Vai troø cuûa ngöôøi giaùo daân Vieät Nam
döôùi aùnh saùng Coâng Ñoàng Vatican II
trong moâi tröôøng xaõ hoäi Vieät Nam thöïc taïi
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Vai troø cuûa ngöôøi giaùo daân Vieät Nam döôùi aùnh saùng Coâng Ñoàng Vatican II trong moâi tröôøng xaõ hoäi Vieät Nam thöïc taïi.
Nhö chuùng ta ñöôïc bieát Coâng Ñoàng chung Vatican II ñöôïc long troïng khai maïc vaøo ngaøy 11 thaùng 10 Naêm 1960 vaø beá maïc ngaøy 8 thaùng 12 naêm 1965.
"Ngaøy 14 thaùng 9 naêm 1965, Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI ñaõ môû ñaàu phieân hoïp thöù 4 cuûa Coâng Ñoàng baèng moät baøi giaûng thuyeát ñaùng phaûi ñöôïc giöõ laïi trong kyù öùc chuùng ta. Ngöôøi noùi: "Coâng Ñoàng laøm cho chuùng ta hieåu roõ hôn raèng Giaùo Hoäi chuùng ta laø moät Giaùo Hoäi ñöôïc xaây döïng treân söï hieäp nhaát ñöùc tin vaø phoå quaùt tính cuûa tình yeâu... Vaø tình yeâu cuûa chuùng ta ôû ñaây ñaõ tieáp nhaän vaø seõ tieáp nhaän caùc hình thöùc bieåu thò mang ñaëc tính Coâng Ñoàng naøy. Giaùo Hoäi Coâng Giaùo luùc ñoù ñang laøm gì?... Giaùo Hoäi ñaõ yeâu... ñaõ yeâu baèng moät quaû tim muïc vuï. Giaùo Hoäi ñaõ yeâu baèng moät quaû tim truyeàn giaùo,... vaø Giaùo Hoäi ñaõ yeâu baèng moät quaû tim ñaïi keát...". (Baøi giaûng taïi Coâng Ñoàng Vatican II).
"Ngaøy nay, ngöôøi ta noùi nhieàu veà moät Giaùo Hoäi trong tranh luaän. Noùi ñuùng ra laø Coâng Ñoàng Vatican II ñang môøi goïi chuùng ta tranh luaän trong Giaùo Hoäi. Laø moät Giaùo Hoäi trong tranh luaän bao haøm caû moái nguy hieåm taäp trung nhöõng caùi nhìn cuûa chuùng ta vaøo chính chuùng ta. Ñuùng hôn, chuùng ta haõy noùi veà tranh luaän trong Giaùo Hoäi. Coâng Ñoàng ñaõ thöïc hieän cuoäc tranh luaän aáy. Trong khi khaúng ñònh tính giaùm muïc ñoaøn, Coâng Ñoàng ñaõ cho pheùp laäp leân ôû moïi caáp ñoä, nhöõng caáu truùc Synode, töø Synode Roma ñeán caùc hoäi ñoàng linh muïc vaø ñeán caùc hoäi ñoàng muïc vuï trong caùc giaùo phaän chuùng ta. Bieát bao nhieâu ñòa ñieåm ñoái thoaïi taäp hôïp caùc tham döï vieân ñoàng nhaát cuøng moät quy cheá, moät söù vuï hoaëc moät thöøa taùc vuï, vaãn hoaøn toaøn môû roäng tôùi caû caùc chuyeân vieân, caùc quan saùt vieân Kitoâ vaø tôùi caû caùc khaùch môøi khaùc bieät nhaát nhö Coâng Ñoàng ñaõ laøm tröôùc ñaây vaäy.
Giaùo xöù cuõng coù moät kinh nghieäm lôùn trong nhöõng lónh vöïc ñoù. Söï coäng taùc linh muïc, giaùo daân vôùi nhau ñaõ töø laâu laø moät thöïc taïi, duø cho ñaây ñoù cuõng gaëp moät vaøi khoù khaên taïm thôøi,... Duø theá naøo ñi nöõa thì cuoäc ñoái thoaïi naøy cuõng phaûi ñöôïc theo ñuoåi, ñöôïc öu tieân, vaø nhaát laø muoán cho chính ñoái thoaïi ñoù neân nhö phaàn töû caáu taïo neân ñôøi soáng Giaùo Hoäi. Vieäc moïi ngöôøi tham döï vaøo ñoái thoaïi naøy cuõng laø moät daáu chæ cho xaõ hoäi ñöông thôøi cuûa chuùng ta". (Trích trong: Vui möøng vaø hy voïng - 40 naêm sau Coâng Ñoàng, cuûa Ñöùc Cha Anreâ Acrampe - Toång Giaùm Muïc Besancon).
Vaäy ñeà taøi maø toâi ñöôïc vinh döï trình baøy ôû ñaây laø moät trong nhöõng ñeà taøi khaù quen thuoäc ñaõ ñöôïc ñeà caäp tôùi ôû nhöõng lónh vöïc khaùc nhau vôùi caùc yù nghóa khaùc nhau vaø do nhieàu Ñaáng baäc loãi laïc trong Giaùo Hoäi, vaø vaãn coøn môøi goïi chuùng ta ñaøo saâu.
Nhöng voán bieát baûn thaân khoâng ñuû khaû naêng böôùc vaøo cuoäc tranh luaän ñoù, neân toâi chæ ñeà caäp tôùi noù nhö moät chöùng nhaân lòch söû tröôùc vaø sau Coâng Ñoàng Vatican II ôû caû hai mieàn, chuû yeáu laø mieàn Baéc trong ñaát nöôùc Vieät Nam. Vaäy neân ñeà taøi cuûa toâi trình baøy seõ laø vai troø cuûa ngöôøi giaùo daân Vieät Nam döôùi AÙnh saùng Coâng ñoàng Vatican II trong moâi tröôøng xaõ hoäi Vieät Nam thöïc taïi.
Do hoaøn caûnh ñaëc bieät cuûa ñaát nöôùc nhieàu naêm bò chia ñoâi, nhaát laø trong thôøi gian dieãn ra Coâng ñoàng, chuùng ta baét buoäc phaûi noùi tôùi vai troø cuûa ngöôøi giaùo daân ôû caùc mieàn Nam Baéc khaùc nhau.
Tröôùc khi coù Coâng ñoàng Vaticanoâ II, toâi chæ xin giôùi haïn töø naêm 1945 trôû ñi, nhaát laø töø naêm 1945 Mieàn baéc soáng döôùi cheá ñoä xaõ hoäi chuû nghóa, mieàn Nam töø vó tuyeán 17 trôû vaøo döôùi chính quyeàn Saøi Goøn.
Vai troø cuûa ngöôøi giaùo daân Vieät Nam mieàn Baéc tröôùc Coâng ñoàng.
Noùi chung, vai troø ñoù ñöôïc töôïng tröng baèng hình aûnh quen thuoäc noåi tieáng: Hình aûnh kim töï thaùp, "trong ñoù coù söï phaân bieät neàn taûng giöõa giaùo só vôùi giaùo daân: giaùo só naém troïn moïi quyeàn haønh, coøn giaùo daân chaúng coù gì. Hoàng y Gasquet keå giai thoaïi sau: ngaøy kia ôû giai ñoaïn tieàn Coâng ñoàng, moät ngöôøi döï toøng hoûi moät linh muïc Coâng giaùo veà vò theá cuûa ngöôøi giaùo daân trong Giaùo Hoäi. Vò linh muïc ñieàm nhieân traû lôøi: giaùo daân coù 2 vò theá trong Giaùo hoäi: Thöù nhaát quì goái tröôùc baøn thôø; thöù hai ngoài treân gheá, vò Hoàng y dí doûm noùi theâm ngöôøi ta queân maát vai troø thöù ba laø: moùc ví laáy tieàn ñeå coâng ñöùc cho nhaø thôø". (Söù vuï ngöôøi giaùo daân trong thôøi ñaïi môùi trong hoäi thaûo Soáng Ñaïo theo cung caùch Vieät Nam, taùc giaû Lm. Nguyeãn Thaùi Hôïp, trang 114).
ÔÛ caùc nöôùc AÂu chaâu, neàn vaên minh toân troïng giaù trò con ngöôøi, ñòa vò giaùo daân coøn nhö vaäy thì ôû Vieät Nam trong xaõ hoäi mang chuùt ít phong kieán chòu aûnh höôûng cuûa Nho giaùo, thöôøng toân suøng kính troïng quaù möùc ñoái vôùi Beà treân, thì vai troø vaø ñòa vò cuûa ngöôøi giaùo daân tröôùc Coâng ñoàng seõ ra sao?
Toâi coøn nhôù khi laøm linh muïc ñi laøm leã ôû moät xöù ngoaïi thaønh Haø Noäi, trao ñoåi coâng vieäc vôùi ban chaùnh tröông truøm tröôûng, thaáy hoï töï ti, töï haï quaù ñaùng ñeán choã maát heát saùng kieán, nöïc cöôøi.
Toâi hoûi moät vò truøm ôû xöù:
- Mai leã Chuùa nhaät caùc oâng thích laøm leã maáy giôø?
- Thöa theo yù cha moïi ñaøng.
- Sau leã coù ñi röôùc kieäu nhö moïi khi khoâng?
- Thöa theo yù Cha moïi ñaøng.
- Sau leã coù duøng böõa nhö moïi khi khoâng?
- Thöa theo yù Cha moïi ñaøng.
Toâi hôi böïc mình vì coù yù hoûi ñuøa oâng,
Coù theå hoï bò aûnh höôûng veà moät soá neàn thaàn hoïc laïc haäu tröôùc Coâng ñoàng cho neân coù thaùi ñoä:
- Khinh thöôøng caùc söï vieäc theá gian.
- Soáng co cuïm trong caùc khu vöïc coâng giaùo.
- Kyø thò caùc toân giaùo khaùc v.v...
Cuõng trong thôøi kyø ñoù, vai troø cuûa caùc giaùo daân mieàn Nam cuõng gaàn gioáng nhö ñoàng baøo cuûa hoï ôû mieàn Baéc, song nhôø vaøo tieáp xuùc nhieàu vôùi neàn vaên hoùa xöù taây aâu, nhieàu thaønh phaàn tri thöùc hôn, nhieàu hoäi ñoaøn tieân tieán trong Giaùo Hoäi nhö Coâng giaùo tieán haønh, Thanh lao coâng v.v... Ngöôøi giaùo daân caûi thieän vai troø vaø vò trí cuûa mình trong Giaùo Hoäi ñòa phöông.
Giai ñoaïn 1954 tôùi 1975 trong ñoù coù giai ñoaïn dieãn ra Coâng ñoàng chung Vaticanoâ II 1960 - 1965.
A- Mieàn Baéc xaõ hoäi chuû nghóa, cheá ñoä bao caáp thònh haønh, neân ngöôøi giaùo daân Vieät Nam ít nhieàu khoù tìm ñöôïc vai troø ñuùng ñaén cuûa mình trong Giaùo Hoäi.
Voâ tri baát moä, suoát thôøi gian Coâng ñoàng dieãn ra cuõng nhö sau ñoù moät thaùng, haàu nhö aùnh saùng cuûa Coâng ñoàng khoâng loït tôùi ñöôïc mieàn Baéc, ngay caû tôùi haøng giaùo só, chöa noùi tôùi haøng nguõ giaùo daân. Sau khi Coâng ñoàng beá maïc tôùi 3, 4 naêm, toâi ñang daïy taïi Ñaïi Chuûng Vieän Haø Noäi môùi ñöôïc moät vò trong Maët Traän Toå Quoác T.P. Haø Noäi cho moät cuoán saùch taøi lieäu veà caùc baûn vaên Coâng ñoàng baèng tieáng phaùp, sau khi ñaõ ca ngôïi höôùng ñi ñuùng ñaén vaø tieán boä cuûa Coâng ñoàng Vatican II, phaûi ñôïi tôùi khi Ñöùc Toång Giaùm Muïc giaùo phaän Haø Noäi Giuse M. Trònh Vaên Caên tham döï Thöôïng Hoäi ñoàng theá giôùi veà Giaùo lyù trôû veà mang ñöôïc moät soá saùch noùi veà Coâng ñoàng, nhaát laø sau khi ñaát nöôùc thoáng nhaát vaøo naêm 1975, nhöõng thoâng tin toát ñeïp cuûa Coâng ñoàng ñöôïc phoå bieán cho giaùo daân mieàn Baéc trong caùc nhaø thôø, caùc lôùp giaùo lyù, söï ñi laïi giao löu giöõa giaùo daân hai mieàn Nam-Baéc, taát caû ñaõ ñoùng goùp cho caùc giaùo daân mieàn Baéc thaáy vai troø cuûa hoï: laø soáng tính caùch traàn theá cuûa hoï giöõa cuoäc ñôøi, daán thaân phuïc vuï con ngöôøi, nhaát laø con ngöôøi ngheøo khoå, toân troïng nhöõng giaù trò cuûa caùc thöïc taïi traàn gian, ñoaøn keát yeâu thöông ñoái thoaïi vôùi caùc toân giaùo, nhieäm vuï truyeàn giaùo v.v... Nhöng do thieáu thoán caùc linh muïc traàm troïng ôû mieàn Baéc, thieáu ngöôøi höôùng daãn toát, thieáu saùch vôû, neân tình traïng ngöôøi giaùo daân Vieät Nam ôû mieàn Baéc yù thöùc ñöôïc vieäc laøm cuûa mình trong Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø nhaát laø ñem ra soáng thöïc teá trong xaõ hoäi, ôû möùc ñoä yeáu keùm.
Ñaøng khaùc do moät soá giaùo daân vaøo Nam hoïc taäp khoâng thaáu ñaùo veà nhöõng ñieåm tieán boä cuûa Coâng ñoàng chung Vatican II ñem veà phoå bieán cho giaùo daân neân gaây ra tình traïng loän xoän, tranh daønh quyeàn lôïi vôùi haøng giaùo só vaø vôùi nhau.
Daãu theá, cuoäc soáng cuûa ngöôøi giaùo daân mieàn Baéc maëc duø soáng trong hoaøn caûnh khoâng nhieàu thuaän lôïi nhöng nhôø vaøo taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, ñaõ coù nhöõng neùt toát ñeïp khaùc phuø hôïp vôùi noäi dung Coâng ñoàng chung Vatican II: nhö ñöùc tin soáng maïnh meõ, loøng trung thaønh tuyeät ñoái vôùi Giaùo Hoäi, söï suøng kính maõnh lieät ñoái vôùi Ñöùc Meï Maria. Trong baøi phaùt bieåu taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng theá giôùi veà giaùo daân, toâi ñaõ töøng noùi: "Giaùo daân Vieät Nam ñaõ soáng caùc lyù töôûng cuûa Coâng ñoàng tröôùc khi bieát ñeán Coâng ñoàng theo ñuùng caâu phöông ngoân Latinh: Primum vivere, Deinde Philosophare: "Ñaàu tieân laø soáng tröôùc ñaõ roài trieát lyù sau". Vaø trong baøi phaùt bieåu khaùc ôû Thöôïng Hoäi Ñoàng theá giôùi veà AÙ chaâu, toâi taû veõ hình aûnh moät ngöôøi meï coâng giaùo Vieät Nam ñaàu ñoäi thuùng gaïo, tay traùi daét con nhoû, tay phaûi caàm traøng haït laàn kính Ñöùc Meï, vaø trích caâu noùi cuûa nhaø vaên, ñaïi yù:
"Ñaïo ñöùc meâ tín ñeán nhö vaäy laøm sao caûi taïo ñöôïc, moïi coá gaéng ôû ñaây ñeàu nhö hoøn ñaù neùm xuoáng ao tuø, maët ao ñaày vaùng coù tan ra trong choác laùt, roài laïi kheùp vaøo ñaâu vaãn hoaøn ñaáy".
Söùc soáng cuûa ngöôøi giaùo daân Vieät Nam mieàn Baéc laø nhö vaäy.
B- Vai troø cuûa giaùo daân mieàn Nam.
Chuùng toâi khoâng ñeà caäp tôùi khía caïnh chính trò cuûa vaán ñeà ñeå khoûi phaûi goïi ai laø nguïy quaân nguïy quyeàn nhö Cha Thieän Caåm ñaõ coù laàn vieát treân taäp san Coâng Giaùo Vaø Daân Toäc, song phaûi khaùch quan maø noùi.
Nhöõng giai ñoaïn töø 1954 tôùi khi thoáng nhaát, caû nhöõng naêm hieän taïi, ngöôøi giaùo daân mieàn Nam soáng trong moät xaõ hoäi môû ra theá giôùi beân ngoaøi.
Ñaõ môû cöûa thì phaûi chòu haäu quaû toát xaáu. Ñoùn laøn gioù maùt thôøi cuõng höùng chòu nhöõng ruoài muoãi bay vaøo.
Nhöõng neáp soáng xa ñoïa cuûa theá giôùi höôûng thuï ñaõ traøn vaøo phaù hoaïi khoâng ít nhöõng gia ñình giaùo daân Vieät Nam, nhaát laø ñaùm thanh nieân nam nöõ, laøm lung lay nhöõng khung moäng cuûa neàn leã giaùo.
Nhöng cuõng laøn gioù môùi thoåi töø Coâng ñoàng Vatican II ñaõ ñeán Vieät Nam nhôø vaøo caùnh cöûa roäng môû naøy. Caùc Giaùm Muïc coù theå tôùi döï caùc phieân hoïp Coâng ñoàng. Caùc saùch vôû baùo chí thoâng tin veà Coâng ñoàng ñöôïc phoå bieán roäng raõi. Cuoán saùch dòch coâng phu cuûa Hoïc vieän Ñaø laït mang aùnh saùng Coâng ñoàng ñeán cho daân Chuùa ôû Vieät Nam suoát maáy chuïc naêm qua, taïo ñieàu kieän cho giaùo daân yù thöùc ñöôïc roõ reät vai troø ñeå daán thaân phuïc vuï keát quaû hôn do tính caùch theá traàn cuûa hoï.
Caùc hoäi ñoaøn giaùo daân xuaát hieän ngaøy caøng nhieàu vaø laøm cho söï phuïc vuï, daán thaân theâm ña daïng vaø keát quaû.
Ngaøy nay, caùc khaùch tôùi thaêm mieàn Nam ñeàu ca ngôïi moät Giaùo hoäi Vieät Nam ñaày söùc soáng. Hoäi ñoaøn coù nhöõng sinh hoaït phong phuù, caùc lôùp hoïc veà Toân Giaùo ña daïng, caùc doøng tu hoäi ñoaøn daán thaân hoaït ñoäng hieäu quaû. Tuy coøn moät soá khoù khaên nhaát ñònh, song haøng nguõ giaùo daân ñaõ yù thöùc ñöôïc vai troø cuûa mình trong Giaùo Hoäi vôùi xaõ hoäi vaø ñem ra thöïc hieän ñeå xaây döïng söï höng thònh ngaøy nay.
Trong caùc lôùp ñaøn anh tre giaø nhöng vaãn coøn cöùng cöïa, coøn maêng non moïc leân cuõng chöùa chan söùc treû. Hoï chính laø chuû löïc cho Giaùo Hoäi phía Nam, coøn laø kho döï tröõ ñeå tieáp teá cho anh em phía Baéc.
Chuùng toâi ñöôïc bieát roõ caùc giaùo daân mieàn Baéc vaøo Nam laäp nghieäp, song cuõng laø ñeå hoïc hoûi veà giaùo lyù, tu ñöùc, sinh hoaït hoäi ñoaøn ngaøy caøng ñoâng, vaø cuõng khích leä caùc anh chò em giaùo daân trong Nam baèng caùch naøy caùch khaùc quan taâm vaø noã löïc giuùp ñôõ anh chò em mình, ñoùn aùnh saùng Coâng ñoàng, soáng ñuùng vai troø cuûa mình trong Giaùo Hoäi vaø xaõ hoäi.
C- Ngaøy nay trong moät ñaát nöôùc hoaøn toaøn thoáng nhaát
Ngaøy nay trong moät ñaát nöôùc hoaøn toaøn thoáng nhaát, ñaõ thoaùt khoûi quan lieâu bao caáp, môû roäng nhieàu maët veà kinh teá, chính trò v.v... chuùng toâi mong muoán caâu noùi: "Mieàn Nam ñi tröôùc veà sau (veà maët chính trò) vaø mieàn Baéc ñi tröôùc veà sau (veà maët toân giaùo) khoâng thaønh söï thöïc.
Caùc giaùo daân mieàn Nam ñaõ yù thöùc vai troø cuûa mình ñöôïc aùnh saùng Coâng ñoàng Vaticanoâ II vaø ñoùng vai troø ñoù maïnh meõ trong xaõ hoäi ngaøy nay ñöôïc taïo moïi ñieàu kieän toát hôn nöõa ñeå coâng cuoäc phuïc vuï daán thaân vôùi tính theá traàn cuûa hoï.
Caùc giaùo daân mieàn Baéc noùi chung vaãn coøn mu mô trong yù thöùc vai troø cuûa mình döôùi aùnh saùng Coâng ñoàng Vatican II, coøn yeáu keùm hôn trong vieäc thöïc hieän vai troø ñoù trong Giaùo Hoäi vaø xaõ hoäi. Moät lyù do quan troïng nhaát laø hoï thieáu höôùng daãn, thieáu hoïc taäp, noùi chung thieáu saùch vôû, thieáu thaày daïy. Ñieàu naøy raát khoù khaéc phuïc vôùi nhaân söï hieám hoi nhö laù muøa thu vaø yeáu keùm ôû mieàn Baéc. Ñieàu mong öôùc laø ñöôïc caùc chuyeân vieân veà giaùo lyù, veà caùc hoäi ñoaøn giaùo daân töø mieàn Nam coâng khai ñöôïc ra giuùp ñôõ anh em mình ôû mieàn Baéc. Ñaát nöôùc ta ñaõ thoáng nhaát môû ra trong nhieàu laõnh vöïc, chuùng ta ñoùn caùc giaùo sö, caùc chuyeân vieân quoác teá giaûng daïy ôû Vieät Nam, taïo ñieàu kieän cho caùc cuoäc giao löu moïi mieàn trong ñaát nöôùc, vaäy taïi sao vaãn "beá quan toûa caûng" ñoái vôùi caùc vaán ñeà toân giaùo.
Ñaây laø luùc chöùng toû naêng löïc höõu hieäu cuûa UÛy Ban Ñoaøn Keát vaø caùc UÛy ban laøm caàu noái trong xaõ hoäi, khoâng neân ñeå tình traïng "bí quaù" phaûi "laøm chui" vöøa taùc haïi nhieàu maët vaø nhieàu phía.
- Veà phía caùc toå chöùc, hoäi ñoaøn, vieäc xöû duïng giaùo daân trong caùc cô caáu neân roäng raõi hôn. UÛy Ban ñoaøn keát laø cuûa ai, goàm nhöõng ai, toâi nghó, coù theå laø moät hình thöùc naøo ñoù giuùp giaùo daân soáng tính caùch traàn theá cuûa mình, khoâng neân chæ do haøng giaùo só tham gia ñieàu khieån. Toâi nghe dòp thaønh laäp UÛy Ban ñoaøn keát trong giaùo phaän Xuaân Loäc, coù tôùi 100 linh muïc ñaêng kyù tham gia, coøn "choã" ñaâu daønh cho giaùo daân!!!
- Ngay veà phía Giaùo Hoäi, cuõng caàn coù söï maïnh daïn roäng raõi hôn, nhaát laø loøng tin vaøo ngöôøi giaùo daân. Hoï laø soá ñoâng trong Giaùo Hoäi nhöng raát ít ngöôøi laø beø roái beø ñaûng hôn caùc Ñaáng caùc baäc. Caùc Hoäi nghò daønh cho giaùo daân, caùc phaùi ñoaøn ñi "phoù" hoäi khoâng neân chæ goàm coù Giaùm muïc, Linh muïc, Tu só nam nöõ maø daønh ít nhieàu choã cho giaùo daân.
Ñaïi hoäi giôùi treû moãi naêm cuûa Vieät Nam ôû theá giôùi thaønh phaàn giaùo daân cuõng quaù ít, luoân chæ giöõ vai troø phuï: haùt hoø, muùa nhaûy, khoâng coù cô hoäi phaùt huy khaû naêng laø söù ngoân cuûa Chuùa Kitoâ theo Bí Tích Röûa Toäi.
Maáy laàn coâng du nöôùc ngoaøi, toâi gaëp caùc baïn beø naêm chaâu ñeàu ca ngôïi Vieät Nam chuùng ta coù oån ñònh an ninh traät töï, nhaát laø kheùo toå chöùc caùc hoäi nghò lôùn thaønh coâng toát ñeïp nhö: Tiger Cup, Sea game 22, Agribankcup, Coäng ñoàng noùi tieáng Phaùp, Asean, Assam v.v... nhöng hoï cheâ toâi laø laïc haäu: "OÂng laø Chuû Tòch UÛy Ban giaùo daân maø khoâng toå chöùc ñöôïc moät hoäi nghò naøo mang taàm voùc quoác teá nhö: Ñaïi Hoäi giôùi treû ôû Paris, Toâroântoâ, Roâma, Philipin, thaäm chí nôi raát ít Coâng giaùo nhö Thaùi Lan, AÁn Ñoä v.v... ÔÛ Vieät Nam, taïi thuû ñoâ Haø Noäi coù saân Myõ ñình coù theå duøng laøm nôi dieãn ra caùc cuoäc Hoäi nghò an toaøn, traät töï, an ninh... maø saân ñoù cuõng ít ngöôøi thueâ trong naêm.
Toâi nghe lôøi trôû veà, ñeà caäp ñieàu ñoù vôùi caùc vò coù traùch nhieäm, ñöôïc caùc vò traû lôøi: "Xöa nay khoâng coù thoùi quen ñoù. Phaûi ñôïi".
Töø ñoù ñeán nay, 3 naêm troâi qua, chuùng toâi saép söûa ñoùn tieáp vò Boä Tröôûng Boä Truyeàn Giaùo Toøa thaùnh Vatican sang thaêm Vieät Nam vaø döï ñònh phong chöùc cho gaàn 100 linh muïc mieàn Baéc. Con soá ngöôøi tham döï seõ raát ñoâng, döï lieäu coù theå 40 ñeán 50 ngaøn ngöôøi. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Haø Noäi cuõng ñeà nghò xin giuùp cho thueâ saân Myõ ñình ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà traät töï giao thoâng, an ninh oån ñònh, vaø cuõng moät caâu traû lôøi: "Xöa nay chöa coù thoùi quen. Haõy ñôïi ñaáy". Hay laø caùc vò chöa thöïc söï tin vaøo giaùo daân Coâng giaùo Vieät Nam. Haõy ñieåm laïi caùc vi phaïm luaät leä, an ninh traät töï töø khi ñaát nöôùc thoáng nhaát cho tôùi nay: coù theå laø raát ít ngöôøi Coâng giaùo so vôùi caùc toå chöùc vaø coäng ñoaøn khaùc.
Toâi cuõng taâm ñaéc vôùi baøi baùo cuûa cuï Nguyeân Thuû Töôùng Voõ Vaên Kieät ñaêng treân baùo Tuoåi treû soá 96/2005, ra ngaøy 30/4/2005 coù ñoaïn vieát: "Nhìn nhöõng chaùu beù ñang chôi vôùi nhau aáy, laøm sao coù theå phaân bieät ñöôïc chaùu naøo laø con Quoác Gia, chaùu naøo laø con Coäng Saûn (toâi xin theâm: chaùu naøo laø theo ñaïo Coâng giaùo, hay Phaät giaùo v.v...). Coá Toång Giaùm Muïc Nguyeãn Vaên Bình nhaát trí vôùi toâi: "Chæ coù ngöôøi lôùn môùi phaûi chòu traùch nhieäm veà nhöõng söï phaân bieät aáy".
Nhaát laø chuùng ta ñaùnh giaù theá naøo veà suy nghó cuûa Thuû Töôùng ñöông nhieäm:
Muøa Xuaân naêm 2000, Ban Thöôøng vuï Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam tôùi chaøo Thuû töôùng Phan Vaên Khaûi, chuùng toâi ñöôïc nghe Thuû töôùng noùi: "Nôi naøo coù ñoàng baøo (giaùo daân) coâng giaùo soáng, nôi ñoù ít coù neáp soáng tieâu cöïc, xì ke ma tuùy, nôi ñoù coù an toaøn vaø giöõ dìn traät töï an ninh toát".
Chuùng toâi caùm ôn Thuû töôùng vaø xin Ngaøi taïo moïi ñieàu kieän cho chuùng toâi giuùp ñôõ giaùo daân duy trì vaø phaùt trieån neáp soáng toát laønh ñoù.
Ngaøy nay giaùo daân Vieät Nam yù thöùc ñöôïc vai troø cuûa mình döôùi aùnh saùng Coâng ñoàng Vatican II, vaãn coøn röïc saùng soi treân moïi neûo ñöôøng, ñang vaø seõ laøm cho cuoäc soáng cuûa giaùo daân "toát ñôøi töôi ñaïo". Toâi muoán ñoåi caâu noùi thöôøng ngaøy "toát ñôøi ñeïp ñaïo" laïi thaønh "toát ñôøi töôi ñaïo", vì caâu ñoái treân khoâng chænh trong laõnh vöïc vaên chöông, nhaát laø döôùi aùnh saùng cuûa Coâng Ñoàng Vatican II: giaùo daân Vieät Nam phaûi laïc quan yeâu ñôøi, toân troïng thöïc taïi traàn theá soáng ñaïo töôi vui nhö nhöõng boâng hoa töôi röïc rôõ muoân maøu, nhö caùc caùc baïn treû xinh töôi, höùa heïn moät cuoäc soáng saùng töôi. Chuùng ta haõy nghe lôøi khuyeân cuûa caùc Ñöùc Giaùm Muïc trong böùc thö muïc vuï naêm 2005 göûi coäng ñoàng daân Chuùa taïi Vieät Nam: "Trong moät xaõ hoäi coøn thieáu toân troïng söï thaät, Kitoâ höõu phaûi taäp vaø neâu göông soáng ngay thaúng. Trong moät xaõ hoäi coøn thieáu toân troïng söï soáng con ngöôøi, Kitoâ höõu quyeát taâm coå voõ vaø baûo veä neàn vaên hoùa söï soáng. Trong moät xaõ hoäi chaïy theo lôïi nhuaän, thieáu toân troïng phaåm giaù con ngöôøi, gaït ngöôøi ngheøo sang beân leà cuoäc soáng... Kitoâ höõu ñöôïc môøi goïi daán thaân xaây döïng neàn vaên minh tình thöông".
Ñuùng nhö nghò quyeát cuûa Hoäi nghò laàn thöù 7 Ban Chaáp Haønh Trung Öông Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam khoùa IX: "Vì toân giaùo chính laø nhu caàu tinh thaàn ñang vaø seõ toàn taïi cuøng daân toäc".
+ GM F.X. Nguyeãn Vaên Sang
Giaùm Muïc Thaùi Bình
(Baøi dieãn thuyeát ngaøy 15/9/2005 cuûa Ñöùc Cha Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Sang)
Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page