Lôøi Chöùng cuûa Lm Tañeâoâ Nguyeãn Vaên Lyù
veà Ñöùc Toång Giaùm Muïc Nguyeãn Kim Ñieàn

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan

ÑÖÙC TGM PHILIPPHEÂ NGUYEÃN KIM ÑIEÀN (1921 - 1988) ÑAÕ TÖÛ ÑAÏO THEÁ NAØO?
(Lôøi Chöùng cuûa Lm Tañeâoâ Nguyeãn Vaên Lyù, baûn 30-01-2001, coù boå sung)

 1. Ñöùc Coá TGM Philippheâ Nguyeãn Kim Ñieàn tröôùc 1975

 Ñöùc Coá TGM Ñieàn, sinh naêm 1921, nguyeân laø moät Linh muïc xuaát saéc veà ñaïo ñöùc vaø trí thöùc cuûa Giaùo phaän Saøi Goøn. Ngaøi laøm giaùo sö Tieåu chuûng vieän, roài laøm Giaùm ñoác Tieåu chuûng vieän Giaùo phaän Saøi Goøn. Ngaøi noùi vaø vieát tieáng Phaùp gaàn nhö moät nhaø trí thöùc Phaùp. Ngaøi ñaõ trôû neân moät trong nhöõng thaønh vieân ñaàu tieân cuûa Doøng Tieåu Ñeä Phuùc AÂm theo tinh thaàn cuûa Cha Charles de Foucault do Cha Reneù Voillaume thaønh laäp. Töø ñoù, Ngaøi ñaïp xích loâ ñeå möu sinh vaø gaàn guõi vôùi giôùi lao ñoäng. Naêm 1960, Ngaøi ñöôïc choïn laøm Giaùm muïc Caàn Thô. Naêm 1964, Ngaøi ñöôïc choïn laøm Giaùm quaûn Toâng Toøa Toøa TGM Hueá. Ít laâu sau Ngaøi chính thöùc laøm TGM Hueá.

 Ngaøi thaùnh thieän, hieàn töø, kín ñaùo, teá nhò ñeán noãi Ngaøi laøm Giaùm muïc ôû Hueá suoát 11 naêm, tröø moät caên phoøng nhoû Ngaøi duøng ñeå nguû, coøn laïi taát caû caùc phoøng khaùc trong Toøa TGM Hueá caùch baøy bieän trang trí Ngaøi vaãn coá tình ñeå y nguyeân nhö thôøi Ñöùc TGM Pheâroâ Ngoâ Ñình Thuïc, ñeå ñôïi Ñöùc TGM Thuïc trôû veà, ngay caû caùi gheá moãi ngaøy Ngaøi quì chaàu Mình Thaùnh Chuùa caû tieáng ñoàng hoà, Ngaøi cuõng ñeå y nguyeân nhö thôøi Ñöùc TGM Thuïc vaäy. Sau 1975 Ngaøi môùi cho thay ñoåi, vì bieát chaéc chaén Ñöùc TGM Thuïc khoâng bao giôø trôû veà nöõa.

 Ngaøi coù ñôøi soáng noäi taâm saâu xa, moãi ngaøy quì chieâm ngaém Mình Thaùnh Chuùa ñuû hoaëc hôn moät giôø ñoàng hoà khoâng ñoäng ñaäy, khoâng saùch vôû. Ngaøi xöng toäi ñeàu ñaën vôùi moät linh muïc ñaïo ñöùc ñang ôû höu taïi Nhaø höu döôõng giaùo phaän.

 Ngaøi luoân xöû söï vôùi moïi ngöôøi caùch leã ñoä, oân toàn. Ñaëc bieät, vôùi haøng linh muïc, Ngaøi luoân toân troïng vaø thaân tình. Vôùi caùc toân giaùo baïn, Ngaøi luoân chaân thaønh kính caån. Nhoùm Höôùng Thieän Phaät giaùo, moät toå chöùc töø thieän noåi tieáng ôû Hueá luoân coi Ngaøi laø Vò Baûo Trôï Tinh Thaàn, moãi naêm ñeàu ñeán kính thaêm Ngaøi ít nhaát 4 laàn: Teát Nguyeân ñaùn, Giaùng Sinh, Phuïc Sinh vaø ngaøy Gioã cuûa Vò Boà taùt saùng laäp Phaïm Vaên Sieâu. Moãi laàn, hoï ñeàu quì laïy Ngaøi, khoâng bao giôø nhaän söï trôï giuùp vaät chaát, chæ xin Ngaøi caàu nguyeän cho vieäc töø thieän cuûa hoï maø thoâi. Ngaøi ñôõ hoï daäy, khoâng muoán hoï quì laïy nhö theá, nhöng hoï vaãn cöù laøm maõi.

 Ñaëc bieät laø Ngaøi raát caån thaän ñeå Giaùo Hoäi taùch bieät khoûi chính trò theá tuïc, ñeán noãi suoát 11 naêm laøm Giaùm muïc ôû Hueá töø 1964 ñeán 1975, Ngaøi khoâng heà söû duïng moät chuyeán maùy bay naøo cuûa Khoâng löïc Vieät Nam Coäng Hoøa vaø Khoâng löïc Hoa Kyø, Ngaøi cuõng khoâng heà tieáp moät Nhaân vieân naøo cuûa Chính phuû Vieät Nam Coäng Hoøa hay Só quan cao caáp naøo taïi Toøa TGM Hueá vôùi tö caùch laø quan quyeàn phaàn ñôøi caû. Ñaàu naêm 1975, Töôùng Ngoâ Quang Tröôûng, Tö leänh Quaân Khu I, moät Vò Töôùng luùc ñoù raát coù uy tín trong cheá ñoä Saøi Goøn cuõ, muoán gaëp Ñöùc TGM Ñieàn, Ngaøi ñaõ traû lôøi: “Toâi laø nhaø tu haønh, neáu Ngaøi muoán gaëp toâi vôùi tö caùch laø moät con ngöôøi ñi tìm chaân lyù vaø bình an thì xin kính môøi Ngaøi ñeán bình thöôøng nhö moïi ngöôøi luùc naøo cuõng ñöôïc, nhöng neáu Ngaøi muoán ñeán thaêm toâi vôùi tö caùch moät Só quan cuûa Quaân löïc VNCH thì toâi khoâng ñuû tö caùch tieáp Ngaøi”. Nghe traû lôøi theá, Töôùng Ngoâ Quang Tröôûng ñaõ khoâng ñeán.

 Naêm 1974, Ngaøi ñi döï Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Theá Giôùi ôû Roâma, nhieàu phoùng vieân baùo chí bao vaây Ngaøi, coù ngöôøi hoûi Ngaøi: ”Coù dö luaän cho raèng Coäng saûn Baéc Vieät seõ chieám ñöôïc mieàn Nam, Ngaøi nghó sao veà Coäng saûn VN”? Ngaøi ñaõ traû lôøi raèng: “Laø Giaùm muïc Coâng giaùo, toâi khoâng bao giôø chaáp nhaän chuû nghóa coäng saûn, nhöng ngöôøi coäng saûn Vieät Nam cuõng laø ngöôøi anh em cuûa toâi”. Sau ñoù, coù dö luaän cho raèng Ngaøi laø TGM “ñoû”.

 Ñaàu naêm 1975, Ngaøi tieân ñoaùn quaân CS Baéc Vieät theá naøo cuõng ñaùnh chieám Hueá, neân coù bí maät thaêm doø caùc Linh muïc Giaùo phaän Hueá ñeå bieát neáu quaân Baéc Vieät chieám Quaûng Trò - Thöøa Thieân, thì lieäu coù bao nhieâu Linh muïc tình nguyeän ôû laïi ñeå laøm vieäc trong cheá ñoä coäng saûn. Cuoäc thaêm doø cho keát quaû ñaùng buoàn: chæ coù 6 / khoaûng 120 Linh muïc daùm ôû laïi vôùi CS maø thoâi.

 Ngaøi töùc khaéc vaøo Saøi Goøn tìm 1 Nhaø höu cho caùc Linh muïc giaø laõo cuûa GP Hueá di taûn vaøo vaø baøn giao Hoäi Thöøa Sai VN cho Ñöùc TGM Phaoloâ Nguyeãn Vaên Bình ñeå voäi veà laïi Hueá cho kòp. Ngaøy 19.3.75 Ngaøi veà ñeán Ñaø Naüng baèng moät trong vaøi chuyeán Boeing cuoái cuøng cuûa Haøng Khoâng VN luùc ñoù. Töø Ñaø Naüng, xe cuûa Toøa TGM Hueá ñöa Ngaøi veà ñeán Hueá luùc 2 giôø saùng ngaøy 20.03.75. Ñöôïc bieát chæ coøn khoaûng hôn 6 Linh muïc thaät söï ôû laïi trong tænh Thöøa Thieân, coøn tænh Quaûng Trò thì khoâng coøn Linh muïc naøo, Ngaøi voäi nhôø ñöôøng daây ñieän thoaïi coøn laïi cuoái cuøng cuûa phoøng Tuyeân uùy Coâng giaùo ñeå goïi gaáp vaøo Saøi Goøn goïi toâi ra, laø ngöôøi ñaõ tình nguyeän theo Ngaøi ra soáng trong vuøng coäng saûn.

 Toâi ñang daâng Thaùnh Leã taïi Vöôøn Xoaøi trong moät tuaàn giaûng tónh taâm taïi ñaây, nhaän ñöôïc tin Ñöùc TGM Hueá muoán toâi ra Hueá luùc 6 giôø saùng. Toâi voäi veà laïi coäng ñoaøn Thöøa Sai thu xeáp vaø ra Ñaø Naüng luùc 12 giôø tröa ngay ngaøy hoâm ñoù. Toâi chæ ra Hueá sau Ñöùc TGM Ñieàn 10 giôø ñoàng hoà, nhöng Ñeøo Ñaù Baïc ñaõ bò quaân Baéc Vieät chieám, neân töø Ñaø Naüng, toâi phaûi duøng nhieàu phöông tieän, cuoái cuøng sau 5 ñeâm vaø gaàn 6 ngaøy troïn, toâi veà ñöôïc ñeán Toøa TGM Hueá chieàu 25.03.75.

 2. Ñöùc Coá TGM Philippheâ Nguyeãn Kim Ñieàn sau 1975

 Saùng 26.3.1975, quaân Baéc Vieät treo côø giaûi phoùng treân Thaønh phoá Hueá. Quaân ñoäi giaûi phoùng mieàn Nam VN thöïc chaát cuõng laø quaân Baéc Vieät thoâi, nhöng phaûi laáy côù laø quaân mieàn Nam giaûi phoùng ñeå traùnh tieáng cho Haø Noäi khoûi xaâm löôïc mieàn Nam.

 Ngay ngaøy 01.04.1975, UÛy Ban Quaân Quaûn tænh Thöøa Thieân ñaõ môøi Ñöùc TGM Ñieàn tham döï buoåi mit-tinh ñeå chaøo möøng ngaøy Hueá giaûi phoùng. Ngaøi ñaõ phaùt bieåu theo tinh thaàn tích cöïc, vui möøng vì chieán tranh chaám döùt taïi moät phaàn Ñaát Nöôùc. Sau ñoù Ngaøi ñeàu coå vuõ moïi ngöôøi vui soáng theo tinh thaàn laïc quan ñoù. Ngaøi phoå bieán taäp saùch “Toâi Vui Soáng” ñeå höôùng daãn Daân Chuùa soáng Phuùc AÂm trong hoaøn caûnh môùi moät caùch tích cöïc.

 Ñeå ñeà phoøng vieäc coù theå thieáu vaéng Chuû Chaên, Ngaøi duøng naêng quyeàn ñaëc bieät, ngaøy 09-7-1975, taán phong ngay Ñöùc TGM Teâphanoâ Nguyeãn Nhö Theå laøm TGM Phoù vôùi quyeàn keá vò.

 Dòp 02.09.75, Ngaøi xin ñi Haø Noäi ñeå chaøo möøng Ñöùc Hoàng Y Tieân Khôûi cuûa Giaùo Hoäi Coâng giaùo Vieät Nam: Ñöùc Hoàng Y Giuse Maria Trònh Nhö Khueâ, ñoàng thôøi ñeå 2 Vò Laõnh ñaïo gaëp nhau laàn ñaàu tieân. Treân ñöôøng ñi, Ngaøi thaêm 2 Ñöùc Giaùm muïc Gp Vinh vaø Thanh Hoùa. Taïi Haø Noäi, Ngaøi gaëp Ñöùc Giaùm muïc Baéc Ninh hieän nay laø Ñöùc Hoàng Y Giuse Maria Phaïm Ñình Tuïng. Ngaøi löu laïi Toøa Toång Giaùm muïc gaàn 2 tuaàn, gaëp Ñöùc TGM Phoù Haø Noäi, sau naày laø Hoàng Y Giuse Maria Trònh Vaên Caên, gaëp Cha Fx. Nguyeãn Vaên Sang, hieän nay laø Giaùm muïc Thaùi Bình, Toång Thö kyù HÑGMVN, gaëp Cha Toång Ñaïi dieän Troïng, hieän nay laø GM Phuï taù Haø Noäi, gaëp cha Nguyeãn Tuøng Cöông, veà sau laøm Giaùm muïc Haûi Phoøng, gaëp Cha Toâng, hieän nay laø Toång Ñaïi Dieän TGP Haø Noäi, vaø nhieàu linh muïc quan troïng khaùc. Chuyeán ñi mieàn Baéc naày giuùp Ngaøi thaáy raát roõ CSVN ñoái xöû theá naøo vôùi caùc Toân giaùo taïi VN vaø nhaát laø Giaùo hoäi Coâng giaùo VN. Veà laïi Hueá, CSVN yeâu caàu Ngaøi vieát vaø noùi laïi chuyeán ñi aáy, Ngaøi nhaát möïc töø choái. CSVN cuõng môøi toâi, Linh muïc Thö kyù cuøng ñi vôùi Ngaøi laøm nhö theá, nhöng toâi cuõng töø choái.

 CSVN ñaøn aùp caùc toân giaùo caøng ngaøy caøng roõ reät, nhaát laø vieäc phaân bieät ñoái xöû caùc Tín höõu ghi roõ trong lyù lòch mình laø “coâng giaùo”. Bieát bao nhieâu sinh vieân coâng giaùo khoâng theå toát nghieäp ñaïi hoïc, bao nhieâu hoïc sinh coâng giaùo khoâng theå thi vaøo ñaïi hoïc, bao nhieâu nhaân vieân bò maát vieäc laøm chæ vì mình laø coâng giaùo. Vieäc boå nhieäm, thuyeân chuyeån Linh muïc caøng ngaøy caøng khoù khaên. Giöõa naêm 1975, Ngaøi phong chöùc ñöôïc 2 linh muïc, ñaàu naêm 1976, ñöôïc 4 Linh muïc vaø sau ñoù ñaønh chòu. Maõi 18 naêm sau, naêm 1994, Ñöùc TGM Teâphanoâ Nguyeãn Nhö Theå môùi phong chöùc ñöôïc theâm 5 linh muïc khaùc.

 Töø moät ngöôøi raát sôï coäng saûn, nhöng trong Ñöùc Tin vaø Ñöùc AÙi, Ñöùc TGM Ñieàn coá gaéng soáng côûi môû, haøi hoøa, tích cöïc. Nhöng daàn daàn Ngaøi nhaän thöùc roõ, CSVN thöïc söï muoán tieâu dieät caùc Toân giaùo vaø nhaát laø coâng giaùo. Naêm 1977, nhaân 2 cuoäc hoïp do UÛy ban Maët Traän Toå Quoác Vieät Nam (UBMTTQVN) toå chöùc, Ñöùc TGM Ñieàn ñaõ phaùt bieåu 2 baøi ñoøi Töï do Toân giaùo, trong ñoù Ngaøi xaùc nhaän, ngöôøi coâng giaùo bò ñoái xöû laø “coâng daân haïng hai”. Toâi ñaùnh maùy ra vaø phoå bieán cho caùc Linh muïc Gp Hueá. Ít laâu sau, 2 baøi naày ñöôïc in ra khaù nhieàu ôû Saøi Goøn vaø baùo chí nöôùc ngoaøi ñaêng laïi. Cuoái thaùng 08.1977, Linh muïc Hoà Vaên Quyù, Giaùm ñoác Ñaïi chuûng vieän Hueá vaø toâi bò baét, caùc toøa aùn nhaân daân cuûa caùc toå chöùc quaàn chuùng keát aùn chuùng toâi 20 naêm, nhöng naêm 1977, Vieät Nam vöøa noäp ñôn xin gia nhaäp Lieân Hieäp Quoác, neân chieàu 24.12.1977, hai chuùng toâi ñöôïc ñoät ngoät thaû ra. CSVN buoäc Ñöùc TGM Hueá phaûi boå nhieäm 2 anh em chuùng toâi ñi laøm vieäc, khoâng cho ôû Nhaø Chung, nhöng khoâng ñöôïc boå nhieäm ôû thaønh phoá, giaùo xöù lôùn, ôû vuøng nuùi, ôû vuøng bieån; chæ ñöôïc ôû giaùo xöù nhoû vuøng queâ maø thoâi. Ñaàu thaùng 7.1978, Linh muïc Augustinoâ Hoà Vaên Quí ñi Boá Lieâu, Quaûng Trò; coøn toâi ñi Ñoác Sô, gaàn Tp Hueá.

 Tröôùc Giaùng Sinh 1979, CSVN duøng baïo löïc cöôõng chieám Tieåu chuûng vieän Hoan Thieän, ñuoåi 3 Linh muïc ñang daïy trong ñoù phaûi ñi laøm vieäc khaùc vaø hôn 80 chuûng sinh phaûi veà soáng vôùi gia ñình. Giaùng Sinh naêm ñoù, Ñöùc TGM Ñieàn ra leänh cho caû Giaùo phaän Hueá phaûi ñeå tang cho ñöùa con yeâu 149 tuoåi naày ñaõ bò gieát. Ngaøi noùi: “Chuûng vieän laø con maét cuûa Giaùm muïc, nay toâi ñaõ bò moùc maét roài”. Caû Giaùo phaän quaù ñau loøng veà vieäc Tieåu chuûng vieän bò cöôõng chieám.

 Luùc baáy giôø, CSVN khoâng muoán giaùo höõu ñi haønh höông kính Ñöùc Meï La Vang, ngaên chaän xe khaùch doïc ñöôøng, ñuoåi taát caû nhöõng ai muoán ñi La Vang xuoáng. Neân vieäc haønh höông kính Ñöùc Meï La Vang raát khoù khaên. Cha Toâma Traàn Vaên Caàu, Quaûn xöù Trí Böu phuï traùch Trung Taâm La Vang; veà sau Cha Emmanuel Nguyeãn Vinh Gioang, Quaûn xöù Dieân Sanh phuï traùch La Vang, vaø taát caû caùc Linh muïc vuøng Quaûng Trò ñaõ phaûi kieân trì ñaáu tranh baèng nhieàu caùch ñeå coù theå ñöa giaùo höõu ñeán La Vang. Dòp 15-08-1981, toâi phaûi höôùng daãn khaùch haønh höông La Vang bò chaän doïc ñöôøng, ñöùng taïi choã maø höôùng veà La Vang maø nguyeän kinh 4 laàn 4 nôi khaùc nhau, môùi coù theå khai thoâng tuyeán ñöôøng. Naêm ñoù, laàn ñaàu tieân sau 1975, soá ngöôøi haønh höông La Vang leân ñeán 10 ngaøn ngöôøi. Sau ñoù, CSVN keát aùn 5 chuûng sinh töø 2 ñeán 5 naêm tuø vaø ñuoåi 5 chuûng sinh khaùc veà nhaø.

 Töø 1976, Ñöùc TGM Hueá khoâng truyeàn chöùc linh muïc ñöôïc theâm cho moät chuûng sinh naøo. Ñaïi chuûng vieän Hueá coi nhö bò ñoùng cöûa vôùi 1 Linh muïc giaùm ñoác duy nhaát. Caùc Doøng tu lieân tieáp gaëp quaù nhieàu khoù khaên. Phaûi tu chui, khaán chui, moät caùch voâ lyù vaø raát aám öùc. Caùc giaùo xöù "kinh teá môùi" vaø xa xoâi quaù khoù khaên môùi coù moät Thaùnh Leã dòp Giaùng Sinh, Phuïc Sinh,...

 Naêm 1980, cuøng vôùi Ñöùc TGM Phoù Teâphanoâ Nguyeãn Nhö Theå, Ngaøi ñi döï buoåi hoïp ñaàu tieân cuûa HÑGMVN taïi Haø Noäi. Khi veà laïi, caû 2 Vò TGM ñeàu raát buoàn veà Böùc Thö Chung khoâng ñöôïc vöøa yù, nhöng vì muoán baøy toû tính hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi maø ñaønh loøng kyù chung. Thö Chung naày, haàu nhö khoâng coù Linh muïc Gp Hueá naøo ñoïc chung trong Nhaø Thôø cho giaùo höõu nghe, chæ tröø moät Linh muïc duy nhaát laø Linh muïc nay ñaõ qua ñôøi. Sau ñoù, Ngaøi ñöôïc ñi Roâma. Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ goïi Ngaøi laø “TGM anh duõng”, chia seû vôùi Ngaøi coâng thöùc löøng danh ñeå soáng trong cheá ñoä coäng saûn: ”coäng taùc trong tình traïng luoân luoân ñeà khaùng” (collaborer en reùsistant).

 Naêm 1983, CSVN keát aùn toâi 10 naêm tuø ôû vaø 4 naêm tuø quaûn cheá roài ñöa toâi ra Thanh Hoùa. CSVN laïi baét Linh muïc Leâ Thanh Hoaøng, keát aùn 3 naêm, nhöng phaûi ôû 5 naêm.

 Ngaøi laëp ñi laëp laïi nhieàu laàn, taïi nhieàu nôi: VN chöa coù töï do toân giaùo thöïc söï. Nhieàu laàn, Ngaøi vieát thö cho Hoäi Ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam vaø Linh muïc Nguyeãn Höõu Vònh, Chuû tòch UÛy Ban Ñoaøn Keát Coâng Giaùo (UBÑKCG) chöùng minh raèng Giaùo Hoäi Coâng giaùo VN ñang bò baùch haïi thöïc söï; vaø GHCGVN ñaõ coù Hoäi Ñoàng Giaùm muïc VN laø cô quan chính thöùc ñeå ñieàu haønh sinh hoaït Giaùo hoäi, lieân laïc vôùi Chính quyeàn Coäng saûn, khoâng caàn coù theâm moät UÛy ban naøo heát. Neáu UBÑKCG hoaït ñoäng thì UB aáy cao hôn HÑGMVN, taïo neân söï baát hôïp lyù trong Giaùo hoäi. (Taïi nhieàu giaùo phaän, vieäc thuyeân chuyeån, boå nhieäm linh muïc, vieäc du hoïc vaø du lòch nöôùc ngoaøi do UBÑKCG naày leøo laùi, saép ñaët). Ngaøi vieát: “Ai khoâng ñi qua cöûa maø vaøo chuoàng chieân, nhöng treøo qua loái khaùc maø vaøo, ngöôøi aáy laø keû troäm, keû cöôùp” (Ga 10,1).

 Ngaøi phaûi tìm caùch chuyeån caùc taøi lieäu aáy ra nöôùc ngoaøi. Vì theá, Ngaøi ñaõ bò CSVN gaây ra bao nhieâu ñau khoå. Raát tieác, hieän nay taát caû caùc taøi lieäu naày coù leõ ñaõ bò moät Linh muïc cuûa Toøa TGM Hueá thieâu huûy naêm 1994 (ñaønh phaûi daáu teân cho Linh muïc aáy). Khi ñoù, coù moät Nöõ tu thaáy vaø bieát, khoùc loùc xin ñöøng laøm nhö theá, nhöng Linh muïc naày vaãn khoâng nghe, vì cho raèng nhöõng taøi lieäu aáy khoâng phuø hôïp vaø coù haïi (?!). Toâi chöa theå coù ñuû ñieàu kieän kieåm chöùng luùc naày ñöôïc. Hi voïng vaãn coù ai ñoù treân traùi ñaát naày coøn caát giöõ ñöôïc.

 Linh muïc Nguyeãn Höõu Giaûi nhieät tình choáng ñoái vieäc thaønh laäp UBÑKCG neân ngaøy 26.11.1983, Linh muïc Giaûi bò baét, bò ôû traïi taäp trung ñeán cuoái 1989 môùi ñöôïc thaû, duø khoâng coù toäi gì. Nhieàu Linh muïc, Tu só khaùc bò trieäu taäp laøm vieäc raát caêng thaúng. Ñöùc TGM Ñieàn caøng ñau buoàn.

 Roài Lm Pheâroâ Traàn Vaên Quí, Thö kyù cuûa Ngaøi bò baét vaø bò quaûn cheá. Veà sau bò cöôõng böùc ñöa ñi giaùo xöù Buoàng Taèm, moät giaùo xöù nhoû taän thöôïng nguoàn soâng Höông, nhöng Linh muïc Quí phaûn ñoái vaø boû vaøo Saøo Goøn hoïc theâm tin hoïc vaø ngoaïi ngöõ. Naêm 1995, Lm Quí ñöôïc boå nhieäm laøm Quaûn xöù Phöôøng Ñuùc vaø Nguyeät Bieàu.

 Ñöùc TGM Ñieàn ñaõ noùi moät caâu raát thôøi danh: “Xöa nay ñaõ coù nhieàu Giaùm muïc, Linh muïc, Tu só, Giaùo daân ñaõ cheát vì Ñaïo, nhöng ñaõ coù maáy ai daùm cheát vì quyeàn con ngöôøi?”

 3. Ñöùc Coá TGM Philippheâ Nguyeãn Kim Ñieàn ñaõ Töû Ñaïo theá naøo?

 Naêm 1975, Ñöùc TGM Ñieàn khoâng heà bò moät beänh naøo, chæ thænh thoaûng bò caûm laïnh. Nhöng chòu quaù nhieàu phieàn toaùi do CSVN gaây ra nhö bò eùp buoäc kyù giaáy trao cho CSVN söû duïng haàu heát caùc cô sôû giaùo duïc vaø töø thieän cuûa Giaùo phaän, bò trieäu taäp laøm vieäc suoát hôn 100 ngaøy, suoát ngaøy bò nghe nhöõng lôøi thoùa maï, bò buoäc vieát caùc lôøi khai, bò buoäc aên naên saùm hoái vì ñaõ ñaáu tranh caùc quyeàn lôïi chính ñaùng cuûa Giaùo Hoäi, bò buoäc toá caùo cheâ bai caùc Linh muïc, Tu só con caùi cuûa mình, khoâng theå truyeàn chöùc Linh muïc cho caùc chuûng sinh ñaõ hoïc xong töø laâu, khoâng theå boå nhieäm caùc Linh muïc, coù thôøi gian khoâng theå ñi cöû haønh Nhieäm tích Theâm söùc trong giaùo phaän, neân töø 1981, Ngaøi bò beänh nhoài maùu cô tim, thænh thoaûng tim ngöøng ñaäp vaøi giaây, cao huyeát aùp, xô cöùng ñoäng maïch, suy thaän, coät soáng vaø ñaùi ñöôøng, moãi thöù moät ít, nhöng chöa coù beänh naøo naëng ñeán noãi gaây ra caùi cheát ñoät ngoät.

 Ñöùc TGM Ñieàn qua ñôøi ngaøy 08-06-1988, luùc baáy giôø toâi ñang ôû traïi giam Nam Haø, Haø Nam Ninh. Khoaûng 1 tuaàn sau ñoù, toâi chæ bieát tin Ngaøi qua ñôøi qua nhaät baùo Nhaân daân. Caùc ñieän tín vaø caùc thö thaân nhaân (nay coøn soáng vaø taïm daáu teân) vieát baùo tin cho toâi Ngaøi qua ñôøi ñeàu khoâng ñeán tay toâi.

 Cuoái naêm 1992, toâi ra khoûi tuø. Nghe nhieàu ngöôøi baøn taùn veà caùi cheát “ñaày bí aån” cuûa Ñöùc TGM Ñieàn vaø veà caùc “ôn laï” maø nhieàu ngöôøi ñaõ xin ñöôïc nhôø caàu nguyeän vôùi Ngaøi. Toâi quì tröôùc moä Ngaøi caàu nguyeän raát laâu raèng: “Neáu vieäc laøm saùng toû nguyeân nhaân caùi cheát cuûa Ñöùc Toång laøm saùng danh Chuùa vaø coù lôïi cho Hoäi Thaùnh CGVN, thì xin Ñöùc Toång caàu baàu cuøng Chuùa phuø trôï cho con ñuû ñieàu kieän laøm xong vieäc quaù khoù khaên naày”. Sau ñoù, toâi baét ñaàu aâm thaàm tieán haønh ñieàu tra. Sau ñaây laø keát quaû böôùc ñaàu. Kính xin moïi ngöôøi boå sung ñaày ñuû hôn:

 Cuoái thaùng 05-1988, Ngaøi xin vaøo ñieàu trò taïi beänh vieän Nguyeãn Traõi, sao cho taïm oån ñònh ñeå coù theå ñi Roâma. Ngaøi raát noân noùng ñi Roâma ñeå baùo caùo veà Ñöùc TGM Phoù maø Ngaøi ñònh ñaët, veà Ñöùc GM Phuï taù Giacoâbeâ Leâ Vaên Maãn maø Ngaøi ñaõ taán phong “bí maät” vaø veà GHCGVN, veà GP Hueá. Coù 2 baùc só quen saên soùc, 1 baùc só ôû ñöôøng Söông Nguyeät AÙnh, gaàn Nhaø thôø Chôï Ñuõi vaø moät baùc só baïn cuûa baùc só naày. Theo hoï, Ñöùc TGM bò ung thö ñöôøng tieåu, khoâng theå chöõa.

 Ngaøi coù bò nhoã 2 raêng: 1 raêng vaøng vaø moät raêng khoân, coù ñem 2 raêng aáy ñeán 42 Tuù Xöông nhôø em ruoät cuûa Nha só Phaïm Thò Thaân khaùm. Coâ Y taù ôû phoøng khaùm naày coù quen coâ Bích Hoàng. Coâ Nguyeãn Thò Kim Anh 12 A Tröông Quoác Dung, F.10 Phuù Nhuaän ÑT 08. 8350482 - 08. 8449472 quen bieát coâ Bích Hoàng, Thò Ngheø, thuoäc Tu hoäi Trôï Taù Toâng Ñoà, ngöôøi saên soùc Ñöùc Toång vaøo nhöõng giôø cuoái. Hai Lm Stanilaoâ Nguyeãn Ñöùc Veä - vaø Gioakim Leâ Thanh Hoaøng ñi theo Ñöùc TGM Ñieàn ñeå saên soùc Ngaøi bieát coâ Hoàng naày.

 Khoâng bieát coù söï gôïi yù cuûa CSVN hay khoâng, nhöng cho duø coù, thì cuõng chæ vì chaân tình vaø ngay tình, coù hai Ñöùc Giaùm muïc (taïm thôøi xin daáu teân) thaêm Ngaøi hai laàn khaùc nhau taïi beänh vieän Nguyeãn Traõi khuyeân Ngaøi xin vaøo beänh vieän Chôï Raãy ñeå coù theå xeùt nghieäm laøm hoà sô xin ñi nöôùc ngoaøi chöõa beänh vì theo hai Ñöùc Giaùm muïc naày cho bieát treân nguyeân taéc CQ CSVN ñaõ ñoàng yù. Hai Ñöùc GM naày coøn cam ñoan laø CSVN khoâng ñeán noãi duøng thuû ñoaïn gì ñaâu (?!). Ngaøi nghe lôøi vaø xin chuyeån qua beänh vieän Chôï Raãy ñaàu thaùng 06.1988, muïc ñích laø ñeå ñöôïc khaùm nghieäm tröôùc khi leân maùy bay ñi Roâma. Taïi ñaây, caùc baùc só cho raèng beänh Ngaøi quaù naëng, khoâng chöõa ñöôïc. Coù moät laàn, Ngaøi ñau ñôùn quaù, Ngaøi baám chuoâng goïi 2 Cha Veä - Hoaøng ñöa Ngaøi veà, vì khoâng chöõa ñöôïc, nhöng sau ñoù, coù moät ñieän tín baùo: Nhaø Nöôùc ñaõ cho ñi chöõa beänh nöôùc ngoaøi, giaáy tôø ñaõ xong. Toøa Thaùnh ñaõ baèng loøng taøi trôï moïi phí toån. Ngaøi raát möøng, vui, aên heát moät toâ xuùp, nhöng bí tieåu.

 CSVN töø Hueá ñaõ vaøo Saøi Goøn theo doõi Ngaøi sít sao vaø tham gia chæ ñaïo caùc keá hoaïch. Toâi coù theå neâu teân cuûa moät só quan coâng an CS lo vieäc naày hieän nay dang coâng taùc taïi Hueá.

 Saùng 6-6-1988, caû 2 Linh muïc Hueá: Veä vaø Hoaøng theo chaêm soùc Ngaøi ñeàu vaéng maët. Ngaøi coù ngöôøi em ruoät laø Nguyeãn Thò Thuûy, Nöõ tu Doøng Meán Thaùnh Giaù Chôï Quaùn (quen goïi laø Dì Saùu) thöôøng tröïc beân caïnh Ngaøi raát chu ñaùo, caån thaän, khoâng ñeå Ngaøi uoáng thuoác gì maø khoâng kieåm tra chaët cheõ. Nhieàu Nöõ tu Hueá xin ñöôïc vinh döï chia seû gaùnh naëng tuùc tröïc chaêm soùc Ngaøi. Saùng hoâm ñoù, Nöõ tu Nguyeãn Thò Quí, Doøng Con Ñöùc Meï Voâ Nhieãm Hueá, xin pheùp thay Nöõ tu Thuûy ñeå ñöôïc saên soùc Ngaøi. Baø Thuûy khoâng chòu, hai ngöôøi daèng co nhau, neân Ñöùc Toång noùi: “Thoâi em ñeå cho ngöôøi ta saên soùc moät laùt, em veà nghæ ngôi ñoâi chuùt”. Lôïi duïng choã sô hôû naày, khoaûng töø 10 giôø ñeán 11 giôø ngaøy 06-06-1986, moät coâ y taù ñeán trao cho Ngaøi moät naém thuoác. Ngaøi hoûi coâ y taù: “Coâ cho toâi uoáng thuoác gì vaäy?”. Coâ traû lôøi raát coäc caèn loã maõng: “Nhieäm vuï cuûa oâng laø phaûi uoáng nhöõng gì chuùng toâi ñieàu trò oâng, khoâng ñöôïc hoûi loâi thoâi gì caû”. Ngaøi raát phaân vaân. Cuoái cuøng Ngaøi baèng loøng uoáng. Uoáng xong, Ngaøi caûm thaáy raát ñau ñôùn. Ngaøi hoûi coâ y taù: “Coâ bieát toâi maáy giôø nöõa thì cheát khoâng?”. Coâ y taù aáy hoát hoaûng vaø run sôï traû lôøi: “Con laïy cuï, xin cuï tha loãi cho con. Vieäc naày laø do caáp treân.” Ñöùc Toång traû lôøi: “Khoâng nhöõng toâi tha loãi cho coâ maø thoâi, toâi coøn tha thöù cho caû caáp treân sai coâ laøm, toâi tha thöù heát”. Sau ñoù, thaáy dì Saùu vaøo, Ngaøi noùi vôùi Dì Saùu: “Cheùn ñaéng Chuùa trao anh ñaõ uoáng xong. Xin troïn theo yù Chuùa”. Dì Saùu baùo cho coâ y taù bieát Ngaøi ñau ñôùn laém. Khoaûng 12 giôø 30 tröa, coâ y taù aáy trôû laïi cho Ngaøi uoáng moät lieàu thuoác khaùc. Sau ñoù Ngaøi bò tieâu chaûy lieân tuïc cho ñeán cheát, khoâng caàm laïi ñöôïc. Caùc nhaân chöùng hieän nay ñeàu coøn soáng, moät soá Nöõ tu caàn taïm daáu teân moät thôøi gian.

 Khoaûng 13 giôø ngaøy 8-6-1988, Ngaøi baám chuoâng goïi caáp cöùu, nhöng khoâng coù ai ñeán caû. Vaøi phuùt sau, Ngaøi qua ñôøi taïi phoøng Ngaøi naèm ñieàu trò beänh, phoøng naày nay ñaõ thay ñoåi soá, (luùc ñoù, ngöôøi thaân khoâng ai nhôù soá phoøng), chæ nhôù ôû taàng laàu thöù 9, beänh vieän Chôï Raãy, Saøi Goøn, luùc aáy chæ coù Dì Saùu beân caïnh.

 Vì vuï vieäc coù nhieàu aùm muoäi, luùc Ñöùc TGM Ñieàn qua ñôøi xong, moâi mieäng Ngaøi tím baàm, 2 tay cuõng tím thaåm, neân coù moät nöõ tu kín ñaùo theo doõi coâ y taù ñaõ cho Ngaøi uoáng thuoác, ñaõ ñi theo coâ vaø nghe ñöôïc caâu noùi raát quan troïng naày cuûa coâ y taù khi coâ goïi ñieän thoaïi cho caáp treân: “Vuï vieäc ñaõ hoaøn thaønh”. Nöõ tu aáy nay coøn soáng ôû Hueá.

 Vì muoán ñöa ra Hueá, beänh vieän ñaõ moå boä ruoät cuûa Ngaøi. Boä ruoät naùt baày nhaày khaùc thöôøng. Moät baùc só teân Bình, beänh vieän Chôï Raãy trao cho thaân nhaân, vaø ñeà nghò khoâng neân ñöa veà nhaø nöõa. Luùc ñoù, caùc thaân nhaân quaù ñau loøng, khoâng ai coøn bình tónh ñeå nhaän laõnh caû. Beänh vieän ñaõ ñem choân, nay chöa tìm ra daáu veát. Thaät laø ñaùng tieác.

 Sau ñoù, coâ y taù aáy thanh minh raèng coâ khoâng bieát Vò maø coâ cho uoáng thuoác laø ai, vaø coâ ñaõ xin loãi thaân nhaân. Coâ ñöôïc göûi ñi du hoïc ngay taïi Coäng Hoøa Daân Chuû Ñöùc (Ñoâng Ñöùc) theo thôøi haïn laø seõ trôû veà Vieät Nam thaùng 3-1995. Khoâng roõ nay ñang ôû ñaâu.

 Xaùc Ngaøi ñöôïc ñöa veà Toøa TGM Saøi Goøn.

 Tin töùc veà caùi cheát cuûa Ngaøi bò böng bít. Taát caû caùc ñöôøng ñieän thoaïi goïi ra Hueá ñeàu bò caét. Luùc baáy giôø chöa coù FAX, chöa coù E-mail. Noäi boä Giaùo hoäi khoâng ai coù ñieän thoaïi di ñoäng. Vaø taát caû caùc ñieän tín khaån göûi ra Hueá ñeàu khoâng ñöôïc trao, chæ mang ñeán cho Toøa TGM Hueá caû moät choàng daøy sau khi ñaõ an taùng Ngaøi. Cho ñeán noãi, Giaùo phaän Hueá ñaõ thaønh laäp moät phaùi ñoaøn vaøo Saøi Goøn goàm taát caû caùc Linh muïc Quaûn haït ñeå thaêm vieáng vaø tieãn ñöa Ñöùc Toång ñi Roâma. Ñau ñôùn thay, khi phaùi ñoaøn aáy leân xe taïi Hueá saùng 09-8-1988 ñeå ñi thaêm Ngaøi thì thöïc ra Ngaøi ñaõ cheát hoâm tröôùc roài maø vaãn chöa bieát ! Khi phaùi ñoaøn Gp Hueá vaøo ñeán Toøa TGM Saøi Goøn, hoûi Ñöùc Toång Hueá ôû ñaâu? Nhaân vieân chæ 1 phoøng, Gp Hueá töôûng Ñöùc Toång coøn soáng, khoâng ngôø nhaân vieân chæ phoøng ñang quaøng xaùc Ngaøi! Caùc linh muïc Gp Hueá taïi Hueá chæ bieát tin nhôø Radio Veritas, Philippines. Sau ñoù môùi toå chöùc ñeå ñöa xaùc Ngaøi veà Hueá. Nhaø Nöôùc gaây raát nhieàu trôû ngaïi ñeå vieäc ñöa xaùc Ngaøi veà Hueá bò chaäm laïi. Daàu vaäy, giaùo daân GP Hueá quaù thöông tieác Ngaøi ñaõ ñoùn tieáp xaùc Ngaøi raát troïng theå. Coù coâng an kín ñaùo thaùp tuøng baùm saùt, coù nhaân vieân quay phim cuûa CSVN quay phim ñaày ñuû.

 Xaùc Ngaøi ñöôïc lieäm trong hoøm boïc keûm, phaàn maët coù loàng kính ñeå thaáy ñöôïc maët. Moâi ngaøi tím baàm, muõi tröông sình bong boùng maùu, laøm cho giaùo daân thaéc maéc, maëc duø ñaõ ñöôïc ñieåm trang kyõ löôõng, nhöng moâi Ngaøi vaãn tím baàm. Ñoaøn xe tang chôû thi haøi Ñöùc Toång Giaùm muïc veà Toaø Giaùm Muïc Hueá luùc 21 giôø 30, ngaøy 13 thaùng 06/1988, vaø saùng 14-06/1988 ñöôïc ñöa leân an vò taïi Nhaø Thôø Chính Toøa Phuû Cam ñeå Tín höõu vaø quan khaùch kính vieáng Ngaøi suoát ngaøy ñeâm. Toái 14-06-1988, vì maët Ngaøi bieán daïng khaùc thöôøng, neân ban taåm lieäm ñaõ ñaäy naép hoøm goã che maët Ngaøi laïi. Saùng 15-6-1988, Thaùnh Leã Ñoàng teá an taùng troïng theå do Ñöùc TGM Phaoloâ Nguyeãn Vaên Bình, TGM Saøi Goøn chuû teá cuøng vôùi haàu heát caùc Ñöùc Giaùm muïc trong HÑGMVN vaø raát ñoâng caùc linh muïc caùc giaùo phaän cuûa 3 giaùo tænh vaø cuûa giaùo phaän Hueá. Vì soá giaùo höõu quaù ñoâng, neân maõi ñeán toái 15-06-1988 môùi haï huyeät ñöôïc, roài ban taåm lieäm ñaõ khoan 5 loã quanh hoøm keûm ñeå deã phaân huûy vaø an taùng Ngaøi taïi phía traùi Cung Thaùnh Nhaø Thôø Phuû Cam.

 Linh muïc Phaoloâ Nguyeãn Kim Bính, Haït tröôûng Thaønh phoá Hueá, Chaùnh sôû Nhaø Thôø Chính Toøa Phuû Cam trang hoaøng moä Ngaøi raát loäng laãy nhö moä moät Vò Thaùnh Töû Ñaïo. Sau ñoù, phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh thaêm Nhaø Thôø Phuû Cam, thaáy vaäy coù yù kieán raèng: khoâng neân ñi tröôùc yù kieán cuûa Toøa Thaùnh, neân Lm Kim Bính ñaõ trang hoaøng ñôn giaûn nhö hieän nay: phaàn moä saùt vôùi neàn Nhaø Thôø, beân treân coù moät taám ñaù caåm thaïch ñen, coù khaéc vaøi doøng veà Ngaøi.

 Dì Saùu, em ruoät Ngaøi laø Nöõ tu Meán Thaùnh Giaù Chôï Quaùn, 118 Traàn Bình Troïng, Q. 5, Saøi Goøn. ÑT 08. 8350482. Nay ôû Nhaø Höu döôõng Doøng MTG Chôï Quaùn, 30/1 aáp Truoâng Tre, xaõ Linh Xuaân, Thuû Ñöùc, Saøi Goøn. ÑT 08. 8964116.

 Coøn coâ y taù ñaõ cho Ngaøi uoáng thuoác laø nhaân vieân cuõ cuûa NBS Döông Quyønh Hoa, hoân theâ cuûa BS Traàn Vaên Thoï, 117 CM 1-11 cuõ, nay laø 1 cô quan Nhaø nöôùc. Coâ coù laøm vieäc cho BS Nguyeãn Vaên Thoï, 99 Voõ Taùnh, gaàn coång xe löûa soá 6, ñoái dieän vôùi Nhaø thôø Coâ Ñoác Phuïc Laâm. Coâ coù 1 ngöôøi baïn coâng giaùo, ñaõ troï hoïc ôû 40/5 Ngoâ Tuøng Chaâu, Gia Ñònh., ñoái dieän vôùi phoøng maïch baùc só Hoaøng Vaên Ñöùc, khoa tröôûng Y khoa Minh Ñöùc. Lm Ñoã Quang Bieân, daïy tröôøng Trí Ñöùc do Lm Nguyeãn Vaên Ngaø laøm hieäu tröôûng, Lm, Nguyeãn Vaên Hoøa (nay laø GM Nha Trang vaø ñaõ ñöôïc boå nhieäm TGM Phoù Haø Noäi) laøm hieäu phoù, bieát anh naày, anh hieän ôû Ñaø Laït.

 4. Keát luaän:

 Lieàu thuoác Ngaøi bò buoäc uoáng saùng 6-6-1988 laø lieàu thuoác ñoäc. Lieàu thuoác Ngaøi bò uoáng sau tröa ngaøy 6-6-1988 laø lieàu thuoác xoå ñeå giuùp taåy bôùt caùc daáu veát chaát ñoäc trong ruoät, taïo neân côn tieâu chaûy cho ñeán ngaøy 8-6-1988 maø beänh vieän coá tình khoâng cho caàm laïi, maëc duø Chôï Raãy laø moät beänh vieän lôùn nhaát nhì ôû Saøi Goøn. Boä ruoät naùt baày nhaày khaùc thöôøng; mieäng Ngaøi tím baàm, hai baøn tay Ngaøi cuõng bò baàm tím, 2 hoác maét traùi vaø phaûi ñeàu bò tím baàm vaø coù 2 bong boùng maùu ñen saãm raát lôùn taïi 2 loã muõi, vôõ roài laïi hieän, laøm göông maët Ngaøi bieán dò khaùc thöôøng, khieán toái 14-6-1988 moät giaùo höõu trong ban taåm lieäm (nay coøn soáng, nhöng taïm daáu teân) phaûi xin Lm Nguyeãn Kim Bính cho pheùp ñaäy naép hoøm goã beân ngoaøi hoøm keûm, khoâng ñeå khaùch ñeán vieáng thaáy maët Ngaøi nöõa, vì quaù ñau loøng vaø khoù nhìn. Keøm theo nhöõng dieãn bieán chung quanh vieäc Ngaøi bò buoäc uoáng thuoác saùng 06-06-1988 noùi treân, caùc ñieàu naày khoâng phaûi laø nhöõng baèng chöùng Ngaøi ñaõ thöïc söï bò ngoä ñoäc sao?

 Sau ñaùm tang Ñöùc TGM Ñieàn, Coâng an tænh Bình Trò Thieân ñeán taän traïi giam Bình Ñieàn, Thöøa Thieân, gaëp Linh muïc Pheâroâ Nguyeãn Höõu Giaûi nguyeân moät buoåi saùng, keå laïi caùi cheát vaø ñaùm tang Ngaøi, thanh minh veà vieäc CSVN khoâng heà ñaàu ñoäc Ngaøi vaø daën: “Khi ñöôïc töï do, anh ñöøng coù tin lôøi ñoàn aáy”. Sau ñoù, Caùn boä Giaùo duïc traïi giam laïi gaëp Lm Giaûi theâm moät buoåi thanh minh raèng Ñöùc TGM Ñieàn khoâng heà bò truùng ñoäc, khuyeân neân bieát giaûi thích laïi cho daân. Naêm 1989, khi thaû Lm Giaûi ra khoûi tuø, CSVN laïi noùi vôùi Lm Giaûi raèng: “CQ khoâng ñaàu ñoäc TGM Ñieàn”. Taïi sao CSVN laïi phaûi maát coâng thanh minh nhieàu laàn vaát vaû nhö theá vaø taïi sao laïi töï buoäc mieäng phaûi thanh minh moät ñieàu khoâng ai chaát vaán caû?

 Trong Tuyeân ngoân 24-11-1994, toâi ghi roõ: “Ñöùc TGM Ñieàn ñaõ khoå vì ñaïo vaø ñaõ cheát vì ñaïo”, maø CSVN trong suoát 5 tuaàn laøm vieäc lieân tieáp, khoâng heà daùm ñaû ñoäng gì ñeán chuyeän aáy. Vì söï thöïc laø theá.

 Chaéc chaén moät ñieàu, keå caû cho duø chöa ñöa ra baèng chöùng khoa hoïc 100% Ngaøi ñaõ bò cho uoáng thuoác ñoäc ñi nöõa, vì moät ñaøng boä ruoät Ngaøi chöa tìm ñöôïc, moät ñaøng vieäc khai quaät moä Ñöùc Coá TGM Ñieàn leân laø ñieàu chöa thaät söï caàn thieát phaûi laøm trong luùc naày, thì vieäc Ngaøi suoát 13 naêm lieân tieáp chòu khoå vì Giaùo hoäi töø 1975 ñeán khi cheát (1988), cuõng ñuû cho moïi ngöôøi thaønh taâm ngay thaúng xaùc nhaän Ngaøi ÑAÕ CHEÁT VÌ ÑAÏO roài.

 Ngaøy 26.12.2000, Leã Thaùnh Teâphanoâ Töû Ñaïo tieân khôûi, toâi naèm saáp treân moä Ngaøi, khoùc raát nhieàu vaø caàu nguyeän thieát tha khaù laâu giôø, xin Ngaøi phuø trôï cho coâng vieäc ñaáu tranh töï do toân giaùo cuûa moät nhoùm linh muïc Hueá vaø toâi ñöôïc thaønh coâng theo yù Chuùa. Toâi xin Ngaøi caàu baøu cuøng Chuùa cho toâi moät daáu chæ töø trôøi trong ngaøy hoâm ñoù. Vaø toâi ñaõ ñöôïc nhaän lôøi mau leï ngay saùng hoâm ñoù.

 Hieän nay, haèng ngaøy vaãn coù giaùo höõu thöôøng xuyeân ñeán kính vieáng, quyø caàu nguyeän tröôùc moä Ngaøi. Ñoái vôùi ña soá Tín höõu Gp Hueá, Ñöùc coá TGM Ñieàn laø moät Vò Thaùnh Töû Ñaïo.

 Trong Soå Tang cuûa Ñöùc Coá TGM Ñieàn taïi Nhaø Xöù Nhaø Thôø Chính Toøa Phuû Cam, raát nhieàu ngöôøi vieát nhöõng caâu raát yù nghóa. Ñaëc bieät laø ngay khi ra khoûi tuø, tröôùc khi thaêm vieáng baát cöù ai, tröôùc heát, Lm Nguyeãn Höõu Giaûi ñaõ ñeán kính vieáng moä Ñöùc TGM Ñieàn, vaø ghi vaøo Soå Tang naày: "Xin Chuùa cho chuùng con ñöôïc duy trì maõi phong caùch Philippheâ Nguyeãn Kim Ñieàn”.

 Lm Tañeâoâ Nguyeãn Vaên Lyù
Quaûn Xöù An Truyeàn
 
 


Back to Home