Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Hieán Cheá Muïc Vuï
Veà
Giaùo Hoäi
Trong Theá Giôùi Ngaøy Nay
Gaudium Et Spes
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Lôøi Giôùi Thieäu
Hieán Cheá Muïc Vuï veà Giaùo Hoäi trong theá giôùi ngaøy nay coù muïc ñích chính laø "trình baøy söï hieän dieän vaø sinh hoaït cuûa Giaùo Hoäi trong theá giôùi" (soá 2, ñoaïn I).
Nhôø Hieán Cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, Coâng Ñoàng ñaõ trình baøy maàu nhieäm Giaùo Hoäi: giai ñoaïn khôûi ñaàu, söù meänh, cô caáu, ñôøi soáng noäi taïi... ñeå canh taân Giaùo Hoäi.
Trong Hieán Cheá Muïc Vuï veà Giaùo Hoäi trong theá giôùi ngaøy nay "coù leõ chö bao giôø Giaùo Hoäi ñaõ nhaän thaáy caàn phaûi tìm hieåu xaõ hoäi loaøi ngöôøi chung quanh nhö hieän nay ñeå tôùi gaàn noù, toân troïng noù moät caùch chính ñaùng, nhaäp vaøo noù, phuïc vuï vaø trao cho noù söù ñieäp Phuùc AÂm. Hôn nöõa, döôøng nhö Giaùo Hoäi öa thích vaø chieàu chuoäng noù moät phaàn naøo ñoù, trong khi noù vaãn ñang thay ñoåi mau choùng vaø khoâng ngöøng". 1
Coâng Ñoàng caûm thaáy raèng ñoù laø vieäc khaån caáp trong thôøi ñaïi chuùng ta.
Chuû ñeà chính
1. Tröôùc heát Coâng Ñoàng ñeà caäp ñeán con ngöôøi döôùi moïi khía caïnh (soá 3, ñoaïn I). Con ngöôøi coù phaåm giaù raát thieâng lieâng nhöng bò toäi loãi laøm toån thöông, coù cuøng ñích cao sieâu nhöng phaûi vöôït qua nhieàu ngaên trôû, ñaõ noã löïc ñeå xaây döïng vaên minh toát ñeïp nhöng moät phaàn lôùn vaãn coøn chuû tröông voâ thaàn. "Giaùo Hoäi moät phaàn naøo ñoù ñaõ töï xöng laø toâi tôù cuûa loaøi ngöôøi" 2, bôûi vì chuùng ta "coù theå quaû quyeát raèng chuùng ta phaûi bieát con ngöôøi neáu muoán bieát Thieân Chuùa" 3.
2. Hieán Cheá noùi veà theá giôùi, moät theá giôùi phaûi ñöôïc con ngöôøi xaây döïng. Theá giôùi töùc laø thöïc taïi theá tuïc coù giaù trò vaø nhöõng qui luaät rieâng bieät cuûa noù. Ñaøng khaùc moïi giaù trò vaø qui luaät aáy ñeàu phaûi phuïc dòch chính con ngöôøi toaøn dieän, do ñoù phaûi thích hôïp vôùi luaân lyù vaø toân giaùo. Chính lòch söû do con ngöôøi taïo neân, nhöng lòch söû höôùng veà Chuùa Kitoâ laø trung taâm ñieåm vaø laø cuøng ñích!
3. Hieán Cheá cuõng trình baøy sinh hoaït theá tuïc theo quan ñieåm cuûa Giaùo Hoäi.
A) Veà vieäc laøm: a) caét nghóa vieäc laøm theo thaàn hoïc, b) giaù trò cuûa noù, c) tính caùch nhaân phaåm, d) coâng hieäu cuûa vieäc laøm ñoái vôùi neàn vaên minh.
B) Veà sinh hoaït xaõ hoäi phaûi theo nguyeân taéc rieâng cuûa töøng laõnh vöïc moät (ví duï: kinh teá, khoa hoïc, vaên hoùa...) vaø phaûi thích hôïp vôùi baûn tính con ngöôøi cuõng nhö vôùi ñöùc tin vaø ñöùc meán.
4. Sau cuøng Hieán Cheá daïy veà hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi trong theá giôùi giuùp chuùng ta hieåu theâm veà söù meänh vaø baûn tính cuûa Giaùo Hoäi.
Hieán Cheá Muïc Vuï
Vì danh töø "Hieán Cheá" mang yù nghóa moät meänh leänh vaø coù veû khoâng thích hôïp vôùi yù muoán cuûa Coâng Ñoàng laø ñoái thoaïi vôùi moïi ngöôøi baát chaáp tín ngöôõng, neân moät soá Nghò Phuï thích danh töø "Tuyeân Ngoân" hôn. Nhöng Coâng Ñoàng ñaõ giöõ laïi danh töø "Hieán Cheá" ñeå nhaán maïnh tính caùch quan troïng cuûa vaên kieän caû veà phöông dieän giaùo lyù nöõa.
Theâm tónh töø "Muïc Vuï" ñeå nhaéc laïi tính caùch thöïc teá cuûa giaùo lyù ñoù.
Danh töø "Giaùo Hoäi" phaûi ñöôïc hieåu nhö ñaõ ñöôïc trình baøy trong Hieán Cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi vôùi söù meänh cöùu ñoä.
Coøn "Theá Giôùi" nhö vöøa noùi treân, laø toaøn theå thöïc taïi do Thieân Chuùa taïo neân, trong ñoù nhaân loaïi laø trung taâm ñieåm vaø coù nhieäm vuï phaùt trieån theá giôùi.
Vaøi neùt lòch söû
Ngaøy 25-12-1961, khi trieäu taäp Coâng Ñoàng, Ñöùc Gioan XXIII ñaõ noùi ñeán nhöõng moái lo laéng cuûa Giaùo Hoäi tröôùc nhöõng thaéc maéc cuûa nhaân loaïi. Giaùo Hoäi coù boån phaän phaûi baøn veà caùc vaán ñeà ñoù, vì noù aûnh höôûng ñeán phaàn roãi sieâu nhieân 4.
Ngaøy 11-10-1962, nhaân dòp khai maïc Coâng Ñoàng, Ñöùc Gioan XXIII ñaõ noùi vaïch roõ tinh thaàn môùi cho Coâng Ñoàng, tinh thaàn thöông xoùt vaø thoâng caûm hôn laø leân aùn 5. Chín ngaøy sau ñoù Coâng Ñoàng gôûi cho Theá Giôùi söù ñieäp hoøa bình vaø thöông yeâu cuõng nhö söï quyeát taâm phuïc vuï nhaân loaïi, ñaëc bieät laø ngöôøi ngheøo 6.
Tuy nhieân, trong soá 70 löôïc ñoà do caùc UÛy Ban ñaõ soaïn thaûo, chöa coù taøi lieäu naøo daønh rieâng cho caùc vaán ñeà theá giôùi. Ñeán cuoái kyø hoïp thöù nhaát cuûa Coâng Ñoàng (12-1962) caùc löôïc ñoà thu goïn laïi thaønh löôïc ñoà 17, coù ñaàu ñeà: "Veà nhöõng nguyeân taéc vaø sinh hoaït cuûa Giaùo Hoäi ñeå xuùc tieán haïnh phuùc cuûa xaõ hoäi".
Vaøo ñaàu naêm 1963 UÛy Ban hoãn hôïp, goàm coù chuyeân vieân cuûa hai UÛy Ban veà Tín Lyù vaø Toâng Ñoà Giaùo Daân ñöôïc boå nhieäm soaïn thaûo löôïc ñoà naøy. Ñaàu ñeà môùi laø: "Veà söï hieän dieän cuûa Giaùo Hoäi trong theá giôùi ngaøy nay". Cuõng coù vaên kieän khaùc do Ñöùc Hoàng Y Suenens (Bæ) ñeà nghò. Vaên kieän naøy ñaõ ñöôïc goïi "Löôïc ñoà Malines hay Louvain". UÛy Ban ñaõ laäp ra moät tieåu ban do Ñöùc Cha Guano (YÙ) laøm chuû tòch vaø Cha Haering CssR (Ñöùc) laøm thö kyù ñeå xeùt laïi nhöõng ñeà nghò aáy.
Vaøo muøa heø naêm 1964, caùc Nghò Phuï môùi chaáp nhaän vaên kieän, baáy giôø ñöôïc goïi laø löôïc ñoà 13, cuõng ñöôïc goïi "Löôïc ñoà Zurich", vì tieåu ban ñaõ hoïp taïi ñoù. Trong kyø hoïp thöù ba (thaùng 10-11) caùc ngaøi ñeà nghò phaûi söûa laïi nhieàu choã. UÛy Ban hoãn hôïp soaïn thaûo moät löôïc ñoà môùi (löôïc ñoà Ariccia-Roma) theo ñòa danh laøm vieäc.
Trong giai ñoaïn cuoái cuøng caùc Nghò Phuï boû phieáu nhieàu laàn: tröôùc heát ñaõ chaáp nhaän löôïc ñoà caùch ñaïi cöông roài boû phieáu töøng ñoaïn moät. Sau nhieàu söûa ñoåi theo nhöõng ñeà nghò cuûa caùc Nghò Phuï, caùc ngaøi laïi boû phieáu töøng 12 ñoaïn vaø ngaøy 6-12-1965, 1,860 Nghò Phuï chaáp nhaän toaøn boä löôïc ñoà, vôùi 251 phieáu choáng vaø 11 phieáu baát hôïp leä. Ngaøy hoâm sau, tröôùc khi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI coâng boá Hieán Cheá, caùc Nghò Phuï laïi boû phieáu moät caùch long troïng: luùc aáy vaãn coøn 75 phieáu choáng.
"Khoâng ai coù theå quaû quyeát raèng ñaïo Coâng Giaùo laø voâ ích, khi nhaän thaáy raèng Giaùo Hoäi, nhaân dòp töï yù thöùc veà mình nhieàu nhaát vaø coù hieäu löïc lôùn nhaát, töùc laø khi taäp hoïp laïi trong Coâng Ñoàng, ñaõ bieåu thò roõ raøng Giaùo Hoäi chæ vì con ngöôøi maø coù..." 7.
"Ñoái vôùi ngöôøi Vieät Nam chuùng ta, nhieàu vaán ñeà coù leõ coøn quaù môùi meû. Nhöng höôùng ñi cuûa Coâng Ñoàng laø höôùng ñi cuûa lòch söû hieän ñaïi. Hieán Cheá Muïc Vuï neáu ñöôïc hieåu vaø aùp duïng cho ñuùng möùc seõ giuùp chuùng ta tieát kieäm ñöôïc raát nhieàu thì giôø vaø söùc löïc" 8.
Chuù Thích:
1 Phaoloâ VI, Dieãn vaên nhaân dòp leã beá maïc Coâng Ñoàng, 8-12-1965: AAS 58 (1966), 54.
2 N.v.t. trg 57.
3 N.v.t. trg 59.
4 Toâng hieán Humanae Saluis, 25-12-1961: AAS 54 (1962), 5-13.
5 Dieãn vaên, AAS 54 (1962), 792.
6 AAS 54 (1962), 822-824.
7 Phaoloâ VI, Dieãn vaên nhaân dòp leã beá maïc Coâng Ñoàng, 8-12-1965: AAS 58 (1966), 58.
8 Ñöùc Hoàng Y Phaxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän, Giaùo Hoäi trong Theá Giôùi hoâm nay, Thanh Lao Coâng 1969, Lôøi giôùi thieäu (khoâng mang soá trang).