Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Hieán Cheá Tín Lyù
Veà Giaùo Hoäi
Lumen Gentium
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Trích Vaên Kieän Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Thoâng Tri
Do vò Toång Thö Kyù cuûa Thaùnh Coâng Ñoàng trong phieân hoïp khoaùng ñaïi laàn thöù 123 ngaøy 16-11-1964.
Coù ngöôøi thaéc maéc veà phaåm tính thaàn hoïc cuûa giaùo thuyeát ñöôïc trình baøy trong Löôïc Ñoà veà Giaùo Hoäi vaø seõ ñöôïc ñem ra ñaàu phieáu.
UÛy ban lo veà giaùo thuyeát, khi xeùt ñeán nhöõng “Ñeà Nghò Tu Chænh” veà chöông III Löôïc Ñoà veà Giaùo Hoäi, ñaõ traû lôøi raèng:
“Dó nhieân, phaûi luoân luoân giaûi thích vaên kieän Coâng Ñoàng theo nhöõng qui taéc chung maø moïi ngöôøi ñeàu bieát”.
Nhaân dòp naøy, UÛy Ban Giaùo Thuyeát ñaõ nhaéc laïi baûn Tuyeân Ngoân cuûa mình, ngaøy 6-3-1964; chuùng toâi xin trích laïi baûn vaên ñoù:
“Xeùt theo taäp tuïc Coâng Ñoàng vaø chuû ñích muïc vuï cuûa Coâng Ñoàng hieän taïi, Thaùnh Coâng Ñoàng naày xaùc ñònh raèng Giaùo Hoäi chæ phaûi tuaân giöõ nhöõng ñieàu coù lieân quan ñeán ñöùc tin vaø phong hoùa ñöôïc chính Thaùnh Coâng Ñoàng tuyeân boá laø nhö vaäy”.
“Coøn nhöõng ñieåm khaùc ñöôïc Thaùnh Coâng Ñoàng trình baøy, vì laø giaùo thuyeát cuûa quyeàn Giaùo Huaán Toái Thöôïng cuûa Giaùo Hoäi, neân taát caû vaø moãi moät Kitoâ höõu phaûi chaáp nhaän vaø hieåu theo yù cuûa chính Thaùnh Coâng Ñoàng, döïa treân nhöõng tieâu chuaån cuûa phöông phaùp giaûi thích thaàn hoïc: yù Coâng Ñoàng toû loä qua noäi dung ñöôïc trình baøy hoaëc qua caùch dieãn taû cuûa Coâng Ñoàng”.
Vaø ñaây laø moät chuù thích sô khôûi, maø Thöôïng Quyeàn göûi ñeán caùc Nghò Phuï ñoái vôùi “nhöõng Ñeà Nghò Tu Chænh” lieân quan ñeán chöông III cuûa Löôïc Ñoà veà Giaùo Hoäi; giaùo thuyeát ñöôïc trình baøy trong chöông III naøy phaûi ñöôïc giaûi thích vaø hieåu theo tinh thaàn vaø theå thöùc cuûa chuù thích naøy.
Chuù Thích Sô Khôûi
“Tröôùc khi xeùt nhöõng “Ñeà Nghò Tu Chænh”, UÛy Ban quyeát ñònh trình baøy nhöõng nhaän xeùt toång quaùt sau ñaây:
1. Coäng Ñoaøn (collegium) khoâng hieåu theo nghóa thuaàn tuùy phaùp lyù, nghóa laø moät nhoùm ngöôøi bình ñaúng, maø quyeàn haïn hoï ñaõ trao phoù cho moät vò chuû tòch; nhöng phaûi hieåu laø moät nhoùm ngöôøi coù tính caùch vöõng beàn maø cô caáu toå chöùc vaø quyeàn haønh phaûi ñöôïc ruùt ra töø Maïc Khaûi. Cho neân, khi traû lôøi “Ñeà Nghò Tu Chænh” soá 12, chuùng toâi ñaõ noùi roõ raèng: Möôøi Hai Toâng Ñoà ñaõ ñöôïc Chuùa thaønh laäp theo theå thöùc “moät coäng ñoaøn hay moät nhoùm ngöôøi coù tính caùch vöõng beàn” : Cuõng xem Ñeà Nghò Tu Chænh soá 53, c. - Cuõng vì vaäy, chöõ “Haøng” (haøng Giaùm Muïc: ordo) hay “Ñoaøn” (corpus) cuøng ñöôïc duøng ñaây ñoù ñeå chæ “Coäng Ñoaøn Giaùm Muïc”. Söï ñoái chieáu: moät beân laø Pheâroâ vôùi caùc Toâng Ñoà khaùc, moät beân laø Ñöùc Giaùo Hoaøng vôùi caùc Giaùm Muïc, khoâng coù nghóa laø quyeàn ñaëc bieät cuûa caùc Toâng Ñoà ñaõ ñöôïc truyeàn laïi cho caùc ngöôøi keá vò vaø, dó nhieân, cuõng khoâng coù nghóa laø giöõa vò Thuû Laõnh vaø caùc phaàn töû cuûa coäng ñoaøn coù söï bình ñaúng; nhöng chæ muoán xaùc ñònh moät söï töông xöùng giöõa töông quan thöù nhaát (Pheâroâ - Toâng Ñoà) vaø töông quan thöù hai (Ñöùc Giaùo Hoaøng - Caùc Giaùm Muïc). Vì theá trong soá 22, UÛy Ban ñaõ quyeát ñònh khoâng duøng chöõ “cuõng vaäy”, nhöng duøng chöõ “töông töï nhö theá”. Xem Ñeà Nghò Tu Chænh 57.
2. Ngöôøi ñöôïc phong chöùc giaùm muïc vaø hieäp thoâng phaåm traät vôùi Thuû Laõnh vaø vôùi caùc phaàn töû trong Coäng Ñoaøn thì trôû thaønh phaàn töû cuûa Giaùm Muïc Ñoaøn. Xem soá 22, 1 phaàn cuoái.
Trong vieäc taán phong, coù söï tham döï höõu theå vaøo caùc nhieäm vuï thaùnh, nhö Truyeàn Thoáng vaø caû taäp truyeàn phuïng vuï ñaõ chöùng toû hieån nhieân. Sau khi thaûo luaän, UÛy Ban duøng danh töø “nhieäm vuï” (munus) chöù khoâng duøng danh töø “quyeàn haønh” (potestas), vì “quyeàn haønh” coù theå hieåu laø moät quyeàn haønh saün saøng ñeå xöû duïng. Thaät ra, ñeå coù moät quyeàn haønh nhö theá thì caàn phaûi coù theâm söï chæ ñònh theo giaùo luaät hoaëc phaùp lyù cuûa quyeàn bính phaåm traät. Söï chæ ñònh naøy coù theå laø vieäc boå nhieäm vaøo moät chöùc vuï ñaëc bieät hay vieäc uûy thaùc troâng coi moät soá ngöôøi vaø theo nhöõng qui luaät ñaõ ñöôïc quyeàn toái thöôïng chaáp thuaän. Do baûn chaát cuûa söï vieäc, caàn phaûi coù qui luaät cuoái cuøng nhö theá, bôûi vì ñoù laø nhöõng nhieäm vuï phaûi ñöôïc thöïc haønh do nhieàu phuï taù coäng taùc theo phaåm traät do yù muoán cuûa Chuùa Kitoâ. Hieån nhieân laø tröôùc khi vieát thaønh boä luaät, thì söï “hieäp thoâng” aáy ñaõ ñöôïc aùp duïng trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi tuøy theo hoaøn caûnh cuûa caùc thôøi ñaïi.
Chính vì theá maø UÛy Ban minh nhieân noùi raèng: caàn phaûi coù söï hieäp thoâng phaåm traät vôùi Thuû Laõnh vaø vôùi caùc phaàn töû cuûa Giaùo Hoäi. Hieäp thoâng, moät yù nieäm raát ñöôïc Giaùo Hoäi thôøi xöa (cuõng nhö thôøi nay, nhaát laø Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông) ñeà cao. Ñoù khoâng phaûi laø taâm tình mô hoà, nhöng laø moät thöïc theå höõu cô. Noù ñoøi hoûi moät hình thöùc phaùp lyù, ñoàng thôøi ñöôïc linh ñoäng nhôø ñöùc aùi. Do ñoù, sau khi ñöôïc söï ñoàng yù cuûa haàu heát moïi ngöôøi, UÛy Ban quyeát ñònh vieát nhö sau: “trong söï hieäp thoâng phaåm traät”. Xem Ñeà Nghò Tu Chænh soá 40, vaø nhöõng choã ñeà caäp ñeán chöùc vuï boå nhieäm theo giaùo luaät, soá 24.
Nhöõng vaên kieän gaàn ñaây cuûa caùc Ñöùc Giaùo Hoaøng veà quyeàn taøi thaåm cuûa caùc Giaùm Muïc phaûi ñöôïc giaûi thích theo söï haïn ñònh caàn thieát veà nhöõng quyeàn haønh aáy.
3. Coäng Ñoaøn, khoâng theå coù Coäng Ñoaøn neáu khoâng coù Thuû Laõnh, “cuõng laø chuû theå coù quyeàn bính troïn veïn vaø toái cao treân toaøn theå Giaùo Hoäi”. Caàn phaûi chaáp nhaän ñieàu ñoù ñeå quyeàn bính troïn veïn cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Roma khoûi bò vi phaïm. Noùi ñeán Coäng Ñoaøn (Giaùm Muïc), bao giôø ngöôøi ta cuõng phaûi hieåu laø goàm coù Thuû Laõnh; vaø trong Coäng Ñoaøn, Thuû Laõnh vaãn naém giöõ nguyeân veïn nhieäm vuï Ñaáng Ñaïi Dieän Chuùa Kitoâ vaø Chuû Chaên cuûa Giaùo Hoäi phoå quaùt. Noùi caùch khaùc, söï phaân bieät khoâng phaûi laø giöõa Ñöùc Giaùo Hoaøng Roma vaø caùc Giaùm Muïc hieäp laïi, nhöng laø giöõa caù nhaân Ñöùc Giaùo Hoaøng Roma vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng Roma cuøng vôùi caùc Giaùm Muïc. Vì Ñöùc Giaùo Hoaøng laø Thuû Laõnh cuûa Coäng Ñoaøn neân chính ngaøi moät mình coù quyeàn haønh ñoäng trong moät vaøi vieäc maø caùc Giaùm Muïc khoâng coù thaåm quyeàn: ví duï trieäu taäp vaø ñieàu khieån Coäng Ñoaøn Giaùm Muïc, pheâ chuaån caùc quy luaät haønh ñoäng, v. v... Xem Ñeà Nghò Tu Chænh soá 81. Ñöùc Giaùo Hoaøng, vì ñöôïc trao phoù nhieäm vuï chaên daét toaøn theå ñoaøn chieân Chuùa Kitoâ, neân tuøy theo nhu caàu cuûa Giaùo Hoäi bieán chuyeån theo caùc thôøi ñaïi, ngaøi giöõ quyeàn phaùn ñònh caùch theá thích hôïp ñeå theå hieän nhieäm vuï chaên daét treân, hoaëc caùch caù nhaân hoaëc caùch coäng ñoaøn. Vì lôïi ích cuûa Giaùo Hoäi, Ñöùc Giaùo Hoaøng Roma haønh ñoäng theo söï khoân ngoan cuûa ngaøi ñeå höôùng daãn, phaùt huy, pheâ chuaån söï thöïc thi quyeàn coäng ñoaøn.
4. Laø Ñaáng Chaên Daét Toái Cao cuûa Giaùo Hoäi, Ñöùc Giaùo Hoaøng coù theå tuøy yù thi haønh quyeàn bính cuûa Ngaøi baát cöù luùc naøo, theo söï ñoøi hoûi cuûa nhieäm vuï Ngaøi. Coøn Coäng Ñoaøn, tuy vaãn toàn taïi luoân, nhöng khoâng vì theá maø luùc naøo cuõng haønh ñoäng vôùi tính caùch thuaàn tuùy coäng ñoaøn, nhö Thaùnh Truyeàn Giaùo Hoäi xaùc nhaän. Noùi caùch khaùc, khoâng phaûi bao giôø Coäng Ñoaøn cuõng haønh ñoäng “trong hieän theå troïn veïn”, nhöng chæ thænh thoaûng môùi haønh ñoäng moät caùch thuaàn tuùy coäng ñoaøn, vaø khi ñoù chæ vì Thuû Laõnh öng thuaän. Noùi “Thuû Laõnh öng thuaän” ñeå khoûi nghó ñeán söï tuøy thuoäc nhö tuøy thuoäc vaøo moät ngöôøi ngoaïi cuoäc. Traùi laïi, töø ngöõ “öng thuaän” noùi leân söï hieäp thoâng giöõa Thuû Laõnh vôùi caùc phaàn töû, ñoàng thôøi giaû thieát söï caàn thieát cuûa moät haønh vi thuoäc rieâng vò Thuû Laõnh. Ñieåm naøy ñöôïc minh nhieân xaùc ñònh trong soá 22, 2 vaø ñöôïc giaûi thích ôû phaàn cuoái soá aáy. Caùch noùi “chæ vì” bao goàm taát caû moïi tröôøng hôïp: do ñoù dó nhieân laø phaûi tuaân theo caùc qui luaät ñöôïc giaùo quyeàn toái thöôïng chaáp thuaän. Xem Ñeà Nghò Tu Chænh soá 84.
Trong taát caû caùc ñieåm treân, chuùng ta thaáy roõ vaán ñeà laø ôû choã caùc Giaùm Muïc hieäp nhaát vôùi Thuû Laõnh cuûa mình vaø khoâng bao giôø haønh ñoäng caùch ñoäc laäp ñoái vôùi Giaùo Hoaøng. Trong tröôøng hôïp sau naøy, khi khoâng coù haønh ñoäng cuûa Thuû Laõnh, caùc Giaùm Muïc khoâng theå haønh ñoäng nhö moät Coäng Ñoaøn ñöôïc, nhö yù nieäm “Coäng Ñoaøn” cho thaáy. Thaùnh Truyeàn luoân minh chöùng coù söï hieäp thoâng phaåm traät giöõa taát caû caùc Giaùm Muïc vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng.
Chuù YÙ: Neáu khoâng coù hieäp thoâng phaåm traät, thì caùc Giaùm Muïc khoâng theå thi haønh nhieäm vuï thöïc theå laõnh nhaän do Bí Tích. Nhieäm vuï ñoù phaûi ñöôïc phaân bieät vôùi khía caïnh giaùo luaät - phaùp lyù. Nhöng UÛy Ban nghó laø khoâng caàn phaûi baøn ñeán caùc vaán ñeà hôïp phaùp vaø thaønh söï, vaø ñeå laïi cho caùc nhaø thaàn hoïc thaûo luaän, caùch rieâng trong nhöõng gì lieân can tôùi vieäc thi haønh quyeàn bính hieän coù nôi anh em ly khai Ñoâng Phöông. Veà ñieåm naøy, coù nhieàu giaûi thích khaùc nhau.
Pericles Felici
Toång Giaùm Muïc hieäu toøa Samosate
Toång Thö Kyù Thaùnh Coâng Ñoàng Vaticanoâ II