Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Hieán Cheá Tín Lyù
Veà Maïc Khaûi Cuûa Thieân Chuùa
Dei Verbum
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông IV
Cöïu Öôùc
14. Lòch söû cöùu ñoä trong caùc saùch Cöïu Öôùc. Thieân Chuùa chí aùi, khi aân caàn truø lieäu vaø chuaån bò vieäc cöùu ñoä toaøn theå nhaân loaïi theo moät keá hoaïch laï luøng, Ngaøi ñaõ tuyeån choïn moät daân toäc ñeå uûy thaùc nhöõng lôøi öôùc heïn. Thöïc vaäy, sau khi kyù giao öôùc vôùi Abraham (x. Stk 15,18) vaø vôùi daân Israel qua Moâisen (x. Xac 24,8) Ngaøi ñaõ duøng lôøi noùi, vieäc laøm maïc khaûi cho daân Ngaøi ñaõ choïn ñeå hoï bieát Ngaøi laø Thieân Chuùa ñoäc nhaát, chaân thaät vaø haèng soáng, ñeå Israel nghieäm thaáy ñaâu laø ñöôøng loái Thieân Chuùa ñoái xöû vôùi loaøi ngöôøi, vaø ñeå nhôø chính Ngaøi phaùn daïy qua mieäng caùc Tieân Tri, ngaøy qua ngaøy, hoï thaáu hieåu caùc ñöôøng loái aáy caùch saâu ñaäm vaø roõ raøng hôn, ñeå roài ñem phoå bieán roäng raõi nôi caùc daân toäc (x. Tv 21,28-29; 95,1-3; Is 2,1-4; Gier 3,17). Vì vaäy chöông trình cöùu ñoä ñöôïc caùc thaùnh söû tieân baùo, thuaät laïi vaø giaûi thích trong caùc saùch Cöïu Öôùc nhö laø lôøi noùi chaân thaät cuûa Chuùa. Bôûi vaäy caùc saùch ñöôïc Thieân Chuùa linh öùng naøy luoân coù moät giaù trò vónh vieãn: “vì nhöõng gì ñaõ ñöôïc ghi cheùp laø ñeå daïy doã chuùng ta, haàu chuùng ta ñöôïc hy voïng nhôø söï kieân nhaãn vaø nhôø söï uûi an cuûa Thaùnh Kinh.” (Rm 15,4) 34*.
15. Taàm quan troïng cuûa Cöïu Öôùc ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu. Lyù do söï hieän höõu cuûa chöông trình cöùu roãi thôøi Cöïu Öôùc, laø ñeå chuaån bò vaø tieân baùo ngaøy xuaát hieän cuûa Chuùa Kitoâ, Ñaáng Cöùu Chuoäc muoân loaøi (x. Lc 24,44; Gio 5,39; 1P 1,10) vaø ngaøy khai nguyeân nöôùc Thieân Sai, ñoàng thôøi bieåu thò caùc bieán coá aáy döôùi nhieàu khuoân maãu khaùc nhau (x. 1Cor 10,11). Thích öùng vôùi hoaøn caûnh nhaân loaïi soáng tröôùc thôøi cöùu ñoä do Chuùa Kitoâ thieát laäp, caùc saùch Cöïu Öôùc trình baøy cho moïi ngöôøi bieát Thieân Chuùa laø ai vaø con ngöôøi laø ai, ñoàng thôøi trình baøy Thieân Chuùa coâng bình vaø nhaân töø ñoái xöû vôùi loaøi ngöôøi nhö theá naøo, tuy coù nhieàu khuyeát ñieåm vaø taïm bôï, nhöng caùc saùch aáy minh chöùng khoa sö phaïm ñích thöïc cuûa Thieân Chuùa 1. Do ñoù, caùc Kitoâ höõu phaûi thaønh kính ñoùn nhaän caùc saùch naøy, vì chuùng dieãn taû moät caûm thöùc saâu saéc veà Thieân Chuùa, taøng tröõ nhöõng lôøi giaùo huaán cao sieâu veà Ngaøi, nhöõng tö töôûng khoân ngoan vaø höõu ích veà ñôøi soáng con ngöôøi, nhöõng kho taøng kinh nghieäm tuyeät dieäu, vaø sau cuøng aån chöùa maàu nhieäm cöùu roãi chuùng ta. 35*
16. Söï thoáng nhaát giöõa Cöïu vaø Taân Öôùc. Bôûi theá, Thieân Chuùa Ñaáng linh öùng vaø laø taùc giaû caùc saùch Cöïu Öôùc cuõng nhö Taân Öôùc, ñaõ khoân ngoan saép xeáp cho Taân Öôùc ñöôïc tieàm aån trong Cöïu Öôùc, vaø Cöïu Öôùc trôû neân saùng toû trong Taân Öôùc 2. Thöïc vaäy, duø Ñöùc Kitoâ thieát laäp Giao Öôùc Môùi trong maùu Ngaøi (x. Lc 22,20; 1Cor 11,25), nhöng caùc saùch Cöïu Öôùc vaãn ñöôïc xöû duïng troïn veïn trong söù ñieäp Phuùc AÂm 3, ñaït ñöôïc vaø baøy toû ñaày ñuû yù nghóa trong Taân Öôùc (x. Mt 5,17; Lc 24,27; Rm 16,25-26; 2Cor 3,14-16). Ngöôïc laïi Taân Öôùc cuõng ñöôïc saùng toû vaø giaûi thích nhôø Cöïu Öôùc. 36*
Chuù Thích:
34* Soá naøy baøn veà lòch söû cöùu ñoä trong Cöïu Öôùc, xeùt nhö laø cuoán saùch vaø nhö laø keá hoaïch cöùu roãi. Thieân Chuùa ñaõ phaùn baèng nhöõng bieán coá trong lòch söû daân Do Thaùi vaø do caùc tieân tri (nghóa roäng): ñaõ coù Lôøi Chuùa tröôùc khi coù saùch, nhöng baây giôø Lôøi Chuùa ñöôïc toàn tröõ trong saùch. Neân löu yù tôùi yù höôùng cuûa vieäc tuyeån choïn daân Do Thaùi: phoå quaùt tính cuûa ôn cöùu ñoä. Cöïu Öôùc goàm nhieàu giai ñoaïn: giai ñoaïn caùc toå phuï ñaùnh daáu baèng lôøi höùa, giai ñoaïn Moâisen thieát laäp daân Chuùa trong Giao Öôùc, giai ñoaïn tieân tri trong ñoù Maïc Khaûi ñöôïc khai trieån. (Trôû laïi ñaàu trang)
1 Pioâ XI, Tñ. Mit brennender Sorge, 14-3-1937: AAS 29 (1937), trg 151. (Trôû laïi ñaàu trang)
35* Soá naøy baøn veà vieäc Kitoâ höõu ñoïc Cöïu Öôùc. Ba yù töôûng: töông quan giöõa Cöïu vaø Taân Öôùc, baûn tính caùc saùch Cöïu Öôùc, giaù trò cuûa Cöïu Öôùc ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu. Chuùa Kitoâ laø yù nghóa cuûa Cöïu Öôùc: cuûa caû caùc bieán coá cuõng nhö caùc saùch. Taát caû nhöõng gì xaûy ra tröôùc Chuùa Kitoâ ñeàu coù muïc ñích chuaån bò. Vieäc tuyeån choïn daân Do Thaùi, lòch söû, vaên hoùa cuûa daân naøy v.v... ñeàu chuaån bò chính con ngöôøi, ngoân ngöõ vaø toân giaùo cuûa Chuùa Kitoâ v.v... Baûn vaên noùi ñeán nhöõng “khuoân maãu”: khoâng neân hieåu theo nghóa kyõ thuaät, nhöng nhö nhöõng bieán coá quaù khöù trôû thaønh nhöõng “maãu”, nhöõng “hình” cuûa moät bieán coá töông lai nhôø ñoù nhöõng bieán coá kia ñöôïc troïn nghóa. Vieäc lieät keâ giaù trò cuûa Cöïu Öôùc hôi loän xoän. Baûn vaên nhaéc ñeán tính caùch taïm thôøi cuûa Cöïu Öôùc, ñeå ñeà phoøng choáng laïi neàn luaân lyù tieàn Kitoâ giaùo cuûa daân Do Thaùi. Ngöôøi ta noùi ñeán “kho taøng kinh nguyeän” ñeå beânh vöïc caùc thaùnh vònh, choáng laïi nhöõng ngöôøi muoán loaïi boû thaùnh vònh ra khoûi phuïng vuï. (Trôû laïi ñaàu trang)
2 T. Augustinoâ, Quaest. in Hept. 2,73: PL 34, 623. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 T. Ireneoâ, Adv. Haer. III 21,3: PL 7, 950; (25, 1 Harvey, 2 trg 115).
T. Cyrilloâ Hieros., Catech. 4, 35: PG 33, 497.
Theodoroâ. Mops., In Soph. 1,4-6: PG 66, 452 D-453A. (Trôû laïi ñaàu trang)
36* Söï duy nhaát cuûa Cöïu Öôùc vaø Taân Öôùc. Ñoaïn naøy baøn caùch laãn loän veà caùc saùch vöøa Taân Öôùc vöøa Cöïu Öôùc. Taân Öôùc ñaõ thu goàm toaøn theå Cöïu Öôùc, ngoaïi tröø tính caùch baát toaøn vaø taïm thôøi. Nhö theá nghóa laø caùc saùch Cöïu Öôùc ñöôïc saùt nhaäp vaøo lôøi rao giaûng Phuùc AÂm nhö thaønh phaàn cuûa moät Maïc Khaûi duy nhaát. Do ñoù, chuùng hieän ôû trong moät vaên maïch môùi, chuùng ñaõ ñöôïc bieán ñoåi vì ñaõ ñaït ñöôïc yù nghóa toái haäu. Neân löu yù raèng khoâng nhöõng Taân Öôùc soi saùng Cöïu Öôùc, maø Cöïu Öôùc coøn giuùp caét nghóa Taân Öôùc, chaúng haïn phaûi hieåu Isaia Ñeä Nhò döôùi aùnh saùng cuûa thaùnh Phaoloâ vaø ngöôïc laïi. (Trôû laïi ñaàu trang)