Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home PageSau khi ñöôïc anh em tín nhieäm ñeà cöû taïi kyø hoïp thöôøng nieân vaøo dòp heø cuûa hoäi Tu Só Vieät Nam taïi Ñaøi Loan, toâi vaø Thaày Nguyeãn Linh Ghi ñaõ phoái hôïp laøm vieäc vaø giuùp ñôõ moät soá coâng nhaân Vieät Nam ñang laøm vieäc taïi coâng ty Bochang ôû Ñoã Lieâu, Ñaøi Loan.
Coâng ty Bochang deät khaên coù phaân xöôûng ôû Vieät Nam. Coâng ty cuûa hoï ñaõ kyù hôïp ñoàng vôùi nhöõng coâng nhaân naøy laø qua Ñaøi Loan ñeå huaán ngheä naâng cao tay ngheà, sau ñoù veà Vieät Nam laøm vieäc laïi trong haûng. Tuy nhieân nhöõng kyù keát naøy ñaõ khoâng ñöôïc coâng ty giöõ ñuùng nhö lôøi höùa. Nhöõng coâng nhaân naøy ñaõ phaûi laøm vieäc caät löïc ngaøy 12-15 tieáng. Bò nhuïc maï vaø hay bò la maéng. Choã ôû thieáu ñieàu kieän veä sinh toái thieåu vv... Khoûng 1/3 trong soá 21 coâng nhaân VN laø Coâng Giaùo. Hoï ñaõ ñi leã vaø gaëp thaày Ghi vaø yeâu caàu thaày giuùp ñôõ can thieäp. Thaày Ghi ñaõ lieân laïc vôùi toâi. Chuùng toâi ñaõ heïn gaëp moät soá coâng nhaân naøy ñeå tìm hieåu söï tình. Laàn ñaàu tieân toâi gaëp laø 6 chò coâng nhaân VN. Coù ngöôøi vöøa keå vöøa röôùm nöôùc maét.
Toâi veà laïi Ñaøi Baéc nhôø Vaên Phoøng Coâng giaùo baûo veä quyeàn lôïi Coâng Nhaân Ngoaïi Quoác lieân laïc. Toâi vieát thö, gôûi fax, ñieän thoaïi vaø sau ñoù cuøng vôùi ñaïi dieän cuûa Vaên Phoøng Hy Voïng thuoäc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñaøi Loan laáy heïn vôùi oâng giaùm ñoác ñieàu tra thuoäc Boä Lao Ñoäng ñeå trình baøy söï vieäc. Sau khi trình baøy xong, toâi ñeà nghò Boä gôûi ngöôøi xuoáng ñieàu tra vaø cho toâi thaùp tuøng ñeå thoâng dòch. OÂng giaùm ñoác ñoàng yù vaø ngaøy hoâm sau toâi ñaõ xuoáng gaëp caùc coâng nhaân VN taïi haûng Bochang tröôùc söï ngôõ ngaøng cuûa moïi ngöôøi vì toâi khoâng thoâng baùo tröôùc.
Khi ñeán toâi tieáp xuùc vôùi oâng giaùm ñoác coâng ty vaø ñaët ngay vaán ñeà hôïp ñoàng. OÂng laáy ra 1 baûn vieát caåu thaû baèng tay treân 1 tôø giaáy nhaùp vaø noùi ñoù laø baûn hôïp ñoàng. Toâi lieàn laáy ngay ra 1 baûn hôïp ñoàng ñaùnh maùy dòch töø baûn tieáng Vieät cuûa caùc coâng nhaân VN gôûi cho toâi. Theá laø oâng ta chòu pheùp doái traù. Toâi yeâu caàu ñöôïc ñi tham quan choã anh chò em ôû thì thaáy, phía nöõ, veä sinh toilet vaø phoøng taém thieáu. Nöôùc taïi nhaø veä sinh traøn lan ra beân ngoaøi. Phía nam thì choã nhaø ôû raát teä, thieáu veä sinh toái thieåu. Toâi cuõng thình lình gaëp moät soá coâng nhaân nöõ vaø hoûi hoï veà coâng vieäc thì hoï sôï vaø ñaõ noùi doái. Sau ñoù bieát toâi laø linh muïc neân ñaõ noùi söï thaät. Hoï vöøa noùi vöøa nhìn chung quanh sôï seät. Sau ñoù ñaïi dieän Ban Ñieàu Tra thuoäc Boä Lao Ñoäng, oâng Hung Wan Peng, yeâu caàu cho hoïp taát caû caùc coâng nhaân VN ñeå hoûi yù kieán vaø cuõng laø dòp ñeå cho coâng nhaân VN coù dòp trinh baøy. Ñaïi khaùi laø hoï phaûi laøm vieäc quaù nhieàu maø löông boång laïi traû khoâng ñuùng tieâu chuaån. Qua ñaây laøm vieäc chôù khoâng phaûi hoïc. Hieän nay chöa hoïc ñöôïc gì caû. Bò oâng chuû nhuïc maï laø "ngöôøi VN aên caép". Hoûi bao nhieâu ngöôøi ñoàng yù ôû laïi laøm vieäc sau 6 thaùng thì ai cuõng muoán veà, chæ tröø coù 1 coâ laø muoán ôû laïi laøm. trong dòp naøy coù vaøi nöõ coâng nhaân coù yù kieán nhieàu hôn nhöõng coâng nhaân khaùc theá laø oâng giaùm ñoác Bochang ra leänh ñuoåi 2 ngöôøi ñoù veà VN. caû nhoùm baét ñaàu hoang mang vaø thieáu söï ñoaøn keát trong noäi boä coâng nhaân ñöôïc theå hieän roõ neùt sau ñoù. Moät soá anh chò em ñeà nghò laø neáu ñuoåi thì veà heát, moät soá baûo hoï khoâng laøm gì sao laïi phaûi veà.
OÂng giaùm ñoác coâng ty sau ñoù ñaõ cho ngöôøi daãn oâng Hung Wan Peng ra ngoaøi, toâi ôû laïi thoâng dòch cho coâng nhaân VN. Trong luùc naøy oâng giaùm ñoác ñaõ nhìn nhaän laø 21 coâng nhaân VN qua ñaây laø ñi laøm vaø hoïc. OÂng cuõng ñem tröôøng hôïp löông boång ra so saùnh vôùi caùc coâng nhaân Thaùi, Phi vaø noùi laø coâng nhaân VN coù lôïi hôn vì ñöôïc laõnh löông hai ñaàu: 1 ôû VN laø 200 USD vaø ôû ñaây laõnh theo giôø phuï troäi (over time). Roõ raøng laø boùc loät traéng trôïn vì caùc coâng nhaân nöôùc khaùc seõ laõnh khoaûng 25,000-30,000 tieàn Ñaøi Loan moãi thaùng neáu hoï laøm vieäc nhö ngöôøi VN. Theâm vaøo ñoù löông caên baûn quy ñònh bôûi Boä Lao Ñoäng laø 14,800 tieàn Ñaøi Loan moãi thaùng thì ngöôøi Vieät Nam chæ nhaän ñöôïc coù 4,500 tieàn Ñaøi Loan moãi thaùng. Toâi ñaõ chæ cho oâng thaáy ñieåm naøy thì oâng aáy giaän döõ. Moät vaøi coâng nhaân VN hoûi oâng theâm thì oâng boû ra beân ngoaøi.
Sau ñoù oâng Hung Wan Peng trôû vaøo vaø yeâu caàu toâi khoâng laøm lôùn chuyeän naøy. Toâi ñoàng yù vôùi ñieàu kieän laø Bochang phaûi bieát ñieàu, boài thöôøng cho coâng nhaân VN moät caùch coâng baèng. Khoâng ñöôïc ñuoåi 2 ngöôøi maø oâng giaùm ñoác ñaõ ñe doïa. Neáu khoâng toâi seõ laøm theo leõ phaûi. OÂng Hung ñaõ höùa seõ noùi rieâng vôùi oâng giaùm ñoác. tröôùc khi ra veà, oâng quaûn trò coâng ty daãn toâi ñi tham quan moät voøng coâng ty giôùi thieäu. Coù leõ laáy loøng toâi. OÂng aáy ñaõ taëng cho toâi moät soá khaên, toâi khoâng nhaän vaø oâng aáy nhaát ñònh dí cho ñöôïc vaøo tay toâi taïi ga Ñoã Lieâu. Vì lòch söï toâi nhaän. Sau ñoù toâi gaëp thaày Ghi vaø nhôø thaày kieám ai ñoù cho môù khaên naøy, moät phaàn moà hoâi cuûa coâng nhaân Vieät Nam. Thaày khoâng nhaän. Toâi mang ra taëng cho maáy ngöôøi homeless toâi gaëp ôû ga xe löûa, hoï cuõng chaúng nhaän. Theá laø toâi ñaønh mang leân trung taâm homeless ôû Ñaøi Baéc cho hoï. Thoaùt caùi nôï.
Sau khi veà laïi Taân Truùc, toâi ñöôïc thaày Ghi baùo cho hay laø 5 coâng nhaân VN tuyeät thöïc yeâu caàu ñöôïc traû veà VN. Lyù do laø vì coâng ty ñoøi ñuoåi 2 coâng nhaân Vieät Nam. Ba ngöôøi coâng nhaân khaùc muoán toû tinh thaàn ñoaøn keát, töông aùi neân ñaõ quyeát ñònh veà chung vôùi hai ngöôøi kia. Hai ngöôøi kia cuõng töï nguyeän trôû veà VN chöù khoâng muoán ôû laïi laøm vieäc nöõa. Toâi tieáp tuïc ñaáu tranh cho caùc anh chò em. Nhöõng ngöôøi baïn Taøu ñeà nghò toâi laøm lôùn chuyeän nhö toå chöùc hoïp baùo, môøi kyù giaû baùo chí ñeán phoûng vaán, chuïp hình ñeå ñaêng baùo. Nhöng toâi ñaõ höùa khoâng laøm lôùn chuyeän, maëc daàu coâng ty nay vaãn khoâng nhaân nhöôïng. Mình coøn quaù compassionate khoâng? Hai tuaàn sau ñoù, ngaøy 26/10/1995 chuùng toâi cuøng nhau ra phi tröôøng tieån 5 coâng nhaân VN veà Vieät Nam, sau bao nhieâu ngaøy tranh ñaáu ñeå ñöôïc trôû veà Vieät Nam.
Duø söï giuùp ñôõ cuûa chuùng toâi coøn giôùi haïn. Tuy nhieân laàn naøy coâng ty Bochang ñaõ phaûi e deø hôn vì nhöõng vieäc laøm sai traùi cuûa hoï. Boä Lao Ñoäng Ñaøi Loan ñaõ bieát theâm moät tröôøng hôïp vi phaïm luaät lao ñoäng cuûa moät coâng ty. OÂng giaùm ñoác Boä Lao Ñoäng ñaõ höùa vôùi toâi laø neáu coâng ty Bochang laøm sai thì seõ phaït khoâng cho hoï ñöôïc ñaêng kyù xin nhaän coâng nhaân VN trong töông lai. Söï hieän dieän vaø daán thaân cuûa anh em Tu Só Vieät Nam taïi Ñaøi Loan seõ naâng ñôõ tinh thaàn vaø khích leä coâng nhaân VN ñoøi hoûi cho nhöõng quyeàn lôïi chính ñaùng cuûa mình. OÂng giaùm ñoác Boä Lao Ñoäng Ñaøi Loan cho bieát laø seõ coù khoaûng 2,000 coâng nhaân VN saép qua Ñaøi Loan ñeå laøm vieäc. Hoï raát caàn söï giuùp ñôõ cuûa chuùng ta trong töông lai. Chuùc caùc cha vaø caùc thaày can ñaûm ñeå laøm chöùng nhaân trong tinh thaàn phuïc vuï.
Ñaøi Loan, ngaøy 27
thaùng 10 naêm 1995
Lm. Nguyeãn Vaên Huøng, SSC
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page