Maïc Khaûi Kitoâ Giaùo

vaø Caùc Toân Giaùo Khaùc

Theo AÙnh Saùng Coâng Ñoàng Vaticanoâ II

Linh Muïc A. H. Kishi Hidesshi

Hieäu tröôûng Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo Eishi taïi Osaka, Nhaät Baûn

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

(Cha A. H. Kishi Hidesshi laø Hieäu tröôûng Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo Eishi taïi Osaka, Nhaät Baûn. Ngaøi ñaõ theo hoïc taïi Montreùal, Canada, vaø ñaäu tieán só vôùi luaän ñeà "Spiritual consciousness in zen from Thomistic Theological Point of view").

Maïc Khaûi Kitoâ Giaùo vaø Caùc Toân Giaùo Khaùc Theo AÙnh Saùng Coâng Ñoàng Vaticanoâ II.

Coâng Ñoàng Vaticanoâ II, khi cöùu xeùt (moät caùch tæ mæ hôn) thaùi ñoä cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi caùc toân giaùo ngoaøi Kitoâ giaùo, ñaõ ñöa ra baûn Tuyeân Ngoân "Nostra Actate". Nguyeân taéc caên baûn theå hieän qua baûn Tuyeân Ngoân naøy laø: ñoái vôùi nhaân loaïi, Thieân Chuùa laø nguoàn goác ñoäc nhaát vaø ñoàng thôøi cuõng laø cöùu caùnh sau cuøng. Bôûi ñoù, taát caû moïi ngöôøi, Kitoâ höõu cuõng nhö khoâng Kitoâ höõu, ñeàu leä thuoäc vaøo Thieân Chuùa Quan Phoøng. Trong baøi trình baøy ngaén nguûi naøy, chuùng toâi khoâng coù yù ñònh giaûi thích baûn Tuyeân Ngoân, maø chæ muoán döïa vaøo baûn Tuyeân Ngoân ñoù vaø moät soá taøi lieäu khaùc cuûa Coâng Ñoàng ñeå nhaän ñònh veà nhöõng moái töông quan giöõa Maïc Khaûi Kitoâ giaùo vaø taát caû caùc toân giaùo khaùc.

I. Chaân Lyù cuûa caùc Toân Giaùo

Trong nhöõng toân giaùo ñöôc choïn laøm tieâu bieåu trong baûn Tuyeân ngoân, thì AÁn ñoä giaùo, Phaät giaùo, roài ñeán Hoài giaùo vaø Do thaùi giaùo ñöôïc ñaëc bieät quan taâm hôn caû. Ñoái vôùi AÁn ñoä giaùo, Phaät giaùo vaø caùc toân giaùo khaùc, baûn Tuyeân ngoân vieát: "Giaùo hoäi Coâng giaùo khoâng heà baùc boû nhöõng gì laø chaân thaät vaø thaùnh thieän trong caùc toân giaùo ñoù. Vôùi moät nieàm kính troïng thaønh thaät. Giaùo hoäi xem xeùt nhöõng caùch thöùc haønh ñoäng vaø nhöõng loái soáng; nhöõng luaät leä vaø nhöõng giaùo lyù ñoù, maëc daàu veà nhieàu ñieåm coù khaùc vôùi nhöõng ñieàu chính Giaùo hoäi tuaân giöõ vaø ñeà nghò, nhöng thöôøng mang laïi tia saùng cuûa Chaân lyù (radium illius Veritatis) chieáu soi heát moïi ngöôøi" (N.A. soá 2).

Thaät söï, nhöõng lôøi noùi ñoù cuûa baûn Tuyeân ngoân coù nghóa gì? Ngöôøi ta coù theå nghó raèng Coâng Ñoàng, khi duøng nhöõng lôøi leõ ñoù, ñaõ nhìn nhaän caùc toân giaùo khaùc cuõng mang laïi moät aùnh saùng, maëc daàu ñoù khoâng phaûi laø aùnh saùng toaøn veïn cuûa Chaân lyù, vaø tuy vaäy, ñoù cuõng laø moät aùnh saùng phaùt xuaát töø Ñaáng chính laø Chaân lyù.

Trong Hieán cheá Muïc vuï (Gaudium et Spes), chuùng ta thaáy coù nhöõng ñoaïn vaên quan troïng lieân heä vôùi ñieàu vöøa ñöôïc trình baøy. Thaät vaäy, Hieán cheá quaû quyeát: "Bôûi vì coù noäi giôùi maø con ngöôøi hôn taát caû moïi vaät. Con ngöôøi trôû veà vôùi noäi giôùi saâu xa ñoù laø khi con ngöôøi trôû veà vôùi chính mình, nôi maø Thieân Chuùa Ñaáng thaáy taän taâm can, ñang chôø ñôïi, con ngöôøi, vaø nôi maø con ngöôøi töï quyeát ñònh laáy vaän maïng cuûa mình döôùi con maét cuûa Thieân Chuùa" (G.S. soá 14).

Nhö theá, Coâng Ñoàng chöùng toû raèng Thieân Chuùa thaáu suoát loøng con ngöôøi vaø Ngöôøi ñang ôû ñoù chôø ñôïi.

Theo truyeàn thoáng laâu ñôøi cuûa Kitoâ giaùo, söï kieän naøy minh chöùng roõ raøng thaät söï coù moät "aùnh saùng beân trong", coù "Thieân Chuùa" ôû giöõa loaøi ngöôøi. Giaùo huaán naøy raát gioáng vôùi yù nieäm Noäi taïi tuyeät ñoái laø moät yù nieäm caên baûn nôi caùc ngöôøi Ñoâng phöông. Thieân Chuùa ôû taän ñaùy loøng con ngöôøi, theo kieåu noùi cuûa Hieán cheá, coù nghóa laø Thieân Chuùa chính laø "chaân lyù saâu xa cuûa söï vaät" (ipsa produndarei veritas). Nhö theá, vieäc Thieân Chuùa ôû trong loøng moïi ngöôøi töï nhieân coù nghóa laø Ngöôøi bieåu loä chaân lyù trong taát caû caùc toân giaùo. Trong baøi töïa, Hieán cheá noùi: "Vaäy, khi Coâng Ñoàng tuyeân boá söù maïng cuûa con ngöôøi laø raát cao caû vaø quaû quyeát raèng con ngöôøi mang trong mình maàm moáng Thieân Chuùa..." (G.S. soá 3).

Chæ caên cöù vaøo söï kieän coù maàm moáng Thieân Chuùa trong loøng moïi ngöôøi, cuõng coù theå quaû quyeát raèng moïi ngöôøi coù theå ñaït tôùi chaân lyù. Neáu moïi ngöôøi khoâng nöông döïa vaøo Thieân Chuùa ôû trong loøng mình thì hoï khoâng theå tìm thaáy Thieân Chuùa. Con ñöôøng ñöa ngöôøi ta ñeán Thieân Chuùa luoân luoân laø con ñöôøng noäi taâm ñoù. Caùc toân giaùo khaùc giaûng daïy con ñöôøng ñoù. Chuùng ta phaûi xaùc ñònh raèng Thieân Chuùa chieáu giaûi chaân lyù trong caùc toân giaùo khaùc bôûi vì caùc toân giaùo ñoù chæ daïy con ñöôøng aáy.

Neáu chuùng ta nghieân cöùu, daàu chæ laø nhöõng yeáu toá cuûa Giaùo lyù Phaät giaùo vaø AÁn ñoä giaùo maø thoâi, chuùng ta cuõng seõ nhaän thaáy raèng caùc giaùo lyù ñoù chöùa ñöïng nhieàu chaân lyù khieán chuùng ta phaûi ngaïc nhieân vaø khoâng khoûi thaùn phuïc. Chaéc chaén, trong caùc giaùo huaán ñoù, ngöôøi ta seõ tìm thaáy nhöõng yù nieäm: "Höõu theå" - "Thieân Chuùa" - "Ñaáng tuyeät ñoái" vaø seõ coù kinh nghieäm veà Thieân Chuùa.

Trong AÁn ñoä giaùo, "Ñaáng Tuyeät Ñoái" chính laø Ñaáng ngöôøi ta khoâng theå bieát ñöôïc, laø Ñaáng ngöôøi ta khoâng theå ñaët teân ñöôïc, vaø theo keåu noùi cuûa Yaâjnavalkya, laø Ñaáng maø ngöôøi ta chæ coù theå goïi ñöôïc laø "Netti, Netti" (khoâng phaûi nhö theá, khoâng phaûi nhö theá).

Trong Phaät giaùo Ñaïi thöøa, thöïc theå cuoái cuøng chính laø caùi khoâng theå taû ñöôïc, - "laø caùi hö voâ", "caùi roãng khoâng" vaø ngoaøi nhöõng töø ngöõ ñoù ra, khoâng coù moät töø ngöõ naøo khaùc ñeå dieãn taû thöïc theå ñoù. Hôn nöõa, chính taát caû nhöõng töø ngöõ ñoù cuõng chæ laø nhöõng kieåu dieãn taû baát toaøn. Ñoù laø taát caû nhöõng gì ñeå chæ thöïc theå ñoäc nhaát vaø toái haäu.

Trong Kitoâ giaùo cuõng vaäy: vì Thieân Chuùa laø Ñaáng khoâng theå bieát ñöôïc, Ñaáng khoâng theå goïi teân ñöôïc, neân chính kieåu noùi "Thieân Chuùa" cuõng chæ laø moät danh töø taïm thôøi maø thoâi.

Hieán cheá Gaudium et Spes coøn löu yù: yù nghóa cao caû nhaát cuûa phaåm giaù con ngöôøi laø ñöôïc Thieân Chuùa môøi goïi thoâng phaàn vôùi Ngöôøi (G.S. soá 19).

Chaéc chaén trong caùc toân giaùo khaùc, ngöôøi ta cuõng coù theå thoâng phaàn vôùi Thieân Chuùa. Theo phöông dieän thaàn hoïc maø noùi, ngöôøi ta khoâng theå quaû quyeát raèng nhöõng kinh nghieäm ñoù veà Thieân Chuùa chæ hoaøn toaøn coù tính caùch töï nhieân; traùi laïi, nhöõng kinh nghieäm ñoù coù theå laø sieâu nhieân nhôø aân suûng cuûa Thieân Chuùa.

Neáu con ngöôøi laø hình aûnh cuûa Thieân Chuùa (imago Dei) (Cf Gn 1,27), neáu trong con ngöôøi coù maàm moáng Thieân Chuùa, neáu Thieân Chuùa ôû taän ñaùy loøng con ngöôøi vaø neáu Thieân Chuùa coù theå ban aân suûng, con ngöôøi, daàu thuoäc veà caùc toân giaùo khaùc ngoaøi Kitoâ giaùo, cuõng coù theå ñaït tôùi chaân lyù. Moät baèng chöùng ñaày ñuû chöùng minh cho lôøi quaû quyeát treân laø, trong lòch söû caùc toân giaùo taây phöông cuõng nhö ñoâng phöông, coù nhöõng ngöôøi ñaõ soáng qua con ñöôøng huyeàn bí "Via Negativa" ñoù.

Chính Höõu Theå tuyeät ñoái, sieâu vieät ñaõ maïc khaûi maàu nhieäm ñoù trong ñaùy loøng con ngöôøi.ngaøy nay, chuùng ta phaûi môû maét nhìn nhaän raèng tính chaát chaân lyù thöïc söï theå hieän moät phaàn trong taát caû caùc toân giaùo, tính chaát ñoù coù theå noùi ñöôïc laø tính chaát Kitoâ giaùo cuûa Chaân lyù.

II. Söï tuyeät haûo cuûa Maïc Khaûi Kitoâ Giaùo

Quaû quyeát coù Chaân lyù trong caùc toân giaùo khaùc nhö vöøa noùi, coù traùi vôùi söï tuyeät haûo cuûa maïc khaûi Kitoâ giaùo hay khoâng? Veà ñieåm naøy, tröôùc tieân chuùng ta caàn löu yù tôùi giaùo huaán cuûa Coâng Ñoàng.

Baûn Tuyeân ngoân (Nostra Aetate), sau khi ñaõ nhìn nhaän trong caùc toân giaùo khaùc coù tia saùng cuûa Chaân lyù chieáu soi moïi ngöôøi (Cf N.A. soá 2), lieàn theâm: "Tuy nhieân Giaùo hoäi rao giaûng vaø coøn phaûi maõi maõi kieân trì rao giaûng Chuùa Kitoâ, Ñaáng laø "Ñöôøng, laø Söï Thaät vaø laø Söï Soáng" (Jn 14,6) trong Ngöôøi moïi ngöôøi gaëp thaáy ñôøi soáng toân giaùo troïn haûo (plenitudo vitae religiosae), trong Ngöôøi Thieân Chuùa ñaõ giao hoøa vôùi vaïn vaät" (N.A. soá 2).

Theo Coâng Ñoàng, nhìn nhaän tính chaát Chaân lyù haøm chöùa trong caùc toân giaùo khaùc khoâng ñi ngöôïc laïi vôùi söù meänh ñaëc bieät cuûa Giaùo hoäi laø "rao giaûng Chuùa Kitoâ maõi maõi". Hôn nöõa, Coâng Ñoàng ñaõ noùi trong Chuùa Kitoâ coù ñôøi soáng toân giaùo troïn haûo. Hieán cheá Gaudium et Spes maïnh meõ tuyeân xöng vôùi thaùnh Toâng ñoà (cf. Act 4,12) raèng ngoaøi danh Chuùa Kitoâ, khoâng moät danh hieäu naøo khaùc coù theå ñem laïi ôn cöùu roãi cho con ngöôøi: "Giaùo hoäi tin töôûng raèng döôùi baàu trôøi, khoâng coøn moät danh hieäu naøo khaùc coù theå cöùu thoaùt con ngöôøi. Giaùo hoäi cuõng tin raèng Chuùa Kitoâ vöøa laø khôûi ñaàu, laø trung taâm vaø laø cöùu caùnh cuûa toaøn theå lòch söû nhaân loaïi: Ngöôøi laø Chuùa vaø Thaày cuûa mình" (G.S. soá 10). Chaéc chaén, Chuùa Kitoâ laø trung taâm cuûa Vuõ truï, laø khôûi ñaàu vaø laø cuøng ñích. Ngoaøi Chuùa Kitoâ, khoâng coù ôn cöùu roãi. Phaûi tuyeân xöng ñieàu doù ngay caû trong thôøi buoåi taân tieán naøy.

Hieán cheá Tín lyù Thieân Chuùa Maïc khaûi (Dei Verbum) daïy baûo chuùng ta raèng Chuùa Kitoâ laø "suï sung maõn cuûa toaøn theå maïc khaûi" (D.V. s61 2) vaø theâm "ta khoâng coøn phaûi ñôïi chôø moät maïc khaûi coâng khai naøo khaùc nöõa cho ñeán khi Chuùa Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta, xuaát hieän trong vinh quang" (D.V. soá 4).

Bôûi ñoù, tính chaát tuyeät haûo vaø sung maõn cuûa Maïc khaûi Kitoâ giaùo laø moät Chaân lyù ñöôïc Coâng Ñoàng daïy baûo moät caùch roõ raøng. Noùi toùm laïi, Coâng Ñoàng ñaõ neâu ra tính chaát Chaân lyù cuûa Kitoâ giaùo.

III. Caùc töông quan giöõa Maïc khaûi Kitoâ giaùo vaø maïc khaûi cuûa caùc toân giaùo khaùc

Phaùn Ñoaùn Thaàn Hoïc

Nhö ñaõ noùi, Coâng Ñoàng nhìn nhaän trong caùc toân giaùo khaùc coù moät phaàn Chaân lyù vaø ñoàng thôøi cuõng tuyeân xöng chæ trong Kitoâ giaùo môùi coù Maïc khaûi tuyeät haûo. Laøm theá naøo giaûi thích nhöõng moái töông quan giöõa hai ñieàu quaû quyeát ñoù? Chaéc chaén khoâng phaûi laø chuyeän deã. Tuy nhieân, vaán ñeà laïi thaät quan troïng ñoái vôùi chuùng ta laø nhöõng ngöôøi ñang soáng trong thôøi buoåi taân tieán naøy. Bôûi vì, hieän thôøi, chuùng ta thuoäc "soá ít" so vôùi ñaùm ñoâng caùc tín ñoà ngoaøi Kitoâ giaùo vaø taát caû nhöõng ngöôøi voâ tín ngöôõng, keå caû nhöõng ngöôøi laõnh ñaïm.

Vaán ñeà coù theå raát ñôn giaûn, neáu ngöôøi ta coi Chaân lyù haøm chöùa trong caùc toân giaùo khaùc nhö laø Chaân lyù thuoäc traät töï töï nhieân, vaø, coù theå noùi, nhö laø moät söï kieän khoâng vöôït khoûi Chaân lyù trieát hoïc, hay hôn nöõa, nhö laø moät kinh nghieäm thaàn bí veà Thieân Chuùa khoâng xa maáy chuû nghóa thaàn bí trieát hoïc thuoäc traät töï töï nhieân. Noùi caùch khaùc, bôûi vì Maïc khaûi Kitoâ giaùo laø moät thöïc teá thuoäc traät töï sieâu nhieân, cho neân Chaân lyù trong caùc toân giaùo khaùc laø moät thöïc teá thuoäc traät töï töï nhieân. Vì Maïc khaûi vaø Chaân lyù trong caùc toân giaùo, khaùc nhau veà chieàu höôùng, neân, neáu ngöôøi ta phaân bieät roõ raøng hai thöïc teá nhö theá, lieäu trong theá giôùi naøy, ngöôøi ta coù theå nhaän bieát thöïc teá toân giaùo saâu xa nhaát khoâng?

Toâi xin traû lôøi laø khoâng. Ngöôøi ta khoâng theå choái caûi raèng, cho ñeán baây giôø, loái tö töôûng nhö theá ñaõ ñöôïc phoå bieán vaø ñaëc bieät, ñoù laïi laø thaùi ñoä caên baûn cuûa vieäc truyeàn giaùo ôû Ñoâng phöông. Ñoù laø moät söï kieän maø ngöôøi ta khoâng coù theå nhaém maét laøm ngô. Veà ñieåm naøy, ñaây laø moät suy tö caàn ñöôïc löu yù. Theo baøi baùo Moines chreùtiens en Inde do Andreù Monestier vieát trong moät taïp chí coâng giaùo (Cf. Ecclesia, Paris, mai 1967, 83-92), Cha Monchanin, khi ñeà caäp veà vieäc truyeàn baù Tin Möøng cho nhöõng xöù AÙ chaâu, coù ñöa ra nhöõng nhaän xeùt coät truï sau ñaây: tröôùc heát, phaûi nhìn nhaän raèng tröôùc ñaây ngöôøi ta ñaõ luoân luoân rao giaûng Phuùc aâm cho AÙ chaâu moät caùch ñoái nghòch vôùi toân giaùo cuûa caùc daân toäc AÙ chaâu; traùi laïi chuùng ta phaûi nhìn nhaän raèng, trong khi chaáp nhaän truyeàn thoáng vaên hoùa ôû Ñoâng phöông, ñaëc bieät laø ôû AÁn ñoä, coù moät giaù trò raát lôùn, chuùng ta coù theå moät phaàn naøo ñoù dieãn taû thaàn hoïc coâng giaùo baèng nhöõng töø ngöõ cuûa Vedan ta; sau heát, chuùng ta phaûi nhìn nhaän raèng vieäc hieåu bieát chính Thieân Chuùa môùi thaät laø quan troïng, chöù khoâng phaûi vieäc hieåu bieát moät caùi gì veà Ngöôøi, vaø chuùng ta phaûi chaáp nhaän raèng caàn phaûi khaùm phaù ra, nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn, söï hieän dieän taøng aån cuûa Chuùa Kitoâ trong taát caû caùc toân giaùo khaùc, ngay töø luùc môùi khai sinh theá giôùi.

Chuùng ta khoâng theå phaân chia moät Thieân Chuùa duy nhaát thaønh hai ñöôïc: Thieân Chuùa trong caùc toân giaùo khaùc ñoàng thôøi cuõng laø Thieân Chuùa cuûa Maïc khaûi; thieân Chuùa cuûa Maïc khaûi ñoàng thôøi cuõng laø Thieân Chuùa trong caùc toân giaùo khaùc. Tuy nhieân, ñoù khoâng phaûi laø moät söï troän laãn hai traät töï töï nhieân vaø sieâu nhieân. Khoâng, chuùng ta vaãn phaân bieät roõ raøng hai traät töï ñoù. Giöõa chuùng coù moät söï phaân caùch, moät vöïc thaúm, moät söï phaân bieät roõ raøng. Vaø daàu vaäy, toâi khoâng nghó raèng traät töï sieâu nhieân taùch lìa khoûi traät töï töï nhieân.

Coù leõ ngöôøi ta coù theå minh chöùng ñieàu ñoù baèng pheùp aån duï, nhôø hai voøng ñoàng taâm hay hai hình caàu ñoàng taâm. Traät töï sieâu nhieân bao goàm traät töï töï nhieân. Trung taâm cuûa hai traät töï ñoù laø Thieân Chuùa. Thieân Chuùa trong traät töï sieâu nhieân ñoàng thôøi cuõng laø Thieân Chuùa trong traät töï töï nhieân. Coù ñöôøng töø traät töï sieâu nhieân daãn ñeán traät töï töï nhieân, nhöng khoâng coù ñöôøng töø traät töï töï nhieân ñöa tôùi traät töï sieâu nhieân. Chæ coù "aân suûng" laø nguyeân lyù sieâu nhieân tieân khôûi cuûa Thieân Chuùa môùi coù theå laøm ñöôïc vieäc ñoù. Noùi toùm laïi, theá giôùi hieän höõu naøy vöøa laø theá giôùi töï nhieân vöøa laø theá giôùi sieâu nhieân. Caû hai theá giôùi naøy cuõng coù chung moät tieâu ñieåm.

Vieäc khoâng theå dieãn taû ñöôïc Ñaáng Tuyeät ñoái trong caùc toân giaùo khaùc roõ raøng minh chöùng raèng khoâng coù ñöôøng töø traät töï töï nhieân ñöa ñeán traät töï sieâu nhieân. Söï hieåu bieát Ñaáng Tuyeät ñoái vöôït khoûi giôùi haïn cuûa trí tueä töï nhieân. Bôûi ñoù, tröïc giaùc laø kinh nghieäm sieâu trí thöùc trôû neân caàn thieát. Trí tueä töï nhieân khoâng theå hieåu bieát Ñaáng Tuyeät ñoái laø chính Thieân Chuùa. Söï khoâng theå hieåu bieát ñoù chính laø tröïc giaùc raèng Thieân Chuùa thuoäc veà traät töï sieâu nhieân.

Thaät söï, neáu Ñaáng Tuyeät Ñoái thuoäc traät töï töï nhieân, thì chaéc chaén trí tueä töï nhieân phaûi hieåu bieát Ngöôøi. Khi ñoù tröïc giaùc sieâu trí thöùc thieâng lieâng seõ khoâng coøn caàn thieát nöõa.

Phuø hôïp vôùi nhaän xeùt ñoù, löôïc ñoà cuûa Cha Garrigou Lagrange chöùng minh coù Chaân lyù sieâu nhieân, thaät raát coù yù nghóa.

Chaân lyù sieâu nhieân ñöôïc minh chöùng ngay caû ngoaøi phaïm vi Maïc khaûi theo phöông dieän chaát theå vaø trong moät traät töï thaáp keùm hôn:

Veà phöông dieän tieâu cöïc, nghóa laø, theo phöông dieän töï nhieân, ngöôøi ta khoâng theå hieåu ñöôïc traät töï Chaân lyù trong Thieân Chuùa,

Veà phöông dieän tích cöïc, nghóa laø con ngöôøi töï nhieân muoán ñöôïc haïnh phuùc hoaøn toaøn vaø xaùc tín raèng mình ñaït ñöôïc haïnh phuùc ñoù nhôø tröïc giaùc baûn tính Thieân Chuùa (Cf. Garrigou Lagrange OP. De Deo Uno, Marietti, Roma, 1950, t. 269).

Neáu nhö theá, ngöôøi ta coù theå vaán naïn: coù phaûi taát caû caùc toân giaùo khaùc ñeàu ñöoôc coi laø sieâu nhieân heát khoâng? Xin thöa laø khoâng. Chuùng toâi khoâng quaû quyeát raèng taát caû caùc toân giaùo ñeàu tröïc tieáp laø nhöõng toân giaùo sieâu nhieân heát thaûy.

Thaät ra, chuùng toâi muoán noùi laø; Thieân Chuùa sieâu nhieân ñaõ maïc khaûi nhieàu Chaân lyù sieâu nhieân ngay trong caùc toân giaùo khaùc; coøn con ngöôøi, ngay trong caùc toân giaùo khaùc, cuõng coù theå coù moät kinh nghieäm naøo ñoù veà Thieân Chuùa sieâu nhieân. Ñieàu ñoù coù nghóa laø nhöõng Chaân lyù haøm chöùa trong caùc toân giaùo khaùc, theo baûn chaát cuûa noù, cuõng laø nhöõng Chaân lyù Kitoâ giaùo.

IV. Keát Luaän

Trong caùc toân giaùo khaùc, Thieân Chuùa ñaõ töï maïc khaûi moät phaàn vaø baèng nhieàu caùch khaùc nhau, nhöng, trong Maïc khaûi Kitoâ giaùo, Ngöôøi ñaõ chæ noùi moät laàn vaø moät caùch ñaày ñuû, chung quyeát. maïc khaûi trong Chuùa Kitoâ laø Maïc khaûi toaøn haûo.

Nhö Hieán Cheá "Thieân Chuùa maïc khaûi" (Dei Verbum) ñaõ noùi, cho ñeán ngaøy Chuùa Kitoâ trôû laïi trong vinh quang, ngöôøi ta khoâng neân chôø ñôïi moät Maïc khaûi coâng khai, môùi laï naøo khaùc nöõa. Trong Maïc khaûi, con ngöôøi tìm thaáy hình aûnh nguyeân veïn Chaân lyù ñöôïc tìm kieám trong caùc toân giaùo khaùc. Ñoù laø moät söï kieän toaøn Chaân lyù haøm chöùa trong caùc toân giaùo khaùc.

Trong Maïc khaûi Kitoâ giaùo, con ngöôøi khoâng tìm thaáy nhöõng gì traùi ngöôïc vôùi caùc Chaân lyù trong caùc toân giaùo. Chaân lyù trong caùc toân giaùo khaùc khoâng ñoái nghòch vôùi Maïc khaûi Kitoâ giaùo. (Noùi toùm laïi, ñoù chæ laø moät). Noäi dung cuûa chuùng, vôùi tính caùch laø Chaân lyù, ñeàu baét nguoàn töø chính Thieân Chuùa.

Chuùa Kitoâ ñaõ trôû neân moïi söï cho moïi ngöôøi. Ngöôøi laø khôûi ñaàu vaø laø chung caùnh. Ngöôøi laø Cuøng ñích vaø laø Nguyeân thuûy. Chuùa Kitoâ laø Ñaáng Cöùu Theá cuûa moïi ngöôøi. Ngoaøi Chuùa Kitoâ ra, ôû döôùi theá naøy, khoâng coøn moät danh hieäu naøo khaùc coù theå ñem laïi ôn cöùu roãi. Caùc toân giaùo khaùc chæ coù theå phaùt trieån toaøn veïn trong Maïc khaûi maø thoâi.

(Giuse Nguyeãn Chính

chuyeån dòch Vieät ngöõ töø Tuyeån Taäp BS non Chn soá 10 thaùng 3 naêm 1969)

(Trích daãn töø Tuyeån Taäp Thaàn Hoïc soá 7 thaùng 1 naêm 1971)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page