phaûi chaêng hoaøn caûnh lòch söû bò baùch haïi cuûa Giaùo Hoäi Ba Lan cuõng gioáng Giaùo Hoäi Vieät Nam ñaõ bò ñaøn aùp vì Ñaïo Chuùa doøng daõ treân 4 theá kyû qua, töø ngaøy tieáp nhaän AÙnh Saùng Tin Möøng. Vaø hieän naøy Giaùo Hoäi Vieät Nam vaãn coøn ñang bò baùch haïi tinh vi vaø khuûng khieáp döôùi cheá ñoä coäng saûn. Vaø phaûi chaêng Ñöùc Hoàng Y Nguyeãn Vaên Thuaän laø ngöôøi duy nhaát trong 44 Taân Hoàng Y ñaõ soáng nhöõng naêm thaùng taän cuøng cuûa vöïc thaúm khoå ñau tinh thaàn vaø vaät chaát trong tuø nguïc, ñeå trung kieân vôùi Nieàm Tin Thieân Chuùa vaø trung thaønh vôùi söù meänh chuû chaên cuûa mình. Loøng öu aùi ñaëc bieät cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II vôùi Daân Toäc Vieät Nam phaûi ñöôïc hieåu treân nhöõng nguyeân nhaân ñoù hôn laø nhöõng caûm tình caù nhaân beân ngoaøi.

 Vôùi dö luaän veà khaû naêng trôû thaønh vò Giaùo Hoaøng töông lai cuûa Ñöùc Taân Hoàng Y Nguyeãn Vaên Thuaän, qua caùc cô quan truyeàn thoâng quoác teá, ñaëc bieät vôùi nhaän ñònh cuûa Nhaät baùo The Los Angeles Times, Nhaät baùo The New York Post maø kyù giaû Rod Dreher trình baøy yù kieán cuûa Ñöùc Hoàng Y New York, Edward Michael Egan, vaø caû hai taùc giaû Peter vaø Magaret Hebblethwaite trong cuoán saùch The Next Pope, chuùng toâi xin ñöôïc ñoùng goùp vaøi suy tö thoâ thieån sau ñaây:

 - Theo Giaùo luaät ñieàu 330 ñeán 335, Hoàng Y Ñoaøn chæ ñöôïc trieäu taäp Cô Maät Vieän baàu Taân Giaùo Hoaøng, khi xaûy ra hai tröôøng hôïp duy nhaát luùc Toøa Thaùnh troáng ngoâi: Ñöùc Giaùo Hoaøng baêng haø hoaëc Ngaøi töï nguyeän töø chöùc vì lyù do söùc khoûe hoaëc bò caûn trôû khoâng thi haønh nhieäm vuï ñöôïc.

 - Nhöõng lyù do maø dö luaän quoác teá nhaän ñònh Ñöùc Taân Hoàng Y Nguyeãn Vaên Thuaän coù theå trôû thaønh Giaùo Hoaøng chæ coù giaù trò theo nhaän ñònh chuû quan cuûa taùc giaû. Tuy nhieân nhöõng lyù do naøy raát chính ñaùng, hôïp tình hôïp lyù, chöùng toû Ngaøi laø moät öùng vieân saùng giaù cho ngoâi Giaùo Hoaøng töông lai. Vaø raát coù theå, Ngaøi laø öùng vieân coù khaû naêng trôû thaønh Giaùo Hoaøng, tuøy theo nhaän ñònh cuûa caùc Hoàng Y cöû tri.

 - Tuy nhieân chuùng ta khoâng theå naøo loaïi tröø moät yeáu toá quan troïng nhaát laø söï hoaït ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn vaø söï quan phoøng kyø dieäu huyeàn nhieäm cuûa Thieân Chuùa, vì khoâng gì maø Thieân Chuùa khoâng laøm ñöôïc!! Vaø cuõng khoâng ai bieát tröôùc hoaëc ño löôøng ñöôïc Thaùnh YÙ Thieân Chuùa vôùi trí khoân beù nhoû noâng caïn cuûa mình. Trung tuaàn thaùng 10 naêm 1978, khoâng moät ai coù theå nghó raèng Thieân Chuùa laïi choïn moät vò Hoàng Y Ba Lan laø Ñöùc Karol Woityla leân ngoâi Giaùo Hoaøng, sau treân 4 theá kyû khoâng vò Giaùo Hoaøng naøo ngoaøi nöôùc YÙ! Theá maø ngaøy 16 thaùng 10, 1978 Hoàng Y Ba Lan Karol Woityla ñaõ trôû thaønh vò Giaùo Hoaøng thöù 264 keá vò Thaùnh Pheâroâ, Toâng Ñoà tröôûng.

 - Neáu giaû thieát, xin nhaéc laïi chæ laø giaû thieát thoâi, neáu Thieân Chuùa choïn moät ngöôøi Vieät Nam laø Ñöùc Taân Hoàng Y Phanxicoâ Xavie Nguyeãn Vaên Thuaän leân ngoâi Giaùo Hoaøng, nhö Thieân Chuùa ñaõ öu aùi choïn moät ngöôøi Ba Lan, thì ñaây chính laø moät hoàng phuùc quaù lôùn lao cho daân toäcVieät Nam, töø ngaøy con daân ñaát Vieät nhaän laõnh Ñöùc Tin khoâng bao giôø daùm mô öôùc! Vaø neáu tröôøng hôïp naøy xaûy ra thì phaûi chaêng lòch söû ñaõ taùi dieãn: OÂng Mikhail S. Gorbachev, cöïu Toång Thoáng Soâ Vieát, ñaõ vieát treân tuaàn baùo La Tampa ngaøy 3 thaùng 3, 1992, ñoàng thôøi ñöôïc aán haønh treân 115 tôø baùo lôùn treân theá giôùi, khi oâng quaû quyeát Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ ñoùng moät vai troø raát lôùn trong vieäc laät ñoå cheá ñoä coäng saûn taïi Ñoâng AÂu vaø Lieân Xoâ. Neáu Thieân Chuùa muoán xoùa boû cheá ñoä coäng saûn taïi AÙ Chaâu thì phaûi chaêng Taân Hoàng Y Vieät Nam seõ laø con ngöôøi tieàn ñònh maø Thieân Chuùa seõ xöû duïng.

 - Thaùi ñoä khoân ngoan vaø thích hôïp nhaát cho chuùng ta laø haõy caàu nguyeän xin Thieân Chuùa haõy thöïc hieän nhöõng gì toát ñeïp nhaát cho Daân Toäc Vieät Nam chuùng ta ñang quaù ñau khoå hieän nay.

 Linh Muïc Traàn Quyù Thieän
 
 

Back to Home