Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Hieán Cheá Tín Lyù
Veà Maïc Khaûi Cuûa Thieân Chuùa
Dei Verbum
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Lôøi Giôùi Thieäu
I. Lòch Söû Baûn Vaên:
Hieán cheá Dei Verbum laø moät trong nhöõng vaên kieän quan troïng nhaát cuûa Coâng Ñoàng Vaticano II veà phöông dieän giaùo thuyeát cuõng nhö veà thaùi ñoä khaùc bieät giöõa caùc nghò phuï; Thaät vaäy, chính trong khi baøn caõi veà Löôïc ñoà naøy, caùc nghò phuï ñaõ nhaän thöùc veà söï phaân chia khuynh höôùng thaàn hoïc giöõa caùc ngaøi. Löôïc ñoà veà Mac Khaûi naèm ôû ngoaøi quyeån saùch ñaõ ñöôïc UÛy Ban Trung öông xuaát baûn naêm 1962. Vaø nhö vaäy ngöôøi ta töôûng seõ ñöôïc baøn caõi tröôùc tieân. Nhöng Ñöùc Gioan XXIII nhaän thaáy ñaõ coù nhöõng baát ñoàng yù kieán trong baûn vaên "veà Maïc Khaûi", neân ngaøi khoâng muoán khôûi ñaàu Coâng ñoàng vôùi baûn vaên gai goùc naøy, vaø ñaõ quyeát ñònh baøn caõi veà Phuïng vuï tröôùc tieân, vì caùc nghò phuï deã ñoàng yù veà vaán ñeà naøy hôn.
Baûn vaên trình baøy trong saùch treân thaät ra laø baûn vaên thöù naêm maø UÛy ban vaø caùc nghò phuï ñaõ soaïn thaûo. Ngaøy 12.7.1962, Ñöùc Gioan XXIII truyeàn leänh göûi cho caùc nghò phuï baøn caõi loaït Löôïc ñoà laàn thöù nhaát. Trong soá ñoù, coù Löôïc ñoà "Hieán cheá Tín lyù veà caùc nguoàn Maïc khaûi". Löôïc ñoà naøy ñöôïc baøn caõi töø ngaøy 14 ñeán 21.11.1962. Chính trong caùc cuoäc baøn caõi naøy maø Coâng ñoàng Vaticano II ñaõ töï chia ra phe "ña soá" vaø "thieåu soá" theo luoàng tö töôûng vaø theo loái dieãn taû thaàn hoïc cuûa caùc nghò phuï. Töø ñoù caùc khuynh höôùng khaùc bieät naøy chi phoái taát caû caùc coâng vieäc cuûa Coâng ñoàng.
Trong dieãn vaên khai maïc ngaøy 11.10.1962 (Khoùa I töø 11.10 ñeán 08.12.1962), Ñöùc Gioan XXIII ñaõ noùi: "Baûn chaát cuûa giaùo thuyeát coå truyeàn chöùa trong kho taøng ñöùc tin laø moät chuyeän, coøn vieäc ñònh thöùc baûn chaát laïi laø chuyeän khaùc, vì vieäc ñònh thöùc caên cöù treân nhöõng hình thöùc vaø söï töông xöùng vôùi nhöõng nhu caàu giaùo huaán, nhaát laø veà muïc vuï". Söï phaân bieät giöõa "baûn chaát" vaø "ñònh thöùc" seõ giöõ moät vai troø quan troïng trong cuoäc baøn caõi löôïc ñoà naøy. Löôïc ñoà ñaõ ñöôïc caùc Hoàng y Ottaviani, Ruffini, Siri... beânh vöïc, vaø bò caùc Hoàng y Lieùnart, Frings... keát aùn, coøn caùc Hoàng y Bea, Leùger, Tisserant... thì chæ trích. Ngöôøi ta cho raèng caùch noùi quaù kinh vieän, loái haønh vaên phaûn muïc vuï, phaûn Kinh Thaùnh vaø phaûn hieäp nhaát. Chuû tòch ñoaøn Coâng ñoàng quyeát ñònh boû thaêm baûn vaên (ngaøy 20.11.1962), vaø baûn vaên bò loaïi boû vôùi 1,368 phieáu choáng, 822 phieáu thuaän, vaø 18 phieáu baát hôïp leä. Buoåi hoïp traûi qua vaøi giôø loän xoän vì chöa ñuû ña soá 2/3 ñeå loaïi boû moät löôïc ñoà (caàn phaûi 1,473 phieáu môùi ñuû 2/3). Nhöng coù neân chaáp nhaän moät löôïc ñoà bò moät ña soá nhö treân loaïi boû khoâng? Khi aáy, Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII ñích thaân can thieäp; ngaøi quyeát ñònh trao traû löôïc ñoà cho moät UÛy ban Thaàn hoïc vaø cuûa Vaên phoøng Hôïp nhaát Kitoâ giaùo.
UÛy ban naøy khôûi coâng baèng vieäc ñoàng yù veà nhieàu ñieåm quan troïng, nhö boû töïa ñeà "veà hai nguoàn..." (vì noù seõ gaây ra nhieàu hieåu laàm), ñaët laïi töïa ñeà cho chöông I: "Veà Lôøi Chuùa ñöôïc Maïc khaûi..." (nhö theá, noù toång quaùt vaø deã daøng chaáp nhaän hôn). Tuy nhieân vaãn coøn nhöõng baát ñoàng, nhaát laø veà töông quan giöõa Thaùnh Kinh vaø Thaùnh Truyeàn. Löôïc ñoà ñöôïc hoaøn thaønh vaøo thaùng 3.1963 vaø ñöôïc göûi cho caùc nghò phuï vaøo thaùng 5.1963. Baûn vaên seõ khoâng ñöôïc baøn caõi trong kyø hoïp thöù hai, nhöng vaãn khoâng thieáu nhöõng pheâ bình ñöôïc göûi tôùi. Thaät vaäy, caùc vò soaïn thaûo muoán "coá yù traùnh vaán ñeà Hai nguoàn Maïc khaûi maø khoâng xaùc nhaän hay choái boû raèng Thaùnh Truyeàn chöùa nhöõng gì maø Thaùnh Kinh khoâng coù" (Relatio..., tr.5). Ñieàu ñoù laøm cho baûn vaên trôû neân nhaït nheõo, thieáu maøu saéc vaø haøm hoà... Maïc khaûi ñöôïc hieåu nhö laø "noäi dung" cuûa Maïc khaûi hôn laø "haønh ñoäng" Chuùa Maïc khaûi. Thaùnh Truyeàn duy nhaát bò laãn loän vôùi caùc truyeàn thoáng, ñieàu naøy gaây nhieàu hieåu laàm...
Ñeán ngaøy 31.1.1964, caùc nghò phuï heát haïn göûi caùc nhaän xeùt. Nhö theá, ngöôøi ta coù theå lôïi duïng ñöôïc caùc yù kieán trong caùc cuoäc baøn caõi ñang dieãn ra "veà Löôïc ñoà Giaùo Hoäi", vì Maïc khaûi vaø Giaùo Hoäi khoâng theå taùch rôøi nhau. Nhöõng lôøi than phieàn cuûa caùc nghò phuï haàu nhö chæ quy veà hai ñieåm: caùc baûn vaên chöa ñaùnh giaù ñaày ñuû taàm quan troïng cuûa Maïc khaûi vaø cuûa Thaùnh Truyeàn, cuõng nhö chöa ñöôïc caân nhaéc ñaày ñuû. Ngaøy 07.3.1964, ngöôøi ta thaønh laäp moät tieåu ban phuï traùch tu chænh baûn vaên döôùi söï chuû toïa cuûa Ñöùc Giaùm Muïc Charue vôùi söï coäng taùc cuûa nhieàu chuyeân vieân. UÛy ban naøy chia laøm 2 nhoùm: Nhoùm thöù nhaát phuï traùch chöông I vaø II (chuû tòch: Ñöùc Giaùm Muïc Florit vaø caùc chuyeân vieân Congar, Rahner, Moeller, Ramirez...), Nhoùn thöù hai phuï traùch chöông III ñeán chöông VI (chuû tòch: Ñöùc Giaùm Muïc Semmonelroth...). Töø 20 ñeán 24.4.1964, caùc ngaøi boå tuùc baûn vaên môùi, vaø ñöa ra baûn toái haäu. Sau ñoù, baûn vaên ñöôïc trình leân Vaên phoøng Hôïp nhaát ñeå xem coù phaûi söûa ñoåi gì khoâng. Ngaøy 30.6.1964, Vaên phoøng traû lôøi chaáp thuaän; Ñöùc Hoàng Y Bea xeùt raèng khoâng caàn phaûi hôïp hai cô quan ñeå tu chænh. Sau ñoù, UÛy ban Giaùo thuyeát cöùu xeùt baûn vaên (töø ngaøy 3 ñeán 5.6.64). Chöông II taïm ñöôïc chaáp nhaän (17 phieáu thuaän, 7 choáng), vì 7 nghò phuï ñoøi phaûi noùi: Thaùnh Truyeàn khaùch quan roäng hôn Thaùnh Kinh (x. Relatio..., tr.6).
Cuoäc baøn caõi baûn vaên baét ñaàu töø ngaøy 30.9.1964 taïi ñeàn Thaùnh Pheâroâ. Coù hai baûn phuùc trình: moät cuûa nhoùm ña soá trong UÛy ban (Ñöùc Giaùm Muïc Florit ñoïc), vaø moät cuûa nhoùm thieåu soá (Ñöùc Giaùm Muïc Franic trình baøy). Vaán naïn quan troïng nhaát do nhoùm thieåu soá ñöa ra laø yù töôûng veà "Thaùnh Truyeàn caáu thaønh" (Traditio constitutive). Ñoù laø giaûng thuyeát vaø ñöùc tin cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi toâng ñoà, döôùi söï taùc ñoäng cuûa Thaùnh Thaàn Maïc khaûi, chöùa ñöïng nhöõng chaân lyù thaät ra khoâng coù trong Thaùnh Kinh. Ñoù laø tröôøng hôïp caùc tín ñieàu veà Ñöùc Meï (Ñöùc Giaùm Muïc Beras). Ngoaøi ra, neáu haï giaù Thaùnh Truyeàn, nhö Löôïc ñoà ñaõ laøm, ngöôøi ta seõ rôi vaøo moät thöù Taân Thôøi thuyeát. Tuy theá, ña soá chaáp nhaän vaø khen ngôïi yù töôûng cuûa baûn vaên. Daàu vaäy, nhöõng pheâ bình cuûa nhoùm thieåu soá cuõng raát höõu ích vì noù xaùc ñònh roõ raøng nhieàu yù nieäm.
Theo UÛy ban, keát quaû cuoäc can thieäp cuûa caùc nghò phuï nhö sau:
1) Ñieåm tích cöïc:
a. Ngoân ngöõ roõ rang, caån thaän vaø coù tính caùch trình baøy.
b. Cô caáu baûn vaên ñöôïc saép ñaët kyõ löôõng vaø caân ñoái.
c. Giaùo thuyeát chaéc chaén phaùt xuaát töø Coå truyeàn vaø Thaùnh Kinh.
d. Quan nieäm Maïc khaûi quy veà Chuùa Kitoâ vaø con ngöôøi cuõng nhö caùch thöùc trình baøy töông quan giöõa Thaùnh Kinh vaø Thaùnh Truyeàn.
2) Ñieåm tieâu cöïc:
a. Caùch haønh vaên phöùc taïp vaø ñoâi khi toái nghóa.
b. Im laëng tröôùc nhöõng sai laïc vaø laïm duïng hieän coù.
c. Trình baøy khieám khuyeát veà Cöïu Öôùc.
d. Thieáu chieàu höôùng Giaùo Hoäi trong Maïc khaûi.
e. Phaûi trình baøy vai troø cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong hoaït ñoäng cuûa Huaán quyeàn Giaùo Hoäi.
Caùc tieåu ban baét tay laøm vieäc ñeå toång hôïp ñeà nghò cuûa caùc nghò phuï. Nhôø ñoù moät baûn vaên thöù tö ñöôïc thaønh hình vaø ñaõ ñöôïc göûi tôùi cho caùc nghò phuï trong phieân hoïp khoaùng ñaïi cuoái cuøng cuûa kyø hoïp thöù ba (20.11.1964). Coù theå toùm taét caùc thay ñoåi chính nhö sau:
a. Nhaán maïnh ñeán truyeàn thoáng "phaùt nguyeân töø caùc toâng ñoà" thay vì Thaùnh Truyeàn "soáng" (coù theå phaùt xuaát töø ñôøi soáng Giaùo Hoäi).
b. Vaán ñeà phaùt trieån tín lyù, baûn vaên tröôùc noùi raèng kinh nghieäm cuûa caùc tín höõu laø moät yeáu toá phaùt trieån, nhöng baûn vaên môùi nhaéc theâm ñeán lyù trí (soá 8b) ñeå traùnh chuû quan thuyeát hieän töôïng luaän.
c. Nhaéc ñeán vieäc nhôø Thaùnh Thaàn maø Giaùo Hoäi bieát ñöôïc baûn chính luïc Thaùnh Kinh (soá 8c).
d. Phaân bieät roõ raøng hôn noäi dung cuûa Thaùnh Truyeàn thôøi caùc toâng ñoà (soá 9).
e. Xaùc ñònh vai troø cuûa Huaán quyeàn baèng caùch baõi boû danh töø uy quyeàn "toái thöôïng" vaø khoâng nhaéc ñeán ôn baát khaû ngoä, hôn nöõa coøn noùi raèng quyeàn giaùo huaán phaûi "thaønh kính laéng nghe" Lôøi Chuùa (soá 10). Trong kyø hoïp thöù ba, caùc nghò phuï khoâng boû phieáu baûn vaên naøy, neân caùc ngaøi coù theå vieát caùc nhaän xeùt göûi veà UÛy ban.
Sau cuøng, ngaøy 21.9.1965, caùc nghò phuï ñaõ boû phieáu Löôïc ñoà naøy. Caùc chöông ñeàu ñöôïc chaáp thuaän vôùi vaøi söûa ñoåi. UÛy ban phuï traùch keát naïp caùc tu chænh, coá gaéng dung hoøa yù kieán moïi ngöôøi baèng caùch söûa ñoåi töøng tieåu tieát cuûa baûn vaên. Chính Ñöùc Phaoloâ VI cuõng ñaõ ñeà nghò moät vaøi thay ñoåi. Sau khi UÛy ban Giaùo thuyeát xem xeùt, baûn vaên ñöôïc phaùt cho caùc nghò phuï ngaøy 25.10.1965, vaø boû phieáu ngaøy 29.10.1965. ÔÛ voøng boû phieáu choùt, trong soá 2,115 nghò phuï boû phieáu, coù 2,081 phieáu thuaän, 27 phieáu choáng, vaø 7 phieáu baát hôïp leä. Ngaøy 18.11.1965 laø ngaøy coâng boá vôùi 2,344 phieáu thuaän, vaø 06 phieáu choáng.
II. Cô Caáu Hieán Cheá:
Nhöõng neùt chính cuûa baûn sô thaûo ñaàu tieân ñöôïc giöõ laïi ñeán cuøng: moät phaàn noùi veà Maïc khaûi toång quaùt, moät phaàn daønh cho Thaùnh Kinh. Löôïc ñoà thöù nhaát ñöôïc chia nhö sau: Chöông I: Hai nguoàn Maïc khaûi; Chöông II: Linh höùng, baát ngoä vaø caáu taïo vaên chöông cuûa Thaùnh Kinh; Chöông III: Cöïu Öôùc; Chöông IV: Taân Öôùc; Chöông V: Thaùnh Kinh trong Giaùo Hoäi.
Nhö trong Löôïc ñoà thöù nhaát, Löôïc ñoà thöù hai giöõ laïi Chöông I nhö moät lôøi môû ñaàu giôùi thieäu Thaùnh Kinh, caùc Chöông khaùc cuõng chöùa ñöïng chaát lieäu töông töï nhö Löôïc ñoà thöù nhaát. Chính trong laàn soaïn thaûo thöù ba maø giaùo thuyeát veà Maïc khaûi chieám vai troø öu thaéng. Nhö vaäy, phaàn thöù nhaát cuûa baûn vaên trôû thaønh quan troïng nhaát, vì chöùa ñöïng giaùo thuyeát "chi phoái" moïi vieäc khai trieån khaùc. Noäi dung cuûa Löôïc ñoà thöù ba laø: Chöông I: Veà chính Maïc Khaûi; Chöông II: Söï löu truyeàn Maïc khaûi; Chöông III: Linh höùng cuûa Thieân Chuùa vaø vieäc chuù giaûi Thaùnh Kinh; Chöông IV: Cöïu Öôùc; Chöông V: Taân Öôùc; Chöông VI: Thaùnh Kinh trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi.
Nhö theá, chuùng ta coù moät baûn vaên chia laøm hai phaàn lôùn, ñöôïc soaïn thaûo döôùi söï höôùng daãn cuûa hai tieåu ban. Phaàn nhaát baøn veà Maïc khaûi toång quaùt, goàm chöông I baøn veà dieãn tieán Maïc khaûi maø Thieân Chuùa ñaõ töï bieåu loä cho con ngöôøi vaø phoù mình cho hoï, ñeán möùc ñoä troïn veïn trong Chuùa Kitoâ; Chöông II trình baøy tính caùch lieân tuïc trong vieäc Thieân Chuùa töï bieåu loä vaø phoù mình caùch troïn veïn trong Giaùo Hoäi baèng taát caû nhöõng gì taïo thaønh ñôøi soáng Giaùo Hoäi, qua tieán trình lòch söû.
Phaàn hai baøn veà Thaùnh Kinh, moät hình thöùc ñaëc bieät cuûa söï bieåu loä vaø phoù mình cuûa Thieân Chuùa: chöông III trình baøy nhöõng khía caïnh toång quaùt cuûa Thaùnh Kinh: ñoù laø moät taùc phaåm cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng haï mình ñeán vôùi chuùng ta, nhöng cuõng laø moät taùc phaåm cuûa con ngöôøi; chöông IV baøn veà giaù trò cuûa Cöïu Öôùc; chöông V baøn veà Taân Öôùc; chöông VI trình baøy yù nghóa cuûa Thaùnh Kinh ñoái vôùi Giaùo Hoäi moïi thôøi ñaïi vaø moïi hoaøn caûnh.
III. Taàm Quan Troïng:
Hieán cheá Maïc khaûi ñaõ khoâng giaûi quyeát moïi vaán ñeà, ñaõ khoâng coù thaùi ñoä roõ raøng veà nhieàu vaán ñeà, vaø khoâng laøm thoaû maõn moïi ngöôøi. Hieán cheá khoâng theå laøm ñieàu ñoù. Daàu vaäy, Hieán cheá cuõng noùi leân moät böôùc tieán raát tích cöïc trong coâng cuoäc tìm hieåu Maïc khaûi, cuõng seõ coù moät taàm aûnh höôûng lôùn lao trong neàn thaàn hoïc Coâng giaùo vaø cuoäc ñoái thoaïi hôïp nhaát.
Coâng ñoàng tieán haønh coâng vieäc trong noã löïc hoøa giaûi. Hieán cheá Maïc khaûi ñaõ phaûi toång hôïp nhaõn quan cuûa nhieàu tröôøng phaùi khoâng luoân luoân phuø hôïp nhau, phaûi toùm löôïc caùc yù töôûng (duø laøm nhö vaäy coù veû ñôn giaûn hoùa vaán ñeà). Baûn vaên phaûi ñöôïc nghieân cöùu caån thaän chöù khoâng chæ ñoïc thoaùng qua. Tuy nhieân, khoâng ñöôïc vì theá maø laõng queân taâm ñieåm cuûa toaøn theå giaùo thuyeát, taâm ñieåm ñoù chính laø taùc ñoäng cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa ñang dieãn tieán treân theá gian vaø trong lòch söû nhôø Lôøi cuûa Ngaøi laø Chuùa Kitoâ.
Cuõng neân chuù yù laø baûn vaên sau cuøng ñaõ ñöôïc ñaïi ña soá nghò phuï trong Coâng ñoàng chaáp thuaän, nhö theá baûn vaên noùi leân ñöùc tin cuûa Giaùo Hoäi veà vaán ñeà naøy. Duø khoâng ñoàng taâm veà nhöõng chi tieát, nhöng phaàn giaùo thuyeát caên baûn thì khoâng ai coù theå baøn caõi ñöôïc nöõa.
Ngöôøi ta coù theå laáy laøm tieác laø Thaùnh Truyeàn vaø Huaán quyeàn laïi ñöùng beân caïnh Thaùnh Kinh. Nhöng nhö theá laø vì ñaõ coù thaønh kieán luoân ñoái chieáu ba thöïc theå treân. Trong khi ñoù, Coâng ñoàng ñaõ quan nieäm vaø thaønh coâng trong vieäc dung hoøa: Caû ba ñeàu mang Lôøi Chuùa, tuy moãi thöïc theå theo moät caùch thöùc rieâng vaø vôùi moät töôùc vò rieâng.
Baûn vaên naøy phaûi thuùc ñaåy caùc nhaø thoâng thaùi nghieân cöùu Thaùnh Kinh vaø giuùp tín höõu say meâ Thaùnh Kinh. Theo ñöôøng höôùng côûi môû cuûa Thoâng ñieäp Divino afflante Spiritu, Hieán cheá veà Maïc khaûi môû ra nhöõng chaân trôøi môùi cho coâng vieäc chuù giaûi. Ngöôøi ta ñöôïc töï do nghieân cöùu ñeå khai thaùc caùc "vaên loaïi" vaø caùc khaùm phaù maø lòch söû vaø khoa hoïc ñem laïi, maø khoâng sôï nhöõng caám ñoaùn ñeø naëng töø beân ngoaøi nhö tröôøng hôïp caùc ñoàng nghieäp cuûa hoï thôøi tröôùc. Nhöng cuøng moät luùc Hieán cheá cuõng xaùc ñònh nhöõng ñieàu ta khoâng theå choái boû maø khoâng trieät tieâu Maïc khaûi. Do ñoù, khoâng ñöôïc nghi ngôø lòch söû tính cuûa Phuùc AÂm vaø nguoàn goác toâng ñoà cuûa caùc saùch ñoù. Coâng ñoàng ñaõ khoâng keát aùn phöông phaùp vaên hình söû (formgeschichte) nhöng ñaõ neâu ra nhöõng giôùi haïn cuûa phöông phaùp aáy; khoâng phaûi taát caû nhöõng yù töôûng "giaûi huyeàn thoaïi" cuûa R. Bultmann laø sai, nhöng phaûi caån thaän ñeå khoûi rôi vaøo thuyeát duy tín maø phöông phaùp naøy ñöa ñeán. Coøn veà taàm quan troïng thöïc teá cuûa nhöõng lôøi khuyeân muïc vuï ôû chöông VI thì chæ coù töông lai môùi coù theå traû lôøi chuùng ta.
Vieäc xaùc ñònh chaân lyù Thaùnh Kinh ôû soá 11 laø moät ñieàu raát quan troïng. Ngöôøi ta khoâng theå tìm thaáy trong Thaùnh Kinh baát cöù loaïi chaân lyù naøo (khoa hoïc, lòch söû, ñòa lyù, nhaân chuûng hoïc...) nhöng chæ coù thöù chaân lyù cöùu thoaùt chuùng ta, vaø ta cuõng neân löu yù Coâng ñoàng khoâng noùi nhöõng chaân lyù, nhöng noùi chaân lyù ôû soá ít; chaân lyù aáy ñoàng thôøi cuõng laø söï soáng, laø ñöôøng daãn ñeán söï cöùu ñoä. Ñieàu ñoù muoán noùi raèng: chaân lyù cuûa chuùng ta khoâng phaûi chæ laø moät ñieàu ta bieát suoâng, nhöng laø moät boån phaän phaûi thöïc haønh: "Thöïc Haønh Chaân Lyù" (x. Ep 4,15) vaø phaûi tieán tôùi trong chaân lyù: "Ñi Trong Chaân Lyù". Coâng ñoàng muoán giaûi phoùng thaàn hoïc khoûi quan nieäm Hy Laïp veà chaân lyù quaù tónh ñeå trôû veà vôùi yù nieäm Do Thaùi linh ñoäng hôn, hieän sinh hôn, côûi môû hôn ñoái vôùi maàu nhieäm Thieân Chuùa.
Moät soá ngöôøi coâng kích, soá khaùc laïi ca tuïng veà taàm quan troïng hôïp nhaát cuûa Hieán cheá veà Maïc khaûi. Ngöôøi ta ñaõ chæ trích "söï haøm hoà" veà moái töông quan giöõa Thaùnh Kinh vaø Thaùnh Truyeàn. Nhöng coù ngöôøi laïi thaáy ôû ñoù moät caùnh cöûa ñöa ñeán ñoái thoaïi, nhaát laø vaøo thôøi ñaïi caùc Giaùo Hoäi phaùt sinh sau khi Phong Traøo Caûi caùch ñaët laïi vaán ñeà Thaùnh Truyeàn. Vieäc töï do tìm hieåu ñaõ chieám ñöôïc moät ñòa vò, nhôø ñoù söï coäng taùc giöõa caùc nhaø chuù giaûi Coâng giaùo vaø Tin laønh cuøng deã daøng vaø ñaùng khích leä hôn. Ngoaøi ra, vieäc khuyeán khích ñoïc Thaùnh Kinh ñaõ taïo neân moät neàn taûng vöõng chaéc ñöa caùc Kitoâ höõu xích laïi gaàn nhau hôn, vì hoï cuõng laéng nghe moät Lôøi Chuùa. Duø baûn chính luïc Thaùnh Kinh vaãn coøn ñoâi chuùt khaùc bieät, nhöng söï kieän naøy khoâng coù taàm quan troïng thöïc tieãn naøo.
UÛy Ban Giaùo Lyù Ñöùc Tin
Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam
Saigon, ngaøy 2 thaùng 11 naêm 2005