Thöù Hai 31.7.2000, Baø Madeleine Albright, Ngoaïi tröôûng Hoa Kyø ñeán Vatican gaëp Ñöùc TGM Jean Louis Tauran, Boä Tröôûng Ngoaïi giao Toøa Thaùnh, ñeå thoâng baùo veà cuoäc hoøa ñaøm vöøa qua taïi Camp David giöõa Do thaùi vaø Palestine, ñoàng thôøi- theo tin baùo chí - cuõng yeâu caàu Toøa Thaùnh ñöùng laøm trung gian, ñeå giaøn xeáp vaán ñeà Gieârusalem. Nhö moïi ngöôøi bieát, ñaõ nhieàu laàn, Toøa Thaùnh baøy toû laäp tröôøng cuûa mình vaø ñeà nghò phaûi coù moät Qui cheá rieâng bieät cho Thaønh thaùnh Gieârusalem, do Coäng ñoàng quoác teá baûo ñaûm, ñeå ba Toân giaùo ñoäc thaàn (Do thaùi giaùo, Kitoâ giaùo vaø Hoài giaùo) ñöôïc töï do kính vieáng caùc nôi thaùnh taïi Thaùnh ñòa.

 Chuùa nhaät 30.7.2000, trong buoåi ñoïc kinh Truyeàn tin taïi Traïi heø Castelgandolfo, (vaøo nhöõng ngaøy cuoái cuûa cuoäc hoäi ñaøm taïi Camp David), moät laàn nöõa, ÑTC nhaéc laïi laäp tröôøng cuûa Toøa Thaùnh. Cuoäc hoäi ñaøm ñaõ thaát baïi chæ vì vaán ñeà baát ñoàng yù kieán saâu xa giöõa Do thaùi vaø Palestine. Duø thaát baïi, hai beân ra veà, nhöng höùa heïn seõ gaëp laïi nhau sau ngaøy 13 thaùng 9/2000 tôùi ñaây.

 Tröôùc nhöõng thaát baïi cuûa cuoäc ñaøm phaùn keùo daøi hôn 10 ngaøy taïi Camp David, nhieàu nhaân vaät chính trò (nhö oâng George Schutz, cöïu Ngoaïi tröôûng Hoa kyø thôøi Toång thoáng Donald Reagan) vaø Giaùo Tröôûng Do Thaùi ôû Gieârusalem, ñeà nghò: hai beân Do thaùi vaø Palestine chaáp nhaän laäp tröôøng cuûa Toøa Thaùnh: ñaây laø ñeà nghò hôïp lyù vaø duy nhaát coù theå giaûi quyeát vaán ñeà phöùc taïp veà thaønh Gieârusalem vaø giuùp hai beân ra khoûi theá bí.

 Trong nhöõng ngaøy naøy, baùo chí khoái AÛ raäp vaø Hoài giaùo (vaãn uûng hoä cuoäc tranh ñaáu cuûa daân toäc Palestine) leân tieáng uûng hoä laäp tröôøng cuûa Toøa Thaùnh veà vaán ñeà Gieârusalem vaø quaû quyeát raèng: Chöông trình cuûa Vatican ñaùng löu yù vaø caàn cöùu xeùt nghieâm chænh.

 Nhaät baùo al-Hayal, baèng tieáng AÛ raäp, xuaát baûn taïi London, trong baøi xaõ thuyeát, kyù giaû Mohammed Sayyed Ahmad, ngöôøi Ai caäp, vieát nhö sau: Theá giôùi AÛ raäp vaø Hoài giaùo phaûi cöùu xeùt caùch nghieâm chænh ñeà nghò cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II veà vieäc quoác teá hoùa Gieârusalem. Hôn nöõa phaûi ñoùn nhaän vaø coi ñeà nghò naøy nhö moät goùp coâng cuûa theá giôùi coâng giaùo vaø theá giôùi Hoài giaùo vaøo vieäc giaûi quyeát vaán ñeà raát phöùc taïp naøy.

 Sau ñoù oâng Ahmad keå ra moät loâ caùc lyù do gaây neân nhöõng khoù khaên cho tôùi luùc naøy trong caùc cuoäc hoøa ñaøm giöõa Do thaùi vaø Palestine. Ñeå laáp ñaày "loã troáng naøy", caàn phaûi coù moät thoûa öôùc do LHQ baûo ñaûm. OÂng Ahmad quaû quyeát: "Trong theå thöùc naøy, Gieârusalem ñöôïc quoác teá hoùa xem ra laø moät giaûi phaùp toát hôn caû tröôùc maét caùc tín höõu thuoäc ba Toân giaùo ñoäc thaàn". Kyù giaû cho raèng: ñeà nghò cuûa Toång thoáng Clinton "chuû quyeàn chung cuûa caû hai beân Do thaùi vaø Palestine" treân Gieâsrusalem, coøn laø moät yù töôûng caàn phaûi cöùu xeùt saâu xa, vì lyù do: "moät giaûi phaùp theo kieåu maãu naøy thöôøng seõ ñi ñeán choã cuûng coá ñòa vò cuûa ngöôøi huøng maïnh vaø gaây thieät haïi cho ngöôøi yeáu keùm".

 OÂng al-Husseini, giaùo tröôûng Hoài giaùo, cuõng baøy toû laäp tröôøng töông töï trong baøi xaõ thuyeát cuûa nhaät baùo as-Safir xuaát baûn taïi Beyrouth (thuû ñoâ Liban). OÂng vieát: Khoâng phaûi caùc vò giaùo tröôûng Hoài giaùo hay caùc vò giaùo tröôûng Do thaùi hoaëc caùc vò linh muïc coâng giaùo, nhöng laø caùc nhaø chính trò naïi ñeán caùc luaän ñeà toân giaùo ñeå cuûng coá laäp tröôøng cuûa mình. Caùi ñaùng keå sau cuøng laø vieäc so saùnh löïc löôïng: seõ ñi ñeán choã maát quaân bình bôûi vòeäc uûng hoä cuûa Hoa kyø daønh cho Do thaùi. OÂng as-Husseini giaûi thích: Trong boái caûnh naøy, chuyeán vieáng thaêm cuûa Baø Albright taïi Vatican laø nhaèm thuyeát phuïc Ñöùc Giaùo Hoaøng töø choái chöông trình cuûa mình veà Gieârusalem: chöông trình naøy nhaèm ñaët caùc nôi thaùnh döôùi söï baûo trôï cuûa moät cô quan ñaïi dieän caùc toân giaùo vôùi söï giaùm saùt cuûa LHQ. Nhaø bình luaän vieát theâm: Dó nhieân chöông trình naøy khoâng phaûi laø giaûi phaùp toát hôn caû do khoái AÛ raäp-Hoài giaùo vaø Coâng giaùo öôùc mong, nhöng xeùt ñeán söï yeáu keùm tuyeät ñoái cuûa Palestine vaø AÛ raäp, thì ñeà nghò cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaùng löu yù vaø cöùu xeùt; caû Baø Albright cuõng ñaõ tìm caùch thuyeát phuïc Vatican baèng vieäc quaû quyeát raèng: Ngöôøi Palestine vaø Do thaùi seõ baùc boû ñeà nghò naøy.

 OÂng al-Hussein nhaän xeùt: Chuùng ta hieåu söï töø choái veà phía Israel, nhöng khoâng veà phía Palestine, vì Palestine muoán cuûa ñaõ cöôùp ñöôïc giöõ trong tay keû cuôùp hôn laø trao cho caûnh saùt canh giöõ.

 OÂng nhaán maïnh: ngöôøi AÛ raäp phaûi thay ñoåi taâm traïng, ít ra vì hai lyù do naøy: Chaáp nhaän chöông trình naøy (cuûa Vatican) töùc laø töôùc loät Israel khoåi nhöõng lyù leõ toân giaùo veà moät Gieârusalem "thuû ñoâ thoáng nhaát vaø vónh cöûu", bôûi vì ñoøi dieàu kieän naøy laø phaûi hieåu caùc nôi thaùnh quoác teá hoùa goàm caû caùc nôi thuoäc Do thaùi. Lyù do thöù hai: Thay ñoåi haún baûn chaát cuûa caùc cuoäc hoøa ñaøm veà soá phaän Thaønh thaùnh, baèng vieäc loaïi tröø yeáu toá toân giaùo vôùi taát caû söï ham say vaø tình caûm. Luùc ñoù cuoäc hoøa ñaøm trôû neân hoaøn toaøn chính trò vaø ñöôïc taäp trung vaøo caùc laõnh thoå vaø chuû quyeàn treân caùc laõnh thoå naøy.

 Trong luùc chôø ñôïi cuoäc gaëp gôõ khaùc sau ngaøy 13 thaùng 9/2000 tôùi ñaây, oâng Arafat, sau nhöõng chuyeán vieáng thaêm moät soá quoác gia AÛ raäp, ñeå xin tieáp tuïc uûng hoä cuoäc tranh daáu cuûa daân toäc Palestine, ñaõ trôû veà Gaza. Thuû töôùng Barak cuûa Do thaùi ñang gaëp khoù khaên, nhaát laø sau cuoäc baàu cöû Toång thoáng (phe höõu thaéng) vaø sau vuï töø chöùc cuûa OÂng Levi, Toång tröôûng ngoaïi giao. OÂng ñaõ vieát thö cho caùc Vò quoác tröôûng, nhaát laø caùc vò laõnh ñaïo chính phuû cuûa caùc nöôùc thuoäc Khoái Thoáng nhaát Chaâu AÂu cuõng xin tieáp tuïc uûng hoä laäp tröôøng hoøa bình cuûa oâng.
 
 

Back to Radio Veritas Asia Home Page