Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home PageTöï Ñieån Thaàn Hoïc Tín Lyù Anh Vieät ra ñôøi ñaùnh daáu moät böôùc hôïp taùc cuûa anh em Tu Só Vieät Nam ôû Ñaøi Loan vaø noùi leân taâm tình khieâm nhöôïng muoán ñoùng goùp moät coâng vieäc nhoû beù ñoái vôùi Giaùo Hoäi Meï, cuõng nhö toû tình lieân ñôùi ñoái vôùi anh em Coâng Giaùo Vieät Nam ôû haûi ngoaïi.
Tình traïng xaõ hoäi bieán chuyeån nhanh choùng, caùc neàn vaên hoùa tieáp caän vôùi nhau, hình thaønh nhöõng hieän töôïng lieân vaên hoùa. Ngoân ngöõ cuõng theo nhòp ñoù bieán hoùa theo nhu caàu thôøi ñaïi. Ngoân ngöõ Vieät Nam moät ñaøng hieän ñaïi hoùa ñeå dieãn ñaït caùc traøo löu tö töôûng môùi ñang chen chuùc nhau hình thaønh moät giai ñoaïn vaên hoùa môùi, ñaøng khaùc coá gaéng huùt laïi nguoàn tinh khí truyeàn thoáng ñeå vöôn cao maø khoâng sôï baät reã, phaùt trieån maø khoâng bò ñoàng hoùa. Trong maïch soáng daân toäc naày, nhoùm phieân dòch choïn cuoán Thaàn Hoïc Tín Lyù Anh Hoa cuûa phaân khoa Thaàn Hoïc Phuï Nhaân, Ñaøi Loan, laøm goác ñeå tham khaûo. Nhö vaäy, nhoùm phieân dòch yù thöùc raèng nhöõng haïn töø maø thaàn hoïc Hoa ngöõ ñang duøng ôû Ñaøi Loan khoâng theå coi laø "tieâu chuaån", nhöng chæ laø ñeå tham khaûo, hy voïng coù theå laøm giaøu theâm kho taøng ngöõ vöïng thaàn hoïc Vieät Nam phaàn naøo chaêng. Vì theá, cuoán töï ñieån nhoû naày khoâng coù tham voïng thoûa maûn nhu caàu cuûa nhöõng ai muoán ñi tìm "moät" haïn töø duy nhaát vaø chính xaùc nhaát ñeå dòch moät quan nieäm thaàn hoïc Anh Vaên. Chính nhöõng ngöõ vöïng maø thaàn hoïc Trung Hoa lieät keâ ôû ñaây cuõng ñang ñöôïc ñaøo thaûi ñeå tinh teá hoùa. Neáu cuoán töï ñieån nhoû naày coù theå giuùp caùc sinh vieân thaàn hoïc vöôït qua phaàn naøo nhöõng khoù khaên trong luùc hoïc taäp ban ñaàu vaø nhaát laø trong luùc tham khaûo thaàn hoïc Anh Ngöõ, thì ñoù ñaõ ñaït ñöôc nguyeän voïng caên baûn cuûa nhoùm phieân dòch roài. Nhö ñeà saùch ñaõ neâu roõ, cuoán töï ñieån naøy chuû yeáu giôùi haïn trong phaïm vi Thaàn Hoïc Tín Lyù hay coù lieân quan tôùi thaàn hoïc heä thoáng, neân nhöõng ngöõ vöïng chuyeân duøng cuûa nhöõng moân thaàn hoïc khaùc nhö Thaùnh Kinh, Giaùo Luaät... khoâng theå lieät keâ ñöôïc. Daàu vaäy vaïch ñònh giôùi haïn roõ raøng khoâng phaûi laø vieäc deã.
Moät soá nhöõng danh töø thaàn hoïc nhö Hermeuneutic, Inculturation, Liberation theology... môùi thoâng duïng trong nhöõng naêm gaàn ñaây, ngay ñoái vôùi giôùi thaàn hoïc trung Hoa, laøm sao tìm chöõ dòch cho chuaån, cuõng trôû thaønh moät vaán ñeà khoâng deã khaéc phuïc. Tæ duï haïn töø Hermeuneutic sau thôøi gian tranh caõi duøng chöõ giaûi thích hay chuù giaûi..., baây giôø ña soá ñeàu ñoàng yù duøng moät chöõ gheùp môùi (goàm chöû "ngoân" vaø chöû "toaøn", ñoïc laø "thuyeân") ñeå noùi neân haønh ñoäng duøng ngoân lyù ñeå giaûi nghóa toaøn phaàn. Theo thieån nghó chuùng toâi, Vieät ngöõ coù theå duøng hai chöõ ñaõ coù saün laø "thoâng ngoân" vaø "dieãn dòch" gheùp thaønh chöõ "thoâng dieãn". Thoâng dieãn khoâng nhöõng ñaït yù "thuyeân nghóa" cuûa Trung Vaên, maø coøn loät ñöôïc yù cuûa nguyeân töï Hy Laïp Hermeuneutic: noùi leân vieäc Herms ñaõ laøm laø duøng ngoân töø thích hôïp ñeå truyeàn thoâng söù ñieäp cuûa thaàn linh cho con ngöôøi, töùc laø vöøa laøm thoâng ngoân vöøa dieãn dòch cho thính giaû thaáu trieät haøm yù saâu xa. Vì vaäy, khi dòch chöõ Hermeuneutic, sau chöõ "giaûi thích hoïc", "khoa chuù giaûi", chuùng toâi coøn theâm chöõ môùi "khoa thoâng dieãn".
Ngoaøi ra, ngöõ vöïng duøng trong Trung Vaên coù tính caùch ñaïi keát hôn, lyù do deã hieåu, vì ôû Ñaøi Loan caùc toân giaùo ñua nhau phaùt trieån, vaán ñeà ñoái thoaïi toân giaùo ñöôïc coi laø moät troïng traùch cuûa Giaùo Hoäi ñòa phöông. Hôn nöõa, ngay trong Kitoâ Giaùo, Thieân Chuùa Giaùo cuõng chæ chieám moät daân soá nhoû. Vì vaäy, nhö chöõ anima ñöôïc nhieàu toân giaùo ôû ñaây duøng neân dòch laø linh hoàn, hoàn phaùch, tinh linh, tinh thaàn, vong linh, hoàn linh. Hoaëc chöõ God laø chöõ ñaõ gaây bao nhieâu tranh luaän trong quaù khöù, ñaõ dòch bao goàm nhöõng quan nieäm maø vaên hoùa Trung hoa ñaõ duøng ñeå chæ Ñaáng Toái Cao: "Thaàn", "Thieân Chuùa", "Thöôïng Ñeá", "Thieân", "Thieân Ñeá". Hay chöõ Anglican ngoaøi nghóa laø tín ñoà Anh Giaùo, coøn ñöôïc dòch laø tín ñoà Thaùnh Coâng Hoäi ñeå chæ tín ñoà giaùo phaùi naøy ôû ngoaøi nöôùc Anh. Hieåu nhö theá, cuoán töï ñieån nhoû naøy khoâng khoûi bò maïch soáng nguyeân vaên haïn cheá phaàn naøo, nhöng cuõng chính vì theá giuùp chuùng ta hieåu theâm tình traïng cuï theå cuûa moät giaùo hoäi truyeàn giaùo ñang noã löïc thöïc hieän tinh thaàn "ñaïi keát" maø Coâng Ñoàng Vaticanoâ ñaõ vaø ñang thoâi thuùc. Cuoái cuøng, cuoán töï ñieån naày ñöôïc coi nhö cuoán "thuû baûn" cho sinh vieân thaàn hoïc, neân chuù thích ghi laïi nhöõng döï kieän lòch söû caên baûn, ñeå giuùp caùc sinh vieân coù nhöõng yù nieäm khaùi quaùt, nhaát laø trong tröôøng hôïp khoù kieám ra nhöõng saùch nghieân cöùu caên baûn nhö Vieät Nam.
Chuùng toâi xin ghi ôn ban bieân taäp phaân khoa thaàn hoïc Phuï Nhaân ñaõ taïo ñieàu kieän deã daõi ñeå chuùng toâi phieân dòch cuoán Töï Ñieån Tín Lyù Thaàn Hoïc Anh-Hoa cuõng nhö nhaø xuaát baûn Quang Khaûi ñaõ ñoàng yù ñeå chuùng toâi xuaát baûn.
Thay maët Nhoùm Phieân Dòch
L.M. Giuse Vuõ Kim Chính, SJ.
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page