WASHINGTON DC - (14/2/2001) -- Töø 8 giôø 30 saùng hoâm thöù Ba 13 thaùng 2 naêm 2001, doïc theo haønh lang tröôùc caên phoøng 124 cuûa Cao OÁc Dirksen, ñaõ nhoän nhòp vì nhöõng löôït ngöôøi qua laïi. Töø chieác thang maùy phía Taây Baéc cuûa "building", ngöôøi ta coù theå nghe raát roû tieáng chaøo hoûi nhau baèng Vieät ngöõ, ngoaøi ra caùc quan saùt vieân coøn thaáy nhöõng chieác aùo daøi töôi thaém laøm noåi baäc haún khuoân vieân Laäp Phaùp Hoa Kyø veà caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán ngöôøi Vieät.

 Ñuùng 9 giôø saùng, moïi ngöôøi nghieâm caùch vaøo vò trí, trong phoøng hoïp soá 124 luùc baáy giôø ñaõ coù khoaûng 70 ngöôøi. Phía haøng gheá chuû toïa buoåi ñieàu traàn "hearing", chuùng toâi ghi nhaän coù oâng Elliott Abrams - Chuû Tòch UÛy Hoäi Töï Do Toân Giaùo Theá Giôùi vaø caùc thaønh vieân cuûa UÛy Hoäi. Keá ñoù laø moät baøn coù 5 chieác gheá daønh cho caùc vò ñöôïc môøi ñeán ñeå ñieàu traàn: töø beân phaûi (phía cöû toïa) laø Linh Muïc Traàn Coâng Nghò, Baùc Só Voõ Vaên AÙi, Tieán Só Zachary Abuza, Baø Nguyeãn Huyønh Mai, vaø Muïc Sö Paul AÙi (Traàn Ñình AÙi).

 Sau baøi dieãn vaên khai maïc buoåi ñieàu traàn cuûa oâng Abrams, laø nhöõng baøi phaân tích veà tình hình vaø hieän traïng toân giaùo taïi Vieät Nam. Môû ñaàu laø baøi ñieàu traàn cuûa oâng Zachary Abuza, thuoäc ñaïi hoïc Simmons College. OÂng Abuza phaân taùch raát kyû nhöõng thöïc traïng ñang dieãn ra taïi Vieät Nam veà töï do toân giaùo. Phaàn ñaàu oâng Abuza noùi veà Toân Giaùo vaø Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam (Religion and the Vietnamese Communist Party, VCP) , oâng nhaán maïnh boán noãi sôï cuûa ñaûng CSVN veà söï phaùt trieån cuûa caùc toå chöùc toân giaùo trong nöôùc. Thöù nhaát oâng nhaán maïnh raèng caùc toå chöùc toân giaùo seõ laø moái ñe doïa laøm tan bieán quyeàn löïc ñoäc ñaûng cuûa CS taïi VN. Noãi sôï thöù hai cuûa CSVN laø caùc löïc eùp tieâu dieät söï ñoäc quyeàn vaø ñoäc ñaûng taïi haûi ngoaïi qua "dieãn bieán hoøa bình". Noãi sôï thöù ba cuûa CSVN laø khi thaáy söï töï trò cuûa caùc toân giaùo, vì chính söï ñoäc laäp vaø töï trò naøy seõ ñöa ñeán söï hieän hình cuûa xaõ hoäi nhaân quyeàn maø ñang tìm ñuû moïi caùch ñeå kieåm soaùt. Cuoái cuøng laø noãi lo sôï thöù ba cuûa CSVN laø söï tan bieán cuûa ñaûng CS voâ thaàn khi ñeå cho caùc hoaït ñoäng toân giaùo ñöôïc töï do thöïc söï.

 Theo Tieán Só Abuza, chính vì sôï nhö vaäy neân baèng moïi caùch ñaûng CSVN phaûi kieåm soaùt caùc toân giaùo taïi Vieät Nam thaät chaët cheõ qua nhieàu phöông caùch khaùc nhau (Controlling Religion). Trong phaàn naøy oâng Abuza ñöa ra nhöõng minh chöùng cuï theå. Tröôùc heát oâng ñöa ra nhöõng maâu thuaãn trong caùi goïi laø "hieán phaùp cuûa Vieät Nam" cho quyeàn töï do tín ngöôõng taïi Vieät Nam maø ñaûng CSVN ñang reâu rao. Döïa theo taøi lieäu cuûa Human Rights Watch "Vietnam's 1992 constitution does not guarantee 'freedom of religion' in the fullest sense, but rather 'the freedom to believe or not believe in a religious faith" (Article 170) . Taïm dòch nhö sau Hieán phaùp cuûa VN naêm 1992 khoâng baûo ñaûm quyeàn töï do tín ngöôõng trong moät nguyeân baûn phaùp lyù troïn veïn maø bò aùp ñaëc 'Coâng daân coù quyeàn töï do tin hoaëc khoâng tin vaøo moät toân giaùo hay nieàm tin tín ngöôõng naøo. Nhöng trong cuøng moät vaên baûn moät caâu thoøng loïng veà luaäp phaùp XHCN raát ñoäc ñaùo "no one can violate the freedom of faith or exploit it in a way that is at variance with the law and state policies". Dòch ñuùng theo caùc cuïm töø ñang duøng trong nöôùc theo tôø Nhaân Daân ñaêng treân internet hoâm 12 thaùng 2 naêm 2001 laø "Khoâng ai ñöôïc xaâm phaïm töï do tín ngöôõng, toân giaùo hoaëc lôïi duïng tín ngöôõng toân giaùo ñeå laøm traùi phaùp luaät vaø chính saùch cuûa nhaø nöôùc". Ñieàu naøy ñoái vôùi moïi ngöôøi raát loá bòch vaø tròch thöôïng - nhöng khoâng hieåu sao laïi coù theå thaønh hieán phaùp cuûa moät quoác gia. Tieán só Abuza coøn daãn chöùng nhöõng thí duï cuï theå veà söï kieåm soaùt chaët cheõ cuûa CSVN khi hoï can thieäp vaøo vieäc boå nhieäm chöùc saéc hay can thieäp vaøo vieäc tuyeån choïn caùc chuûng sinh taïi caùc chuûng vieän.

 Ñeå deã daøng kieåm soaùt CSVN ñaõ khoâng chaáp nhaän söï thoáng nhaát cuûa Phaät Giaùo Vieät Nam (Unified Buddhist Church of Vietnam). Ñeå baûo ñaûm söï kieåm soaùt tuyeät ñoái, CSVN ñaõ hình thaønh töø Baéc vaøo Nam moät heä thoáng Tu Só Quoác Doanh tröïc thuoäc Maët Traän Toå Quoác. Vaø ñeå quyeàn kieåm soaùt ñöôïc hoaøn bò, caùc cô sôû nhö Thaùnh Thaát, Chuøa, Nhaø Thôø, vaø Tu Vieän ñaõ ñöôïc hôïp thöùc hoùa thaønh taøi saûn cuûa nhaø nöôùc. taát caû taøi lieäu veà toân giaùo hay söû hoïc taïi Vieät Nam muoán phaùt haønh phaûi qua söï kieåm soaùt cuûa ñaûng CSVN. Tuyeät ñoái CSVN khoâng muoán caùc cô sôû toân giaùo töï gaây quyû, vì hoï sôï raèng caùc chuøa, nhaø thôø seõ ñöôïc ñoäc laäp veà taøi chaùnh vaø seõ maïnh daïn cöôõng laïi nhöõng luaät leä cuûa nhaø nöôùc CSVN.

 Trong ñieàu saùu minh chöùng veà söï kieåm soaùt toân giaùo cuûa CSVN, Tieán Só Abuza ñaõ noùi leân raèng "Vietnam does not ban religion. But they make it operate in a bureaucratic maze, and any deviance is dealt with harshly". Ñieàu naøy cho thaáy Vieät Nam khoâng caám toân giaùo nhöng chuû taâm laøm cho toân giaùo bò roái vaø saün saøng ñaøn aùp nhöõng ñieàu gì baát thöôøng trong caùc toå chöùc toân giaùo. Cuoái cuøng trong phaàn "Controlling Religion", Tieán Só Abuza ñaõ ñöa ra nhöõng chöùng côù veà söï baét giam caùc giaùo só, tu só taïi Vieät Nam, oâng cho bieát hieän nay taïi Vieät Nam coù ñoä 25 tu só bò tuø, trong soá naøy coù 7 ngöôøi môùi bò baét theo ñaïo Phaät Giaùo Hoøa Haûo vaø 13 ngöôøi theo ñaïo Tin Laønh.

 Trong phaàn III cuûa baûn ñieàu traàn, Tieán Só Abuza ñaõ phaân tích veà chính trò noäi boä cuûa ñaûng CSVN vaø vaán ñeà töï do toân giaùo (Intra-Party Politics an Religious Freedom). Theo oâng vaán ñeà chính trò Vieät Nam hieän nay raát bí aån vaø khoù tieân lieäu vì naïn beø phaùi vaø söï hieåu bieát raát khaùc nhau veà keá hoaïch kinh teá "The economic reform program". OÂng Abuza ñaõ trình baøy veà söï beá taéc (deadlocked) veà saùch löôïc cuûa caùc ñaûng vieân trung öông töø sau ñaïi hoäi kyø 8. Tröôùc theàm ñaïi hoäi ñaûng CSVN saép ñeán, theo oâng seõ coù nhöõng thay ñoåi lôùn taïi trung öông ñaûng CSVN.

 Ñeå keát thuùc baøi ñieàu traàn, Tieán Só Abuza ñaõ ñeà nhöõng ñieàu ñöôïc toùm taét nhö sau: Nhaân quyeàn vaø töï do tín ngöôõng hieän nay taïi Vieät Nam raát teä haïi caàn phaûi ñöôïc thay ñoåi cho khaù hôn. Ñeå ñaït ñöôïc söï thay ñoåi phaûi xaûy ra taïi Vieät Nam chaùnh quyeàn Hoa Kyø caàn phaûi aùp löïc Vieät Nam ñeå hoï naâng thieän chí tuaân haønh caùc coâng öôùc quoác teá. Theo thöù töï: Ñaàu tieân, Hoa Kyø phaûi aùp löïc Haø Noäi cho pheùp söï theo doõi ñoäc laäp veà caùc ñieàu kieän nhaân quyeàn vaø töï do tín ngöôõng taïi VN. Nhöõng cô quan theo doõi nhaân quyeàn seõ chia seû nhöõng tin töùc vaø taøi lieäu coù ñöôïc vôùi toå chöùc Nhaân quyeàn Theá Giôùi. Toøa Ñaïi Söù Myõ taïi Haø Noäi taïo ñieàu kieän aùp löïc CSVN baûo ñaûm Nhaân Quyeàn vaø Töï Do Tín Ngöôõng taïi VN. Quoác Hoäi Hoa Kyø thoâng qua Hieäp Uôùc kinh Teá kyù hoài thaùng 10 naêm 2000. Chaùnh Phuû Myõ neân taøi trôï cho caùc khoùa tu nghieäp hay huaán luyeän veà Nhaân Quyeàn taïi VN. Ñeà nghò cuoái cuøng, OÂng yeåm trôï caùc cuoäc laïc quyeân giuùp ñôõ nhaân ñaïo trong nöôùc, oâng yeâu caàu Hoa Kyø ñeà ra nhöõng ñieàu kieän ñeå Haø Noäi chaáp thuaän caùc cuoäc cöùu trôï trong nöôùc.

 Sau baøi ñieàu traàn cuûa TS Abuza laø baøi cuûa BS Voõ Vaên AÙi noùi veà caùc vaán naïn cuûa Phaät Giaùo. Baøi ñieàu traàn cuûa Baø Nguyeãn Huyønh Mai thì noùi veà löôïc söû ñaïo Phaät Giaùo Hoøa Haûo vaø nhöõng aâm möu tieâu dieät ñaïo Hoøa Haûo töø 1975. Sau Baø Mai laø baøi noùi chuyeän cuûa MS Paul AÙi, noùi veà caùc vi phaïm toân giaùo cuûa CSVN veà ñaïo tin laønh vaø ñöa leân ñeà nghò 14 ñieåm. Cuoái cuøng laø baøi ñieàu traàn cuûa LM Traàn Coâng Nghò, daãn chöùng veà nhöõng vi phaïm toân giaùo vaø nhaân quyeàn qua nhieàu taøi lieäu khaùc nhau coäng theâm chuyeán ñi cuûa OÂng. Ghi nhaän khoâng coù baøi ñieàu traàn cuûa Cao Ñaøi.

 Theo Linh Muïc Traàn Coâng Nghò, Quoác Hoäi Hoa Kyø khoâng neân quaù deã daøng ñeå cho CSVN ñöôïc kyù moät hieäp öôùc thöông maïi deã daøng maø khoâng coù moät ñieàu kieän naøo raøng buoäc hoï phaûi cö xöû töû teá vôùi daân mình laø moät ñieàu khoâng neân laøm.

 Rieâng Nguyeãn Taán Thieân Trang, moät thaønh vieân cuûa VPA, "Em thaáy caàn ñeà nghò leân UÛy Hoäi Töï Do Toân Giaùo Quoác Teá nhöõng keá hoaïch Trao Ñoåi Veà Chuûng Sinh (hay tu só). Vì ñöôïc qua laïi, töø VN qua Hoa Kyø vaø töø Hoa Kyø veà VN, ñi hoïc vaø ñöôïc pheùp veà Vieät Nam sinh hoaït, coù vaäy thì nhieàu thanh thieáu nieân Vieät Nam thaáy ñöôïc bieát ñöôïc caùc nhoùm treû "Youth Group" coù ñaïo thì caùc toân giaùo môùi phaùt trieån maïnh hôn. Theo Em thì caùc "religous youth groups" veà Vieät Nam ñöôïc töï do hoaït ñoäng thì seõ mang veà "fitness, sports, health vaø leadership", Em thaáy raèng Vieät Nam caàn nhieàu nhöõng ñieàu höõu ích naøy.
 
 

Back to Home