Tröôùc khi leân ñöôøng ñi Roma laõnh muõ Hoàng Y, Ñöùc Taân Hoàng Y Lubomyr Husar, TGM giaùo phaän Lviv, thuû ñoâ Ukraine, coi soùc caùc tín höõu coâng giaùo thuoäc leã nghi Bizantin, daønh cho nhaät baùo coâng giaùo “Töông Lai” (Avvenire) soá phaùt haønh ngaøy 20.2.2001,baøi phoûng vaán sau ñaây:

 Hoûi - Kính thöa Ñöùc Hoàng Y, ngaøy mai Ñöùc Hoàng Y ñeán Roma, ñeå laõnh muõ Hoàng Y. Vaäy vieäc naøy coù yù nghóa nhö theá naøo ñoái vôùi Giaùo hoäi Hy laïp coâng giaùo taïi Ukraine?

 Ñaùp - Trong luùc naøy toâi khoù traû lôøi caâu hoûi naøy. Nhöng tröôùc toâi, Ukraine ñaõ coù hai vò Hoàng Y roài, ñoù laø Ñöùc HY Slipyj vaø ÑHY Ljubacvis’kyj. ÑTC ñaõ muoán daønh cho Giaùo hoäi chuùng toâi moät daáu hieäu ñaëc bieät, bôûi vì luoân luoân trung thaønh vôùi Vò Keá nghieäp Pheâroâ.

 Hoûi - Thaùng saùu tôùi ñaây, Ñöùc Gioan Phaoloâ II seõ vieáng thaêm Ukraine. Chuyeán vieáng thaêm naøy seõ coù yù nghóa gì ñoái vôùi Giaùo hoäi cuûa ÑHY?

 Ñaùp - Dó nhieân ñaây laø moät nieàm vui raát lôùn lao, bôûi vì ñaõ töø laâu chuùng toâi chôø ñôïi chuyeán vieáng thaêm naøy. Ñaøng khaùc chuùng toâi coù nhieàu ngöôøi daân, tuy khoâng phaûi laø nhöõng chieán só cuûa cheá ñoä coäng saûn voâ thaàn, nhöng soáng xa Thieân Chuùa vaø xa baát cöù Giaùo hoäi naøo. Chuùng toâi ñaõ coù moät kinh nghieäm lôùn lao laø ÑTC, vôùi ñaëc suûng cuûa ngaøi, coù theå noùi vôùi hoï, coù leõ chuùng toâi khoâng bao giôø coù theå laøm ñöôïc nhö ngaøi.

 Hoûi - Môùi ñaây, Giaùo hoäi chính thoáng Ukraine vöøa lieân keát vôùi Toøa Giaùo chuû chính thoáng Nga, vöøa lieân keát vôùi Moscowa, ñeå xin ÑTC ñình laïi chuyeán vieáng thaêm. Vaäy Giaùo hoäi coâng giaùo Ukraine phaûn öùng nhö theá naøo tröôùc nhöõng laäp tröôøng nhö vaäy?

 Ñaùp - Theo toâi nghó: khi hoï noùi ñeán vieäc ñình laïi, coù nghóa laø hoï muoán coù moät vieäc ñình laïi voâ haïn ñònh. Nhö theå hoï muoán noùi raèng: “Xin ñöøng ñeán, xin ngaøi haõy ôû laïi nhaø“. Taïi sao laïi phaûi ñình laïi nhö vaäy? Nhöõng ngöôøi chính thoáng naøy (hay ít ra moät phaàn trong hoï) coù quyeàn gì ñeå noùi vôùi Vò laõnh ñaïo Giaùo hoäi coâng giaùo, ñaõ ñöôïc Chính phuû môøi vieáng thaêm caùc tín höõu cuûa ngaøi: “Haõy ñeán“ - roài ñöøng ñeán?

 Hoûi - Nhaát laø nhöõng ngöôøi thaân Moscowa nhaán maïnh: Caùc tín höõu Hy laïp coâng giaùo vi phaïm caùc quyeàn cuûa hoï, baèng vieäc töø choái khoâng traû laïi caùc nôi phuïng töï, thaäm chí duøng ñeán caû baïo ñoäng nöõa. Laõnh tuï quoác gia Nga, oâng Zhirinovskij, cuõng huøa theo nhöõng toá caùo naøy. Vaäy Ñöùc Hoàng Y traû lôøi sao?

 Ñaùp - Toâi muoán hoûi chính nhöõng ngöôøi chính thoáng thaân Moscowa raèng: hoï ñaõ xaây caát nhöõng nhaø thôø naøo vaø hieän nay ñang bò caùc ngöôøi coâng giaùo chieám baèng vuõ löïc hay khoâng baèng vuõ löïc. Chuùng toâi ñaõ khoâng bao giôø chieám moät caùi gì cuûa hoï. Sau nhöõng cuoäc baùch haïi, khi caùc tín höõu thuoäc leã nghi Hy laïp coâng giaùo trôû veà, laáy laïi caùc nhaø thôø vaãn thuoäc veà hoï, tröôùc cheá ñoä coäng saûn Lieân xoâ vaø laø nhöõng nhaø thôø do cha oâng cuûa hoï ñaõ xaây caát. Caùc nhaø thôø maø cheá ñoä coäng saûn Lieân xoâ trao cho caùc ngöôøi chính thoáng vaøo naêm 1946 laø nhöõng nhaø thôø do chuùng toâi xaây caát leân: ñaây laø moät söï kieän lòch söû. Coù nhöõng vuï baïo ñoäng, ñuùng nhö vaäy; ñaùng tieác thay, vì ñaõ xaåy ra. Chaéc chaén trong moät soá laøng maïc hay trong nhöõng luùc naøo ñoù vieäc traû laïi caùc nhaø thôø ñaõ keøm theo baèng nhöõng haønh ñoäng vuõ löïc; nhöng ñaây khoâng phaûi laø hieän töôïng chung caû nöôùc. Khoâng phaûi Vatican, cuõng khoâng phaûi caùc giaùm muïc thuùc ñaåy hay coå voõ nhöõng haønh ñoäng nhö vaäy. Ñaây laø nhöõng haønh ñoäng quaù khích. Chuùng toâi leân aùn.

 Hoûi - Kính thöa Ñöùc Hoàng Y, caàn phaûi nhaéc laïi raèng: Giaùo hoäi Hy laïp coâng giaùo (thuoäc leã nghi Bizantin) taïi Ukraine ñaõ bò baùch haïi döõ doäi trong luùc cheá ñoä coäng saûn Soâ vieát caàm quyeàn.

 Ñaùp - Ñuùng nhö vaäy. Trong naêm 1946, chuùng toâi bò giaûi taùn hoaøn toaøn vaø caùch chính thöùc Giaùo hoäi chuùng toâi hoaøn toaøn bò caám, trong yù nghóa naøy laø chính cuoäc soáng cuûa chuùng toâi bò töø choái. Caùc Linh muïc vaø Giaùm muïc bò daët tröôùc hai löïa choïn naøy: hoaëc trôû thaønh chính thoáng (coøn hôn laø theo thuyeát coäng saûn voâ thaàn) hoaëc bò tuø ñaày taïi Siberia ít nhaát 10 naêm. Taát caû caùc nhaø thôø bò tòch thu, moät phaàn bò phaù huûy, bò xöû duïng cho nhöõng dòch vuï traàn tuïc hoaëc bò trao cho haøng giaùo só chính thoáng. Caùc tu vieän cuõng chòu moät soá phaän nhö vaäy. Taát caû caùc tröôøng coâng giaùo ñeàu bò ñoùng. Giaùo hoäi chuùng toâi bò soáng trong tình traïng cuûa nhöõng “hang toaïi ñaïo“.

 Hoûi - Tình hình luaân lyù vaø thieâng lieâng taïi Ukraine hieän nay nhö theá naøo? Nhöõng vaán ñeà naøo ñaõ ñöôïc giaûi quyeát? Nhöõng vaán ñeà naøo caàn phaûi giaûi quyeát?

 Ñaùp - Caùc vaán ñeà thöïc nhieàu vaø traàm troïng, bôûi vì cheá ñoä coäng saûn ñaõ gaây haïi voâ cuøng lôùn lao nôi caùc linh hoàn. Ñaõ ñeå laïi nhöõng daáu veát, noùi ñuùng hôn, nhöõng tai hoïa, nhaát laø treân phöông dieän phaåm giaù con ngöôøi. Roài söï taøn phaù veà caùc giaù trò luaân lyù. Theá giôùi xem ra khoâng löu yù ñeán vaán ñeà naøy, nhöng ñaây laø moâi tröôøng trong ñoù chuùng toâi phaûi laøm vieäc.

 Hoûi - Nhö vaäy caàn thôøi gian laâu daøi ñeå vöôït qua tình hình naøy?

 Ñaùp - Coù ngöôøi cho raèng: moät böôùc quaët thöïc söï caàn ñeán moät theá heä. Theo toâi, coù leõ caàn ñeán ba theá heä. Toâi nghó raèng: ñaây laø nhöõng vaán ñeà caên baûn chuùng toâi phaûi quan taâm tröôùc heát, bôûi vì lieân heä ñeán baûn chaát cuûa hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi. Caùc vaán ñeà khaùc: haønh chính, kinh teá,... laø nhöõng vaàn ñeà beân ngoaøi. Vì theá, chuùng toâi phaûi coù nhieàu nhaãn naïi vaø chòu ñöïng. Ñaây khoâng phaûi laø moät tieán trình ñeán caùch deã daøng. Chuùng toâi chöa saün saøng taát caû ñeå thöïc hieän moät söï bieán ñoåi thieâng lieâng hoaøn toaøn.

 Hoûi - Nhöõng moái quaïn heä vôùi giôùi chính trò nhö theá naøo?

 Ñaùp - Veà phía chính phuû, khoâng phaûi chæ rieâng chuùng toâi, nhöng taát caû caùc Giaùo hoäi “hay caùc toå chöùc toân giaùo“ (nhö ñöôïc goïi caùch chính thöùc), chuùng toâi ñöôïc höôûng moät söï ñoái xöû khaù toát. Nhöng taïi Ukraine cuõng nhö taïi caùc quoác gia cöïu coäng saûn, nguôøi ta vaãn coøn thaáy nhöõng nhöõng phaàn töû coøn laïi cuûa quaù khöù; nhieàu ngöôøi ôû nhöõng ñòa vò coù traùch nhieäm cao trong chính phuû, ñaõ ñöôïc giaùo duïc vaø huaán luyeän trong thôøi coäng saûn vaø vaãn tieáp tuïc suy tö nhö ngöôøi coäng saûn. Nhöng noùi chung, chuùng toâi khoâng gaëp nhöõng caûn trôû lôùn lao trong thi haønh söù vuï. Coù nhöõng khoù khaên, thí duï nhö: chuùng toâi ñang chôø ñôïi ñeå ñöôïc coâng nhaän nhö moät phaùp nhaân, nhöng chuùng toâi hy voïng raèng khoù khaên naøy seõ ñöôïc giaûi quyeát trong thôøi gian gaàn ñaây. Nhieàu ngöôøi muoán raèng Giaùo hoäi ñi vaøo ñôøi soáng chính trò, tham döï caùc cuoäc baàu cöû quoác hoäi hay toång thoáng. Nhöng, caùch chính thöùc, chuùng toâi tìm giöõ Giaùo hoäi xa chính trò cuï theå. Giaùo hoäi coù muïc ñích rieâng cuûa mình.
 
 

Back to Radio Veritas Asia Home Page