Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Hieán Cheá Muïc Vuï
Veà
Giaùo Hoäi
Trong Theá Giôùi Ngaøy Nay
Gaudium Et Spes
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông IV
Söù Meänh Cuûa Giaùo Hoäi
Trong Theá Giôùi Ngaøy Nay 44*
40. Töông quan giöõa Giaùo Hoäi vaø theá giôùi. Taát caû nhöõng gì chuùng ta ñaõ trình baøy veà phaåm giaù con ngöôøi, veà coäng ñoaøn nhaân loaïi, veà yù nghóa saâu xa cuûa hoaït ñoäng nhaân loaïi taïo thaønh caên baûn cho söï töông quan giöõa Giaùo Hoäi vaø theá giôùi cuõng nhö neàn taûng cho cuoäc ñoái thoaïi giöõa ñoâi beân 1. Bôûi vaäy, döïa treân taát caû nhöõng gì veà maàu nhieäm Giaùo Hoäi maø Coâng Ñoàng naøy ñaõ tuyeân boá, trong chöông naøy seõ phaûi ñeà caäp ñeán cuõng chính Giaùo Hoäi, xeùt nhö thöïc taïi hieän dieän ôû theá giôùi naøy, cuøng soáng vaø cuøng hoaït ñoäng vôùi theá giôùi aáy.
Phaùt sinh töø tình yeâu Chuùa Cha muoân ñôøi 2, do Chuùa Kitoâ laø Ñaáng Cöùu Ñoä thieát laäp trong thôøi gian, ñöôïc qui tuï trong Chuùa Thaùnh Thaàn 3, Giaùo Hoäi coù muïc ñích cöùu roãi vaø caùnh chung. Muïc ñích naøy chæ coù theå thaønh töïu troïn veïn trong thôøi kyø seõ ñeán. Nhöng giôø ñaây Giaùo Hoäi ñaõ hieän dieän treân traùi ñaát naøy roài, ñöôïc qui tuï goàm nhöõng con ngöôøi laø phaàn töû cuûa xaõ hoäi traàn gian; hoï ñöôïc keâu goïi ñeå hôïp thaønh gia ñình caùc con caùi Thieân Chuùa ngay trong lòch söû nhaân loaïi, ngoõ haàu taêng tröôûng luoân maõi cho tôùi khi Chuùa ñeán. Hieäp nhaát ñeå nhaèm ñaït nhöõng cuûa caûi thieâng lieâng, trôû neân giaøu coù vì nhöõng cuûa caûi aáy, gia ñình naøy “nhö moät xaõ hoäi ñöôïc thieát laäp qui cuû treân traàn gian” 4, ñöôïc trang bò “caùc phöông theá thích hôïp ñeå keát hieäp thaønh moät xaõ hoäi höõu hình” 5. Nhö theá, laø “moät ñoaøn theå höõu hình vaø laø coäng ñoaøn thieâng lieâng” 6, Giaùo Hoäi ñoàng tieán vôùi toaøn theå nhaân loaïi vaø cuøng chia seû moät soá phaän traàn theá vôùi theá giôùi; Giaùo Hoäi nhö men vaø hoàn cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi 7, seõ ñöôïc ñoåi môùi trong Chuùa Kitoâ vaø bieán thaønh gia ñình cuûa Thieân Chuùa.
Thöïc ra, söï töông nhaäp giöõa hai xaõ hoäi traàn theá vaø thieân ñaøng chæ coù theå nhaän thöùc ñöôïc qua ñöùc tin. Hôn nöõa, ñoù coøn laø moät maàu nhieäm cuûa lòch söû nhaân loaïi, moät lòch söû bò toäi loãi xaùo troän cho ñeán khi vinh quang con caùi Thieân Chuùa ñöôïc maïc khaûi ñaày ñuû. Tuy nhieân trong khi ñeo ñuoåi muïc ñích cöùu roãi caù bieät cuûa mình, Giaùo Hoäi khoâng phaûi chæ truyeàn thoâng söï soáng Thieân Chuùa cho con ngöôøi, nhöng coøn chieáu giaõi aùnh saùng cuûa ñôøi soáng aáy caùch naøo ñoù treân toaøn theá giôùi. Giaùo Hoäi laøm coâng vieäc naøy, tröôùc heát baèng caùch chöõa trò vaø naâng cao phaåm giaù nhaân vò, cuûng coá cô caáu cuûa xaõ hoäi nhaân loaïi vaø thaám nhuaàn cho hoaït ñoäng thöôøng nhaät cuûa con ngöôøi moät chieàu höôùng vaø moät yù nghó saâu xa hôn. Nhö theá, nhôø töøng phaàn töû vaø taát caû coäng ñoaøn, Giaùo Hoäi tin töôûng coù theå ñoùng goùp nhieàu vaøo vieäc bieán ñoåi gia ñình vaø lòch söû loaøi ngöôøi trôû neân nhaân ñaïo hôn.
Ngoaøi ra, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo saün saøng taùn thöôûng nhöõng vieäc maø caùc Giaùo Hoäi Kitoâ giaùo hay caùc coäng ñoaøn giaùo hoäi khaùc ñaõ vaø coøn ñang thöïc hieän ñeå ñoùng goùp vaøo vieäc chu toaøn cuøng moät boån phaän naøy. Ñoàng thôøi, Giaùo Hoäi xaùc tín maïnh meõ raèng theá giôùi coù theå coù nhieàu caùch goùp phaàn lôùn lao vaøo vieäc doïn ñöôøng cho Phuùc AÂm baèng taøi naêng vaø hoaït ñoäng caù nhaân cuõng nhö cuûa xaõ hoäi. Sau ñaây laø moät vaøi nguyeân taéc toång quaùt ñeå phaùt trieån ñuùng möùc moái töông quan vaø töông trôï trong nhöõng phaïm vi maø Giaùo Hoäi vaø theá giôùi coù phaàn chung nhau.
41. Söï trôï giuùp maø Giaùo Hoäi coá gaéng coáng hieán moãi ngöôøi. Con ngöôøi hieän ñaïi ñang treân ñöôøng phaùt trieån troïn veïn nhaân caùch cuûa mình vaø caøng ngaøy caøng xaùc ñònh quyeàn lôïi cuûa mình roõ reät hôn. Ñöôïc trao phoù nhieäm vuï toû baøy maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng laøm cuøng ñích cuûa con ngöôøi, Giaùo Hoäi cuõng ñoàng thôøi toû cho con ngöôøi bieát yù nghóa cuûa cuoäc ñôøi con ngöôøi, töùc laø söï thaät thaâm saâu veà con ngöôøi. Giaùo Hoäi bieát chaéc raèng chæ coù Thieân Chuùa maø Giaùo Hoäi phuïng söï môùi ñaùp öùng ñöôïc caùc öôùc voïng saâu xa nhaát cuûa loøng ngöôøi. Loøng ngöôøi khoâng bao giôø hoaøn toaøn thoûa maõn vôùi nhöõng cuûa aên traàn theá. Giaùo Hoäi cuõng bieát raèng con ngöôøi ñöôïc Thaùnh Thaàn Chuùa khoâng ngöøng thuùc ñaåy, seõ khoâng bao giôø hoaøn toaøn laõnh ñaïm tröôùc vaán ñeà toân giaùo, nhö kinh nghieäm quaù khöù vaø nhieàu chöùng tích cuûa thôøi ñaïi chuùng ta minh chöùng. Thöïc vaäy, con ngöôøi luoân khao khaùt muoán bieát, ít laø moät caùch mô hoà, cuoäc soáng, hoaït ñoäng vaø caùi cheát cuûa mình coù yù nghóa gì. Chính söï hieän dieän cuûa Giaùo Hoäi nhaéc nhôû cho con ngöôøi nhôù ñeán nhöõng vaán ñeà aáy. Chæ coù Thieân Chuùa laø Ñaáng taïo döïng con ngöôøi gioáng hình aûnh Ngaøi vaø cöùu thoaùt con ngöôøi khoûi toäi loãi, môùi giaûi ñaùp ñaày ñuû caùc vaán ñeà aáy. Ngaøi giaûi ñaùp baèng caùch maïc khaûi trong Con cuûa Ngaøi laø Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ hoùa thaân laøm ngöôøi. Ai theo Chuùa Kitoâ, Con Ngöôøi hoaøn haûo, keû aáy seõ ñöôïc trôû neân ngöôøi hôn.
Döïa treân ñöùc tin aáy Giaùo Hoäi coù theå cöùu gôõ phaåm giaù cuûa baûn tính con ngöôøi khoûi moïi traøo löu tö töôûng di ñoäng khoâng ngöøng giöõa söï khinh deã vaø toân suøng thaùi quaù ñoái vôùi thaân xaùc con ngöôøi. Khoâng moät luaät leä naøo coù theå ñaûm baûo phaåm vò vaø töï do con ngöôøi caùch thích ñaùng baèng Phuùc AÂm Chuùa Kitoâ, ñaõ ñöôïc trao phoù cho Giaùo Hoäi. Thöïc vaäy, Phuùc AÂm loan baùo vaø coâng boá söï töï do cuûa con caùi Thieân Chuùa, phuû nhaän moïi hình thöùc noâ leä vì moïi aùch noâ leä roát cuoäc ñeàu bôûi toäi loãi maø ra 8. Phuùc AÂm toân troïng trieät ñeå phaåm giaù vaø quyeát ñònh töï do cuûa löông taâm, laïi khoâng ngöøng nhaéc nhôû phaùt huy moïi taøi naêng ñeå phuïng söï Thieân Chuùa vaø möu ích cho moïi ngöôøi. Sau heát, Phuùc AÂm coøn daïy moïi ngöôøi phaûi thöông yeâu nhau 9. Nhöõng ñieàu ñoù phuø hôïp vôùi luaät caên baûn trong nhieäm cuoäc cöùu roãi cuûa Kitoâ giaùo. Vì, tuy Thieân Chuùa vöøa laø Ñaáng Cöùu Ñoä, vöøa laø Ñaáng Taïo Döïng, vöøa laøm Chuû lòch söû nhaân loaïi, vöøa laøm Chuû lòch söû cöùu roãi, nhöng trong chính chöông trình cuûa Thieân Chuùa, söï töï trò ñuùng möùc cuûa taïo vaät vaø nhaát laø cuûa con ngöôøi khoâng heà bò huûy dieät, traùi laïi coøn ñöôïc phuïc hoài vaø cuûng coá trong phaåm giaù rieâng.
Vaäy, Giaùo Hoäi döïa vaøo Phuùc AÂm ñaõ ñöôïc uûy thaùc cho mình maø coâng boá nhöõng quyeàn lôïi cuûa con ngöôøi, nhìn nhaän vaø toân troïng naêng ñoäng cuûa thôøi hieän ñaïi hieän ñang coå voõ nhöõng quyeàn lôïi aáy khaép nôi. Tuy nhieân, nhöõng traøo löu ñoù phaûi ñöôïc thaám nhuaàn tinh thaàn Phuùc AÂm vaø phaûi ñöôïc baûo veä cho khoûi nhieãm moïi hình thöùc töï trò sai laàm. Thöïc vaäy, chuùng ta deã bò caùm doã nghó raèng caùc quyeàn lôïi cuûa chuùng ta chæ ñöôïc duy trì troïn veïn khi truùt boû moïi Luaät Leä cuûa Thieân Chuùa. Nhöng thöïc ra, ñoù laø ñöôøng loái laøm cho phaåm giaù con ngöôøi chaúng nhöõng khoâng ñöôïc duy trì maø coøn bò tieâu tan ñi. 45*
42. Söï trôï giuùp maø Giaùo Hoäi coá gaéng mang ñeán cho xaõ hoäi nhaân loaïi. Söï thoáng nhaát gia ñình nhaân loaïi ñöôïc cuûng coá vaø boå tuùc 46* nhieàu nhôø söï hieäp nhaát cuûa gia ñình con caùi Chuùa ñaõ ñöôïc thieát laäp trong Chuùa Kitoâ 10.
Söù meänh rieâng bieät maø Chuùa Kitoâ ñaõ uûy thaùc cho Giaùo Hoäi Ngöôøi khoâng thuoäc phaïm vi chính trò, kinh teá hay xaõ hoäi: muïc ñích Ngöôøi ñaõ aán ñònh cho Giaùo Hoäi thuoäc phaïm vi toân giaùo 11. Nhöng, bôûi chính söù meänh toân giaùo aáy, phaùt sinh boån phaän, aùnh saùng vaø nhöõng söùc maïnh coù theå giuùp thieát laäp vaø cuûng coá coäng ñoaøn nhaân loaïi theo Luaät Leä cuûa Thieân Chuùa; cuõng theá, khi coù nôi naøo caàn, chính Giaùo Hoäi coù theå vaø hôn nöõa, phaûi phaùt ñoäng, tuøy theo hoaøn caûnh thôøi gian vaø nôi choán, nhöõng coâng cuoäc nhaèm phuïc vuï moïi ngöôøi, nhaát laø nhöõng ngöôøi cuøng khoán, thí duï nhö caùc coâng cuoäc töø thieän hoaëc nhöõng toå chöùc khaùc töông töï.
Giaùo Hoäi coøn nhìn nhaän taát caû nhöõng gì toát ñeïp trong naêng ñoäng xaõ hoäi hieän taïi: nhaát laø söï tieán tôùi hieäp nhaát, tieán trình xaõ hoäi hoùa laønh maïnh vaø söï lieân ñôùi trong phaïm vi coâng quyeàn vaø kinh teá. Thöïc vaäy, vieäc coå voõ hieäp nhaát phuø hôïp vôùi söù meänh saâu xa cuûa Giaùo Hoäi, vì chính Giaùo Hoäi ôû “trong Chuùa Kitoâ nhö bí tích hoaëc daáu chæ vaø khí cuï cuûa söï keát hôïp maät thieát vôùi Thieân Chuùa vaø cuûa söï hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi” 12. Nhö theá, chính Giaùo Hoäi baøy toû cho theá giôùi bieát raèng söï hieäp nhaát beân ngoaøi trong phaïm vi xaõ hoäi baét nguoàn töø söï hieäp nhaát taâm trí, nghóa laø töø ñöùc tin vaø ñöùc meán, caên baûn hieäp nhaát baát khaû phaân ly cuûa Giaùo Hoäi trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Sinh löïc maø Giaùo Hoäi coù theå chuyeån thoâng cho xaõ hoäi nhaân loaïi ngaøy nay laø ñöùc tin vaø ñöùc meán aáy, ñöôïc theå hieän trong cuoäc soáng, chöù khoâng phaûi do theá löïc beân ngoaøi naøo döïa vaøo nhöõng phöông theá hoaøn toaøn nhaân loaïi.
Hôn nöõa, bôûi söù meänh vaø baûn chaát, Giaùo Hoäi khoâng caáu keát vôùi moät hình thöùc vaên hoùa nhaân loaïi ñaëc thuø naøo, hoaëc moät cheá ñoä chính trò, kinh teá hay xaõ hoäi naøo. Nhôø tính caùch phoå quaùt aáy, Giaùo Hoäi coù theå laø moät moái daây lieân keát heát söùc chaët cheõ giöõa caùc coäng ñoaøn nhaân loaïi vaø caùc quoác gia khaùc nhau, mieãn laø caùc quoác gia vaø coäng ñoaøn nhaân loaïi aáy tin töôûng vaøo Giaùo Hoäi vaø thöïc söï nhìn nhaän Giaùo Hoäi coù quyeàn töï do ñích thöïc ñeå chu toaøn söù meänh mình. Vì vaäy, Giaùo Hoäi khuyeán caùo caùc con caùi mình vaø heát moïi ngöôøi: haõy vöôït qua moïi tranh chaáp giöõa caùc quoác gia, chuûng toäc trong tinh thaàn gia ñình con caùi Thieân Chuùa vaø cuûng coá caùc hieäp hoäi nhaân loaïi chính ñaùng.
Coâng Ñoàng quí troïng ngöôõng moä taát caû nhöõng gì chaân thaät, toát laønh vaø chính ñaùng trong caùc toå chöùc raát khaùc bieät maø nhaân loaïi ñaõ vaø coøn ñang khoâng ngöøng thaønh laäp cho mình. Coâng Ñoàng cuõng tuyeân boá raèng: Giaùo Hoäi muoán trôï giuùp vaø coå voõ moïi toå chöùc aáy trong nhöõng gì lieân heä vaø khaû dó phuø hôïp vôùi söù meänh cuûa Giaùo Hoäi. Giaùo Hoäi khoâng ao öôùc gì hôn laø ñöôïc töï do phaùt trieån döôùi moïi cheá ñoä ñeå phuïc vuï lôïi ích moïi ngöôøi, mieãn laø caùc cheá ñoä naøy nhìn nhaän nhöõng quyeàn lôïi caên baûn cuûa con ngöôøi, cuûa gia ñình vaø nhöõng ñoøi hoûi cuûa coâng ích.
43. Söï trôï giuùp maø Giaùo Hoäi coá gaéng nhôø caùc Kitoâ höõu mang ñeán cho hoaït ñoäng nhaân loaïi 47*. Coâng Ñoàng khuyeán khích caùc Kitoâ höõu, coâng daân cuûa caû hai ñoâ thò, haõy noã löïc chu toaøn caùch trung thaønh nhöõng boån phaän traàn theá cuûa hoï vaø chu toaøn döôùi söï höôùng daãn cuûa tinh thaàn Phuùc AÂm. Thöïc sai laàm cho nhöõng ai ñang khi bieát raèng chuùng ta khoâng coù moät queâ höông tröôøng toàn ôû traàn theá vaø ñang phaûi kieám tìm moät queâ höông haäu lai ñeå roài vì ñoù töôûng raèng mình coù theå xao laõng caùc boån phaän traàn gian 13, nhö theá laø khoâng nhaän thaáy chính ñöùc tin buoäc phaûi chu toaøn caùc boån phaän ñoù hoaøn haûo hôn, moãi ngöôøi tuøy theo ôn goïi cuûa mình 14. Ngöôïc laïi, cuõng sai laàm khoâng keùm ñoái vôùi nhöõng ai nghó raèng coù theå daán thaân hoaøn toaøn vaøo coâng vieäc traàn theá nhö theå caùc coâng vieäc aáy hoaøn toaøn xa laï vôùi ñôøi soáng toân giaùo, vì cho raèng ñôøi soáng toân giaùo chæ coøn heä taïi nhöõng haønh vi phöôïng töï vaø moät vaøi boån phaän luaân lyù phaûi chu toaøn. Söï phaân ly giöõa ñöùc tin maø hoï tuyeân xöng vaø cuoäc soáng thöôøng nhaät cuûa nhieàu ngöôøi phaûi keå vaøo soá nhöõng sai laàm traàm troïng nhaát cuûa thôøi ñaïi chuùng ta. Vaø göông muø naøy ngay trong Cöïu Öôùc caùc Tieân Tri ñaõ maïnh meõ toá caùo 15 vaø trong Taân Öôùc chính Chuùa Gieâsu Kitoâ coøn ngaêm ñe nhieàu hôn nöõa baèng nhöõng hình phaït naëng neà 16. Vaäy, khoâng ñöôïc ñem sinh hoaït ngheà nghieäp vaø xaõ hoäi maø ñoái nghòch caùch giaû taïo vôùi ñôøi soáng toân giaùo. Ñoái vôùi ngöôøi Kitoâ höõu, xao laõng boån phaän traàn theá töùc laø xao laõng boån phaän ñoái vôùi ngöôøi laân caän vaø hôn nöõa ñoái vôùi chính Thieân Chuùa, khieán phaàn roãi ñôøi ñôøi cuûa mình bò ñe doïa. Theo göông Chuùa Gieâsu ñaõ soáng nhö moät ngöôøi thôï, caùc Kitoâ höõu haõy vui möøng vì coù theå thi haønh moïi hoaït ñoäng traàn theá maø ñoàng thôøi coù theå lieân keát trong moät toång hôïp soáng ñoäng duy nhaát, caùc coá gaéng nhaân loaïi, gia ñình, ngheà nghieäp, khoa hoïc hay kyõ thuaät vôùi caùc giaù trò toân giaùo. Döôùi söï ñieàu höôùng toái cao cuûa caùc giaù trò toân giaùo naøy, moïi söï ñöôïc qui höôùng veà vinh danh Thieân Chuùa.
Nhöõng phaän vuï vaø sinh hoaït traàn theá thuoäc laõnh vöïc rieâng cuûa giaùo daân, tuy khoâng ñoäc quyeàn thuoäc veà hoï. Vì vaäy, khi hoaït ñoäng, caù nhaân hay ñoaøn theå, vôùi tö caùch coâng daân traàn theá, khoâng nhöõng hoï phaûi toân troïng caùc luaät leä rieâng cuûa moãi ngaønh nhöng coøn phaûi ra söùc töï luyeän khaû naêng chuyeân moân thöïc söï trong caùc laõnh vöïc aáy. Hoï seõ saün loøng hôïp taùc vôùi nhöõng ngöôøi cuøng theo ñuoåi nhöõng muïc ñích chung. Nhìn nhaän caùc ñoøi hoûi vaø höôûng nhôø söùc maïnh cuûa ñöùc tin, khi caàn, hoï seõ khoâng do döï ñeà nghò vaø thöïc hieän nhöõng saùng kieán môùi. Moät khi ñöôïc ñaøo luyeän caùch thích hôïp, löông taâm hoï phaûi ñem luaät Chuùa thaám nhaäp cuoäc soáng cuûa xaõ hoäi traàn gian. Giaùo daân haõy mong ñôïi aùnh saùng vaø söùc maïnh tinh thaàn nôi caùc linh muïc. Tuy nhieân, hoï ñöøng vì theá maø nghó raèng: caùc chuû chaên coù ñuû thaåm quyeàn chuyeân moân ñeå coù theå coù ngay moät giaûi phaùp cuï theå cho moïi vaán ñeà xaûy ra, keå caû nhöõng vaán ñeà quan troïng. Cuõng ñöøng laàm töôûng caùc chuû chaên voán coù söù maïng aáy. Nhöng toát hôn laø chính hoï, ñöôïc ñöùc khoân ngoan Kitoâ giaùo soi daãn vaø caån thaän chuù yù caùc giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi 17, haõy nhaän laáy traùch nhieäm cuûa mình.
Thöôøng thì chính vuõ truï quan Kitoâ giaùo seõ höôùng daãn hoï choïn moät giaûi phaùp nhaát ñònh naøo ñoù tuøy hoaøn caûnh. Tuy nhieân, cuõng coù nhöõng tín höõu khaùc, daàu khaù thöïc taâm, seõ thaåm ñònh caùch khaùc veà cuøng moät vaán ñeà, nhö thöôøng thaáy xaûy ra; vaø söï thaåm ñònh ñoù vaãn ñöôïc coi laø hôïp lyù nhö thöôøng. Nhieàu ngöôøi deã daøng gaùn gheùp vôùi söù ñieäp Phuùc AÂm nhöõng giaûi phaùp maø hoï ñeà ra, maëc daàu nhieàu khi ngoaøi yù muoán cuûa hoï. Nhöng neân nhôù trong caùc tröôøng hôïp treân, khoâng ai ñöôïc ñoäc quyeàn giaønh laáy thaåm quyeàn cuûa Giaùo Hoäi ñeå bieän minh cho laäp tröôøng rieâng 48*. Phaûi luoân luoân noã löïc soi daãn nhau baèng ñoái thoaïi thaønh thöïc, baûo toaøn tình töông aùi vaø tröôùc heát möu caàu coâng ích.
Ngöôøi giaùo daân coù nhöõng phaän vuï tích cöïc phaûi chu toaøn trong toaøn theå ñôøi soáng Giaùo Hoäi. Khoâng nhöõng hoï phaûi ñem tinh thaàn Kitoâ giaùo thaám nhuaàn theá giôùi nhöng coøn ñöôïc keâu goïi laøm chöùng cho Chuùa Kitoâ trong moïi hoaøn caûnh, ngay giöõa loøng coäng ñoaøn nhaân loaïi.
Coøn caùc Giaùm Muïc ñaõ ñöôïc uûy thaùc vieäc ñieàu haønh Giaùo Hoäi Chuùa haõy cuøng caùc linh muïc cuûa mình rao giaûng söù ñieäp cuûa Chuùa Kitoâ, sao cho moïi hoaït ñoäng traàn theá cuûa caùc tín höõu thaám nhuaàn aùnh saùng Phuùc AÂm. Hôn nöõa, taát caû caùc chuû chaên haõy nhôù raèng caùc Ngaøi seõ bieåu loä cho theá giôùi moät khuoân maët cuûa Giaùo Hoäi qua thaùi ñoä vaø öu tö haèng ngaøy cuûa mình 18. Qua khuoân maët aáy, ngöôøi ta phaùn ñoaùn veà söùc maïnh vaø chaân lyù cuûa söù ñieäp Kitoâ giaùo. Baèng ñôøi soáng vaø lôøi giaûng, hôïp cuøng caùc tu só vaø giaùo höõu cuûa mình, caùc ngaøi haõy minh chöùng raèng Giaùo Hoäi, nguyeân baèng söï hieän dieän vaø kho taøng aân hueä cuûa mình, ñaõ laø nguoàn voâ taän cuûa nhöõng maõnh löïc maø theá giôùi ngaøy nay raát caàn. Caùc Ngaøi haõy trau doài khaû naêng baèng caùch chuyeân caàn hoïc hoûi sao cho coù theå ñoùng troïn vai troø traùch nhieäm cuûa mình trong khi ñoái thoaïi vôùi theá giôùi vaø nhöõng ngöôøi thuoäc baát cöù laäp tröôøng naøo. Nhöng, tröôùc heát xin caùc ngaøi haõy ghi loøng nhöõng lôøi sau ñaây cuûa Coâng Ñoàng: “Ngaøy nay, vì nhaân loaïi ngaøy caøng hieäp nhaát veà daân söï, kinh teá vaø xaõ hoäi, neân caùc Linh Muïc caøng phaûi loaïi tröø moïi maàm moáng chia reõ, phaûi noái keát coá gaéng vaø khaû naêng mình döôùi söï höôùng daãn cuûa caùc Giaùm Muïc vaø Giaùo Hoaøng, ñeå toaøn theå nhaân loaïi hieäp nhaát trong gia ñình Thieân Chuùa” 19.
Maëc duø Giaùo Hoäi, vôùi söùc maïnh cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, vaãn laø hieàn theâ trung tín cuûa Chuùa mình vaø khoâng ngöøng laø daáu chæ ôn cöùu roãi trong theá giôùi, tuy nhieân Giaùo Hoäi bieát roõ raèng traûi qua bao nhieâu theá kyû vaãn khoâng thieáu nhöõng phaàn töû trong Giaùo Hoäi 20, giaùo daân hoaëc giaùo só, soáng baát trung cuøng Thaùnh Thaàn Chuùa. Ngay trong thôøi ñaïi chuùng ta, Giaùo Hoäi khoâng queân söï caùch bieät lôùn lao giöõa söù ñieäp do Giaùo Hoäi coâng boá vaø söï yeáu ñuoái nhaân loaïi cuûa nhöõng ngöôøi ñöôïc giao phoù rao giaûng Phuùc AÂm. Daàu lòch söû coù pheâ phaùn theá naøo veà nhöõng khieám khuyeát aáy, chuùng ta cuõng phaûi yù thöùc vaø maïnh meõ khöû tröø nhöõng thieáu soùt ñeå khoûi phöông haïi ñeán vieäc rao giaûng Phuùc AÂm. Cuõng vaäy, trong vieäc môû roäng töông quan vôùi theá giôùi, Giaùo Hoäi bieát mình phaûi luoân tröôûng thaønh nhôø kinh nghieäm qua caùc theá kyû, Ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn höôùng daãn, Meï Giaùo Hoäi khoâng ngöøng “khuyeân giuïc con caùi thanh taåy vaø canh taân, ñeå aán daáu cuûa Chuùa Kitoâ chieáu saùng raïng ngôøi hôn treân khuoân maët Giaùo Hoäi” 21.
44. Söï trôï giuùp maø Giaùo Hoäi nhaän ñöôïc nôi theá giôùi ngaøy nay 49*. Cuõng nhö theá giôùi caàn phaûi nhìn nhaän Giaùo Hoäi nhö moät thöïc theå xaõ hoäi lòch söû vaø nhö men cuûa lòch söû, Giaùo Hoäi cuõng bieát mình ñaõ nhaän ñöôïc raát nhieàu nôi lòch söû vaø söï tieán hoùa cuûa nhaân loaïi.
Kinh nghieäm cuûa nhöõng theá kyû ñaõ qua, tieán boä cuûa khoa hoïc, caùc kho taøng haøm chöùa trong nhöõng hình thöùc vaên hoùa nhaân loaïi khaùc nhau, bieåu loä ñaày ñuû hôn baûn tính cuûa chính con ngöôøi vaø môû ra nhöõng con ñöôøng môùi daãn ñeán chaân lyù: taát caû nhöõng ñieàu aáy ñeàu höõu ích cho Giaùo Hoäi. Thöïc vaäy, chính Giaùo Hoäi ngay töø buoåi ñaàu cuûa lòch söû mình ñaõ ra söùc dieãn taû söù ñieäp cuûa Chuùa Kitoâ baèng nhöõng yù nieäm vaø ngoân ngöõ cuûa nhieàu daân toäc. Hôn nöõa, Giaùo Hoäi coøn coá gaéng duøng söï khoân ngoan cuûa caùc trieát gia ñeå laøm saùng toû söù ñieäp aáy. Laøm nhö theá, nhaèm thích nghi Phuùc AÂm, trong möùc ñoä coù theå, vôùi taàm hieåu bieát cuûa moïi ngöôøi cuõng nhö vôùi nhöõng ñoøi hoûi cuûa caùc nhaø hieàn trieát. Rao giaûng lôøi maïc khaûi caùch thích nghi nhö vaäy coøn phaûi laø luaät leä cho moïi coâng cuoäc truyeàn giaùo, bôûi vì coù nhö vaäy môùi khôi daäy trong moïi quoác gia khaû naêng dieãn taû söù ñieäp Chuùa Kitoâ theo loái rieâng cuûa mình vaø ñoàng thôøi môùi coå voõ ñöôïc söï trao ñoåi linh ñoäng giöõa Giaùo Hoäi vaø nhöõng neàn vaên hoùa khaùc nhau cuûa caùc daân toäc 22. Ñeå xuùc tieán nhöõng cuoäc trao ñoåi nhö theá, nhaát laø trong thôøi ñaïi chuùng ta, thôøi maø söï vaät bieán ñoåi raát nhanh vaø loái suy tö raát nhieàu khaùc bieät, Giaùo Hoäi ñaëc bieät caàn ñeán söï ñoùng goùp cuûa nhöõng ngöôøi soáng trong theá giôùi vaø bieát roõ caùc toå chöùc vaø boä moân khaùc nhau, cuõng nhö thaáu trieät tinh thaàn caùc toå chöùc vaø boä moân ñoù, daàu hoï coù ñöùc tin hay khoâng. Boån phaän cuûa toaøn theå Daân Chuùa, ñaëc bieät cuûa caùc chuû chaên vaø caùc nhaø thaàn hoïc laø nhôø söï trôï giuùp cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, ñoùn nghe, phaân bieät vaø giaûi thích caùc tieáng noùi cuûa thôøi ñaïi, roài phaùn ñoaùn döôùi aùnh saùng lôøi Chuùa ñeå Chaân Lyù maïc khaûi luoân ñöôïc thaáu trieät, ñöôïc hieåu roõ vaø trình baøy caùch thích hôïp hôn.
Giaùo Hoäi coù moät cô caáu xaõ hoäi höõu hình, daáu hieäu cuûa söï hieäp nhaát trong Chuùa Kitoâ, neân Giaùo Hoäi cuõng coù theå ñöôïc giaøu coù theâm vaø thöïc söï ñang ñöôïc giaøu coù theâm nhôø söï tieán hoùa cuûa cuoäc soáng xaõ hoäi nhaân loaïi, khoâng phaûi vì ñònh cheá do Chuùa Kitoâ ban cho Giaùo Hoäi nhö thieáu moät ñieàu gì, nhöng laø ñeå ñònh cheá ñoù ñöôïc hieåu bieát saâu xa hôn, ñöôïc dieãn taû trung thöïc hôn vaø ñöôïc thích nghi hoaøn haûo hôn vôùi thôøi ñaïi chuùng ta. Vôùi loøng bieát ôn, Giaùo Hoäi nhaän thaáy raèng Giaùo Hoäi ñaõ ñöôïc nhieàu ngöôøi thuoäc moïi giai caáp vaø hoaøn caûnh giuùp ñôõ nhieàu caùch cho chính coäng ñoaøn cuõng nhö cho töøng con caùi mình. Quaû thöïc, taát caû nhöõng ai phaùt trieån coäng ñoaøn nhaân loaïi trong phaïm vi gia ñình, vaên hoùa, kinh teá, xaõ hoäi, chính trò vaø treân bình dieän quoác gia, cuõng nhö quoác teá, ñeàu trôï giuùp khoâng ít cho coäng ñoaøn Giaùo Hoäi, theo nhö yù ñònh cuûa Thieân Chuùa, trong möùc ñoä Giaùo Hoäi leä thuoäc nhöõng yeáu toá beân ngoaøi. Hôn nöõa, Giaùo Hoäi coøn nhìn nhaän raèng chính söï choáng ñoái cuûa nhöõng keû coâng kích hay baùch haïi Giaùo Hoäi ñaõ vaø coøn ñang coù theå giuùp ích cho Giaùo Hoäi 23.
45. Chuùa Kitoâ, Alpha vaø Omega. Khi trao ñoåi vôùi theá giôùi nhöõng söï giuùp ñôõ hoã töông, Giaùo Hoäi nhaèm moät muïc ñích duy nhaát laø: laøm cho Nöôùc Chuùa trò ñeán vaø toaøn theå nhaân loaïi ñöôïc cöùu roãi. Moïi lôïi ích maø Daân Chuùa trong thôøi gian haønh trình taïi theá coù theå ñem laïi cho gia ñình nhaân loaïi ñeàu phaùt xuaát töø söï kieän naøy: Giaùo Hoäi laø “bí tích phoå quaùt cöùu roãi” 24, toû baøy vaø ñoàng thôøi thöïc hieän maàu nhieäm tình yeâu Thieân Chuùa ñoái vôùi con ngöôøi.
Quaû thöïc, Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa, nhôø Ngöôøi maø muoân vaät ñöôïc taïo thaønh, ñaõ laøm ngöôøi, laø Con Ngöôøi hoaøn haûo, Ngöôøi cöùu roãi moïi ngöôøi vaø keát thaâu vaïn vaät nôi Ngöôøi. Chuùa laø cuøng ñích cuûa lòch söû nhaân loaïi, laø ñieåm qui tuï moïi öôùc voïng cuûa lòch söû vaø vaên minh, laø trung taâm cuûa nhaân loaïi, laø nieàm vui cuûa taâm hoàn vaø ñaùp öùng moïi nieàm khao khaùt 25. Chính Ngöôøi laø Ñaáng Chuùa Cha ñaõ phuïc sinh töø keû cheát, ñaõ toân vinh vaø cho ngöï beân höõu, ñaët laøm thaåm phaùn keû soáng vaø keû cheát. Ñöôïc soáng ñoäng vaø tuï hoïp trong Thaùnh Thaàn Ngaøi, chuùng ta ñang haønh trình höôùng veà chung cuïc lòch söû nhaân loaïi, phuø hôïp vôùi yù ñònh yeâu thöông cuûa Ngaøi: “keát thaâu taát caû trong Chuùa Kitoâ: moïi söï treân trôøi döôùi ñaát” (Eph 1,10).
Chính Chuùa ñaõ noùi: “Vaäy tieàn coâng cuûa ta saün ñaây roài, naøy ta ñeán gaáp maø traû cho moãi ngöôøi tuøy theo coâng vieäc hoï laøm. Ta laø Alpha vaø Omega, thöù nhaát vaø sau choùt, nguyeân thuûy vaø cöùu caùnh” (Kh 22,12-13) 50*.
Chuù Thích:
44* Trong chöông naøy Coâng Ñoàng muoán trình baøy vai troø cuûa Giaùo Hoäi ôû giöõa theá giôùi (40a): Tröôùc heát, nhaéc laïi khôûi nguyeân cuûa Giaùo Hoäi, muïc ñích, phaàn töû (40b), söù meänh sieâu nhieân cuõng nhö töï nhieân (40c), vaø söï coäng taùc caàn thieát cuûa moïi ngöôøi (40d).
1) Vai troø ñoái vôùi töøng caù nhaân (töông öùng vôùi chöông I treân ñaây): Giaùo Hoäi soi saùng yù nghóa öôùc ao cuûa con ngöôøi (41a), Giaùo Hoäi cuõng baûo veä nhaân phaåm ñích thöïc (tìm thaáy ôû giöõa moät soá cöïc ñoan) (41b) vaø coâng nhaän nhaân quyeàn roài ñem tinh thaàn Phuùc AÂm vaøo vieäc coå voõ quyeàn lôïi aáy (41c).
2) Ñoái vôùi xaõ hoäi (töông öùng vôùi chöông II): Giaùo Hoäi giuùp ñôõ nhaân loaïi hieäp nhaát chaët cheõ hôn (42a) vaø ñem tinh thaàn môùi nhaäp vaøo cô caáu xaõ hoäi. Hoaït ñoäng xaõ hoäi cuûa Giaùo Hoäi nhö vaäy laø hôïp lyù (42b,c,d).
3) Ñoái vôùi sinh hoaït xaõ hoäi (töông öùng vôùi chöông III): Ñöùc tin ñoøi phaûi chu toaøn nhieäm vuï sinh hoaït xaõ hoäi (43a). Ñoù laø phaän vuï rieâng bieät cuûa giaùo daân ñaõ ñöôïc ñaøo taïo vaø coù traùch nhieäm (43b). Hoï phaûi coäng taùc vôùi ngöôøi khaùc vaø lo cho ích chung (43c), trong khi ñem tinh thaàn Kitoâ giaùo vaø sinh hoaït ñoù (43d). Phaàn giaùo só, caùc ngaøi phaûi soi saùng giaùo daân vaø phaûi laøm göông veà caùc ñöùc tính xaõ hoäi (43e). Laø daáu chöùng veà söï cöùu ñoä, Giaùo Hoäi phaûi luoân luoân noã löïc ñeå töï tinh luyeän (43f).
4) Theá giôùi cuõng giuùp ñôõ Giaùo Hoäi: Khi Giaùo Hoäi tieáp xuùc vôùi nhieàu neàn vaên minh khaùc nhau vaø tìm caùch rao giaûng Phuùc AÂm moät caùch thích nghi, thì chính Giaùo Hoäi trôû neân phong phuù hôn (44a,b). Ñaøng khaùc moïi tieán boä nhaân loaïi cuõng giuùp ích cho Giaùo Hoäi (44c).
5) Giaùo Hoäi phuïc vuï theá giôùi khi laøm troøn söù meänh rieâng laø môû roäng nöôùc Thieân Chuùa (44a) vaø rao giaûng veà Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ saùng laäp moïi söï ñoàng thôøi laø trung taâm ñieåm, laø cuøng ñích cuûa moïi söï (44b,c). (Trôû laïi ñaàu trang)
1 Xem Phaoloâ VI, Tñ. Ecclesiam suam, III: AAS 56 (1964), trg 637-659. (Trôû laïi ñaàu trang)
2 Xem Tit 3,4: “Philanthropia”. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 Xem Eph 1,3; 13-14; 23. (Trôû laïi ñaàu trang)
4 Xem Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi Lumen gentium, ch. I, soá 8: AAS 57 (1965), trg 12. (Trôû laïi ñaàu trang)
5 N.v.t., ch. II, soá 9: AAS 57 (1965), trg 14; - x. soá 8: AAS, n.v.t., trg 11. (Trôû laïi ñaàu trang)
6 N.v.t., ch. I, soá 8: AAS 57 (1965), trg 11. (Trôû laïi ñaàu trang)
7 Xem n.v.t., ch. IV, 38: AAS 57 (1965), trg 43 vaø ghi chuù 120. (Trôû laïi ñaàu trang)
8 Xem Rm 8,14-17. (Trôû laïi ñaàu trang)
9 Xem Mt 22,39. (Trôû laïi ñaàu trang)
45* Ñoái vôùi con ngöôøi hieän nay, con ngöôøi giaøu coù vôùi moïi hình thöùc nhaân baûn, vôùi taát caû nhöõng tieán boä khoa hoïc vaø xaõ hoäi, Giaùo Hoäi coù theå ñem ñeán lôïi ích gì? Giaùo Hoäi ñem laïi aùnh saùng chính yeáu ñeå con ngöôøi töï bieát mình vaø baûo veä nhaân phaåm. Neáu khoâng bieát Thieân Chuùa, con ngöôøi laøm sao hieåu bieát söï thaät thaâm saâu veà mình ñöôïc. Khoâng bieát mình, con ngöôøi khoâng theå naøo traû lôøi cho nhöõng vaán naïn caên baûn veà yù nghóa cuoäc soáng, sinh hoaït vaø söï cheát. Khoâng bieát Chuùa Kitoâ laø con ngöôøi hoaøn haûo, con ngöôøi khoâng theå naøo trôû neân ñaày ñuû (41a). Khi naøo töï bieát mình vaø phaåm giaù ñích thöïc cuûa mình, con ngöôøi môùi coù theå leân tieáng ñoøi cho mình caùc quyeàn lôïi nhaân baûn moät caùch ñaày ñuû vaø hôïp lyù cuõng nhö xöùng hôïp vôùi ñöùc tin. (Trôû laïi ñaàu trang)
46* Coâng Ñoàng ñaõ nhaéc laïi söï thoáng nhaát cuûa nhaân loaïi (soá 29) coù neàn taûng töï nhieân laø söï thoáng nhaát sinh vaät, söï thoáng nhaát veà baûn tính vaø do ñoù veà caùc quyeàn lôïi caên baûn. Vaû laïi baûn tính xaõ hoäi seõ thuùc ñaåy con ngöôøi hieäp nhaát moät ngaøy moät hôn (soá 6,25). Maët khaùc söï thoáng nhaát cuûa nhaân loaïi cuõng coù neàn taûng sieâu nhieân, vì, nhö ñöùc tin daïy, taát caû moïi ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa döïng neân vaø coù cuøng moät cöùu caùnh laø chính Thieân Chuùa. Taát caû ñaõ ñöôïc Chuùa Kitoâ cöùu chuoäc, taát caû ñaõ ñöôïc môøi goïi ñeå trôû neân con caùi Thieân Chuùa vaø anh em vôùi nhau. Luaät môùi cuûa nhöõng con ngöôøi môùi aáy laø luaät thöông yeâu laãn nhau.
Vì laø moät thaân theå, moät daân toäc duy nhaát, Giaùo Hoäi giuùp ñôõ nhaân loaïi thöïc hieän lyù töôûng thoáng nhaát. Vì laø bí tích, töùc laø daáu chöùng vaø duïng cuï ñeå giuùp ñôõ nhaân loaïi keát hieäp maät thieát vôùi Thieân Chuùa vaø hieäp nhaát vôùi nhau (42c), Giaùo Hoäi goùp phaàn lôùn lao ñeå thoáng nhaát loaøi ngöôøi. Ñoù chính laø söù meänh cuûa Giaùo Hoäi vaäy (soá 92a). (Trôû laïi ñaàu trang)
10 Xem CÑ. Vat II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi Lumen gentium, ch. II, soá 9: AAS 57 (1965), trg 12-14. (Trôû laïi ñaàu trang)
11 Xem Pioâ XII, Allocutio ad Cultores historiae et artis, 9-3-1956: AAS 48 (1956), trg 212: “Trong phaïm vi vaên hoùa, vò Saùng Laäp thaàn linh cuûa Giaùo Hoäi laø Chuùa Kitoâ khoâng ban cho Giaùo Hoäi moät söù meänh naøo cuõng khoâng aán ñònh moät muïc ñích naøo. Muïc ñích maø Chuùa Kitoâ nhaèm laø thuaàn tuùy toân giaùo (...) Giaùo Hoäi phaûi daãn daét moïi ngöôøi ñeán vôùi Chuùa ñeå hoï phoù thaùc cho Ngaøi maø khoâng ñaén ño (...) Giaùo Hoäi khoâng khi naøo coù theå ñeå muïc ñích thuaàn tuùy toân giaùo, sieâu nhieân naøy loït ra ngoaøi taàm nhaõn giôùi cuûa mình. YÙ nghó a moïi hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi caû ñeán taän khoaûn cuoái cuøng cuûa Boä Giaùo Luaät chæ qui veà muïc ñích ñoù caùch tröïc tieáp hay giaùn tieáp”. (Trôû laïi ñaàu trang)
12 Xem CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi Lumen gentium, ch. I, soá 1: AAS 57 (1965), trg 5. (Trôû laïi ñaàu trang)
47* Soáng trong theá gian tín höõu phaûi traùnh hai thaùi ñoä sai laàm: 1) boû soùt coâng vieäc traàn theá ñeå chæ lo cho vieäc ñaïo ñöùc; 2) chìm ñaém trong coâng vieäc traàn theá vaø coi coâng vieäc naøy nhö khoâng coù lieân quan gì ñeán vieäc ñaïo ñöùc.
Qua caû hai söï sai laàm treân, ngöôøi ta taùch bieät ñôøi soáng toân giaùo vaø ñôøi soáng ngheà nghieäp hay ñôøi soáng traàn theá neáu noùi roäng hôn (cuoäc giaûi trí, vaên hoùa...) vaø laïi haønh ñoäng theo luaân lyù caù nhaân (soá 30).
Ñöùc tin phaûi aûnh höôûng treân caû ñôøi soáng vaø ta phaûi ñem tinh thaàn Phuùc AÂm vaøo coâng vieäc traàn theá: vaøo ngheà nghieäp, vaøo giao thieäp vôùi ngöôøi khaùc, vaøo vaên hoùa, vaøo cuoäc giaûi trí v.v... “Ñoái vôùi ngöôøi Kitoâ höõu, xao laõng boån phaän traàn theá töùc laø xao laõng boån phaän ñoái vôùi nhöõng ngöôøi laân caän vaø hôn nöõa ñoái vôùi chính Thieân Chuùa, khieán phaàn roãi ñôøi ñôøi cuûa mình bò ñe doïa”: vì boån phaän traàn theá laø phöông tieän ñeå thöïc haønh ñöùc meán ñoái vôùi anh em vaø ñoái vôùi Thieân Chuùa. Khoâng thöïc haønh ñöùc meán töùc laø phaïm ñeán toaøn theå boä luaät (x. Gal 5,14). Cho neân keû naøo xao laõng boån phaän traàn theá hay laø taùch rôøi noù khoûi aûnh höôûng cuûa tinh thaàn Phuùc AÂm töùc laø ngöôøi khoâng soáng ñaïo, hoï khoâng phaûi laø ngöôøi coâng giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)
13 Xem Dth 13,14. (Trôû laïi ñaàu trang)
14 Xem 2Th 3,6-13; Eph 4,28. (Trôû laïi ñaàu trang)
15 Xem Is 58,1-12. (Trôû laïi ñaàu trang)
16 Xem Mt 23,3-33; Mc 7,10-13. (Trôû laïi ñaàu trang)
17 Xem Gioan XXIII, Tñ. Mater et Magistra, IV: AAS 53 (1961), trg 456-457 vaø I :n.v.t., trg 407, 410-411. (Trôû laïi ñaàu trang)
48* “3) Sau khi nhaéc laïi nhöõng nguyeân taéc toång quaùt treân ñaây, Haøng Giaùo Phaåm Coâng Giaùo Vieät Nam chieáu theo nhöõng söï kieän lòch söû, chính trò, xaõ hoäi, toân giaùo hieän taïi trong nöôùc, ñoàng thanh xaùc ñònh nhö sau: a) Khoâng cho pheùp moät ñaûng phaùi naøo laáy teân laø “Coâng Giaùo” hay laø “Thieân Chuùa Giaùo”, ñeå roài ñaûng aáy coù theå xuaát hieän nhö laø ñaûng phaùi cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Vieät Nam. b) Keâu môøi giaùo daân Coâng Giaùo phaûi yù thöùc raèng: söùc maïnh cuûa hoï tröôùc heát phaûi ôû trong tinh thaàn Chuùa Gieâsu - töùc laø tinh thaàn Phuùc AÂm ñöôïc moïi ngöôøi soáng ñoäng vaø chieáu doïi chung quanh, nhö ñaõ trình baøy trong nhöõng ñoaïn noùi treân. c) Tuy nhieân ñeå aùp duïng nguyeân taéc soá 2 ôû treân, heát moïi ngöôøi Coâng Giaùo - vôùi tö caùch laø ngöôøi coâng daân - ñeàu coù theå töï do ghi teân ñeå gia nhaäp ñaûng naøy hay ñaûng khaùc tuøy yù, baát cöù laø ñaûng aáy ñaõ thaønh laäp roài, hay seõ ñöôïc nhöõng coâng daân ñaày ñuû khaû naêng, can ñaûm thaønh laäp veà sau.
Ghi teân vaøo moät ñaûng phaùi nhö theá, ñoàng baøo Coâng Giaùo khoâng cam keát Giaùo Hoäi, nhöng chæ cam keát caù nhaân mình...
Ñoàng baøo Coâng Giaùo hoaït ñoäng trong ñaûng phaùi mình ñaõ löïa choïn, tuy nhieân caû trong hoaït ñoäng chính trò (cuõng nhö ñôøi soáng caù nhaân, gia ñình, ngheà nghieäp) hoï phaûi laø moät nhaân chöùng cuûa Chuùa Kitoâ. Hoï phaûi tìm caùch ñeå in saâu vaøo trong caùc taâm hoàn nhöõng luaät leä, nhöõng qui cheá, tinh thaàn Phuùc AÂm vaø hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Hoäi Thaùnh.
1) Hieän nay khoâng coù moät tôø baùo Coâng Giaùo naøo, hay laø moät tôø baùo coù xu höôùng Coâng Giaùo naøo ñaõ ñöôïc Haøng Giaùo Phaåm chæ ñònh ñeå laøm tieáng noùi chính thöùc cho Coâng Giaùo...
2) Coù nhöõng baùo chí ñaõ ñöôïc thaønh laäp do moät soá giaùo daân Coâng Giaùo nhieät thaønh, quaûng ñaïi; ñoù laø quyeàn lôïi rieâng cuûa hoï vaø chuùng toâi theâm raèng: ñoù laø nghóa vuï cuûa hoï. Chuùng toâi ñeå lôøi khen ngôïi hoï ñaõ coù saùng kieán toát ñeïp nhö theá, vaø chuùng toâi heát söùc khuyeân hoï haõy tieáp tuïc beàn vöõng”.
(Thö luaân löu cuûa H.Ñ.G.M.V.N., ngaøy 22 thaùng 1 naêm 1964, x. trong baùo Sacerdos, soá 27, thaùng 3 naêm 1964, (trg 170-171; 172-173). (Trôû laïi ñaàu trang)
18 Xem CÑ Vat II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi Lumen gentium, ch. III, soá 28: AAS 57 (1965), trg 34-35. (Trôû laïi ñaàu trang)
19 N.t., soá 28: AAS, n.v.t., trg 35-36. (Trôû laïi ñaàu trang)
20 Xem T. Ambrosioâ, De Virginitate, ch. VIII, soá 48: PL 16, 278. (Trôû laïi ñaàu trang)
21 CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi Lumen gentium, ch. II, soá 15: AAS 57 (1965), trg 20. (Trôû laïi ñaàu trang)
49* Töø xöa tôùi nay, theá giôùi cuõng ñem laïi raát nhieàu lôïi ích cho Giaùo Hoäi. Quaû quyeát nhö vaäy laø xaùc nhaän moät söï kieän lòch söû, nhöng coù leõ chæ gaàn ñaây tín höõu môùi yù thöùc veà söï kieän aáy. Giaùo Hoäi laõnh nhaän nhieàu:
1) Trong laõnh vöïc tö töôûng nhôø caùc kho taøng cuûa nhieàu neàn vaên minh khaùc nhau. Taát caû nhöõng gì giuùp ta hieåu bieát hôn veà con ngöôøi vaø theá giôùi ñeàu giuùp ñôõ Giaùo Hoäi: giaùo duïc, vaên hoùa, khoa hoïc...
2) Trong laõnh vöïc cô caáu xaõ hoäi: töø ñaàu, Giaùo Hoäi ñaõ chòu aûnh höôûng cuûa neáp soáng Do Thaùi, cuûa phaùp lyù La Maõ vaø Ñöùc Quoác, vaø ít hay nhieàu cuûa phong tuïc caùc daân toäc khaùc nöõa. Phaùp lyù caùc xöù truyeàn giaùo ñaõ aûnh höôûng raát nhieàu ñeán phaùp lyù chung cuûa Giaùo Hoäi chaúng haïn. Hieän nay ta thaáy aûnh höôûng cuûa cheá ñoä daân chuû qua nhöõng phong traøo phaân quyeàn, nhieàu cô quan môùi nhö Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, Hoäi Ñoàng Linh Muïc, v.v...
3) Trong laõnh vöïc sinh hoaït: khi caùc Quoác Gia vaø caùc Toå Chöùc quoác teá kính troïng söï töï do cuûa Giaùo Hoäi, môøi Giaùo Hoäi coäng taùc, giuùp Giaùo Hoäi hoaït ñoäng, hay laø maëc daàu khoâng muoán nhôø Giaùo Hoäi, nhöng khi caùc Toå Chöùc aáy coá gaéng naâng cao con ngöôøi nhôø vieäc giaùo duïc, nhôø vieäc baûo ñaûm nhaân quyeàn, v.v... thöïc ra hoï ñaõ laøm nhöõng coâng vieäc coù chung muïc ñích vôùi Giaùo Hoäi.
Laø ngöôøi Vieät Nam hay laøm vieäc ôû Vieät Nam, ta phaûi nhaán maïnh caâu “Rao giaûng lôøi maïc khaûi caùch thích nghi nhö vaäy coøn phaûi laø luaät leä cho moïi coâng cuoäc truyeàn giaùo”. Sau hôn ba theá kyû töø khi Phuùc AÂm tôùi Vieät Nam, phaûi chaêng Ñaïo chuùng ta coøn thaám nhuaàn maøu saéc ngoaïi quoác quaù ñaùng? Ngöôøi ngoaïi giaùo coù caûm töôûng ñoù khoâng? (Trôû laïi ñaàu trang)
22 Xem CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi Lumen gentium, ch. II soá 13: AAS (1965), trg 17. (Trôû laïi ñaàu trang)
23 Xem Justinoâ, Dialogus cum Tryphone, ch. 110: PG 6, 729, x.b. Otto, 1897, trg 391-393: ... “nhöng chuùng ta caøng chòu nhieàu khoå nhuïc aáy, laïi caøng coù nhieàu ngöôøi trôû thaønh tín höõu vaø ñaïo ñöùc nhôø danh Chuùa Gieâsu”. - Xem Tertullianoâ, Apologeticus, ch. L, 13: PL I, 534; Corpus Christ., ser. Lat. I, trg 171: “caøng bò caùc ngöôøi gaët (baùch haïi) chuùng toâi caøng trôû neân ñoâng ñuùc hôn: maùu töû ñaïo laø haït gioáng naûy sinh Kitoâ höõu!” - X. Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi Lumen gentium, ch. I I soá 9: A AS 57 (1965), trg 14. (Trôû laïi ñaàu trang)
24 Xem CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi Lumen gentium, ch. VII, soá 48: AAS 57 (1965), trg 53. (Trôû laïi ñaàu trang)
25 Xem Phaoloâ VI, Huaán töø 3-2-1965: L'Osservatore Romano, 4-2-1965. (Trôû laïi ñaàu trang)
50* Alpha vaø Omega laø chöõ ñaàu vaø chöõ cuoái cuûa maãu töï Hy Laïp. Caâu noùi coù nghóa laø khi duøng caùc chöõ trong maãu töï, ta coù theå vieát ra taát caû nhöõng gì ta muoán. Vaäy thì, noùi veà Chuùa (cuõng nhö veà Thieân Chuùa Cha: Kh 1,8) coù nghóa laø Chuùa coù toaøn quyeàn ñeå phaùn xeùt nhaân loaïi. (Trôû laïi ñaàu trang)