Laáy choàng xöù laï
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Laáy choàng xöù laï.
(LM Nguyeãn Höõu Thy)
Xeùt veà phöông dieän xaõ hoäi, baûn tính ngöôøi Vieät Nam thöôøng laø vui veû, côûi môû, khoan dung vaø thoâng thoaùng, chöù khoâng coá chaáp vaø quaù khích nhö moät soá daân toäc khaùc, chaúng haïn nhö ñaïi ña soá caùc daân toäc thuoäc khoái AÛ-raäp hay moät soá daân toäc bò aûnh höôûng Hoài Giaùo. Hieän töôïng ñoù coù leõ moät phaàn laø do baûn tính töï nhieân cuûa ngöôøi Vieät Nam vaø moät phaàn khaùc laø do chòu aûnh höôûng neàn luaân lyù vaø trieát hoïc cuûa Tam giaùo - Phaät, Laõo, Khoång - nhöõng nguoàn tö töôûng trieát hoïc voán troïng ñöùc tính khoan dung.
Nhöng cuõng vì chòu aûnh höôûng saâu xa cuûa neàn luaân lyù vaø trieát hoïc cuûa Tam giaùo, nhaát laø cuûa Khoång giaùo nhö theá, neân xeùt veà laõnh vöïc töông quan laøng xaõ vaø gia ñình, quan nieäm ngöôøi Vieät Nam laïi khaù khaét khe. Quan nieäm khaét khe ñoù ñöôïc dieãn taû moät caùch teá nhò vaø kheùo leùo qua caâu ca dao:
"Ta veà ta taém ao ta.
"duø trong duø ñuïc,
"ao nhaø vaãn hôn."
Quan nieäm ñoù, coù leõ baét nguoàn töø toå chöùc chaët cheõ cuûa gia ñình vaø laøng xoùm cuûa ngöôøi Vieät Nam noùi chung vaø cuûa hai mieàn Baéc-Trung noùi rieâng, nhöõng nôi heä thoáng toå chöùc laøng xoùm traûi qua haøng ngaøn naêm nay raát ngaên naép vaø chu ñaùo: Taát caû ñeàu cuøng quay quaàn vôùi nhau sau luõy tre xanh kheùp kín. Vaø moãi laøng khoâng nhöõng coù nhöõng taäp tuïc, thoùi quen maø coøn coù nhöõng luaät leä nghieâm ngaët khaùc nhau, ñeán noãi: "Leänh vua thua leä laøng" laø theá. Tieáp ñeán, vì moãi laøng coù nhöõng ngheà nghieäp truyeàn thoáng rieâng vaø muoán giöõ kín cho baø con trong laøng maø thoâi, chöù khoâng muoán cho ngöôøi laøng khaùc hoïc ñoøi baét chöôùc. Cuõng vì theá, caùc thanh nieân thieáu nöõ, nhaát laø caùc thieáu nöõ, khi ñeán tuoåi caäp keâ thì thöôøng chæ laäp gia ñình vôùi ngöôøi quen bieát trong laøng maø thoâi; tröôøng hôïp coù ai xeù leû, ñi laáy choàng ôû laøng khaùc thì khoâng nhöõng phaûi noäp cho laøng tieàn cheo maø coøn caû tieàn phaït nöõa, nhieàu ít bao nhieâu tuøy theo Tröôûng laøng vaø caùc cuï boâ laõo trong laøng aán ñònh.
Töø choã ñoù, töùc neáu moät ngöôøi thieáu nöõ ñi "laáy choàng xöù laï" trong nöôùc ñaõ bò quan nieäm xaõ hoäi ñoái xöû khaét khe nhö vaäy, thì moät ngöôøi thieáu nöõ laäp gia ñình vôùi moät ngöôøi ngoaïi quoác caøng bò leân aùn vaø bò coi khinh. Ñuùng vaäy, quan nieäm truyeàn thoáng ngöôøi Vieät Nam thöôøng cho nhöõng thieáu nöõ laáy choàng ngöôøi nöôùc ngoaøi laø haïng ngöôøi thieáu ñoan trang, thieáu luaân lyù. Vaø ñeå toû thaùi ñoä khinh deå nhöõng ngöôøi ñaøn baø Vieât Nam laøm vôï ngöôøi nöôùc ngoaøi, ngöôøi ta goïi hoï laø "me Taây" hay "me Myõ", duø cho ngöôøi choàng ngoaïi quoác cuûa hoï coù chöùc baäc hay ñòa vò cao sang trong xaõ hoäi ñeán ñaâu ñi nöõa. Vì theá, khi laät laïi trang söû Vieät Nam chuùng ta ñoïc thaáy chuyeän coâng chuùa Huyeàn Traân, con cuûa vua Traàn Nhaân Toâng, töùc em ruoät cuûa vua Traàn Anh Toâng, ñöôïc gaû cho vua Chieâm Thaønh laø Cheá Maân vaøo naêm Bính Ngoï 1306 vôùi quaø sính leã laø hai Chaâu OÂ vaø Chaâu Rí, töùc mieàn ñaát roäng lôùn töø phía nam tænh Quaûng Trò cho ñeán phía baéc tænh Quaûng Nam baây giôø. Tuy vua Cheá Maân luùc ñoù laø moät vò vua taøi danh cuûa moät nöôùc Chieâm Thaønh huøng maïnh, vaø qua cuoäc hoân nhaân ñoù, ñaát nöôùc Vieät Nam ñöôïc môû roäng veà phía nam, nhöng quan nieäm daân gian chaúng nhöõng khoâng ñoàng tình maø coøn mæa mai baèng hai caâu thô:
"Tieác thay caây queá giöõa röøng,
"ñeå cho thaèng maùn thaèng möôøng noù leo!"
Tieáp ñeán, chaéc haún chuùng ta vaãn chöa queân caâu chuyeän "coâ beù loï lem" ñöôïc ñaêng taûi treân caùc baùo chí Mieàn Nam Vieät Nam vaøo thaäp nieân baûy möôi. Soá laø vaøo thaäp nieân naêm möôi, coù moät chaøng lính leâ döông da ñen teân laø Jean Bedel Bokassa, dan díu tình töù vôùi moät coâ gaùi ngöôøi Vieät; vaø naêm 1954, sau khi hieäp ñònh Geneøve ñöôïc kyù keát, thì anh lính leâ döông goác Phi Chaâu phaûi töø giaõ coâ gaùi, ñeå laïi "gioït maùu moøng hoùng" cuûa mình taïi Vieät Nam vaø theo ñoaøn quaân ñoâ hoä trôû veà Phaùp. Sau khi trôû laïi maãu quoác Phaùp, anh ta ñaõ xin hoài höông veà queâ anh ta laø nöôùc Trung Phi. Vaø roài do taøi naêng hay do ñònh meänh ñöa ñaåy theá naøo, anh lính leâ döông naêm naøo nay ñaõ trôû thaønh Toång thoáng vaø ít laâu sau ñoù, töï xöng Hoaøng ñeá nöôùc Trung Phi.
Nhöng khi leo leân ñöôïc toät ñænh cuûa vinh quang vaø giaøu coù nhö theá vôùi ñaày ñuû cung phi tyø nöõ xinh ñeïp, anh ta vaãn khoâng queân ngöôøi tình naêm xöa vaø ñöùa "con rôi" cuûa mình coøn ôû Vieät Nam. Vì theá, anh ta ñaõ cöû caû phaùi ñoaøn sang xin pheùp chính quyeàn Vieät Nam ñöôïc röôùc hai meï con, ñang sinh soáng baèng ngheà baùn laïc rang beân leà chôï, veà dinh thöï cuûa mình ôû Trung Phi. Quaû thaät laø moät taám loøng ñaày tình ngöôøi hieám coù; vaø trong tröôøng hôïp naøy ngöôøi ta coù theå noùi: "Niger sum sed formosus!" - da toâi tuy ñen, nhöng loøng toâi laïi ñeïp! Theá nhöng baùo chæ Vieät Nam luùc baáy giôø laïi coù dòp mæa mai treâu choïc, naøo laø: oâng vua "coät nhaø chaùy", hai maét loài ra nhö "hai con oác nhoài", löôõi ñoû loøm loøm, coøn hai moâi nhö "hai quaû chuoái hoät", v.v... vaø goïi coâ beù töøng ngoài baùn laïc rang beâ leà chôï ngaøy naøo, nay boång choác trôû thaønh coâ "coâng chuùa", laø "con beù loï lem".
Qua ñoù, chuùng ta thaáy raèng quan nieäm ngöôøi Vieät Nam trong quaù khöù veà vieäc ngöôøi ñaøn baø laäp gia ñình vôùi ngöôøi nöôùc ngoaøi, ñi "laáy choàng xöù laï" laø hoaøn toaøn baát ñoàng, laø raát khaét khe.
Coøn ngaøy nay? ÔÛ trong nöôùc: Sau nhieàu cuoäc di cö vaø taûn cö hay vì ngheà nghieäp, daân chuùng boû laøng ñi xa laøm aên, tieáp xuùc vôùi ñuû thöù taàng lôùp ngöôøi thuoäc moïi mieàn treân khaép ñaát nöôùc, neân tuy oùc ñòa phöông vaø taâm thöùc laøng maïc cuõng nhö "ñaát leà queâ thoùi" vaãn coøn, nhöng khoâng maïnh vaø khaét khe nhö xöa kia nöõa. Coøn ñoái vôùi ngöôøi nöôùc ngoaøi: Nay laø thôøi môû cöûa, thôøi hoäi nhaäp quoác teá, thôøi hoaøn caàu hoùa, ngöôøi Vieät Nam ta - duø muoán hay khoâng - cuõng phaûi tieáp caän vôùi moïi daân toäc treân theá giôùi. Do ñoù, quan nieäm cuõng khoâng coøn kheùp kín vaø phaân bieät nhö tröôùc kia nöõa. Caùc hoân nhaân dò chuûng giöõa ngöôøi Vieät Nam vôùi ngöôøi nöôùc ngoaøi, tuy vaãn chöa ñöôïc ñaïi ña soá ñoàng tình, nhöng cuõng khoâng coøn bò pheâ bình hay kyø thò khaét khe nöõa, vaán ñeà quan troïng laø mieãn sao nhöõng hoân nhaân ñoù phaûi ñaøng hoaøng ñöùng ñaén vaø haïnh phuùc.
Nhöng söï khoan dung chaáp nhaän ñoù khoâng coù nghóa laø ñoàng loõa vôùi vôùi phong traøo baêng hoaïi ñi laáy choàng ngöôøi nöôùc ngoaøi, hieän töôïng "laøm coâ daâu" voâ luaân lyù hieän nay. Vaâng, tình traïng cuûa ñaïi ña soá coâ daâu Vieät ôû Ñaïi Haøn, Thaùi Lan, nhaát laø coâ daâu Vieät ôû Ñaøi Loan, khoâng chæ voâ luaân lyù, xuùc phaïm ñeán ñaïo lyù cha oâng, maø coøn laøm xæ nhuïc cho ngöôøi Vieät Nam noùi chung vaø cho ngöôøi phuï nöõ Vieät Nam noùi rieâng. Söï xæ nhuïc vaø laøm haï giaù ngöôøi phuï nöõ Vieät nam ngay töø khaâu tuyeån choïn coâ daâu cho tôùi suoát ñôøi laøm daâu ôû xöù ngöôøi.
1. Vieäc tuyeån choïn coâ daâu
Bình thöôøng nhöõng ngöôøi thanh nieân thieáu nöõ ñeán tuoåi laäp gia ñình, hoï thöôøng laøm quen vôùi moät ngöôøi khaùc phaùi - trong caùc tröôøng hôïp khaùc nhau: hoaëc do hoïc cuøng tröôøng, laøm cuøng moät haõng, ôû chung trong moät xoùm hay khu phoá, dòp hoïp baïn, hay trong baát cöù dòp naøo khaùc, v.v... - töø ñoù hoï tìm hieåu nhau, lieäu con ngöôøi, tính tình vaø quan nieäm soáng coù phuø hôïp vôùi nhau khoâng; tieáp ñeán laø tình yeâu vaø chaëng sau cuøng laø hoân nhaân.
Chuùng ta bieát raèng cuoäc soáng hoân nhaân chaân chính phaûi ñöôïc ñaët treân neàn taûng tình yeâu. Khoâng coù tình yeâu, khoâng coù hoân nhaân. Khoâng coù tình yeâu, hoân nhaân chæ laø moät söï trao ñoåi coù tính caùch thöông maïi, chöù khoâng phaûi laø hoân nhaân thöïc söï. Vaø tình yeâu hoân nhaân chaân chính phaûi ñöôïc ñoàng haønh bôûi söï trung thaønh, söï chung thuûy vôï choàng vaø loøng toân troïng laãn nhau, vì tình yeâu hoân nhaân thieáu söï trung thaønh vaø loøng toân troïng laãn nhau, thì chæ laø moät söï lôïi duïng nhau maø thoâi.
Theá nhöng caùc "coâ daâu Vieät Nam ôû Ñaøi Loan" laïi khoâng ñöôïc may maén naèm trong tröôøng hôïp ñoù. Hoï khoâng heà quen bieát vaø cuõng khoâng coù quyeàn ñöôïc tìm hieåu ngöôøi choàng töông lai cuûa mình. Con ñöôøng daãn hoï tôùi "hoân nhaân" laø do söï trung gian cuûa caùc dòch vuï hoaøn toaøn coù tính caùch thöông maïi, chöù khoâng phaûi laø oâng mai baø moái hay oâng tô baø nguyeät nhö trong caùc cuoäc hoân nhaân bình thöôøng khaùc, töùc nhöõng ngöôøi chæ giuùp xe keát duyeân phaän hai ngöôøi nam nöõ laïi vôùi nhau neân vôï thaønh choàng. Traùi laïi, nhöõng coâ gaùi traïc tuoåi treân döôùi 20 tuoåi naøy laø con cuûa nhöõng gia ñình ngheøo, ñaïi ngheøo, ôû caùc mieàn queâ, ñöôïc nhöõng ñaïi dieän caùc dòch vuï ôû Saigon ñi tuyeån choïn vaø mang veà thaønh phoá khi coù "chuù reå" töø Ñaøi Loan sang. Moãi laàn nhö theá ngöôøi ñaïi dieän cuûa dòch vuï tuyeån choïn vaøo khoaûng 9,10 coâ "öùng cöû vieân". Caùc coâ ñöôïc trau chuoát, ñöôïc maëc aùo quaàn ñeïp vaø coù leõ laø laàn ñaàu tieân trong ñôøi ñöôïc thoa son ñaùnh phaán leân maët saïm naéng cuûa mình. Xong, caùc coâ laàn löôït ñöôïc daãn vaøo moät caên phoøng vaø phaûi ñi qua ñi laïi tröôùc maët "chuù reå" ñang ngoài ôû chieác gheá Sa-loâng, vöøa uoáng röôïu vöøa ngaém nghía vaø löïa choïn moät trong caùc coâ laøm vôï, theo tieâu chuaån caù nhaân cuûa oâng. Moät ñieàu quan troïng ôû ñaây: Bình thöôøng "chuù reå" khoâng phaûi laø moät ngöôøi thanh nieân cuøng löùa tuoåi vôùi coâ daâu, nhöng laø nhöõng oâng ba taøu buïng pheä, tuoåi taùc vaøo löùa tuoåi boá hay tuoåi oâng noäi oâng ngoaïi cuûa coâ daâu, vaø thöôøng laø moät ngöôøi ñaøn oâng ñaõ goùa vôï, beänh hoaïn hay thuoäc loaïi khoâng theå tìm ñöôïc vôï ôû Ñaøi Loan.
Vaø moät khi moät coâ naøo ñaõ "may maén" hay "baát haïnh" loït ñöôïc maét naâu "chuù reå", thì chuù reå seõ boû ra khoaûng 3,000 USD. Soá tieàn ñoù ñöôïc duøng vaøo caùc chi phí: khoaûng 300 hay 400 USD bieáu gia ñình cha meï coâ gaùi; soá coøn laïi ñeå lo caùc thuû tuïc giaáy tôø xuaát caûnh, môû tieäc töø bieät gia ñình, traû tieàn thueâ phoøng cuûa dòch vuï, v.v...; coøn coâ gaùi ñoù ñöông nhieân trôû thaønh "coâ daâu", chöù khoâng coù vaán ñeà cöôùi hoûi hay xe hoa gì caû, vaø roài cuøng chuù reå "ñöôïc" hay "phaûi" xem nhöõng phim tuïc tæu, cuøng chuù reå khai maïc leã "ñoäng phoøng".
Thænh thoaûng trong soá ñoù cuõng coù moät vaøi coâ ngöôøi Coâng Giaùo; vaø töø baûn chaát moät ngöôøi con gai queâ voán hieàn laønh trong traéng, nhaát laø nhôø ñöùc tin daïy cho bieát ñaâu laø toäi, laøm gì laø loãi luaät Chuùa, maø nay phaûi rôi vaøo hoaøn caûnh vöøa ñau thöông nhuïc nhaõ vöøa voâ luaân ñoài truïy nhö theá, thì khoùc loùc xaáu hoå vaø bò löông taâm ngöôøi coù ñaïo daøy voø caén röùt, chaïy ñi tìm caùc vò Linh muïc trong xöù ñaïo keá caän xin an uûi giuùp ñôõ. Nhöng moïi söï ñaõ quaù muoän, "vaùn ñaõ ñoùng thuyeàn roài": tieàn cha meï ôû queâ ñaõ tieâu roài, vaø coøn caùc khoaûn toán keùm khaùc, ñaøo ñaâu ra ñeå traû laïi cho ngöôøi ta. Vò Linh muïc coù nhaân töø ñeán ñaâu ñi nöõa cuõng khoâng theå giuùp ñöôïc gì hôn laø giôùi thieäu göûi gaém coâ ta cho caùc vò Linh muïc khaùc ñang laøm Muïc vuï ôû Ñaøi Loan nhôø giuùp ñôõ maø thoâi.
Thaät laø ñau thöông vaø tuûi nhuïc! Khi phaûi töø giaõ ñôøi moät ngöôøi con gaùi trong traéng ñeå baét ñaàu laøm vôï, laøm meï, laøm moät ngöôøi ñaøn baø, maø khoâng heà ñöôïc sôø tôùi chieác aùo cöôùi, khoâng ñöôïc moät laàn böôùc leân xe hoa! Nhöõng coâ daâu ñoù caûm thaáy mình nhö moät boâng hoa giöõa caùnh ñoàng noäi bao la ngaøy naøo, nay boång döng bò boùp naùt bôûi baøn tay cuûa moät gaõ ñaøn oâng xa la; töông lai cuoäc ñôøi mình khoâng bieát seõ troâi daït veà ñaâu! Thaät thaân phaän cuûa caùc coâ chæ laø thaân phaän cuûa nhöõng keû "baùn thaân nuoâi gia ñình" baèng moät giaù reû maït, khoâng hôn khoâng keùm! May hay ruûi, sung söôùng hay ñau khoå, hoaøn toaøn tuøy soá phaän, ñuùng laø:
"Cuõng nhaém maét ñöa chaân,
"thöû xem con taïo xoay vaàn ñeán ñaâu!"
chöù caùc coâ khoâng coù quyeàn choïn löïa. Hoân nhaân cuûa caùc coâ khoâng do tình yeâu, nhöng laø do hoaøn caûnh soáng eùo le boù buoäc; vaø caùc coâ ñi laáy choàng khoâng do cöôùi hoûi ñuùng vôùi ñaïo lyù vaø truyeàn thoáng daân toäc, nhöng laø do mua baùn, do nhöõng con "buoân ngöôøi" thôøi ñaïi daøn döïng, thu xeáp.
Tieáp sau ñoù laø laøm giaáy thoâng haønh vaø xin chieáu khaùn sang Ñaøi Loan. Nhöng taát caû chæ laø vaán ñeà thuû tuïc, vì moïi söï ñeàu ñaõ coù ngöôøi cuûa dòch vuï phuï traùch vôùi söï baûo trôï cuûa nhöõng keû ñaày quyeàn löïc. Dó nhieân laø ai naáy ñeàu coù phaàn, ñeàu ñöôïc chia chaùc ñoàng ñeàu. Theá laø xong khaâu choïn coâ daâu vaø baét ñaàu ñôøi laøm daâu ôû xöù laï.
2. Ñôøi laøm daâu ôû xöù laï
Töø giaõ gia ñình cha meï, töø giaõ queâ höông xöù sôû ñi theo "choàng" veà xöù ngöôøi ngaøn truøng xa caùch, maø chöa heà bieát ñöôïc ngöôøi laøm choàng mình, chöa bieát ñöôïc ngöôøi ñaøn oâng maø mình trao thaân göûi phaän laø ai, tuoåi taùc tính tình ra sao, khoâng noùi ñöôïc tieáng cuûa choàng, khoâng noùi ñöôïc tieáng cuûa queâ höông choàng, v.v... thì töông lai cuûa moät ngöôøi nhö theá ra sao, chaéc ai cuõng coù theå ñoaùn tröôùc ñöôïc phaàn naøo roài.
Nhö ñaõ noùi treân, haàu nhö taát caû caùc "coâ daâu" Ñaøi Loan khi leân maùy bay theo choàng veà xöù ngöôøi chæ bieát laø mình ñaõ ñöôïc "truùng cöû" vaø gia ñình cha meï mình ñaõ nhaän ñöôïc moät soá tieàn naøo ñoù, theá thoâi. Coøn trong taát caû moïi laõnh vöïc khaùc ñeàu voâ tri, keå caû ñeán hoaøn caûnh gia ñình nhaø choàng giaøu ngheøo, söôùng khoå, gia giaùo hay thuoäc taàng lôùp voâ laïi, v.v... cuõng ñeàu muø tòt. Thaät laø moät vieäc laøm lieàu lónh, voâ yù thöùc vaø voâ traùch nhieäm, tröôùc heát laø cuûa cha meï caùc coâ daâu, tieáp ñeán laø cuûa caùc dòch vuï "buoân ngöôøi" vaø sau cuøng laø cuûa chính caùc coâ daâu. Vaø ñöông nhieân laø khoù traùnh khoûi tình traïng "hoïa voâ ñôn chí!" Trong tröôøng hôïp naøy, thaân phaän ngöôøi phuï nöõ Vieät Nam trong cuoäc chæ laø thaân phaän boït beøo:
Göûi thaân ngoïn soùng ba ñaøo,
ñaéng cay em chòu, ngoït ngaøo em vui.
Choàng em laø ñöùa queø ñui,
Em ñaønh phaûi chòu choân vuøi taám thaân!
Veà tình traïng caùc coâ daâu Vieät ôû Ñaøi Loan ñau thöông vaø eùo le theá naøo nôi ñaát khaùch queâ ngöôøi ñaõ ñöôïc Linh muïc Nguyeãn Trung Taây, SVD, dieãn taû vaø trình baøy raát ñaày ñuû trong moät baøi vieát töïa ñeà "Beân ni beân nôù: Coâng daân vaø coâ daâu Vieät Nam taïi Ñaøi Loan" (1). ÔÛ ñaây, chuùng toâi chæ xin nhaéc laïi moät vaøi hoaøn caûnh ñeå ñoäc giaõ coù theå thoâng caûm cho nhöõng maõnh ñôøi baát haïnh ñang phaûi troâi daït nôi ñaát laï xöù ngöôøi.
Theo nhö lôøi keå cuûa Linh muïc Nguyeãn Vaên Huøng ñang coâng taùc Muïc vuï taïi Ñaøi Loan vaø laø giaùm ñoác Trung Taâm Tình Thöông cuûa vaên phoøng VMWBO (Vietnamese Migrant Worker's & Brides Office) ñeå saên soùc vaø giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi Vieät Nam ñi lao ñoäng hay laáy choàng taïi Ñaøi loan, thì vaøo thôøi ñieåm thaùng 9 naêm 2005 ñaõ coù khoaûng 100,000 coâ daâu ngöôøi Vieät nam laáy choàng Taøu Ñaøi Loan. Moät soá lôùn trong hoï bò coi nhö nhöõng moùn haøng ñaét giaù trong tay boïn buoân ngöôøi voâ löông taâm truïc lôïi: "Caùc coâ bò baùn laøm noâ leä khoâng coâng, hoaëc bò eùp buoäc haønh ngheà maõi daâm cho daân baûn xöù, hoaëc bò baùn cho caùc oå ñieám ôû Thaùi Lan". Moät soá caùc coâ khaùc thì quaû thöïc ñöôïc ñem veà laøm vôï, nhöng khoâng phaûi laøm vôï cho moät mình ngöôøi ñaøn oâng ñaõ sang Vieät Nam mua coâ veà, maø laø phaûi laàn löôït laøm vôï cho taát caû nhöõng ngöôøi ñaøn oâng soáng trong gia ñình; vaø trong cuoäc soáng haøng ngaøy thì caùc coâ bò ñoái xöû nhö moät ñöùa ôû hay moät ñöùa noâ leä: phaûi thöùc khuya daäy sôùm, phaûi laøm ñuû moïi coâng vieäc phuïc dòch haàu haï cho caû gia ñình, töø khi thöùc daäy sôùm cho tôùi khi moïi ngöôøi ñaõ ñi nguû. Coù nhöõng coâ laïi ñöôïc mua veà ñeå phuïc vuï nhöõng ngöôøi beänh hoaïn taät nguyeàn trong gia ñình. Chæ coù moät soá ít thöïc söï laø laøm daâu ñuùng nghóa. Tuy nhieân, ngay caû ñoái vôùi nhöõng coâ daâu naøy, hai töø "haïnh phuùc" vaãn laø nhöõng tieáng xa laï; phaåm giaù vaø nhaân vò cuûa caùc coâ khoâng ñöôïc toân troïng; caùc coâ khoâng coù tieáng noùi trong gia ñình vaø chæ ñöôïc coi nhö sôû höõu cuûa choàng vaø cuûa caû gia ñình nhaø choàng, ai cuõng coù quyeàn sai khieán vaø baét coâ phaûi phuïc dòch. Thaät ñau ñôùn vaø nhuïc nhaõ cho ñôøi ngöôøi ñaøn baø Vieät Nam, con chaùu cuûa Baø Tröng Baø Trieäu!
Trong dòp Teát Ñinh Hôïi 2007, Ñaïi söù quaùn Vieät Nam ôû Ñaøi Baéc ñaõ toå chöùc ngaøy hoïp maët möøng Taân Xuaân vaø neâu ñích danh laø "cho nhöõng coâng nhaân lao ñoäng vaø cho caùc coâ daâu". Trong lôøi giôùi thieäu vò ñaïi dieân cuûa Ñaïi söù quaùn ñaõ ca ngôïi vaø caùm ôn soá ngoaïi teä to lôùn maø caùc coâ daâu ñaõ göûi veà nöôùc giuùp gia ñình, vaø qua ñoù ñaõ giaùn tieáp giuùp cho coâng taùc ngoaïi thöông cuûa nhaø nöôùc.
Nhöng ôû ñaây, ngöôøi ta töï hoûi laø khi phaùt bieåu nhö theá, lieäu vò ñaïi dieän cuûa Ñaïi söù quaùn Vieät Nam ôû Ñaøi Baéc coù yù thöùc ñöôïc raèng ñoàng tieàn maø caùc "coâ daâu" kieám ñöôïc vaø göûi veå queâ höông cho gia ñình cuûa hoï nhö theá ñaõ phaûi traû baèng giaù naøo khoâng?
Ñoù laø giaù maùu, giaù moà hoâi nöôùc maét cuûa hoï, vaø coøn hôn theá nöõa, ñoù laø giaù nhaân phaåm, giaù nhaân vò, giaù danh döï, giaù maïng soáng hoï! Vaâng, nhöõng ñoàng tieàn maø nhöõng "coâ daâu" chaét chiu daønh duøm ñöôïc vaø göûi veà giuùp gia ñình hoï, ñeàu öôùt ñaãm nöôùc maét cuûa söï nhuïc nhaõ, cuûa danh döï vaø cuûa phaåm giaù ngöôøi phuï nöõ cuûa hoï. Do ñoù, neáu caùc cô quan, caùc ban ngaønh lieân heä trong nöôùc khoâng yù thöùc ñöôïc ñieàu ñoù, nhaát laø khoâng coù ñöôïc söï thoâng caûm vaø traân troïng ñuû ñoái vôùi hoaøn caûnh nhöõng coâ daâu baát haïnh naøy, thì seõ gaây nôi caùc coâ caùi maëc caûm bò xuùc phaïm vaø bò lôïi duïng laàn thöù hai.
Nhöng ôû ñaây, moät caâu hoûi cô baûn ñöôïc neâu ra laø lieäu caùc nhaø chöùc traùch, caùc cô quan lieân heä trong nöôùc coù quyeàn ñöôïc phuûi tay tröôùc nhöõng hoaøn caûnh ñaày ñau thöông vaø nhuïc nhaõ naøy cuûa nhöõng ngöôøi coâng daân phaùi nöõ cuûa chuùng ta ôû Ñaøi Loan hay khoâng?
- - - - -
(1) www.nguyentrungtay.com
LM Nguyeãn Höõu Thy
10/03/2007