Vatican - 01.2.2001 - Saùng thöù naêm moàng moät thaùng 2/2001, ÑTC ñaõ tieáp caùc vò thaåm phaùn vaø vieân chöùc cuûa Toøa AÙn Rota. Sau dieãn vaên chaøo möøng cuûa Vò Tröôûng ñoaøn caùc thaåm phaùn Rota, ÑTC ñoïc moät dieãn vaên daøi vôùi nhöõng lôøi leõ raát maïnh meõ veà Hoân nhaân vaø Gia ñình. Hai cô caáu caên baûn naøy, trong nhieàu naêm, bò khuûng hoaûng traàm troïng; vaø côn khuûng hoaûng caøng ngaøy caøng trôû neân ñaùng lo ngaïi, ñe doïa taän neàn taûng cuûa hai cô caáu neàn tang naày. ÑTC noùi: “Moät neàn vaên hoùa thieân chuû nghóa caù nhaân ñang xaâm nhaäp khaép nôi, nhaèm ñaët bieân giôùi vaø thu heïp Hoân nhaân vaø Gia ñình vaøo trong theá giôùi cuûa tö nhaân“. ÑTC bieát roõ hôn ai heát raèng: Muoán caûi toå xaõ hoäi, phaûi khôûi söï töø hai cô caáu naøy, ñaõ ñöôïc chính Thieân Chuùa thieát laäp töø luùc döïng neân con ngöôøi vaø sau ñoù ñöôïc Chuùa Gieâsu caát nhaéc leân baäc moät Bí tích. Giaùo hoäi coâng giaùo luoân luoân quan taâm ñeán hai cô caáu neàn taûng naøy cuûa xaõ hoäi vaø ñöa ra nhöõng giaùo huaán chaéc chaén ñeå baûo veä, laønh maïnh hoùa vaø thaùnh hoùa Hoân nhaân vaø Gia ñình.
Ngaøy 11 thaùng Gieâng naêm 1973, Ñöùc Phaoloâ VI, ñaõ thieát laäp UÛy ban phuï traùch Gia ñình. Ngaøy 9 thaùng 5 naêm 1981, vôùi Töï saéc “Gia ñình do Thieân Chuùa thieát laäp” (Familia a Deo instituta), Ñöùc Gioan Phaoloâ II laäp Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà Gia ñình, thay theá UÛy ban veà Gia ñình do vò Tieàn nhieäm cuûa ngaøi laäp ra. Ngaøy 28.6.1988, vôùi Toâng Hieán “Chuùa chieân laønh” (Pastor Bonus), veà vieäc caûi toå Giaùo Trieàu Roma, ÑTC qui ñònh roõ raøng muïc ñích cuûa Hoäi ñoàng veà Gia ñình.
Ngoaøi vieäc thaønh laäp Hoäi ñoàng veà Gia ñình, ÑTC coøn cho laäp Giaùo Hoaøng Hoïc vieän veà Hoân nhaân vaø Gia ñình, beân caïnh Ñaïi Hoïc Lateranoâ, ñeå coäng taùc vôùi Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà Gia ñình, phoå bieán giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi vaø coå voõ muïc vuï Hoân nhaân vaø Gia ñình.
Naêm 1980, sau Thöôïng Hoäi Giaùm muïc theá giôùi veà Gia ñình, ÑTC cho coâng boá vaên kieän veà “Ñôøi Soáng Chung Gia Ñình”. Ngaøi nhaéc ñeán vaên kieän naøy trong phaàn cuoái dieãn vaên ñoïc cho caùc vò thaåm phaùn vaø vieân chöùc Toøa AÙn Rota, trong dòp tieáp kieán hoâm thöù naêm 1/2/2001. Toøa aùn naøy coù nhieäm vuï cöùu xeùt caùc vuï Hoân nhaân raéc roái töø khaép theá giôùi coâng giaùo göûi veà Roma.
Trong dieãn vaên, ÑTC löu yù caùc vò thaåm phaùn vaø vieân chöùc Rota veà tính caùch nguyeân thuûy cuûa Hoân nhaân. Tröôùc heát ÑTC nhaéc laïi Hoân nhaân do Thieân Chuùa thieát laäp ngay töø luùc taïo döïng con ngöôøi: moät ngöôøi nam vaø moät nguôøi nöõ. Roài cô caáu nguyeân thuûy naøy ñaõ ñöôïc Chuùa Gieâsu caát nhaéc leân baäc Bí tích vaø Thaùnh Phaoloâ goïi Bí tích Hoân nhaân laø “maàu nhieäm vó ñaïi”. Vì theá - lôøi ÑTC - “Hoân nhaân khoâng phaûi laø baát cöù söï hieäp nhaát naøo giöõa con ngöôøi (nhö coù nhöõng ngöôøi chuû tröông söï hieäp nhaát giöõa hai ngöôøi nam nöõ treân thöïc teá (khoâng kheá öôùc, khoâng cam ñoan daán thaân naøo caû), thaäm chí söï hieäp nhaát giöõa hai ngöôøi ñoàng phaùi tính), cuõng khoâng phaûi laø moät kheá öôùc coù nhöõng ñieàu kieän, trong thôøi gian nhaát ñònh; vì noù loaïi tröø tính caùch baát khaû li cuûa Hoân nhaân. Tính caùch baát khaû li caên cöù vaøo söï öng thuaän töï do vaø beàn bæ cuûa hai ngöôøi nam, nöõ quyeát ñònh chung soáng suoát moät cuoäc ñôøi.
ÑTC nhaéc laïi: Hoân nhaân laø moät cuoäc chung soáng, moái lieân heä suoát caû moät ñôøi, do baûn chaát cuûa noù nhaèm ñeán ích lôïi chung cuûa vôï choàng, cuûa vieäc truyeàn sinh vaø cuûa vieäc giaùo duïc con caùi. Chính do söï hieäp nhaát giöõa moät nguôøi nam vaø moät ngöôøi nöõ vaø do muïc ñích naøy cuûa vieäc hieäp nhaát, maø Hoân nhaân ñoøi phaûi coù vaø lieân keát chaët cheõ vôùi gia ñình. Vì theá gia ñình vaø Hoân nhaân khoâng theå taùch lìa nhau ñöôïc.
Caên cöù vaùo baûn phuùc trình cuûa Toøa AÙn Rota, trong naêm 2000 caùc vò thaåm phaùn ñaõ cöùu xeùt tôùi 1024 vuï Hoân nhaân “khoâng thaønh“, trong ñoù coù 67% ñöôïc mieãn phí. Tröôùc söï laïc höôùng traàm troïng, do neàn vaên hoùa phoùng tuùng ngaøy nay gaây ra, ÑTC caûm thaáy söï khaån caáp nhaéc laïi caùch maïnh meõ moät soá ñieåm caên baûn veà baûn chaát cuûa vieäc phoái hôïp vôï choàng. Muïc ñích cuûa Hoân nhaân, nhö ñaõ nhaéc treân ñaây laø nhaèm ñeán ích lôïi cuûa vôï choàng, ñeán vieäc sinh saûn vaø giaùo duïc con caùi. Nhöng coù nhöõng ngöôøi choái boû tính caùch töï nhieân cuûa Hoân nhaân. Trong caùi nhìn naøy, “caùi töï nhieân seõ chæ laø moät söï kieän hoaøn toaøn theà xaùc, sinh lyù vaø xaõ hoäi... coù theå leøo laùi theo nhöõng tö lôïi rieâng maø thoâi. Nhö vaäy, chuùng ta thaáy roõ raøng: ngaøy nay ngöôøi ta tìm moïi caùch ñeå trình baøy nhöõng vuï hieäp nhaát treân thöïc teá, keå caû nhöõng vuï hieäp nhaát giöõa nhöõng ngöôøi ñoàng phaùi tính, roài hoï goïi laø hoân nhaân vaø ñi ñeán choã töø choái tính caùch ñaëc thuø cuûa hoân nhaân (söï phoái hôïp vónh vieãn giöõa moät ngöôøi nam vaø moät ngöôøi nöõ vôùi kheá öôùc coâng khai tröôùc xaõ hoäi).
Trong thöïc teá, chuùng ta thaáy roõ raøng: Ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ luoân luoân caûm thaáy trong chính con ngöôøi cuûa hoï söï höôùng chieàu töï nhieân veà phoái hôïp vôùi nhau theo theå thöùc vôï choàng. Duø coù nhöõng giôùi haïn, nhöõng khoù khaên, nhöõng laïc höôùng, nhöng, nôi ngöôøi nam vaø nguôøi nöõ, vaãn luoân coù söï höôùng chieàu saâu xa cuûa con ngöôøi hoï; söï höôùng chieàu naøy khoâng do thaønh quaû cuûa vieäc tìm toøi khaùm phaù, vaø söï höôùng chieàu naøy, trong nhöõng neùt caên baûn, laø sieâu vieät saâu roäng hôn nhöõng khaùc bieät cuûa lòch söû-vaø vaên hoùa.
ÑTC noùi theâm: Baûn
chaát töï nhieân cuûa Hoân nhaân
ñöôïc hieåu roõ raøng hôn,
khi noù khoâng li khai khoûi gia ñình.
Traùi laïi Hoân nhaân vaø gia ñình
khoâng theà taùch lìa nhau ñöôïc,
bôûi vì tính caùch nam vaø tính
caùch nöõ cuûa ngöôøi keát
hoân vôùi nhau töï noù ñi ñeán
vieäc môû roäng ra höôùng veà
vieäc sinh con caùi. Khoâng coù söï
côûi môû naøy, seõ khoâng theå
laø moät ích lôïi cuûa vôï
choàng, xöùng ñaùng vôùi
teân vôï choàng. Vì theá, ñaëc
tính töï nhieân cuûa hoân nhaân
laø tính caùch baát khaû li, khoâng
phaûi laø moät leà luaät theâm vaøo
do beân ngoaøi. Ñaây laø ñieàu
nhaéc nhôû: caàn phaûi giaûi thích
ñöùng daén söï öng thuaän
cuûa vôï choàng. Dó nhieân giaây
lieân keát baát khaû li, laø do bôûi
söï öng thuaän cuûa ngöôøi
nam vaø ngöôøi nöõ; nhöng söï
öng thuaän naøy khoâng ñöôïc
chæ leä thuoäc vaøo vieäc toàn taïi
cuûa söï öng thuaän naøy maø thoâi,
bôûi vì söï öng thuaän lieân
luïy taát caû con ngöôøi vaø
coù tính caùch vónh vieãn. ÑTC
keát thuùc: Treân ñaây laø maáy
suy tö toâi chia seû vôùi anh em ñeå
ñònh höôùng vaø naâng ñôõ
anh em trong coâng vieäc phuïc vuï quí giaù
maø anh em ñang thöïc hieän cho Daân
Chuùa. Toâi khaån xin söï che chôû
cuûa Ñöùc Maria raát thaùnh, Ñaáng
laø Göông maãu cuûa söï coâng
bình, cuûa nhaân ñöùc, “xuoáng
treân moãi ngöôøi trong anh em vaø
toâi vui loøng ban Pheùp laønh Toøa Thaùnh
cho anh em vaø nhöõng ngöôøi thaân
yeâu trong gia ñình anh em.