Meï toâi tham thuùng
xoâi reàn,
Tham con lôïn beùo,
tham tieàn Caûnh Höng.
Toâi ñaõ baûo
meï raèng ñöøng,
Meï haám meï höù,
meï böng ngay vaøo.
Baây giôø choàng
thaáp vôï cao,
Nhö ñoâi ñuõa
leänh so sao cho baèng!
(Tuïc ngöõ Ca dao Vieät
Nam)
Moãi laàn ñoïc baùo thaáy ñieàu chi khoâng ñuùng yù mình, ngöôøi ta thöôøng baûo nhau: “Tin vaøo maáy tôø baùo laøm gì” hay “nhaø baùo noùi laùo aên tieàn.” Toâi khoâng phaûi laø nhaø baùo neân chaúng coù lyù do gì ñeå noùi laùo kieám tieàn nuoâi thaân hay gia ñình vôï con. Khoâng bieát do tình côø hay soá maïng naøo dun duûi maø toâi hieän ñang soáng vaø laøm vieäc taïi Ñaøi Loan neân nhìn thaáy nhieàu ñieàu chöôùng tai gai maét nay xin ñöôïc thaønh thaät chia seû vôùi moïi ngöôøi nhöõng gì maét thaáy tai nghe cuøng vôùi nhöõng suy tö töø nhöõng gì toâi caûm nghieäm ñöôïc trong cuoäc soáng ôû Ñaøi Loan naøy.
Baùo chí haún ñaõ noùi nhieàu vieát nhieàu veà chuyeän con gaùi Vieät Nam oà aït ñoå doàn nhau ñi laáy choàng Ñaøi Loan vôùi nhöõng oan khieân oaùi oaêm cöôøi ra nöôùc maét cuûa noù. Nhöng hình nhö chaúng ai tin chaúng ai ñeå taâm vì ai cuõng nghó “chuyeän xaáu xaåy deán cho ngöôøi khaùc chöù khoâng theå xaåy ra cho toâi ñaâu?” Hay lyù luaän raèng: “Chaúng leõ ai sang laáy choàng Ñaøi Loan cuõng gaëp ñau khoå caû aø!” Theá laø chuyeän laáy choàng Ñaøi Loan boãng trôû thaønh phong traøo…chaû khaùc chi phong traøo tìm vaøng ôû tieåu bang California ôû Myõ tröôùc ñaây. Xin quí ñoäc giaû nhôù kyõ trong ñaàu laø toâi hieän ñang soáng vaø laøm vieäc thieän nguyeän taïi Ñaøi Loan naøy chöù khoâng phaûi toâi ñang ngoài ôû Vieät Nam töôûng töôïng maø vieát ra nhöõng ñieàu ñau loøng döôùi ñaây.
Theo lôøi moät anh baïn thaân cuûa toâi chuyeân lo giuùp cho caùc coâ daâu Vieät Nam ôû Ñaøi Loan naøy cho bieát hieän taïi ñaõ coù khoaûng treân döôùi 50 ngaøn coâ daâu Vieät Nam laáy choàng Ñaøi Loan. Anh coøn baøo toâi laø haøng thaùng coù khoaûng moät ngaøn coâ sang ñaây theo dieän laáy choàng. Laøm moät con tính nhaåm trong ñaàu ta seõ thaáy con soá aáy neáu nhaân cho 12 thaùng thì moät naêm seõ coù khoaûng 12 ngaøn coâ haân hoan töôi roùi nhö baét ñöôïc vaøng giaõ töø gia ñình sang laøm daâu xöù ngöôøi trong loøng oâm giaác moäng laøm giaàu ñeå giuùp dôõ gia ñình beân Vieät Nam. Neáu quí vò coù dòp sang Ñaøi Loan du lòch, neáu bieát chöõ Taàu vaø ñeå yù moät chuùt quí vò seõ thaáy caùc baûng quaûng caùo moïc ñaày treân caùc ñöôøng phoá vaø ngay caû beân caïnh caùc ñöôøng sieâu toác. Noäi dung cuûa caùc baûng quaûng caùo naøy thaät ñôn giaûn traéng trôïn vôùi haøng traéng tít lôùn: “VIEÄT NAM TAÂN NÖÔNG”. Beân döôùi laø soá ñieän thoaïi, soá fax vaø caû email nöõa… Moãi laàn nhìn thaáy caùc baûng quaûng caùo naøy (toâi nghó neân goïi noù laø baûng caûnh caùo thì ñuùng hôn vôùi caùi thöïc teá cuûa noù!) loøng toâi laïi chuøng xuoáng moät cung traàm buoàn laï luøng… Dó nhieân noãi buoàn cuûa toâi coù lyù do cuûa noù.
Toâi quen khaù nhieàu coâ daâu Vieät Nam soáng quanh thaønh phoá nôi toâi ñang ôû vaø laøm vieäc. Nhôø ñoù toâi bieát raát roõ hoaøn caûnh bi ñaùt cuûa hoï. Caùc coâ hy sinh cuoäc ñôøi cuûa mình vôùi hy voïng sang Ñaøi Loan kieám tieàn göûi veà giuùp gia ñình beân Vieät Nam. Nhöng thöïc teá bao giôø cuõng phuõ phaøng khoâng gioáng nhö mình mô mình töôûng. Xin ñöôïc ñöa ra vaøi ví duï cuï theå. ÔÛ ngay caùi chôï “choàm hoåm” ñoái dieän vôùi nhaø toâi ôû coù moät coâ daâu Vieät Nam ñöùng baùn ôû moät caùi saïp baùn rau coû. Caùi saïp aáy laø cuûa boá meï choàng cuûa coâ neân coâ chæ laøm nhö moät ngöôøi laøm möôùn. Nghe maáy coâ daâu khaùc baûo toâi laø choàng coâ thænh thoaûng vaãn ñaùnh ñaäp coâ. Moãi laàn ñi chôï mua thöùc aên tieän ñöôøng toâi cuõng hay gheù noùi daêm caâu chuyeän thaêm hoûi vôùi coâ. Moät ngaøy kia khi ñang noùi chuyeän vôùi coâ toâi thaáy da maët coâ boãng bieán saéc. Coâ lí nhí baûo toâi: “Anh ñi veà nhanh ñi, thaèng choàng em noù ñang ñeán.” Toâi voäi vaõ boû ñi trong loøng thaéc maéc mình ñöùng noùi chuyeän vôùi coâ thì coù gì maø laøm coâ phaûi sôï ñeán theá. Khoâng cöôõng ñöôïc tính toø moø, toâi ngoaùi ñaàu nhìn laïi xem töôùng taù anh chaøng ta theá naøo. Thì ra anh ta laø moät chaøng guø löng maø tuoåi ñôøi gaáp ñoâi tuoåi cuûa coâ. Khi anh ta böôùc ra khoûi chieác xe honda toâi thaáy anh ta ñöùng cao chöa ñeán vai vôï mình. Baây giôø thì toâi hieåu taïi sao coâ sôï. Baây giôø thì toâi hieåu taïi sao coâ hay bò ñaùnh ñaäp. Ngöôøi choàng vôùi maëc caûm taät nguyeàn nhö theá thì laøm sao khoâng noåi côn ghen khi thaáy coâ tieáp chuyeän töôi cöôøi vôùi nhöõng chaøng trai khaùc nhaát laø ngöôøi ñoù laïi laø ngöôøi Vieät Nam nhö toâi. Buoàn!
Coøn moät coâ khaùc soáng ôû vuøng queâ. Toâi khoâng ñöôïc taän maét nhìn thaáy coâ. Tuy nhieân nghe caùc coâ daâu khaùc keå cho toâi nghe raèng choàng coâ laø moät chaøng caâm. Tuoåi ñôøi, dó nhieân, cuõng ñaõ cao. Chuyeän anh ta caâm thì thöïc ra chaúng coù gì quan troïng laém. Nhöng khoå caùi laø caùch ñoái xöû cuûa anh ta vôùi vôï nhö laø moät con noâ leä. Haøng ngaøy coâ phaûi vaùc bình ñi xòt thuoác saâu cho luùa. Coøn anh choàng thì ruûng rænh ñaïp chieác xe ñaïp theo sau. Heã thaáy coâ noùi chuyeän vôùi baát cöù ai laø ai ta ñaùnh ngay tai choã. Ra ñeán caùnh ñoàng anh ta ngoài treân bôø nhìn vôï mình xòt thuoác saâu nhö oâng chuû nhìn ngöôøi laøm coâng hay teân noâ leä. Buoàn!
Ngay chính toâi tình côø moät hoâm phaûi can moät anh choàng khi anh ta ñaùnh vôï taïi moät quaùn aên nôi vôï anh ta laøm coâng ôû ñoù. Quaùn aên ngay caïnh nhaø toâi ôû neân toâi khoâng theå laøm ngô ñeå anh ñaùnh coâ ta ñöôïc. Laø ngöôøi Vieät Nam toâi coù caùi ñau khi thaáy ngöôøi daân mình bò haø hieáp boùc loät ñaùnh ñaäp nôi xöù ngöôøi. Nhöng toâi khoâng theå laøm chi hôn ngoaøi caùch oâm anh choàng loâi ra ngoaøi. Nhìn maët muõi coâ thaâm tím vaø moät maét bò söng huùp leân, baàm ñen. Toâi goïi ñieän thoaïi cho moät ngöôøi baïn thaân ñeán ñeå cuøng toâi ñöa coâ ñi nhaø thöông vaø sau ñoù daãn coâ ñi baùo caùo cho caûnh saùt. Phaûi ñi ñuùng ba traïm caûnh saùt môùi xong. Nhöng caûnh saùt cuõng chaúng laøm gì hôn ngoaøi vieäc goïi ñieän thoaïi veà nhaø caûnh caùo anh choàng roài thoâi. Toâi ra veà maø loøng ngaùn ngaåm loøng tróu naëng u buoàn. Coâ ta ôû nhaø toâi cho ñeán 11 giôø ñeâm thì toâi baûo coâ veà vaø daën heã coù chuyeän gì thì goïi ñieän thoaïi cho toâi. Buoàn!
Dòp heø vöøa qua toâi veà Vieät Nam thaêm gia ñình baïn beø. Nhaân ngoài ñôïi chuyeán bay toâi baét chuyeän vôùi moät coâ Vieät Nam laáy choàng Ñaøi Loan. Sau phaàn giôùi thieäu teân tuoåi queâ quaùn. Toâi hoûi nhaø choàng coâ ôû ñaâu. Nghe teân thì toâi bieát laø ôû moät queâ heûo laùnh phía nam cuûa Ñaøi Loan. Coâ baûo toâi: “Noù ba saïo vôùi em. Noù noùi seõ cho gia ñình em hai ngaøn ñoâ. Nhöng thöïc ra maù em chæ nhaän ñöôïc coù hai traêm ñoâ qua baø laøm mai moái.” Nghe chuyeän cuûa coâ toâi boãng nhôù vaøi caâu ca dao gieãu côït caùi caûnh choàng giaø vaø chuyeän tham tieàn maø gaû con cho anh choàng giaø vaøo thôøi phong kieán xa xöa. Nhöng chuyeän ñoù khoâng ngôø vaãn xaåy ra ôû thôøi ñaïi vaên minh cuûa theá kyû 21 naøy:
Gaø tô xaøo vôùi
möôùp giaø,
Vôï hai möôi moát,
choàng ñaø saùu möôi.
Ra ñöôøng, chò
gieãu, em cöôøi.
Raèng hai oâng chaùu
keát ñoâi vôï choàng.
Ñeâm naèm, töôûng
caùi goái boâng.
Giaät mình goái phaûi
raâu choàng naèm beân.
Suït suøi tuûi phaän
hôøn duyeân,
Oaùn cha, traùch meï tham
tieàn baùn con.
Coøn nhieàu laém nhöõng chuyeän thöông taâm nhö theá. Nhöng keå sao cho heát trong moät baøi baùo ngaén nguûi naøy. Toâi khoâng bi quan ñaâu. Toâi khoâng tieâu cöïc ñaâu. Caùi nhìn cuûa toâi thaúng thaén vaø thöïc teá. Vaø thöïc theá laø nhö vaäy ñoù. Nhieàu khi ch1nh cha meï, oâng baø ñaõ baùn con chaùu mình chæ vì tham vaøi ngaøn ñoàng ñoâ la. Coù moät coâ than thôû vôùi toâi: “Em sang ñaây chæ vì ngoaïi em noùi neáu em khoâng chòu laáy oâng Ñaøi Loan ñoù thì ngoaïi em seõ cheát. Theá laø em ñaønh phaûi laáy oâng ta cho ngoaïi vöøa loøng.” Chính chuùng ta, oâng baø hay cha meï ñaõ ñaåy con chaùu mình vaøo choã ñau khoå tuûi nhuïc maø khoâng bieát, vaøo choã khoå cöïc nhoïc nhaèn maø khoâng hay. Roài ôû Vieät Nam ñoâi khi laïi coøn haõnh dieän huyeânh hoang vôùi baø con laøng xoùm laø con mình cuõng laø Vieät Kieàu nhö ai! Bôûi khoâng coù coâ naøo daùm noùi leân söï thaät veà cuoäc soáng cay cöïc tuûi nhuïc ôû beân Ñaøi Loan naøy cho gia ñình beân Vieät Nam bieát. Neáu noùi ra thì cuõng chaúng ai tin. Traùi laïi coøn vieän côù laø noù khoâng muoán giuùp ñôõ gia ñình neân baøy chuyeän noùi vaäy. Vì thaáy con ngöôøi ta cuõng laáy Ñaøi Loan sao laâu laâu laïi göûi tieàn veà cho gia ñình hoaøi coøn con mình thì khoâng coù gì caû. Nhöng neáu cha meï tin lôøi noùi cuûa caùc coâ thì coøn cha meï naøo daùm nhaän nhöõng ñoàng tieàn daønh duïm baèng moà hoâi vaø nöôùc maét thoáng khoå cuûa con caùi mình göûi veà. Neân caùch hay nhaát laø im laëng caén raêng chòu ñöïng khoå ñau cay ñaéng moät mình vaø nieàm vui laø nhöõng laàn daønh duïm ñöôïc ít tieàn göûi veà cho gia ñình. Ngay toái hoâm qua coù coâ goïi ñieän thoaïi xin möôïn tieàn cuûa toâi ñeå göûi veà cho gia ñình beân Vieät Nam vì beân nhaø goïi ñieän thoaïi sang noùi laø caàn tieàn gaáp. Toâi laøm sao daùm töø choái ñaây!
Noùi theá khoâng coù nghóa laø khoâng coù nhöõng coâ gaëp ñöôïc nhöõng ngöôøi choàng ñaøng hoaøng töû teá. Nhöng con soá aáy raát nhoû chæ nhö haït caùt trong sa maïc meânh moâng. Noùi chung ñôøi soáng cuûa hoï khoâng khaùc gì moät thöù tuø loûng. Môùi ñaây khoaûng hôn moät tuaàn toâi coù hoûi moät coâ laø naêm nay coâ coù veà aên teát vôùi gia ñình beân Vieät Nam khoâng. Coâ ngheïn ngaøo traû lôøi toâi laø em muoán veà cuõng khoâng ñöôïc vì giaáy tôø tuøy thaân cuûa em bò choàng noù giöõ heát roài. Quay sang toâi hoûi coâ khaùc thì coâ cuõng traû lôøi nhö vaäy. Laøm sao toâi khoâng buoàn khi thaáy tuoåi xuaân cuûa caùc coâ bò vuøi daäp nhö vaäy. Nhöng thaät ra caùc coâ chöa töøng coù tuoåi xuaân ñeå maø bò vuøi daäp?
Toâi raát ñau loøng maø noùi thaät vaø thaúng nhöõng chuyeän naøy. Laø beân Vieät Nam thì cöù luoân nghó daãu sao gaû con sang beân Ñaøi Loan cuõng vaãn sung söôùng hôn laø beân Vieät Nam. Caùi loái suy nghó nhö theá ñaõ aên vaøo xöông vaøo tuûy neân khoâng coù caùch chi thay ñoåi ñöôïc. Maëc duø toâi bieát baùo chí tin töùc ñaõ noùi raát nhieàu nhöng vaãn khoâng coù hieäu quaû gì. Ngöôøi ta cöù bòt tai che maét khoâng daùm nhìn hay khoâng muoán nhìn söï thaät. Ñoàng tieàn laøm con ngöôøi ra muï maãm muø quaùng khoâng coøn bieát ñaâu laø thaät ñaâu laø giaû.
Caùc baäc phuï huynh haõy nghó kyõ xem ñoàng tieàn mình ñang aên ñang xöû duïng coù ñaùng vôùi caùi giaù maø con mình ñang traû khoâng? Ñoù laø maùu, laø xöông, laø moà hoâi, laø nöôùc maét laø ñau khoå cuûa nhöõng ñeâm daøi tuûi hôøn nhuïc nhaèn aâm thaàm naèm beân ngöôøi choàng maø mình khoâng heà yeâu khoâng heà thöông. Moät thaùng tröôùc ñaây toâi coù lo chuyeän haäu söï cho moät coâ daâu Vieät Nam cheát vì tai naïn xe. Khi goïi ñieän thoaïi veà cho gia ñình cuûa coâ beân Vieät Nam, meï coâ baûo toâi raèng thoâi thì con toâi, toâi ñaõ gaû baùn cho ngöôøi ta roài. Vì theá xin anh thöông löôïng sao cho toát ñeïp beân hoï ñaøng choàng cuûa noù. Baø coøn baûo toâi raèng thaät toäi nghieäp cho thaèng choàng cuûa noù baây giôø maát vôï. Toâi ngaån ngöôøi cöùng hoïng khoâng bieát traû lôøi sao? Bôûi baø coù bieát ñaâu laø chaøng con reå Ñaøi Loan yeâu quí cuûa baø laø moät thaèng khuøng. Ñaõ coù moät thôøi gian caû thaùng trôøi con baø khoâng nguû ñöôïc vì khoâng bieát luùc naøo thaèng choàng noù ñaùnh mình. Khoâng leõ toâi baûo baø laø vôùi soá tieàn baûo hieåm boài thöôøng cho caùi cheát cuûa con baø, khi laõnh ñöôïc noù seõ laïi sang Vieät Nam vaø laáy coâ khaùc baây giôø chöù noù thöông xoùt gì con baø. Nhöng coå toâi ñaéng ngaét. Toâi laëng caâm…
Boû ñieän thoaïi xuoáng toâi suy nghó moâng lung vaø chôït nhaän ra baø noùi ñuùng moät ñieåm: Laø baø ñaõ baùn con baø.
Noùi sao cho heát chuyeän buoàn naøy. Toâi xin keát luaän raèng, duø raát ñau loøng maø noùi leân söï thaät naøy, laø ña soá caùc coâ laáy phaûi nhöõng teân voâ laïi, côø baïc, röôïc cheø, nghieän ngaäp, thaát nghieäp, v.v… Coù theå noùi caùc coâ daâu Vieät Nam ôû Ñaøi Loan trôû thaønh moät thöù noâ leä môùi cuûa thôøi ñaïi vaên minh naøy. Thöù nhaát laø hoï trôû neân keû haàu ngöôøi haï, con sen caùi ôû trong nhaø maø khoâng ñöôïc traû tieàn löông. Thöù hai laø hoï giuùp thaèng choàng voâ laïi coù con noái doõi. Thöù ba laø hoï trôû thaønh moät coâng cuï ñeå thoûa maõn sinh lyù cho choàng.
Vieát baøi naøy toâi chæ coù moät muïc ñích duy nhaát laø muoán thöùc tænh löông taâm cuûa nhöõng baäc laøm cha meï coù traùch nhieäm hôn trong vaán ñeà döïng vôï gaû choàng cho con caùi mình. Con caùi mình laø con ngöôøi coù nhaân phaåm cao quí chöù khoâng phaûi laø moät vaät ñeå mình ñoåi chaùc rao baùn ñeå mong coù vaøi ngaøn ñoâ la ñeå ñôøi mình coù tí sung söôùng. Moät thöù sung söôùng giaû taïo, choùng qua vaø baát nhaãn. Ñöøng nheï daï nghe nhöõng lôøi duï ngoït cuûa boïn mai moái. Hoï soáng treân söï ñau khoå tuûi nhuïc cuûa con caùi mình. Hoï chæ bieát coù ñoàng tieàn coøn thì soáng cheát maëc bay. Cuoäc ñôøi voán vaãn theá! Haõy nhôù raèng khoâng moät nôi naøo ôû treân traàn gian naøy laø thieân ñaøng caû. Thieân ñaøng laø chính nôi mình ñang ôû vaø neáu noù chöa laø thieân ñaøng thì mình phaûi coù boån phaän bieán noù thaønh thieân ñaøng.
Taiwan thaùng 12 naêm 2000
Nguyeãn Hoaøi Höông