Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Hieán Cheá Tín Lyù
Veà Giaùo Hoäi
Lumen Gentium
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông IV
Giaùo Daân 40*
30. Giaùo daân trong Giaùo Hoäi. Sau khi xaùc ñònh nhöõng chöùc vuï cuûa caùc phaåm traät, Thaùnh Coâng Ñoàng saün loøng ñeà caäp ñeán baäc soáng cuûa nhöõng Kitoâ höõu ñöôïc goïi laø giaùo daân. Maëc daàu taát caû nhöõng gì noùi veà Daân Thieân Chuùa ñeàu coù lieân quan ñeán giaùo daân, tu só cuõng nhö giaùo só, nhöng coù moät soá ñieàu ñaëc bieät thuoäc veà giaùo daân nam nöõ, vì ñòa vò vaø söù meänh cuûa hoï; nhöõng ñieàu maø hoaøn caûnh ñaëc bieät cuûa thôøi ñaïi chuùng ta ñoøi hoûi phaûi tìm hieåu neàn taûng chung caùch thaáu ñaùo hôn. Thöïc theá, caùc chuû chaên cuûa Daân Thaùnh aáy bieát roõ giaùo daân giuùp ích raát nhieàu cho toaøn theå Giaùo Hoäi. Caùc Ngaøi bieát raèng Chuùa Kitoâ khoâng ñaët caùc Ngaøi leân ñeå moät mình laõnh laáy taát caû söù vuï cöùu ñoä cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi theá giôùi; nhöng nhieäm vuï cao caû cuûa caùc Ngaøi laø chaên daét tín höõu vaø nhaän bieát caùc phaän söï vaø ñoaøn suûng nôi hoï, ñeå moïi ngöôøi cuøng goùp phaàn vaøo coâng cuoäc chung, tuøy theo caùch thöùc cuûa mình. Vì theá, moïi ngöôøi “phaûi laáy baùc aùi maø thöïc haønh chaân lyù, nhôø moïi söï haõy lôùn leân trong Ñaáng laøm ñaàu laø Chuùa Kitoâ; nhôø Ngöôøi, toaøn thaân theå ñöôïc phoái hôïp vaø keát tuï baèng söï lieân laïc töông trôï nhau, tuøy theo coâng duïng khaû naêng töøng phaàn töû, khieán thaân theå ñöôïc tieán trieån haàu xaây döïng trong ñöùc aùi” (x. Eph 4,15-16).
31. Baûn tính vaø söù maïng giaùo daân. Danh hieäu giaùo daân ôû ñaây ñöôïc hieåu laø taát caû nhöõng Kitoâ höõu khoâng thuoäc haøng giaùo só vaø baäc tu trì ñöôïc Giaùo Hoäi coâng nhaän; nghóa laø nhöõng Kitoâ höõu ñaõ ñöôïc thaùp nhaäp vaøo Thaân Theå Chuùa Kitoâ nhôø pheùp Thaùnh Taåy, ñaõ trôû neân Daân Thieân Chuùa, vaø tham döï vaøo chöùc vuï tö teá, tieân tri vaø vöông giaû cuûa Chuùa Kitoâ theo caùch thöùc cuûa hoï; hoï laø nhöõng ngöôøi ñang thöïc hieän söù meänh cuûa toaøn daân Kitoâ giaùo trong Giaùo Hoäi vaø treân traàn gian theo phaän vuï rieâng cuûa mình.
Tính caùch traàn theá laø tính caùch rieâng bieät vaø ñaëc thuø cuûa giaùo daân. Thöïc vaäy caùc phaàn töû trong haøng giaùo só duø ñoâi khi coù theå lo nhöõng vieäc traàn theá, hoaëc hôn nöõa, haønh ngheà giöõa ñôøi, nhöng vì ôn keâu goïi ñaëc bieät, söù meänh chính yeáu vaø roõ reät cuûa hoï vaãn laø söù vuï thaùnh. Phaàn caùc tu só, do baäc soáng cuûa hoï, laøm chöùng caùch huøng hoàn vaø cao quí raèng ngöôøi ta khoâng theå caûi taïo theá giôùi vaø cung hieán noù cho Thieân Chuùa ñöôïc, neáu khoâng coù tinh thaàn caùc moái phuùc thaät. Vì ôn goïi rieâng, giaùo daân coù boån phaän tìm kieám nöôùc Thieân Chuùa baèng caùch laøm caùc vieäc traàn theá vaø xeáp ñaët chuùng theo yù Thieân Chuùa. Hoï soáng giöõa traàn gian, nghóa laø giöõa taát caû cuõng nhö töøng coâng vieäc vaø boån phaän cuûa traàn theá, giöõa nhöõng caûnh soáng thöôøng ngaøy trong gia ñình vaø ngoaøi xaõ hoäi; taát caû nhöõng ñieàu ñoù nhö deät thaønh cuoäc soáng cuûa hoï. Ñoù laø nôi Thieân Chuùa goïi hoï, ñeå döôùi söï höôùng daãn cuûa tinh thaàn Phuùc AÂm, nhö men töø beân trong, hoï thaùnh hoùa theá giôùi baèng vieäc thi haønh nhöõng nhieäm vuï cuûa mình; vaø nhö theá, vôùi loøng tin caäy meán saùng ngôøi, vaø nhaát laø vôùi baèng chöùng ñôøi soáng, hoï toû loä Chuùa Kitoâ cho keû khaùc, vì theá, hoï coù nhieäm vuï ñaëc bieät soi saùng vaø xeáp ñaët nhöõng thöïc taïi traàn gian coù lieân heä maät thieát vôùi hoï, ñeå chuùng khoâng ngöøng phaùt trieån vaø baønh tröôùng theo Thaùnh YÙ Chuùa Kitoâ, haàu ca tuïng Ñaáng Taïo Hoùa vaø Ñaáng Cöùu Ñoä. 41*
32. Ñòa vò giaùo daân trong loøng Daân Thieân Chuùa. Giaùo Hoäi do Chuùa thieát laäp ñöôïc toå chöùc vaø ñieàu khieån theo nhieàu theå thöùc khaùc bieät raát laï luøng. “Vì nhö trong moät thaân theå, chuùng ta coù nhieàu chi theå, nhöng moïi chi theå khoâng coù cuøng moät nhieäm vuï; cuõng vaäy, chuùng ta tuy nhieàu ngöôøi song laø moät thaân theå trong Chuùa Kitoâ, neân moãi ngöôøi chuùng ta laø chi theå laãn nhau” (Rm 12,4-5).
Theá neân chæ coù moät Daân Thieân Chuùa ñöôïc Ngaøi tuyeån choïn: “chæ coù moät Thieân Chuùa, moät ñöùc tin, moät Thaùnh Taåy” (Eph 4,5), cuøng chung moät phaåm giaù cuûa nhöõng chi theå vì ñaõ ñöôïc taùi sinh trong Chuùa Kitoâ, cuøng moät aân hueä ñöôïc laøm con caùi, moät ôn goïi trôû neân troïn laønh, moät ôn cöùu ñoä vaø moät nieàm hy voïng duy nhaát vaø moät ñöùc aùi khoâng phaân chia. Vì theá, trong Chuùa Kitoâ vaø trong Giaùo Hoäi, khoâng coøn coù söï hôn keùm vì nguoàn goác hay daân toäc, vì ñòa vò xaõ hoäi hoaëc vì nam nöõ, bôûi leõ “khoâng coøn laø ngöôøi Do Thaùi hoaëc Hy Laïp, noâ leä hay töï do, nam hay nöõ, vì anh em heát thaûy ñeàu laø moät trong Chuùa Gieâsu Kitoâ” (Gal 3,38, baûn Hy Laïp; x. Col 3,11).
Vì theá, tuy trong Giaùo Hoäi, taát caû khoâng cuøng ñi moät ñöôøng, nhöng taát caû vaãn cuøng ñöôïc môøi goïi neân thaùnh, vaø ñoàng thöøa höôûng ñöùc tin trong söï coâng chính cuûa Thieân Chuùa (x. 2P 1,1). Maëc duø theo yù Chuùa Kitoâ, coù nhöõng ngöôøi ñöôïc choïn laøm tieán só, laøm ngöôøi phaân phaùt caùc nhieäm tích hay chuû chaên lo cho keû khaùc, nhöng giöõa taát caû moïi ngöôøi vaãn coù söï bình ñaúng thöïc söï, bình ñaúng veà phöông dieän phaåm giaù vaø hoaït ñoäng chung cuûa moïi tín höõu ñeå xaây döïng thaân theå Chuùa Kitoâ. Thöïc vaäy, neáu Chuùa phaân bieät nhöõng thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh vôùi caùc thaønh phaàn khaùc cuûa Daân Thieân Chuùa thì söï phaân chia naøy vaãn haøm chöùa moät söï hieäp nhaát, vì chuû chaên vaø caùc tín höõu khaùc lieân keát vôùi nhau do nhöõng moái daây lieân heä chung. Caùc chuû chaên trong Giaùo Hoäi noi göông Chuùa phaûi phuïc vuï laãn nhau vaø phuïc vuï caùc tín höõu khaùc; phaàn caùc tín höõu phaûi saün loøng hôïp taùc vôùi caùc chuû chaên vaø nhöõng ngöôøi giaûng daïy. Nhö theá, tuy khaùc bieät nhau, nhöng taát caû ñeàu laøm chöùng söï duy nhaát kyø dieäu trong Thaân Theå Chuùa Kitoâ. Thöïc vaäy, chính söï khaùc bieät veà aân hueä, chöùc vuï vaø hoaït ñoäng laïi laø moái daây keát hôïp con caùi Thieân Chuùa laøm moät, vì “moïi söï aáy laø coâng trình cuûa cuøng moät Thaùnh Thaàn duy nhaát” (1Cor 12,11).
Vì theá, nhôø loøng öu aùi cuûa Thieân Chuùa, giaùo daân ñöôïc laøm em Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ ñeán khoâng phaûi ñeå ñöôïc phuïc vuï, nhöng ñeå phuïc vuï, duø Ngöôøi laø Chuùa teå muoân loaøi (x. Mt 20,28). Cuõng vaäy, hoï laøm em nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh nhaän chöùc vuï thaùnh, nhöõng keû ñang laáy quyeàn Chuùa Kitoâ maø giaûng daïy, thaùnh hoùa vaø cai quaûn ñeå chaên daét gia ñình Chuùa, haàu moïi ngöôøi chu toaøn giôùi luaät môùi laø luaät baùc aùi. Thaùnh Augustinoâ ñaõ duøng nhöõng lôøi tuyeät dieäu naøy ñeå noùi leân ñieàu ñoù: “Laøm Giaùm Muïc cho anh em, toâi raát sôï; laø tín höõu vôùi anh em, toâi raát an taâm. Giaùm Muïc laø moät chöùc vuï, tín höõu laø moät aân phuùc. Giaùm Muïc laø moät danh hieäu nguy hieåm, tín höõu laø danh hieäu ñem ôn cöùu ñoä” 1. 42*
33. Toâng ñoà giaùo daân. Giaùo höõu ñöôïc qui tuï trong Daân Thieân Chuùa vaø caáu taïo thaønh Thaân Theå duy nhaát cuûa Chuùa Kitoâ döôùi quyeàn cuûa moät Ñaàu duy nhaát; duø hoï laø ai, hoï vaãn ñöôïc keâu goïi duøng heát söùc löïc ñaõ laõnh nhaän do loøng töø aùi cuûa Ñaáng Taïo Hoùa vaø do aân hueä Ñaáng Cöùu Theá ñeå nhö nhöõng chi theå soáng ñoäng, phaùt trieån vaø thaùnh hoùa Giaùo Hoäi khoâng ngöøng.
Vì theá, giaùo daân laøm toâng ñoà laø thoâng phaàn vaøo chính söù meänh cöùu ñoä cuûa Giaùo Hoäi; nhôø laõnh nhaän pheùp Thaùnh Taåy vaø Theâm Söùc, moãi tín höõu ñeàu ñöôïc Chuùa ñeà cöû laøm toâng ñoà; ñaøng khaùc caùc bí tích, nhaát laø bí tích Thaùnh Theå, thoâng ban vaø nuoâi döôõng trong hoï ñöùc aùi ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø ñoái vôùi loaøi ngöôøi, nhaân ñöùc naøy laø linh hoàn cuûa moïi hoaït ñoäng toâng ñoà. Nhöng giaùo daân ñöôïc ñaëc bieät keâu môøi laøm cho Giaùo Hoäi hieän dieän vaø hoaït ñoäng nôi vaø trong nhöõng hoaøn caûnh maø neáu khoâng coù hoï, thì Giaùo Hoäi seõ khoâng trôû thaønh muoái cuûa theá gian 2. Nhö theá, vì nhöõng aân hueä ñaõ laõnh nhaän, moïi giaùo daân vöøa laø chöùng nhaân vöøa laø duïng cuï soáng ñoäng cho chính söù meänh Giaùo Hoäi, “tuøy theo ñoä löôïng aân suûng Chuùa Kitoâ ban cho” (Eph 4,7).
Ngoaøi vieäc toâng ñoà naøy, moät vieäc coù lieân quan ñeán moïi Kitoâ höõu khoâng tröø ai, giaùo daân coù theå coøn ñöôïc môøi goïi goùp phaàn tröïc tieáp hôn vaø baèng nhieàu caùch vaøo coâng cuoäc toâng ñoà cuûa haøng giaùo phaåm 3, gioáng nhö nhöõng tín höõu nam nöõ ñaõ chòu vaát vaû vì Chuùa Kitoâ ñeå giuùp ñôõ Toâng ñoà Phaoloâ rao giaûng Phuùc AÂm (x. Ph 4,3; Rm 16,3tt). Ñaøng khaùc, hoï coù nhöõng khaû naêng maø Haøng Giaùo Phaåm coù theå duøng vaøo moät soá phaän vuï thuoäc haøng giaùo só coù muïc ñích thieâng lieâng.
Bôûi vaäy, nhieäm vuï cao caû cuûa moïi giaùo daân laø laøm cho yù ñònh cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa ngaøy caøng lan tôùi taát caû moïi ngöôøi ôû moïi nôi vaø moïi thôøi ñaïi. Vì theá, khaép nôi phaûi môû ñöôøng cho hoï tích cöïc tham gia vaøo coâng cuoäc cöùu ñoä cuûa Giaùo Hoäi, tuøy söùc löïc hoï vaø tuøy nhu caàu cuûa thôøi ñaïi. 43*
34. Nhieäm vuï tö teá vaø phuïng töï. 44* Chuùa Gieâsu Kitoâ, Linh Muïc thöôïng phaåm vaø vónh cöûu, vì cuõng muoán giaùo daân tieáp tuïc coâng vieäc chöùng taù vaø vieäc phuïc vuï cuûa mình, neân ñaõ nhôø Thaùnh Thaàn ban cho hoï söï soáng, vaø khoâng ngöøng thoâi thuùc hoï thöïc haønh nhöõng ñieàu thieän haûo.
Thöïc vaäy, nhöõng keû maø Ngöôøi ñaõ cho tham döï maät thieát vaøo söï soáng vaø söù meänh Ngöôøi, Ngöôøi cuõng cho hoï döï phaàn vaøo chöùc vuï tö teá, ñeå hoï thöïc haønh vieäc phuïng thôø thieâng lieâng haàu toân vinh Thieân Chuùa vaø cöùu roài loaøi ngöôøi. Bôûi theá, vì giaùo daân ñaõ ñöôïc hieán daâng cho Chuùa Kitoâ vaø ñöôïc Thaùnh Thaàn xöùc daàu, neân hoï ñöôïc môøi goïi vaø ñöôïc ban ôn caùch laï luøng ñeå Thaùnh Thaàn sinh hoa traùi nôi hoï ngaøy caøng phong phuù hôn. Thöïc vaäy, moïi hoaït ñoäng, kinh nguyeän vaø coâng cuoäc toâng ñoà, ñôøi soáng hoân nhaân vaø gia ñình, coâng aên vieäc laøm thöôøng ngaøy, vieäc nghæ ngôi theå xaùc vaø tinh thaàn, neáu hoï chu toaøn trong Thaùnh Thaàn, vaø caû ñeán nhöõng thöû thaùch cuûa cuoäc soáng, neáu hoï kieân trì ñoùn nhaän, thì taát caû ñeàu trôû neân cuûa leã thieâng lieâng ñeïp loøng Thieân Chuùa, nhôø Chuùa Gieâsu Kitoâ (x. 1P 2,5), vì nhöõng cuûa leã aáy ñöôïc thaønh kính daâng leân Chuùa Cha cuøng vôùi Mình Thaùnh Chuùa khi cöû haønh leã taï ôn. Nhö theá, giaùo daân cung hieán theá giôùi naøy cho Thieân Chuùa nhôø bieát phuïng thôø Ngaøi baèng haønh ñoäng thaùnh thieän khaép nôi. 45*
35. Nhieäm vuï ngoân söù vaø chöùng nhaân. Chuùa Kitoâ, vò Tieân Tri cao caû, Ñaáng ñaõ duøng chöùng taù ñôøi soáng vaø söùc maïnh cuûa lôøi noùi ñeå coâng boá Nöôùc Chuùa Cha; Ngöôøi chu toaøn chöùc vuï tieân tri, cho ñeán luùc söï vinh hieån cuûa Ngöôøi toû ra troïn veïn; Ngöôøi chu toaøn chöùc vuï ñoù khoâng nhöõng nhôø haøng giaùo phaåm, laø nhöõng ngöôøi nhaân danh vaø laáy quyeàn Ngöôøi maø giaûng daïy nhöng cuõng nhôø caùc giaùo daân; sôû dó Ngöôøi ñaõ ñaët hoï laøm chöùng nhaân, ñoàng thôøi ban cho hoï caûm thöùc ñöùc tin vaø ôn duøng ngoân töø nöõa (x. CvTñ 2,17-18; Kh 19,10) laø ñeå söùc maïnh Phuùc AÂm saùng ngôøi trong ñôøi soáng thöôøng ngaøy, trong gia ñình vaø ngoaøi xaõ hoäi. Neáu giaùo daân vöõng loøng tin caäy maø lôïi duïng thôøi gian hieän taïi (x. Eph 5,16; Col 4,5) vaø kieân trì troâng ñôïi vinh quang moät ngaøy kia seõ ñeán (x. Rm 8,25), hoï seõ toû ra laø con caùi cuûa lôøi giao öôùc; nhöng nieàm hy voïng ñoù, hoï khoâng neân giaáu kín trong loøng, traùi laïi hoï phaûi dieãn taû noù qua nhöõng cô caáu cuûa cuoäc soáng traàn gian, baèng caùch hoaùn caûi khoâng ngöøng vaø chieán ñaáu choáng laïi “baù chuû cuûa theá gian taêm toái naøy vaø boïn taø thaàn” (Eph 6,12).
Nhö nhöõng bí tích cuûa luaät môùi, laø cuûa aên nuoâi döôõng ñôøi soáng vaø hoaït ñoäng toâng ñoà cuûa tín höõu, tieân baùo trôøi môùi vaø ñaát môùi theá naøo (x. Kh 21,1), thì giaùo daân cuõng maïnh meõ loan baùo loøng tin vaøo ñieàu mình troâng ñôïi nhö theá (x. Dth 11,1), neáu hoï khoâng ngaàn ngaïi noái keát ñôøi soáng ñöùc tin vôùi vieäc tuyeân xöng ñöùc tin laøm moät. Coâng cuoäc rao giaûng Phuùc AÂm ñoù, nghóa laø söï loan baùo Chuùa Kitoâ baèng ñôøi soáng, chöùng taù vaø lôøi noùi, mang moät saéc thaùi vaø hieäu quaû ñaëc bieät vì ñöôïc theå hieän trong nhöõng hoaøn caûnh chung cuûa traàn gian.
Coù moät baäc soáng raát giaù trò ñeå theå hieän nhieäm vuï ñoù, baäc soáng ñöôïc moät bí tích ñaëc bieät thaùnh hoùa, ñoù laø ñôøi soáng hoân nhaân vaø gia ñình. Gia ñình laø moâi tröôøng hoaït ñoäng vaø tröôøng hoïc tuyeät dieäu cho vieäc toâng ñoà giaùo daân. Töø gia ñình, Kitoâ giaùo thaám nhaäp vaøo taát caû caùc toå chöùc cuoäc soáng vaø daàn daàn bieán ñoåi caùc toå chöùc aáy; nôi gia ñình, vôï choàng tìm thaáy ôn goïi rieâng cuûa mình laø laøm chöùng cho nhau vaø cho con caùi loøng tin vaø tình yeâu Chuùa Kitoâ. Gia ñình Kitoâ giaùo lôùn tieáng loan truyeàn söùc maïnh cuûa nöôùc Thieân Chuùa vaø nieàm caäy troâng vaøo moät ñôøi soáng haïnh phuùc. Nhö theá baèng göông laønh vaø chöùng taù, gia ñình Kitoâ giaùo laøm cho theá gian nhaän bieát toäi loãi mình, ñoàng thôøi saùng soi nhöõng keû ñang kieám tìm chaân lyù.
Vì theá, giaùo daân coù theå vaø phaûi coù moät hoaït ñoäng cao quí laø truyeàn baù Phuùc AÂm cho theá giôùi, caû luùc hoï baän taâm lo laéng nhöõng vieäc traàn theá. Duø khi thieáu thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh hoaëc khi caùc ngaøi bò ngaên trôû vì baùch haïi, coù nhöõng giaùo daân thay theá caùc ngaøi thi haønh moät vaøi phaän vuï thaùnh tuøy khaû naêng cuûa hoï; duø coù moät soá giaùo daân ñaõ doác toaøn löïc vaøo vieäc toâng ñoà, taát caû vaãn phaûi coäng taùc vaøo vieäc môû mang vaø phaùt trieån Nöôùc Chuùa Kitoâ treân traàn gian. Vì vaäy giaùo daân phaûi kheùo leùo tìm hieåu saâu xa hôn chaân lyù Chuùa maïc khaûi, vaø tha thieát naøi xin Thieân Chuùa ban ôn khoân ngoan cho mình. 46*
36. Ñòa vò vöông giaû. Chuùa Kitoâ ñaõ vaâng lôøi cho ñeán cheát, vaø vì theá Ngöôøi ñöôïc Chuùa Cha toân vinh (x. Ph 2,8-9), vaø ñaõ vaøo trong vinh quang nöôùc Ngöôøi. Moïi vaät ñeàu suy phuïc Ngöôøi, cho ñeán khi Ngöôøi cuøng vôùi moïi taïo vaät suy phuïc Chuùa Cha, ñeå Thieân Chuùa neân taát caû moïi söï (x. 1Cor 15,27-28). Ngöôøi cuõng thoâng ban cho caùc moân ñeä quyeàn bính ñoù ñeå hoï ñöôïc höôûng söï töï do vöông giaû, vaø chieán thaéng aùch thoáng trò cuûa toäi loãi nôi hoï, baèng moät ñôøi soáng töø boû vaø thaùnh thieän (x. Rm 6,12), hôn nöõa ñeå, khi phuïng söï Chuùa Kitoâ nôi tha nhaân, hoï khieâm nhöôøng vaø kieân nhaãn daãn ñöa anh em mình ñeán cuøng Ñöùc Vua, Ñaáng maø phuïng söï Ngöôøi laø thoáng trò. Thöïc theá, Chuùa cuõng muoán nhôø caû giaùo daân ñeå môû roäng nöôùc Ngöôøi, nöôùc cuûa chaân lyù vaø söï soáng, cuûa aân suûng vaø thaùnh thieän, cuûa coâng lyù, tình yeâu vaø hoøa bình 4; trong nöôùc naøy, chính taïo vaät cuõng ñöôïc höôûng töï do raïng ngôøi cuûa con caùi Thieân Chuùa (x. Rm 8,21). Lôøi Chuùa höùa thaät troïng ñaïi vaø leänh Ngöôøi truyeàn cho caùc moân ñeä thaät lôùn lao: “Thöïc vaäy, taát caû moïi söï ñeàu thuoäc veà anh em, coøn anh em thuoäc veà Chuùa Kitoâ vaø Chuùa Kitoâ thuoäc veà Thieân Chuùa” (1Cor 3,23).
Vì theá, tín höõu phaûi nhaän bieát baûn tính saâu xa cuûa taïo vaät, giaù trò cuûa chuùng, vaø cuøng ñích cuûa chuùng laø ca tuïng Thieân Chuùa; ñoàng thôøi phaûi giuùp nhau soáng ñôøi thaùnh thieän, nhôø nhöõng vieäc traàn theá, ñeå theá gian thaám nhuaàn tinh thaàn Chuùa Kitoâ vaø ñaït ñeán cuøng ñích moät caùch höõu hieäu hôn trong coâng lyù, baùc aùi vaø hoøa bình. Giaùo daân giöõ laáy vai troø chính yeáu trong khi chu toaøn nhieäm vuï phoå quaùt ñoù. Nhôø khaû naêng chuyeân moân trong nhöõng vieäc traàn theá, nhôø caùc hoaït ñoäng cuûa hoï, nhöõng hoaït ñoäng ñöôïc aân suûng Chuùa Kitoâ naâng leân baäc sieâu nhieân, giaùo daân haõy ñem toaøn löïc hôïp taùc ñeå nhôø lao coâng con ngöôøi, kyõ thuaät vaø vaên hoùa nhaân loaïi khai thaùc nhöõng cuûa caûi ñöôïc taïo döïng haàu möu ích cho moïi ngöôøi vaø phaân chia caân xöùng hôn giöõa hoï theo yù ñònh cuûa Ñaáng Taïo Hoùa vaø söï soi saùng cuûa Ngoâi Lôøi Ngaøi; vaø tuøy caùch thöùc rieâng cuûa chuùng, chuùng giuùp phaùt trieån toaøn dieän söï töï do cuûa con ngöôøi vaø söï töï do cuûa Kitoâ höõu. Nhö theá, nhôø caùc phaàn töû cuûa Giaùo Hoäi, Chuùa Kitoâ seõ ñem aùnh saùng cöùu ñoä cuûa Ngöôøi chieáu soi toaøn theå nhaân loaïi moãi ngaøy moät hôn.
Ñaøng khaùc, khi caùc theå cheá vaø caûnh soáng cuûa theá giôùi gaây neân dòp toäi, giaùo daân phaûi goùp söùc laøm cho caùc theå cheá vaø caûnh soáng ñoù trôû neân laønh maïnh, ñeå chuùng phuø hôïp vôùi caùc tieâu chuaån cuûa ñöùc coâng bình, vaø giuùp phaùt huy vieäc luyeän taäp caùc nhaân ñöùc hôn laø ngaên trôû chuùng. Haønh ñoäng nhö theá, giaùo daân seõ laøm cho nhöõng giaù trò luaân lyù thaám nhaäp vaøo vaên hoùa vaø caùc coâng trình cuûa loaøi ngöôøi. Vaø nhôø vaäy, caùnh ñoàng theá giôùi môùi ñöôïc chuaån bò kyõ caøng hôn ñeå ñoùn nhaän haït gioáng Lôøi Thieân Chuùa, vaø nhieàu cöûa ñöôïc môû roäng theâm hôn cho Giaùo Hoäi ñeå söù ñieäp hoøa bình thaám nhaäp vaøo theá gian.
Chính coâng cuoäc cöùu ñoä ñoøi hoûi tín höõu phaûi löu taâm phaân bieät ñaâu laø quyeàn lôïi vaø nghóa vuï cuûa hoï vôùi tö caùch moät phaàn töû cuûa Giaùo Hoäi, ñaâu laø quyeàn lôïi vaø nghóa vuï vôùi tö caùch moät phaàn töû trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Hoï phaûi coá gaéng hoøa hôïp caû hai loaïi nghóa vuï vaø boån phaän ñoù vôùi nhau, vaø haõy nhôù raèng trong moïi laõnh vöïc traàn theá, löông taâm Kitoâ giaùo phaûi luoân höôùng daãn hoï, vì khoâng moät hoaït ñoäng naøo cuûa con ngöôøi, duø thuoäc phaïm vi traàn theá, coù theå vöôït khoûi quyeàn thoáng trò cuûa Thieân Chuùa. Vì theá, trong thôøi ñaïi chuùng ta, hôn bao giôø heát, ngöôøi tín höõu cuõng phaûi laøm saùng toû söï phaân bieät vaø hoøa hôïp caùc nghóa vuï vaø boån phaän naøy trong phöông thöùc haønh ñoäng cuûa hoï, ñeå söù meänh cuûa Giaùo Hoäi coù theå ñaùp öùng nhöõng hoaøn caûnh ñaëc bieät cuûa theá giôùi ngaøy nay caùch troïn veïn hôn. Thöïc vaäy, neáu phaûi coâng nhaän raèng xaõ hoäi traàn gian, vì lo laéng vieäc traàn theá caùch hôïp phaùp neân coù quyeàn ñieàu haønh theo nhöõng qui taéc rieâng bieät, thì cuõng phaûi loaïi boû caùch chính ñaùng taø thuyeán chuû tröông xaây döïng xaõ hoäi baát caàn ñaïo lyù, vaø chuû tröông choáng laïi hay huûy dieät töï do tín ngöôõng cuûa ngöôøi coâng daân 5. 47*
37. Töông quan vôùi haøng giaùo phaåm. Nhö moïi Kitoâ höõu khaùc, giaùo daân cuõng coù quyeàn ñöôïc caùc chuû chaên coù chöùc thaùnh ban phaùt doài daøo ôn trôï löïc chöùa ñöïng trong kho taøng thieâng lieâng cuûa Giaùo Hoäi, ñaëc bieät laø Lôøi Thieân Chuùa vaø caùc bí tích 6. Nhö con caùi Thieân Chuùa vaø nhö anh em trong Chuùa Kitoâ, hoï cuõng seõ trình baøy vôùi caùc vò aáy nhöõng nhu caàu vaø khaùt voïng cuûa mình moät caùch töï do vaø tín caån. Nhôø söï hieåu bieát, khaû naêng chuyeân moân vaø uy tín cuûa hoï, hoï coù theå vaø ñoâi khi coøn coù boån phaän phaûi baøy toû caûm nghó mình veà nhöõng vieäc lieân quan ñeán lôïi ích cuûa Giaùo Hoäi 7. Hoï neân thöïc hieän ñieàu ñoù, neáu caàn, nhôø vaøo caùc cô quan ñaõ ñöôïc Giaùo Hoäi thieát laäp nhaèm muïc ñích aáy; vaø hoï haõy luoân chaân thaønh, can ñaûm vaø khoân ngoan, kính troïng vaø yeâu meán nhöõng ngöôøi thay maët Chuùa Kitoâ vì nhieäm vuï thaùnh cuûa caùc ngaøi.
Nhö moïi tín höõu khaùc, vôùi tinh thaàn vaâng lôøi cuûa ngöôøi Kitoâ höõu, giaùo daân cuõng haõy mau maén chaáp nhaän nhöõng ñieàu maø caùc chuû chaên coù nhieäm vuï thaùnh ñaïi dieän Chuùa Kitoâ, ñaõ quyeát ñònh vôùi tö caùch nhöõng thaày daïy vaø nhöõng nhaø laõnh ñaïo trong Giaùo Hoäi; laøm nhö theá, hoï ñaõ theo göông Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ vaâng lôøi cho ñeán cheát, ñeå môû ñöôøng haïnh phuùc cuûa söï töï do con caùi Thieân Chuùa cho taát caû moïi ngöôøi. Giaùo daân ñöøng queân duøng lôøi caàu nguyeän phoù daâng cho Thieân Chuùa caùc vò laõnh ñaïo cuûa mình, ñeå caùc ngaøi hoan hyû maø khoâng than vaõn thi haønh nhieäm vuï chaêm soùc linh hoàn chuùng ta, nhieäm vuï maø caùc ngaøi seõ phaûi traû leõ (x. Dth 13,17).
Phaàn caùc chuû chaên coù chöùc thaùnh, caùc ngaøi phaûi nhìn nhaän vaø naâng cao phaåm giaù vaø traùch nhieäm cuûa giaùo daân trong Giaùo Hoäi, caùc ngaøi neân saün saøng chaáp nhaän nhöõng yù kieán khoân ngoan cuûa hoï, tin caån giao phoù cho hoï nhöõng coâng taùc ñeå hoï phuïc vuï Giaùo Hoäi, cho hoï töï do vaø quyeàn haïn ñeå haønh ñoäng; hôn nöõa, caùc ngaøi cuõng neân khuyeán khích hoï töï ñaûm laáy traùch nhieäm. Vôùi tình cha con, caùc ngaøi haõy caån thaän xem xeùt, trong Chuùa Kitoâ, nhöõng keá hoaïch, thænh caàu vaø khaùt voïng cuûa hoï 8. Ñaøng khaùc, caùc chuû chaên phaûi nhìn nhaän vaø toân troïng söï töï do chính ñaùng cuûa moïi ngöôøi trong laõnh vöïc traàn theá.
Hoï hy voïng raèng, söï lieân laïc maät thieát giöõa giaùo daân vaø chuû chaên seõ ñem laïi raát nhieàu lôïi ích cho Giaùo Hoäi: thöïc vaäy, nhôø söï lieân laïc ñoù, giaùo daân yù thöùc traùch nhieäm mình moät caùch vöõng vaøng hôn; loøng haêng say cuûa hoï ñöôïc phaùt trieån, vaø hoï goùp söùc deã daøng hôn vaøo coâng vieäc cuûa caùc chuû chaên. Phaàn caùc chuû chaên, nhôø söï trôï löïc kinh nghieäm cuûa giaùo daân, caùc ngaøi coù theå phaùn ñoaùn minh baïch vaø ñuùng ñaén hôn veà nhöõng vaán ñeà thieâng lieâng cuõng nhö traàn theá; nhö vaäy, toaøn theå Giaùo Hoäi ñöôïc vöõng maïnh nhôø taát caû moïi chi theå, seõ chu toaøn höõu hieäu hôn söù meänh mình ñoái vôùi söï soáng cuûa theá gian. 48*
38. Giaùo daân, linh hoàn cuûa theá giôùi. Tröôùc maët nhaân loaïi, moãi giaùo daân phaûi laø chöùng nhaân cuûa söï phuïc sinh vaø söï soáng cuûa Chuùa Gieâsu, ñoàng thôøi laø daáu hieäu cuûa Thieân Chuùa haèng soáng. Taát caû vaø moãi ngöôøi goùp phaàn nuoâi döôõng theá giôùi baèng nhöõng hoa traùi thieâng lieâng (x. Gal 5,22) vaø truyeàn baù cho theá gian tinh thaàn cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo khoù, hieàn laønh vaø hieáu hoøa, nhöõng ngöôøi maø Phuùc AÂm Chuùa ñaõ tuyeân boá laø coù phuùc (x. Mt 5,3-9). Toùm laïi, “ngöôøi Kitoâ höõu haõy laøm cho theá giôùi soáng nhö linh hoàn laøm cho thaân xaùc soáng” 9. 49*
Chuù Thích:
40* Vò trí vaø cô caáu cuûa chöông naøy cho ta thaáy taàm quan troïng cuûa noù. Laàn ñaàu tieân trong lòch söû, Coâng Ñoàng baøn nguyeân moät chöông ñaëc bieät veà giaùo daân, vaø ôû ñaây môùi chæ nhaèm tôùi neàn taûng thaàn hoïc veà cô caáu Giaùo Hoäi döôùi khía caïnh ôn goïi cuûa giaùo daân. Nhöõng khía caïnh thöïc tieãn nhö veà nhöõng hình thöùc toå chöùc chaúng haïn, seõ ñöôïc ñeà caäp trong saéc leänh ñaëc bieät veà Toâng Ñoà Giaùo Daân. Vaø nhöõng vaán ñeà troïng ñaïi noùi leân moái töông quan giöõa Giaùo Hoäi vaø caùc giaù trò traàn theá, seõ ñöôïc nghieân cöùu tæ mæ trong Hieán Cheá Muïc Vuï veà Giaùo Hoäi Trong Theá Giôùi Ngaøy Nay.
Töø nhöõng cuoäc tranh luaän trong Coâng Ñoàng vaø töø chính nhöõng nghò ñònh, chuùng ta coù theå keát luaän raèng, giaùo daân khoâng chæ ñöôïc ñònh nghóa moät caùch ñôn giaûn nhö khoâng phaûi laø giaùo só, nhöng tröôùc heát phaûi ñöôïc coâng nhaän laø thuoäc veà Daân Chuùa. Do ñoù, chuùng ta seõ nghieân cöùu chöông naøy döïa treân chöông II, bôûi vì nhöõng ñaëc ñieåm cuûa giaùo daân moâ taû ôû ñaây, coù lieân quan phaàn lôùn tôùi phaàn töû Daân Chuùa. (Xem tieáp caùc chuù thích 41* - 49*). (Trôû laïi ñaàu trang)
41* Coâng Ñoàng baét ñaàu baèng soá 31 ñeå traû lôøi cho caâu hoûi ñaõ ñöôïc ñaët ra: giaùo daân laø gì trong vieãn töôïng moät khoa thaàn hoïc veà Giaùo Hoäi? Coâng Ñoàng ñöa ra aùnh saùng nhöõng yeáu toá tích cöïc bieåu thò ñaëc tính cuûa giaùo daân, vaø yeáu toá chính laø tính caùch traàn theá, nghóa laø ngöôøi ñaûm nhaän qui höôùng veà Thieân Chuùa nhöõng söï vieäc traàn theá maø hoï daán thaân. Vaäy nhöõng ñaëc ñieåm cuûa moät giaùo daân laø:
- Soáng giöõa moïi ngöôøi vaø trong xaõ hoäi nhôø daây lieân laïc gia ñình vaø ngheà nghieäp.
- Thaùnh hoùa traàn gian nhö men boät qua vieäc minh chöùng baèng ñôøi soáng trong khi thi haønh nhieäm vuï rieâng bieät trong ngheà nghieäp cuûa mình.
- Traùch vuï laøm cho nhöõng thöïc taïi traàn theá bieát ca tuïng Ñaáng Saùng Taïo vaø Cöùu Theá, nhöõng thöïc taïi maø hoï ñöôïc noái keát chaët cheõ nhö Chuùa Kitoâ muoán.
Ñoù laø tình traïng taïo neân moät giaùo daân, khieán hoï coù theå laø chöùng nhaân toâng ñoà ñích thöïc giöõa traàn gian. (Trôû laïi ñaàu trang)
1 T. Augustinoâ, Serm. 340 : PL 38, 1483. (Trôû laïi ñaàu trang)
42* Soá 32 trình baøy yù töôûng giaùo daân laø phaàn töû Daân Chuùa coù ñòa vò laø con caùi Chuùa, ñöôïc môøi goïi neân thaùnh vaø laõnh nhaän ôn Chuùa. Veà vaán ñeà naøy Coâng Ñoàng quaû quyeát hai ñieåm:
- Pheùp Thaùnh Taåy ban cho moïi ngöôøi laõnh nhaän söï bình ñaúng caên baûn.
- Moïi ngöôøi phaûi lieân keát vôùi nhau: muïc töû khoâng nhöõng laø thuû laõnh nhöng coøn laø ngöôøi phuïc vuï Daân Chuùa. (Trôû laïi ñaàu trang)
2 Xem Pioâ XI, Tñ. Quadragesimo anno, 15-5-1931 : AAS 23 (1931), trg 212t. Pioâ XII, dieãn töø De quelle consolation, 14-10-1951 : AAS 43 (1951), trg 790t. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 Xem Pioâ XII, dieãn töø Six ans se sont eùcouleùs, 5-10-1957 : AAS 49 (1957), trg 927. (Trôû laïi ñaàu trang)
43* Soá 33: Tieáp theo ñoù, Coâng Ñoàng tuyeân boá hoaït ñoäng toâng ñoà giaùo daân tham döï vaøo söù meänh cöùu roãi cuûa Giaùo Hoäi vì ñaët neàn taûng trong pheùp Thaùnh Taåy vaø pheùp Theâm Söùc. Tính caùch ñaëc bieät cuûa toâng ñoà giaùo daân laø laøm cho Giaùo Hoäi hieân dieän vaø hoaït ñoäng trong moïi hoaøn caûnh cuûa theá giôùi. Vaû laïi, giaùo daân vaãn coù theå coäng taùc chaët cheõ vôùi haøng giaùo phaåm trong vieäc toâng ñoà cuûa giaùo só ñích danh. Saéc Leänh veà Toâng Ñoà Giaùo Daân seõ laëp laïi vaø quaûng dieãn yù töôûng ñoù. (Trôû laïi ñaàu trang)
44* Trong caùc soá 34-36, caên cöù vaøo ba töôùc hieäu caên baûn cuûa Chuùa Kitoâ, Coâng Ñoàng muoán chöùng minh caùch thöùc ñaëc bieät maø giaùo daân, vôùi töôùc hieäu laø phaàn töû Daân Chuùa, ñöôïc tham döï vaøo caùc nhieäm vuï khaùc nhau ñoù. (Trôû laïi ñaàu trang)
45* Soá 34: Tö teá.
Tham döï vaøo chöùc tö teá coäng ñoàng. Ñoaïn naøy laëp laïi caùc soá 10 vaø 11 veà chöùc tö teá coäng ñoàng cuûa ngöôøi ñaõ chòu pheùp Thaùnh Taåy vaø ñöôïc thöïc thi trong vieäc phuïng töï: chöùc tö teá ñoù dieãn taû vaø thaùnh hoùa ñôøi soáng thöôøng nhaät cuûa giaùo daân vaø nhôø ñoù maø giaùo daân thaùnh hoùa theá gian. (Trôû laïi ñaàu trang)
46* Soá 35: Tieân Tri.
Tham döï vaøo söù meänh tieân tri cuûa Chuùa Kitoâ: giaùo daân minh chöùng ñöùc tin vaø ñöùc aùi trong theá giôùi ngheà nghieäp vaø kyõ thuaät, trong nhöõng ñieàu kieän thoâng thöôøng maø hoï sinh soáng; ñaëc bieät laøm chöùng trong toå aám vaø gia ñình coâng giaùo, nôi ñaõ ñöôïc bí tích Hoân Nhaân thaùnh hoùa vaø thaùnh hieán. (Trôû laïi ñaàu trang)
4 Saùch leã Roma, trích kinh Tieàn Tuïng leã Kitoâ Vua. (Trôû laïi ñaàu trang)
5 Xem Leoâ XIII, Tñ. Immortale Dei, 1-11-1885 : ASS 18 (1885), trg 166tt. N.t., Tñ. Sapientiae christianae, 10-1-1890 : ASS 22 (1888-90), trg 397tt. Pioâ XII, dieãn töø Alla vostra filiae, 23-3-1958: AAS 50 (1958), trg 220: “tính caùch theá tuïc hôïp phaùp vaø laønh maïnh cuûa quoác gia”. (Trôû laïi ñaàu trang)
47* Soá 36: Vöông giaû. Tham döï vaøo chöùc vò vöông giaû cuûa Chuùa Kitoâ: ôû ñaây baøn veà söï kieän giaùo daân thaùnh hoùa theá gian, vì hoï ñem sôû tröôøng tham gia vaøo coâng cuoäc tìm kieám vaø xaây döïng traàn theá: vai troø ñoù laøm hoï thích hôïp vôùi vieäc taùn trôï coâng cuoäc chuaån bò cho Phuùc AÂm (x. soá 16) qua nhöõng giaù trò nhaân baûn. (Trôû laïi ñaàu trang)
6 Xem Giaùo luaät kh. 682. (Trôû laïi ñaàu trang)
7 Xem Pioâ XII, dieãn töø De quelle consolation, n.v.t., trg 789: “Trong nhöõng traän chieán döùt khoaùt, ñoâi khi nhöõng keû ôû tieàn tuyeán laïi coù nhöõng saùng kieán toát ñeïp nhaát...”. n.t., dieãn töø L'importance de la presse cathol., 17-2-1950: AAS 42 (1950), trg 256. (Trôû laïi ñaàu trang)
8 Xem 1Th 5,19 vaø 1Gio 4,1. (Trôû laïi ñaàu trang)
48* Soá 37 ñöa ra nguyeân taéc toát ñeïp giöõa giaùo daân vaø haøng giaùo phaåm. Giaùo daân phaûi theo tinh thaàn Kitoâ giaùo maø troïng kính tuaân phuïc giaùo phaåm, vaø giaùo phaåm cuõng phaûi bieát thaúng thaén tieáp nhaän giaùo daân, bieát laáy tinh thaàn kính troïng vaø baùc aùi maø laéng nghe hoï, bieát thöøa nhaän vaø ñeà cao ñòa vò vaø traùch nhieäm cuûa hoï trong Giaùo Hoäi. Giaùo Hoäi cuõng phaûi toân troïng söï töï do chính ñaùng cuûa hoï trong nöôùc traàn gian. (Trôû laïi ñaàu trang)
9 Epist. ad Diognetum, 6 :x.b. Funk I, trg 400. - Xem T. Gioan Kim Khaåu, in Mt baøi giaûng 46 (47), 2: PG 58, 478, veà men trong boät. (Trôû laïi ñaàu trang)
49* Ñeå keát luaän, soá 38 quaû quyeát moãi giaùo daân tuøy theo caûnh huoáng cuûa mình phaûi laø chöùng nhaân cuûa Phuïc Sinh vaø laø daáu hieäu cuûa Thieân Chuùa haèng soáng. (Trôû laïi ñaàu trang)