Khoùc thöông

cho nhöõng ngöôøi con cuûa Meï Vieät Nam

cheát oan nghieät taïi Ñaøi Loan

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

Khoùc thöông cho nhöõng ngöôøi con cuûa Meï Vieät Nam cheát oan nghieät taïi Ñaøi Loan.

(Ñaøi Loan 29/04/2005) - Theo baùo caùo cuûa Chính Phuû Ñaøi Loan, hieän nay coù khoaûng treân 80,000 coâ daâu Vieät Nam laáy choàng Ñaøi Loan; treân 40,000 coâng nhaân Vieät Nam ñöôïc xuaát khaåu laøm vieäc lao ñoäng taïi caùc coâng ty, cô xöôûng, nhaø maùy; vaø treân 60,000 ngöôøi Vieät Nam laøm giuùp vieäc trong caùc gia ñình hay trong caùc vieän döôõng laõo taïi Ñaøi Loan.

Trong soá hôn 180,000 ngöôøi Vieät Nam, lao ñoäng, giuùp vieäc nhaø hay laøm coâ daâu taïi Ñaøi Loan, ñaõ coù khoâng ít nhöõng tröôøng hôïp vì tai naïn naøy hay tai naïn noï hoaëc beänh taät, v.v... vaø ñaõ qua ñôøi. Nhö nhöõng coâ daâu Vieät Nam vì uaát öùc, vì chòu heát noåi nhöõng noãi khoå nhuïc, ñaõ oâm con ngoài beân xe moâtoâ, ñoå xaêng vaøo ngöôøi vaø chaâm löûa töï töû; hoaëc coù nhöõng coâ daâu cuøng vôùi con uoáng thuoác saâu, hay nhaûy laàu töï töû, v.v... Nhöõng tröôøng hôïp naøy ñaõ ñöôïc keå laïi töø laâu trong nhöõng baøi tröôùc ñaây. Trong baøi vieát naøy chæ xin keå laïi moät vaøi tröôøng hôïp khaùc, ñaùng thöông taâm vaø ñaày oan nghieät.

1) Nguyeãn Thò Nhung, sinh ngaøy 4 thaùng 11 naêm 1980 taïi Thaùi Nguyeân, Vieät Nam. Cuoái naêm 2004, qua Ñaøi Loan laøm vieäc theo hôïp ñoàng lao ñoäng xuaát khaåu. Laøm vieäc ñöôïc 2 thaùng, vì löông haøng thaùng ñeàu bò Moâi Giôùi Ñaøi Loan vaø Vieät Nam tröø gaàn heát. Tính ñi tính laïi, cöù theá naøy, laøm suoát 12 thaùng cuõng chaúng ñöôïc bao nhieâu tieàn. Hôn nöõa, ñeå coù ñöôïc moät hôïp ñoàng ñi lao ñoäng xuaát khaåu, coâ ñaõ möôïn tieàn ñeå ñoùng cho Moâi Giôùi Vieät Nam hôn 4,000 Myõ Kim. Coâ ñaønh lieàu troán khoûi nôi ñang laøm vieäc theo hôïp ñoàng vaø ñi laøm vieäc "chui" taïi moät coâng xöôûng khaùc ôû Yangmey (taïi Ñaøi Loan, coâng nhaân nöôùc ngoaøi chæ ñöôïc pheùp laøm vieäc ôû trong coâng xöôûng ñaõ kyù hôïp ñoàng lao ñoäng, laøm vieäc ôû nhöõng nôi khaùc ngoaøi hôïp ñoàng ñöôïc goïi laø laøm vieäc "chui", baát hôïp phaùp, seõ bò truïc xuaát veà Vieät Nam neáu bò baét). Chieàu ngaøy 13/03/2005, sau khi ñi laøm veà, taém röûa, vaø chuaån bò aên côm. Vöøa ngoài vaøo maâm côm, chöa kòp caàm ñuõa, thì nghe tieáng caûnh saùt Ñaøi Loan ñaäp cöûa. Vì khoâng muoán bò baét vaø bò truïc xuaát veà Vieät Nam, Nguyeãn Thò Nhung cuøng vôùi 12 coâ gaùi Vieät Nam khaùc cuøng soáng trong caên nhaø troï naøy, voäi vaøng treøo ra cöûa soå, vaø ngoài naáp ôû ban coâng ngoaøi cöûa soå. Caûnh saùt Ñaøi Loan, baát chaáp söï nguy hieåm cuûa 13 coâ gaùi ñang ngoài troán treân moät ban coâng nhoû ôû cöûa soå laàu 6, nhöõng caûnh saùt naøy cuõng chaúng coù moät tôø giaáy leänh toøa naøo ñeå tôùi soaùt nhaø caû. Moät söï khoâng may ñaõ xaûy ra, trong luùc caûnh saùt chuaån bò baét caùc coâ ñeå truïc xuaát veà Vieät Nam, thì Nguyeãn Thò Nhung ñaõ bò teù töø ban coâng cöûa soå laàu 6 rôi xuoáng ñaát. Taám thaân lieãu yeáu ñaøo tô cuûa coâ ñöôïc ñöa vaøo caáp cöùu taïi nhaø thöông, nhöng voâ ích, coâ ñaõ qua ñôøi caùch oan nghieät.

2) Ñoã Thò Toan, sinh naêm 1971, taïi Nam Ñònh, Vieät Nam. Ñaàu naêm 2005, coâ ñöôïc moâi giôùi ñöa qua Ñaøi Loan ñeå laøm vieäc theo hôïp ñoàng lao ñoäng xuaát khaåu. Vì khoâng muoán haøng thaùng cöù bò moâi giôùi tröø heát vaøo tieàn löông, laøm vieäc khoå nhoïc maø chaúng laõnh ñöôïc bao nhieâu tieàn. Coâ ñaõ troán ra ngoaøi vaø laøm vieäc "chui" ngoaøi hôïp ñoàng taïi moät coâng xöôûng khaùc ôû Taân Truùc (Hsinchu). Laøm vieäc ñöôïc moät thôøi gian, nghe lôøi khuyeân cuûa choàng, ngaøy 16/12/2004, coâ tôùi ty caûnh saùt trình dieän ñeå ñöôïc truïc xuaát veà Vieät Nam. Trong luùc chôø giaáy thoâng haønh, ñoùng tieàn phaït, vaø laøm thuû tuïc veà Vieät Nam, coâ ñöôïc caûnh saùt nhoát ôû trong phoøng taïm giam beân trong ty caûnh saùt. Ngaøy hoâm ñoù ty caûnh saùt xaûy ra hoûa hoaïn. Vì coâ bò nhoát trong phoøng neân khoâng theå chaïy thoaùt ñöôïc. Khi ngoïn löûa ñöôïc daäp taét, thì coâ ñaõ bò ngaát xæu vì ngoäp quaù nhieàu khoùi. Coâ naèm baát tænh ôû nhaø thöông ñöôïc hôn moät tuaàn thì qua ñôøi.

3) Leâ Höõu Thaéng (hay coøn goïi laø A. Ñöùc), sinh ngaøy 3 thaùng 6 naêm 1974 taïi Haø Tónh, Vieät Nam. Ñaõ toán maát raát nhieàu tieàn môùi qua ñöôïc laøm vieäc lao ñoäng xuaát khaåu taïi Ñaøi Loan. Cuõng nhö bao nhieâu tröôøng hôïp khaùc, khoâng chòu noåi vôùi söï khaáu tröø tieàn löông cuûa caùc moâi giôùi Vieät Nam vaø Ñaøi Loan. Thaéng (A. Ñöùc) ñaõ troán ra ngoaøi laøm vieäc "chui" ngoaøi hôïp ñoàng. Coâng vieäc laøm haèng ngaøy cuûa Thaéng laø phuï giuùp thôï hoà cho moät coâng trình xaây döïng taïi Ñaøi Trung (Taichung). Theo lôøi khai cuûa caùc baïn cuûa Thaéng, ngaøy 8/04/2005, Thaéng bò teù töø laàu 5 taïi moät toøa nhaø ñang xaây caát. Chuû thaàu laø ngöôøi möôùn Thaéng laøm vieäc baát hôïp phaùp neân khoâng daùm ñöa Thaéng ñi nhaø thöông. Vì khoâng ñöôïc caáp cöùu ñaøng hoaøng, Thaéng ñaõ qua ñôøi. Chuû nhaø thaàu laïi khoâng muoán lieân luïy ñeán mình, beøn mang töû thi cuûa Thaéng ñaët naèm treân maõnh ñaát thuoäc moät coâng trình xaây döïng khaùc. Khi caûnh saùt ñeán hieän tröôøng, nhöõng ngöôøi traùch nhieäm baùo caùo raèng coù leõ Thaéng uoáng röôïu say vaø teù laàu cheát. Nhöng sau cuoäc ñieàu tra, Caûnh saùt thaáy roõ laø, nôi phaùt hieän töû thi cuûa Thaéng khoâng phaûi laø hieän tröôøng xaûy ra baûn aùn, vì treân coå cuûa Thaéng coù veát thöông chaûy maùu, nhöng treân maët ñaát khoâng coù veát maùu. Tìm hieåu theâm nöõa, caûnh saùt môùi bieát roõ söï thaät laø nhaø thaàu vì muoán troán traùch nhieäm neân di chuyeån thi haøi cuûa Thaéng ñeán moät ñòa ñieåm khaùc ñeå troán traùnh traùch nhieäm.

4) Phaïm Ngoïc Höng, sinh naêm 1977 taïi Thaùi Bình, Vieät Nam. Sau khi hoaøn thaønh nghóa vuï quaân söï, veà laïi ñòa phöông. Ñöùng tröôùc khoù khaên veà kinh teá, voán lieáng chaúng coù, chæ troâng mong vaøo 1 saøo ruoäng cuûa gia ñình, khoâng ñuû ñeå laøm aên. Höng theo baïn beø tìm ñeán Moâi Giôùi Vieät Nam ôû Vuõ Hoäi, ñaêng kyù ñi lao ñoäng xuaát khaåu ôû Ñaøi Loan. Sau 6 thaùng hoïc tieáng Trung Hoa vaø kieåm tra tay ngheà, Höng ñoùng tieàn coïc 3,000 Myõ Kim cho Moâi Giôùi Vieät Nam, nhöng chôø moät naêm sau vaãn chöa coù hôïp ñoàng ñi lao ñoäng. Maõi ñeán ngaøy 31/09/2003, Höng ñöôïc thoâng baùo laø ñaõ ñöôïc nhaän ñi lao ñoäng xuaát khaåu ôû Ñaøi Loan. Nhöng Moâi Giôùi Vieät Nam laïi baét Höng phaûi ñoùng theâm 1,800 Myõ Kim nöõa môùi ñöôïc ñi. Ñeán Ñaøi Loan, Höng ñöôïc ñöa tôùi laøm vieäc taïi moät xöôûng seû ñaù. Nhöõng taûng ñaù ñöôïc seû ra baùn ñöôïc raát nhieàu tieàn, nhöng Höng laõnh tieàn löông cuõng chaúng ñöôïc bao nhieâu. Laïi coøn bò Moâi Giôùi khaáu tröø gaàn heát. Chòu heát noåi vôùi coâng vieäc seû ñaù quaù vaát vaõ, laïi chaúng ñöôïc bao nhieâu tieàn, Höng ñaõ troán ra ngoaøi laøm vieäc "chui" ngoaøi hôïp ñoàng cho moät coâng xöôûng khaùc ôû Hoa Lieân (Hualien). Ñieàu khoâng may, ngaøy 25/09/2004, Höng laïi gaëp tai naïn luùc laøm vieäc, vaø bò meâ man baát tænh. Naèm meâ man taïi beänh vieän hôn 1 thaùng, Cha Nguyeãn Vaên Huøng giuùp gia ñình cuûa Höng laøm giaáy tôø ñeå qua thaêm nuoâi Höng taïi Ñaøi Loan. Thaáy khoâng coøn hy voïng cöùu chöõa, gia ñình cuûa Höng ñöa Höng veà Vieät Nam, vaø sau ñoù Höng ñaõ qua ñôøi ôû Vieät Nam.

5) Nguyeãn Thò Chieán, sinh naêm 1980 taïi Ngheä An, Vieät Nam. Qua Ñaøi Loan giuùp vieäc nhaø cho moät gia ñình Ñaøi Loan ôû Taân Truùc (Hsinchu). Söï vieäc gì ñaõ xaûy ra, caûnh saùt ñang trong thôøi gian ñieàu tra. Ngaøy 22/04/2005, khi chuùng toâi ñöôïc tin vaø ñeán beänh vieän thaêm coâ, thì thaáy roõ, treân thaân theå cuûa coâ coù 5 veát dao ñaâm thaät saâu. Coâ ñang naèm baát tænh, neân chaúng ai bieát ñöôïc söï vieäc gì ñaõ xaûy ra. Chuû nhaø, nôi coâ ñang laøm giuùp vieäc, thì khai raèng, coâ ta töï ñaâm vaøo mình vì coâ muoán töï töû. Khoâng bieát coù ai coù theå tin ñöôïc vaøo lôøi khai cuûa chuû nhaø khoâng. Moät coâ gaùi yeáu ôùt laøm sao ñuû söùc töï ñaâm vaøo mình 5 veát dao thaät saâu nhö theá. Cho ñeán ngaøy hoâm nay (29/04/2005) coâ ñang naèm meâ man baát tænh taïi nhaø thöông.

Ñieàu oan nghieät laø nhöõng coâng nhaân naøy bò tai naïn vaø bò cheát trong thôøi gian laøm vieäc "chui" ngoaøi hôïp ñoàng, bôûi vaäy hoï khoâng coù baûo hieåm lao ñoäng taïi Ñaøi Loan. Cho ñeán nay, vaán ñeà raéc roái laø hoï vaãn khoâng coù ñöôïc khoaûn tieàn naøo ñeå traû nhöõng chi phí caáp cöùu ôû nhaø thöông, chi phí hoûa taùng khi qua ñôøi vaø nhieàu vaán ñeà khaùc nöõa. Caùc luaät sö cuûa nhöõng vaên phoøng phuïc vuï cho coâng nhaân Vieät Nam cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñaøi Loan ñang nhieät tình tranh ñaáu giuùp ñôõ ñeå ñoøi hoûi. Tuy nhieân, Boä Lao Ñoäng Ñaøi Loan noùi raèng, khi kyù hôïp ñoàng vôùi Nhaø Nöôùc Vieät Nam, Nhaø Nöôùc Vieät Nam ñaõ kyù raèng, Nhaø Nöôùc Vieät Nam seõ chòu traùch nhieäm cho nhöõng chi phí veà y teá cho nhöõng coâng nhaân Vieät Nam ñaõ rôøi khoûi nôi laøm vieäc theo hôïp ñoàng vaø boû ñi laøm vieäc "chui" ôû nhöõng nôi khaùc ngoaøi hôïp ñoàng. Phía Vaên Phoøng Nhaø Nöôùc Vieät Nam laïi trao traùch nhieäm naøy cho Moâi Giôùi Vieät Nam vaø ra leänh raèng "caùc anh phaûi giaûi quyeát nhöõng söï vieäc naøy". Nhöng Vaên Phoøng Moâi Giôùi Vieät Nam laïi lieân laïc vôùi caùc gia ñình cha meï cuûa caùc naïn nhaân vaø ra leänh raèng, "quyù vò phaûi nhanh choùng trao gaáp cho chuùng toâi soá tieàn laø... ñeå thanh toaùn chi phí nhaø thöông cho con caùi cuûa quyù vò ñang gaëp tai naïn. Chuùng toâi chæ giuùp cho quyù vò theo vaán ñeà tình caûm. Vì theo nguyeân taéc, con caùi cuûa quyù vò ñaõ rôøi khoûi nôi laøm vieäc theo hôïp ñoàng, neân chuùng toâi khoâng coøn traùch nhieäm nöõa". Ñieån hình nhö tröôøng hôïp cuûa anh Nguyeãn Ngoïc Höng, Moâi Giôùi Vieät Nam ñaõ ñoøi hoûi gia ñình boá meï cuûa anh Höng phaûi traû cho Moâi Giôùi moät soá tieàn raát laø cao cho nhöõng chi phí veà y teá, ngay caû khi Nhaø Thöông Tsu-Chi cuûa Giaùo Hoäi Phaät Giaùo Ñaøi Loan ñaõ vì thöông taâm khoâng laáy moät ñoàng naøo trong vieäc caáp cöùu cho anh Nguyeãn Ngoïc Höng caû. Maëc daàu caùc Coâng Nhaân Vieät Nam tröôùc khi ñi lao ñoäng xuaát khaåu ñeàu ñaõ ñoùng tieàn baûo hieåm lao ñoäng cho moâi giôùi Vieät Nam. Nhöng khoâng bieát soá tieàn naøy coù ñöôïc duøng ñeå mua baûo hieåm hay khoâng, hay ñaõ thaát thoaùt vaøo tuùi cuûa ai roài.

Treân ñaây laø moät vaøi hoaøn caûnh oan nghieät cuûa nhöõng ngöôøi con cuûa meï Vieät Nam ñang gaëp phaûi ôû Ñaøi Loan. Coøn raát nhieàu nhöõng tröôøng hôïp khaùc nöõa maø khoâng tieän keå heát ra nôi ñaây. Nhö nhöõng tröôøng hôïp cuûa nhöõng thuyeàn nhaân Vieät Nam laøm vieäc ñaùnh caù theo hôïp ñoàng xuaát khaåu treân caùc thuyeàn ñaùnh caù cuûa ngöôøi Ñaøi Loan. Nhieàu luùc giöõa trôøi giaù laïnh reùt buoát cuûa muøa ñoâng, caùc chuû thuyeàn baét buoäc caùc thuyeàn nhaân Vieät Nam phaûi laën xuoáng bieån ñeå gôõ löôùi khi löôùi bò maéc keït. Neáu caùc thuyeàn nhaân sôï laïnh chöa daùm xuoáng thì bò ñaùnh ñaäp vaø bò xoâ xuoáng bieån. Ñaõ coù nhieàu thuyeàn nhaân laën xuoáng gôõ löôùi vaø khoâng thaáy trôû leân. Maõi cho ñeán khi xaùc noåi leân bôø môùi bieát raèng caùc anh ñaõ cheát vì laïnh coùng döôùi loøng bieån.

Meï Vieät Nam ôi, caùc con caùi cuûa meï phaûi chòu nhöõng hoaøn caûnh oan nghieät naøy cho ñeán bao giôø môùi heát. Nguyeän xin Trôøi Cao luoân ñoå traøn ôn bình an cho nhöõng ngöôøi con cuûa Meï Vieät Nam, xin ban cho hoï luoân ñöôïc khoûe maïnh vaø an toaøn ñang khi phaûi laøm vieäc khoå cöïc ôû Ñaøi Loan ñeå kieám tieàn nuoâi cha meï vaø nuoâi gia ñình con caùi ôû Vieät Nam.

Ñaøi Loan, ngaøy 29/04/2005

Rev. Joseph Tröông

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page