WASHINGTON DC - (15/2/2001) - Phoøng Thoâng Tin Phaät Giaùo Quoác Teá vöøa ñöa ra moät thoâng caùo chính thöùc ghi nhaän veà cuoäc ñieàu traàn cuûa Giaùo Hoäi treân Thöôïng Vieän hoâm Thöùù Ba 13/2/2001 nhö sau:

 THOÂNG CAÙO BAÙO CHÍ LAØM TAÏI HOA THÒNH ÑOÁN NGAØY 15.2.2001.

 Cuoäc Ñieàu traàn soâi noåi vaø boå ích veà tình traïng Nhaø caàm quyeàn Coäng saûn ñaøn aùp caùc Giaùo hoäi Phaät giaùo, Tin Laønh, Hoøa Haûo vaø Coâng giaùo tröôùc UÛy hoäïi Hoa Kyø Baûo veä Töï do toân giaùo trong Theá giôùi taïi Thöôïng vieän ôû thuû ñoâ Hoa Thònh Ñoán.

 UÛy hoäi Hoa Kyø Baûo veä Töï do toân giaùo trong Theá giôùi (United States Commission on International Religious Freedom) ñaõ môû cuoäc Ñieàu traàn veà vaán ñeà Töï do toân giaùo ôû Vieät Nam taïi Thöôïng vieän Hoa Kyø vaøo luùc 9 giôø saùng ngaøy 13.2.2001. Cuoäc ñieàu traàn ñaõ ñöôïc caùc haõng thoâng taán lôùn, caùc baùo chí quoác teá ñeà caäp soâi ñoäng moät caùch laï thöôøng.

 Vì leõ moät tuaàn leã tröôùc ñoù, nhaø caàm quyeàn coäng saûn ñaõ hai laàn khaùm xeùt thoâ loã, caâu löu, saùch nhieãu Hoøa thöôïng Thích Quaûng Ñoä, Vieän tröôûng Vieän Hoùa Ñaïo, Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam Thoáng nhaát, nhaân chuyeán Hoøa thöôïng ra Quaûng Ngaõi chuùc Teát Ñaïi laõo Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang. Söï coá naøy ñaõ laøm theá giôùi chuù muïc vaøo hieän traïng ñaøn aùp toân giaùo taïi Vieät Nam, vaø cuoäc ñieàu traàn boãng trôû thaønh moái quan taâm lôùn cuûa coâng luaän quoác teá.

 Ñieàu laï luøng hôn caû, laø khi 4 nhaân chöùng Vieät Nam vaø 5 chuyeân gia Hoa Kyø veà vaán ñeà Vieät Nam chöa phaùt bieåu, thì taïi Haø Noäi tôø baùo Nhaân Daân, cô quan ngoân luaän cuûa Ñaûng Coäng saûn, ñaõ vieát baøi toá caùo cuoäc Ñieàu traàn ôû Hoa Thònh Ñoán laø "xaâm phaïm traàm troïng" noäi boä Vieät Nam! Nhaø caàm quyeàn coäng saûn ngang nhieân chaø ñaïp quyeàn nhaân chöùng, quyeàn phaùt bieåu cuûa nhöõng ngöôøi ñaïi dieän caùc toân giaùo lôùn, khi vu khoáng hoï laø nhöõng "theá löïc thuø ñòch" moät caùch phi daân chuû. Chöøng aáy ñuû chöùng minh raèng quyeàn töï do ngoân luaän, töï do tö töôûng ñang bò chaø ñaïp taïi Vieät Nam.

 Cuoäc Ñieàu traàn ñöôïc chia laøm hai phaàn. Phaàn ñaàu mang teân "Phaân tích tình hình" theo thöù töï phaùt bieåu cuûa caùc nhaân chöùng: oâng Zachary Abuza thuoäc Ñaïi hoïc Simmons; oâng Voõ Vaên AÙi, Phoøng Thoâng tin Phaät giaùo Quoác teá, phaùt ngoân nhaân cuûa Vieän Hoùa Ñaïo; baø Nguyeãn Huyønh Mai, Giaùo hoäi Phaät giaùo Hoøa Haûo; muïc sö Paul AÙi, nguyeân Chuû tòch Giaùo hoäi Tin Laønh Vieät Nam; linh muïc Traàn Coâng Nghò, Maïng löôùi Coâng giaùo Vieät.

 Phaàn hai mang teân "Nhöõng döï lieäu cho chính saùch cuûa Hoa Kyø", theo thöù töï phaùt bieåu cuûa: baø Virginia Foote, Hoäi ñoàng Doanh thöông Myõ - Vieät; baø Catharin Dalpino, Vieän Nghieân cöùu Brookings; oâng Larry Wortzel, Saùng hoäi Heritage; oâng Carlyle Thayer, Trung taâm Nghieân cöùu An ninh AÙ chaâu ôû Thaùi Bình Döông.

 Tröôøng hôïp Phaät giaùo, baûn ñieàu traàn cuûa oâng Voõ Vaên AÙi goàm 16 trang, mang töïa ñeà "Nhöõng vi phaïm töï do toân giaùo vaø boä maùy kieåm soaùt chính trò cuûa Nhaø nöôùc: hieän tình cuûa Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam Thoáng nhaát" (Violations of religious freedom and the State apparatus of political control: the situation of the Unified Buddhist Church of Vietnam).

 Noäi dung goàm coù 8 phaàn:

 Phaàn 1, neâu leân nhöõng tröôøng hôïp tieâu bieåu trong quaù khöù cuõng nhö vöøa xaåy ra caùch ñaây moät tuaàn leã. Ñoù laø caùc tröôøng hôïp cuûa Hoøa thöôïng Thích Quaûng Ñoä, Ñaïi laõo Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang, hai Thöôïng toïa Thích Khoâng Taùnh vaø Thích Thieän Minh; tröôøng hôïp caám caûn caùc sinh hoaït Gia Ñình Phaät töû Vieät Nam, saùch nhieãu vaø ñe doïa caùc Huynh tröôûng Gia Ñình Phaät töû (Nguyeãn Chaâu, Nguyeãn Caåm); ñaëc bieät caùc vò sö thuoäc Giaùo hoäi Phaät giaùo Nhaø nöôùc cuõng bò ñaøn aùp, phaân bieät ñoái xöû (Thöôïng toïa Thích Thanh Khaùnh vaø Ñaïi ñöùc Thích Taâm Kieân ôû Chuøa Moät Coät, Haø Noäi).

 Phaàn 2, trình baøy 5 cô cheá kìm keïp toân giaùo: Ban toân giaùo chính phuû, Maët traän Toå quoác, Ban Daân vaän, Boä Coâng an vaø Quaân ñoäi. Sau cuoäc bieåu tình cuûa 40,000 Taêng, Ni, Phaät töû Hueá ngaøy 24.5.1993, maø Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñaùnh giaù laø coù nguy cô "maát nöôùc" trong moät cuoäc hoäi thaûo cuûa caùc chieán löôïc gia coäng saûn, Boä Chính trò ñaõ chæ thò cho Quaân ñoäi tham gia vaøo vieäc kieåm soaùt caùc toân giaùo.

 Phaàn 3, noùi veà 3 cô cheá ñieàu haønh vieäc kieåm soaùt toân giaùo: hoä khaåu, lyù lòch, coâng an khu vöïc.

 Phaàn 4, neâu roõ heä thoáng luaät phaùp laøm baøn ñaïp cho vieäc haïn cheá caùc töï do sinh hoaït toân giaùo. Chöùng minh qua Döï thaûo döï aùn Phaùp leänh veà toân giaùo, Nghò ñònh toân giaùo soá 26/NÑCP ban haønh thaùng 4.1999, Nghò ñònh 31/CP veà quaûn cheá haønh chính, toaøn chöông vieát veà An ninh quoác gia, cuøng ñieàu 30 veà quaûn cheá trong Boä luaät Hình sö Quan troïng nhaát laø ñieàu 4 treân Hieán phaùp, qua ñoù caùc tín ngöôõng toân giaùo bò yù thöùc heä Maùc-Leâ vaø cheá ñoä ñoäc ñaûng huûy dieät.

 Phaàn 5, noùi veà söï kyø thò toân giaùo treân lónh vöïc hoïc thuaät. Caùc taøi lieäu giaûng daïy ôû ñaïi hoïc cho ñeán baùo chí, saùch vôû ñaõ trình baøy moät caùch sai laïc, neáu khoâng laø coá taâm boùp meùo hình aûnh toân giaùo (Phaät giaùo, Coâng giaùo, Cao Ñaøi, Hoøa Haûo, Tin Laønh) trong ñaàu oùc theá heä treû vaø sinh vieân.

 Phaàn 6, ñaùnh giaù söï thay ñoåi trong cuoäc ñaøn aùp toân giaùo. Söï thay ñoåi naøy cho thaáy thöïc teá ñaõ thaéng yù thöùc heä. Laáy tröôøng hôïp Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam Thoáng nhaát laøm tieâu ñeà phaân tích, ngöôøi ta nhaän thaáy 4 cuoäc chuyeån ñoåi caùc phöông thöùc ñaøn aùp cuûa Nhaø nöôùc coäng saûn. Töø cuoäc ñaøn aùp ñaãm maùu vaø khoâng khoan nhöôïng (thôøi kyø 1975 - 1980), ñeán va chaïm vôùi thöïc teá toân giaùo maø ôû ñoù chuû tröông ñaøn aùp hung baïo bò thaát baïi hoaøn toaøn (thôøi kyø 1981 - 1991), ñeå chuyeån sang cuoäc chaáp nhaän mieãn cöôõng thöïc taïi toân giaùo cuûa nhaân daân (thôøi kyø 1991 - 1997), vaø cuoái cuøng, ñeå traùnh söï doøm ngoù cuøng nhöõng phaûn öùng baát lôïi cuûa dö luaän quoác teá, Ñaûng vaø Nhaø nöôùc aùp duïng phöông thöùc giam tuø taïi gia thay vì baét ñi traïi caûi taïo, coâ laäp haøng giaùo phaåm vôùi quaàn chuùng Phaät töû, tòch thu maùy Fax vaø cuùp ñieän thoaïi ñeå caét ñöôøng daây lieân laïc vôùi haûi ngoaïi (thôøi kyø 1997 cho ñeán nay).

 Phaàn 7, nhaän ñònh veà nguyeân nhaân cuoäc khuûng boá vaø ñaøn aùp Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam Thoáng nhaát: Ñaûng vaø Nhaø nöôùc sôï haõi "giaùo lyù haønh ñoäng vaø daán thaân" cuûa ñaïo Phaät Vieät Nam. Moät neàn giaùo lyù giaûi thoaùt vaø giaùc ngoä ñoàng thôøi vôùi cuoäc ñaáu tranh choáng ngoaïi xaâm baûo veä chuû quyeàn daân toäc, choáng baát coâng xaõ hoäi ñeå thöïc hieän töï do, nhaân quyeàn, daân chuû. Neàn giaùo lyù sinh ñoäng naøy coù moät quaù trình 2,000 naêm taïi Vieät Nam.

 Phaàn 8, laø phaàn keát luaän vôùi 7 ñeà saùch maø nhaø caàm quyeàn Haø Noäi phaûi thöïc hieän, vaø caùc ñieàu khuyeán thænh Hoa Kyø trong vieäc baûo veä töï do toân giaùo taïi Vieät Nam:

 Baûy ñeà saùch cho nhaø caàm quyeàn Haø Noäi goàm coù:

 1. Traû töï do cho moïi tuø nhaân toân giaùo vaø baát ñoàng chính kieán, ñaëc bieät tröôøng hôïp Ñaïi laõo Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang;
2. Phuïc hoài quyeàn sinh hoaït cuûa Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam Thoáng nhaát;
3. Chaám döùt caùc hình thöùc saùch nhieãu, kyø thò ñoái vôùi caùc nhaø toân giaùo, huûy boû Nghò ñònh 31/CP veà quaûn cheá haønh chính;
4. Huûy boû caùc luaät phaùp haïn cheá töï do sinh hoaït toân giaùo, nhö Nghò ñònh toân giaùo soá 26, caùc ñieàu khoaûn mô hoà veà "an ninh quoác gia" trong boä Luaät Hình söï, vaø ban haønh caùc saéc luaät veà toân giaùo phuø hôïp theo tieâu chuaån cuûa caùc Coâng öôùc quoác teá veà caùc Quyeàn Daân söï vaø Chính trò;
5. Baûo ñaûm töï do baùo chí vaø töï do in aán kinh saùch toân giaùo;
6. Baûo ñaûm töï do hoäi hoïp vaø laäp hoäi, trong coù töï do nghieäp ñoaøn, töï do laäp hoäi phi chính phuû, v.v...;
7. Boû ñieàu 4 treân Hieán phaùp, laø ñieàu khoaûn phaûn choáng vaên hoùa vaø tö töôûng truyeàn thoáng Vieät Nam.

 Caùc ñieàu khuyeán thænh Hoa Kyø: Coâng luaän quoác teá ñoùng vai troø chính yeáu trong vieäc thay ñoåi hieän traïng taïi Vieät Nam. Cuoäc thaûo luaän veà vieäc chuaån y Hieäp öôùc Doanh thöông Myõ-Vieät laø thôøi ñieåm quan troïng caàn naém laáy. Caàn theâm nhöõng ñieàu khoaûn veà Nhaân quyeàn vaøo Hieäp öôùc, keå caû caùc ñieàu khoaûn veà bieän phaùp cheá taøi ñoái vôùi nhöõng vi phaïm nhaân quyeàn traàm troïng. Quan heä Doanh thöông bình thöôøng (NTR, teân môùi cuûa cheá ñoä toái hueä quoác tröôùc kia) ñoái vôùi Vieät Nam neân gia haïn thöôøng nieân hôn laø vónh vieãn. Coù nhö vaäy môùi taïo ñieàu kieän cho Quoác hoäi Hoa Kyø theo doõi caùc söï traïng nhaân quyeàn ôû Vieät Nam, ñoàng thôøi boù buoäc nhaø caàm quyeàn Coäng saûn phaûi toân troïng nhaân quyeàn. Hoa Kyø neân söû duïng ñoàng luùc 2 phöông thöùc, vöøa ngoaïi giao kín ñaùo, vöøa aùp löïc coâng khai. Caùc nhaø ngoaïi giao cuõng nhö doanh gia neân thöôøng xuyeân can thieäp traû töï do cho töøng tröôøng hôïp tuø nhaân chính trò cuï theå, vaø vieáng thaêm caùc nhaø laõnh ñaïo toân giaùo khi coù cô hoäi. Thöïc teá caùc naêm qua cho thaáy thaønh quaû cuûa nhöõng saùng kieán beânh vöïc cho nhaân quyeàn cuûa Hoa Kyø.

 Cuoäc vieáng thaêm Ñaïi laõo Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang cuûa moät vieân chöùc cao caáp toøa Ñaïi söù Hoa Kyø ôû Haø Noäi taïi Quaûng Ngaõi thaùng 3 naêm 1999. Tuy khoâng taïo ñieàu kieän traû töï do cho Hoøa thöôïng, nhöng tình traïng quaûn cheá khaét khe ñöôïc côûi nôùi, vieäc chaêm soùc thuoác men ñöôïc töï do hôn tröôùc.

 Ñaây laø cuoäc thaêm vieáng ñaàu tieân cuûa moät ngöôøi Taây phöông trong suoát 17 naêm Hoøa thöôïng Huyeàn Quang bò quaûn cheá khoâng lyù do.

 Nhöõng cuoäc thaêm vieáng cuûa caùc vò Daân bieåu Quoác hoäi Hoa Kyø cuõng nhö vieân chöùc cao caáp thuoäc toøa Toång laõnh söï Hoa Kyø ôû Saigon laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân baûo veä Hoøa thöôïng Thích Quaûng Ñoä khoûi bò baét giam phi phaùp nhö 5 naêm tröôùc kia. Xin nhaân daân Hoa Kyø vaø Chính phuû Hoa Kyø hoã trôï cho taát caû nhöõng caù nhaân, ñoaøn theå, toân giaùo ñang ñaáu tranh cho töï do toân giaùo, nhaân quyeàn vaø daân chuû taïi noäi ñòa Vieät Nam. Vaø ñieàu cuoái cuøng, xin Hoa Kyø coù thaùi ñoä cöùng raén taïi UÛy ban Nhaân quyeàn Lieân Hieäp Quoác ôû Geneøve, trong nhöõng khoùa hoïp thöôøng nieân, ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp vi phaïm nhaân quyeàn, vi phaïm töï do toân giaùo cuûa nhaø caàm quyeàn Haø Noäi.

 Sau cuoäc phaùt bieåu cuûa oâng Voõ Vaên AÙi vaø caùc ñaïi bieåu cuûa caùc toân giaùo, 7 uûy vieân trong UÛy hoäi Hoa Kyø Baûo veä Töï do Toân giaùo trong Theá giôùi ñaõ ñaët ra raát nhieàu caâu hoûi chöùng toû söï quan taâm tha thieát vôùi vaän meänh cuûa caùc toân giaùo taïi Vieät Nam. OÂng AÙi ñaõ goùp phaàn ñöa ra nhieàu cöù lieäu vaø giaûi thích khai thoâng nhöõng thaéc maéc cuûa UÛy hoäi Hoa Kyø.

 Caâu phaùt bieåu cuûa moät chuyeân gia Hoa Kyø veà vaán ñeà Vieät Nam: "Treân lónh vöïc nhaân quyeàn vaø toân giaùo, Vieät Nam coøn teä hôn Trung quoác"; vaø caâu nhaän ñònh cuûa moät UÛy vieân thuoäc UÛy hoäi Hoa Kyø Baûo veä Töï do toân giaùo trong Theá giôùi: "YÙ thöùc heä Coäng saûn raát loá bòch vaø aùc ñoäc, hoï caøng muoán thay ñoåi chöøng naøo, caøng gioáng heät nhö cuõ chöøng ñoù", laø noäi dung hieåu bieát veà tình traïng Vieät Nam maø cuoäc Ñieàu traàn vöøa khaùm phaù vaø xaùc ñònh.
 
 

Back to Home