Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Hieán Cheá Tín Lyù
Veà Giaùo Hoäi
Lumen Gentium
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông III
Toå Chöùc Phaåm Traät Giaùo Hoäi
Vaø Ñaëc Bieät Veà Chöùc Giaùm Muïc 23*
18. Lôøi môû ñaàu. Ñeå chaên daét vaø phaùt trieån Daân Thieân Chuùa luoân maõi, Chuùa Kitoâ ñaõ thieát laäp caùc chöùc vuï khaùc nhau trong Giaùo Hoäi haàu möu ích cho toaøn thaân. Thöïc vaäy, caùc thöøa taùc vieân xöû duïng quyeàn bính thieâng lieâng maø phuïc vuï anh em mình, ñeå moïi ngöôøi thuoäc Daân Thieân Chuùa vaø ñöông nhieân höôûng phaåm giaù Kitoâ höõu seõ ñaït ñeán phaàn roãi, nhôø noã löïc tieán tôùi cuøng moät cöùu caùnh trong töï do vaø traät töï.
Böôùc theo daáu veát cuûa Coâng Ñoàng Vaticanoâ I, Thaùnh Coâng Ñoàng naøy cuõng giaûng daïy vaø tuyeân boá raèng: Chuùa Gieâsu Kitoâ, Muïc Töû vónh cöûu ñaõ thieát laäp Giaùo Hoäi thaùnh thieän khi sai caùc Toâng Ñoà nhö Chuùa Cha ñaõ phaùi Ngöôøi (Gio 20,21), vaø Ngöôøi ñaõ muoán caùc ñaáng keá vò, töùc caùc Giaùm Muïc, laøm chuû chaên trong Giaùo Hoäi cho ñeán taän theá. Nhöng ñeå Chöùc Giaùm Muïc ñöôïc duy nhaát vaø khoâng bò phaân chia, Chuùa ñaõ ñaët Thaùnh Pheâroâ laøm Thuû Laõnh caùc Toâng Ñoà khaùc, vaø trong Ngaøi, Chuùa ñaõ ñaët nguyeân lyù cuøng neàn taûng vónh cöûu vaø höõu hình cuûa hieäp nhaát ñöùc tin vaø hieäp thoâng 1. Thaùnh Coâng Ñoàng moät laàn nöõa neâu leân cho moïi tín höõu tin vöõng vaøng giaùo lyù veà söï thieát laäp, söï tröôøng toàn, veà quyeàn löïc vaø quan nieäm cuûa quyeàn toái thöôïng nôi Giaùo Hoaøng Roâma cuøng quyeàn Giaùo Huaán baát khaû ngoä cuûa Ngaøi. Tieáp tuïc coâng trình ñaõ khôûi söï, Thaùnh Coâng Ñoàng muoán coâng boá vaø giaûi thích cho moïi ngöôøi giaùo lyù veà caùc Giaùm Muïc, nhöõng ñaáng keá vò caùc Toâng Ñoà vaø cuøng vôùi ñaáng keá vò Thaùnh Pheâroâ, Ñaïi Dieän Chuùa Kitoâ 2, vaø laø Thuû Laõnh cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi höõu hình ñieàu khieån gia ñình Thieân Chuùa haèng soáng. 24*
19. Keâu goïi vaø thieát laäp nhoùm 12 Toâng Ñoà. 25* Chuùa Gieâsu, sau khi caàu nguyeän laâu giôø cuøng Chuùa Cha, ñaõ goïi ñeán vôùi mình nhöõng keû Ngöôøi muoán vaø thieát laäp möôøi hai ngöôøi ñeå chung soáng vôùi Ngöôøi, cuøng sai hoï ñi rao giaûng Nöôùc Thieân Chuùa (x. Mc 3,13-19; Mt 10,1-42); Ngöôøi toå chöùc (x. Lc 6,13) caùc Toâng Ñoà naøy theo caùch thöùc moät coäng ñoaøn, nghóa laø moät nhoùm ngöôøi kieân vöõng; Ngöôøi choïn Pheâroâ, moät ngöôøi trong soá hoï, laøm ñaàu coäng ñoaøn aáy (x. Gio 21,15-17). Ngöôøi sai hoï ñeán vôùi con caùi Israel tröôùc tieân, roài ñeán vôùi taát caû caùc daân nöôùc khaùc (x. Rm 1,16), haàu, nhôø tham döï vaøo quyeàn bính cuûa Ngöôøi, caùc Toâng Ñoà laøm cho moïi daân toäc neân moân ñeä Ngöôøi cuøng thaùnh hoùa vaø ñieàu khieån hoï (x. Mt 28,16-20; Mc 16,15; Lc 24,45-48; Gio 20,21-23), nhö theá, döôùi söï höôùng daãn cuûa Chuùa, caùc Ngaøi môû mang vaø chaên daét Giaùo Hoäi baèng vieäc phuïc vuï moïi ngaøy cho ñeán taän theá (x. Mt 28,20). Ngaøy Leã Hieän Xuoáng, caùc ngaøi ñöôïc hoaøn toaøn kieân vöõng trong söù meänh naøy (x. CvTñ 2,1-36), nhö lôøi Chuùa höùa: “Caùc con seõ nhaän laáy söùc maïnh cuûa Thaùnh Thaàn ngöï xuoáng treân caùc con, vaø caùc con seõ laøm chöùng veà Thaày taïi Gieârusalem, khaép xöù Giuñeâa, Samaria, cho ñeán taän cuøng traùi ñaát” (CvTñ 1,8). Khi caùc Toâng Ñoà rao giaûng Phuùc AÂm khaép nôi (x. Mc 16,20) vaø coù nhieàu thính giaû ñoùn nhaän nhôø taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, caùc ngaøi qui tuï hoï thaønh Giaùo Hoäi phoå quaùt, Giaùo Hoäi naøy ñaõ ñöôïc Chuùa thieát laäp treân caùc Toâng Ñoà vaø xaây döïng treân Thaùnh Pheâroâ, thuû laõnh cuûa caùc ngaøi; vaø Chuùa Gieâsu Kitoâ laø vieân ñaù goùc cao caû cuûa Giaùo Hoäi aáy (x. Kh 21,14; Mt 16,18; Eph 2,20) 3. 26*
20. Caùc Giaùm Muïc, keá nghieäp caùc Toâng Ñoà. Söù meänh thaàn linh ñöôïc Chuùa Kitoâ trao phoù cho caùc Toâng Ñoà phaûi toàn taïi cho ñeán taän theá (x. Mt 28,20), bôûi leõ Phuùc AÂm maø caùc ngaøi coù nhieäm vuï rao truyeàn laø nguyeân lyù ban söï soáng toaøn dieän cho Giaùo Hoäi qua moïi thôøi ñaïi. Vì theá, caùc Toâng Ñoà ñaõ quan taâm ñaët ngöôøi keá vò trong caùi xaõ hoäi coù phaåm traät naøy.
Thöïc theá, khoâng nhöõng caùc ngaøi coù nhieàu phuï taù giuùp thi haønh chöùc vuï 4, nhöng, ñeå söù meänh phoù thaùc cho caùc ngaøi ñöôïc tieáp tuïc sau khi caùc ngaøi qua ñôøi, caùc Toâng Ñoà coøn uûy thaùc, nhö moät di chuùc, cho caùc coäng söï vieân tröïc tieáp cuûa mình, nhieäm vuï hoaøn taát vaø cuûng coá coâng trình caùc ngaøi ñaõ khôûi söï 5, ñoàng thôøi caên daën hoï coi soùc taát caû caùc ñoaøn chieân, maø Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ ñaët hoï chaên daét Giaùo Hoäi Chuùa (x. CvTñ 20,28). Bôûi vaäy caùc ngaøi ñeà cöû nhöõng ngöôøi nhö theá, roài ban quyeàn chöùc cho hoï, haàu khi caùc ngaøi qua ñôøi, ñaõ coù nhöõng ngöôøi xöùng ñaùng nhaän laõnh chöùc vuï cuûa caùc ngaøi 6. Giöõa nhöõng chöùc vuï khaùc nhau ñöôïc thi haønh trong Giaùo Hoäi töø buoåi sô khai, theo chöùng taù cuûa truyeàn thoáng, chöùc vuï chính yeáu laø chöùc vuï cuûa nhöõng vò ñaõ ñöôïc boå nhieäm leân Giaùm Muïc; nhôø lieân tuïc keá vò töø buoåi ban ñaàu, 7 caùc ngaøi vaãn coù nhöõng maàm moáng haït gioáng toâng ñoà 8. Nhö theá, theo chöùng taù cuûa Thaùnh Ireâneoâ, truyeàn thoáng toâng ñoà ñöôïc bieåu hieän treân khaép hoaøn caàu 9 vaø ñöôïc baûo toàn 10 nhôø nhöõng ñaáng ñöôïc caùc Toâng Ñoà ñaët laøm Giaùm Muïc vaø caùc vò keá nghieäp caùc ngaøi cho ñeán ngaøy nay.
Nhôø theá, caùc Giaùm muïc ñaõ nhaän laõnh vieäc phuïc vuï coäng ñoaøn vôùi söï giuùp ñôõ cuûa caùc linh muïc vaø phoù teá 11. Thay theá Thieân Chuùa, caùc ngaøi ñöùng ñaàu ñaøn chieân 12 maø caùc ngaøi laø chuû chaên, vôùi tö caùch laø Thaày daïy giaùo thuyeát, tö teá lo phuïng töï thaùnh vaø thöøa taùc vieân laõnh ñaïo 13, cuõng nhö chöùc vuï maø Chuùa ñaõ trao phoù rieâng cho Thaùnh Pheâroâ, Toâng Ñoà Caû, vaø phaûi ñöôïc trao laïi cho caùc ñaáng keá vò Pheâroâ, chöùc vò ñoù luoân toàn taïi, cuõng theá, chöùc vuï chaên daét Giaùo Hoäi cuûa caùc Toâng Ñoà phaûi toàn taïi vaø ñöôïc thi haønh lieân tuïc do thaùnh chöùc Giaùm Muïc 14. Vì theá, Thaùnh Coâng Ñoàng daïy raèng, chính Chuùa ñaõ laäp caùc Giaùm Muïc keá vò Toâng Ñoà 15 laøm muïc töû Giaùo Hoäi. Bôûi vaäy, ai nghe lôøi caùc ngaøi laø nghe lôøi Chuùa Kitoâ, coøn ai khinh deå caùc ngaøi laø khinh deå Chuùa Kitoâ vaø Ñaáng ñaõ phaùi Chuùa Kitoâ ñeán (x. Lc 10,16) 16. 27*
21. Chöùc Giaùm Muïc coù tính caùch bí tích. Vaäy, qua caùc Giaùm Muïc ñöôïc caùc linh muïc trôï giuùp, Chuùa Gieâsu Kitoâ, Linh Muïc Thöôïng Phaåm, hieän dieän giöõa caùc tín höõu. Thöïc vaäy, ngöï beân höõu Chuùa Cha, Ngöôøi vaãn hieän dieän giöõa coäng ñoaøn caùc linh muïc cuûa Ngöôøi 17, nhöng nhaát laø qua söï phuïc vuï quí hoùa cuûa caùc ngaøi, Chuùa Kitoâ rao giaûng lôøi Thieân Chuùa cho caùc daân nöôùc vaø khoâng ngöøng ban phaùt caùc bí tích cho tín höõu. Nhôø nhieäm vuï laøm cha cuûa caùc ngaøi (x. 1Cor 4,15), Chuùa thaùp nhaäp vaøo thaân theå Ngöôøi nhöõng chi theå môùi nhôø söï taùi sinh sieâu nhieân. Vaø sau cuøng, nhôø söï khoân ngoan thaän troïng cuûa caùc ngaøi, Chuùa ñieàu khieån vaø höôùng daãn daân toäc cuûa Taân Öôùc trong cuoäc löõ haønh tieán veà haïnh phuùc muoân ñôøi. “Caùc muïc töû naøy, ñöôïc choïn ñeå chaên daét ñoaøn chieân Chuùa, laø thöøa taùc vieân cuûa Chuùa Kitoâ vaø ban phaùt caùc maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa (x. 1Cor 4,1); caùc ngaøi ñöôïc uûy thaùc vieäc laøm chöùng Phuùc AÂm cuûa aân suûng Thieân Chuùa (x. Rm 15,16; CvTñ 20,24) vaø vieäc thi haønh coâng cuoäc cuûa Thaùnh Thaàn vaø cuûa coâng lyù trong vinh quang (x. 2Cor 3,8-9).
Ñeå chu toaøn nhieäm vuï cao troïng aáy, caùc Toâng Ñoà ñöôïc Chuùa Kitoâ ñoå traøn Thaùnh Thaàn caùch ñaëc bieät (x. CvTñ 1,8; 2,4; Gio 20,22-23). Vaø caùc ngaøi thoâng truyeàn caùc ôn thieâng aáy cho caùc coäng söï vieân khi ñaët tay treân hoï (x. 1Tm 4,14; 2Tm 1,6-7). Vaø qua vieäc taán phong Giaùm Muïc, ôn thieâng aáy ñöôïc thoâng truyeàn cho ñeán chuùng toâi 18. Thaùnh Coâng Ñoàng daïy raèng, khi ñöôïc taán phong, caùc Giaùm Muïc nhaän laõnh söï troïn veïn cuûa bí tích Truyeàn Chöùc Thaùnh maø taäp tuïc phuïng vuï Giaùo Hoäi vaø caùc Thaùnh Giaùo Phuï goïi laø chöùc linh muïc toái cao vaø nhaän laõnh thöïc taïi toaøn veïn cuûa thaùnh vuï 19. Vieäc taán phong Giaùm Muïc trao ban nhieäm vuï thaùnh hoùa cuõng nhö nhieäm vuï giaûng daïy vaø cai trò; tuy nhieân, caùc nhieäm vuï aáy, do baûn tính, chæ coù theå thöïc thi trong söï hieäp thoâng vôùi Thuû Laõnh vaø caùc phaàn töû cuûa Giaùm Muïc Ñoaøn. Thöïc vaäy, truyeàn thoáng ñöôïc dieãn taû nhaát laø qua caùc nghi thöùc phuïng vuï vaø qua thoùi quen cuûa Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông cuõng nhö Taây Phöông cho thaáy roõ raøng laø qua söï ñaët tay vaø qua caùc lôøi taán phong, ôn Chuùa Thaùnh Thaàn ñöôïc thoâng ban 20 vaø aán daáu thaùnh ñöôïc in 21 treân caùc Giaùm Muïc, neân caùc ngaøi thi haønh nhieäm vuï cuûa chính Chuùa Kitoâ laø Thaày, Chuû Chaên vaø Linh Muïc, vaø hoaït ñoäng nhaân danh Ngöôøi 22 moät caùch cao quí vaø höõu hình. Caùc Giaùm Muïc coù phaän söï nhaän vaøo Giaùm Muïc Ñoaøn, nhôø bí tích Truyeàn Chöùc Thaùnh, nhöõng ngöôøi môùi ñöôïc tuyeån choïn. 28*
22. Giaùm Muïc Ñoaøn vaø vò Thuû Laõnh. 29* Thaùnh Pheâroâ vaø caùc Toâng Ñoà khaùc taïo thaønh moät coäng ñoaøn Toâng Ñoà duy nhaát theo nhö Chuùa ñaõ aán ñònh; töông töï nhö theá, Giaùo Hoaøng Roma, Ñaáng keá vò Pheâroâ, cuøng vôùi caùc Giaùm Muïc laø nhöõng ngöôøi keá vò caùc Toâng Ñoà ñeàu lieân keát vôùi nhau. Ñaëc tính vaø baûn chaát coäng ñoaøn cuûa haøng giaùm muïc ñöôïc bieåu loä qua luaät leä coå truyeàn: theo ñoù Giaùm Muïc treân khaép hoaøn caàu thoâng hieäp vôùi nhau vaø vôùi Giaùm Muïc Roma baèng moái daây hieäp nhaát, baùc aùi vaø bình an 23 vaø qua söï trieäu taäp caùc Coâng Ñoàng 24 ñeå cuøng nhau quyeát ñònh nhöõng vaán ñeà quan troïng ñaëc bieät 25 sau khi Nghò Phuï ñaõ caân nhaéc kyõ löôõng 26. Baûn chaát aáy ñöôïc xaùc nhaän bôûi vieäc trieäu taäp caùc Coâng Ñoàng Chung qua bao thôøi ñaïi. Vaø baûn chaát coäng ñoaøn aáy cuõng ñöôïc moät taäp truyeàn xa xöa coâng nhaän, ñoù laø vieäc nhieàu Giaùm Muïc ñöôïc môøi ñeán taán phong moät ngöôøi môùi ñöôïc choïn leân nhieäm vuï toái cao cuûa chöùc linh muïc. Ngöôøi laõnh nhaän bí tích truyeàn chöùc vaø hieäp thoâng giaùo phaåm vôùi Thuû Laõnh cuøng caùc phaàn töû trong Coäng Ñoaøn trôû thaønh phaàn töû cuûa Giaùm Muïc Ñoaøn.
Nhöng coäng ñoaøn giaùm muïc hoaëc giaùm muïc ñoaøn chæ coù quyeàn haønh khi hieäp vôùi Giaùo Hoaøng Roma, ñaáng keá vò thaùnh Pheâroâ, Thuû Laõnh cuûa coäng ñoaøn giaùm muïc; nhöng quyeàn toái thöôïng treân taát caû caùc Chuû Chaên vaø tín höõu cuûa Giaùo Hoaøng Roma vaãn luoân luoân ñöôïc baûo toaøn troïn veïn. Thöïc vaäy, do nhieäm vuï cuûa mình, laø Ñaïi Dieän Chuùa Kitoâ vaø Chuû Chaên cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi, Ñöùc Giaùo Hoaøng Roma coù moät quyeàn bính troïn veïn, toái cao, phoå quaùt treân Giaùo Hoäi, vaø bao giôø Ngaøi cuõng ñöôïc töï do thi haønh quyeàn bính aáy, Giaùm Muïc Ñoaøn keá vò coäng ñoaøn Toâng Ñoà trong vieäc giaùo huaán vaø chaên daét, chính trong Giaùm Muïc Ñoaøn maø coäng ñoaøn Toâng Ñoà ñöôïc tröôøng toàn. Hieäp nhaát vôùi Thuû Laõnh, töùc Giaùo Hoaøng Roma, vaø khoâng bao giôø taùch rôøi khoûi Thuû Laõnh aáy, giaùm muïc ñoaøn cuõng coù quyeàn bính troïn veïn vaø toái cao treân toaøn theå Giaùo Hoäi 27, nhöng chæ coù theå thi haønh quyeàn naøy khi coù söï öng thuaän cuûa Giaùo Hoaøng Roma. Chuùa ñaõ ñaët moät mình Pheâroâ laøm ñaù neàn, trao chìa khoùa Giaùo Hoäi cho moät mình Ngaøi (x. Mt 16,18-19), cuõng ñaõ ñaët Ngaøi laø Chuû Chaên cuûa toaøn theå ñaøn chieân Chuùa (x. Gio 21,15tt); nhöõng quyeàn thaùo gôõ caàm buoäc cuûa Ngöôøi ñaõ ban cho Pheâroâ (x. Mt 16,19), haún cuõng ñaõ ban cho caû coäng ñoaøn Toâng Ñoà hieäp nhaát vôùi Thuû Laõnh (x. Mt 18,18; 28,16-20) 28. Goàm nhieàu phaàn khaùc nhau, coäng ñoaøn giaùm muïc dieãn taû ñaëc tính ña daïng vaø phoå quaùt cuûa Daân Thieân Chuùa; ñoàng thôøi, tuï hoïp döôùi quyeàn thuû laõnh duy nhaát, coäng ñoaøn giaùm muïc dieãn taû söï hieäp nhaát cuûa ñaøn chieân Chuùa Kitoâ. Trong coäng ñoaøn naøy, caùc Giaùm Muïc, khi trung thaønh toân troïng quyeàn toái thöôïng vaø quyeàn ñieàu khieån cuûa vò Thuû Laõnh, caùc Ngaøi thi haønh quyeàn bính rieâng ñeå möu ích cho tín höõu mình vaø cho toaøn theå Giaùo Hoäi, nhôø coù Chuùa Thaùnh Thaàn khoâng ngöøng cuûng coá cô theå vaø söï thuaän hoøa trong cô theå aáy. Quyeàn bính toái cao cuûa giaùm muïc ñoaøn treân toaøn theå Giaùo Hoäi ñöôïc thi haønh caùch troïng theå trong Coâng Ñoàng Chung. Nhöng khoâng bao giôø coù Coâng Ñoàng Chung neáu khoâng ñöôïc Ñaáng keá vò Thaùnh Pheâroâ pheâ chuaån hay ít ra chaáp nhaän; Ñöùc Giaùo Hoaøng Roma coù ñaëc quyeàn trieäu taäp, chuû toïa vaø pheâ chuaån caùc Coâng Ñoàng naøy 29. Hieäp nhaát vôùi Giaùo Hoaøng, caùc Giaùm Muïc treân khaép theá giôùi coøn coù theå thöïc haønh quyeàn coäng ñoaøn aáy, khi vò Thuû Laõnh coäng ñoaøn môøi goïi caùc ngaøi cuøng haønh ñoäng caùch coäng ñoaøn, hay ít ra khi ngaøi öng thuaän hoaëc töï do chaáp nhaän haønh ñoäng hieäp nhaát cuûa caùc Giaùm Muïc raûi raùc ñeå laøm cho noù trôû thaønh moät haønh ñoäng coù tính caùch coäng ñoaøn thöïc söï. 30*
23. Moái lieân laïc giöõa caùc Giaùm Muïc trong coäng ñoaøn. Söï hieäp nhaát cuûa Giaùm Muïc Ñoaøn coøn ñöôïc bieåu loä qua moái töông giao giöõa moãi Giaùm Muïc vôùi caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø Giaùo Hoäi phoå quaùt. Ñöùc Giaùo Hoaøng Roma, Ñaáng keá vò Pheâroâ, laø nguyeân lyù vaø neàn taûng höõu hình, vónh cöûu 30 cuûa söï hieäp nhaát giöõa caùc Giaùm Muïc cuõng nhö giöõa caùc tín höõu. Coøn moãi Giaùm Muïc laø nguyeân lyù vaø neàn taûng höõu hình cuûa söï hieäp nhaát trong Giaùo Hoäi ñòa phöông 31. Caùc Giaùo Hoäi naøy ñöôïc thaønh laäp theo hình aûnh Giaùo Hoäi phoå quaùt: chính nhôø vaø trong caùc Giaùo Hoäi aáy maø coù moät Giaùo Hoäi coâng giaùo, duy nhaát 32. Vì theá moãi Giaùm Muïc ñaïi dieän cho Giaùo Hoäi mình, vaø taát caû caùc Giaùm Muïc cuøng vôùi Giaùo Hoaøng ñaïi dieän cho toaøn theå Giaùo Hoäi trong moái daây bình an, yeâu thöông vaø hieäp nhaát.
Moãi Giaùm Muïc ñöôïc ñaët laøm Thuû Laõnh moät Giaùo Hoäi ñòa phöông, thöïc haønh quyeàn muïc vuï treân phaàn Daân Thieân Chuùa ñöôïc trao phoù cho mình, chöù khoâng thöïc haønh quyeàn muïc vuï treân caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông khaùc, hoaëc Giaùo Hoäi phoå quaùt. Nhöng vôùi tö caùch laø phaàn töû giaùm muïc ñoaøn, vaø laø ngöôøi keá vò hôïp phaùp caùc Toâng Ñoà, moãi Giaùm Muïc, do söï thaønh laäp vaø giôùi leänh cuûa Chuùa Kitoâ, coù boån phaän 33 aân caàn saên soùc ñeán toaøn theå Giaùo Hoäi. Söï aân caàn saên soùc ñoù, cho daàu khoâng ñöôïc theå hieän baèng moät haønh ñoäng thuoäc quyeàn taøi thaåm, vaãn mang laïi raát nhieàu lôïi ích cho Giaùo Hoäi phoå quaùt. Thöïc vaäy, taát caû caùc Giaùm Muïc coù nhieäm vuï phaùt huy vaø baûo veä söï hieäp nhaát ñöùc tin vaø kyû luaät chung cuûa caû Giaùo Hoäi, daïy cho tín höõu bieát yeâu meán toaøn Nhieäm Theå Chuùa Kitoâ, nhaát laø caùc chi theå ngheøo khoù, ñau khoå vaø ñang chòu baùch haïi vì söï coâng chính (x. Mt 5,10), sau cuøng caùc ngaøi coøn coù nhieäm vuï phaùt huy moïi sinh hoaït chung cuûa toaøn Giaùo Hoäi, nhaát laø phaùt trieån ñöùc tin vaø laøm cho aùnh saùng chaân lyù toaøn veïn chieáu soi treân moïi ngöôøi. Ñaøng khaùc, khi ñieàu khieån kheùo leùo Giaùo Hoäi ñòa phöông laø moät phaàn Giaùo Hoäi phoå quaùt, dó nhieân caùc Giaùm Muïc ñaõ goùp phaàn höõu hieäu vaøo coâng ích cuûa toaøn Nhieäm Theå cuõng laø thaân theå cuûa caùc Giaùo Hoäi 34.
Lo laéng rao truyeàn Phuùc AÂm cho khaép theá giôùi laø moät boån phaän cuûa coäng ñoaøn caùc Chuû Chaên. Chuùa Kitoâ ñaõ ra leänh chung cho taát caû caùc ngaøi vaø giao phoù cho caùc ngaøi moät boån phaän chung, nhö Ñöùc Giaùo Hoaøng Coelestinoâ ñaõ nhaéc nhôû caùc Nghò Phuï Coâng Ñoàng Ephesoâ 35. Vì theá caùc Giaùm Muïc, trong phaïm vi traùch nhieäm rieâng cuûa caùc ngaøi cho pheùp, phaûi coäng taùc vôùi nhau vaø vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng laø ngöôøi ñöôïc ñaëc bieät uûy thaùc nhieäm vuï cao caû truyeàn baù danh hieäu Kitoâ höõu 36. Do ñoù, caùc Giaùm Muïc phaûi doác toaøn löïc ñoùng goùp cho caùc xöù truyeàn giaùo nhieàu thôï gaët, nhieàu söï trôï giuùp thieâng lieâng vaø vaät chaát, vöøa baèng caùch töï mình tröïc tieáp giuùp ñôõ, vöøa khuyeán khích caùc tín höõu nhieät thaønh coäng taùc. Sau cuøng, trong nieàm caûm thoâng phoå quaùt cuûa ñöùc aùi, theo göông laønh ñaùng kính cuûa caùc theá kyû ñaàu, caùc Giaùm Muïc haõy saün loøng laáy tình huynh ñeä trôï giuùp caùc Giaùo Hoäi khaùc, nhaát laø nhöõng Giaùo Hoäi gaàn nhaát vaø tuùng thieáu nhaát.
Caùc Giaùo Hoäi khaùc nhau maø caùc Toâng Ñoà vaø nhöõng ñaáng keá vò ñaõ thaønh laäp taïi nhieàu nôi khaùc nhau theo doøng thôøi gian, Chuùa Quan Phoøng ñaõ muoán tuï hôïp laïi thaønh nhieàu nhoùm ñöôïc lieân keát ôû toå chöùc; caùc nhoùm naøy coù kyû luaät rieâng, phuïng vuï rieâng, thöøa höôûng di saûn thaàn hoïc vaø thieâng lieâng rieâng maø khoâng phöông haïi ñeán söï hieäp nhaát ñöùc tin cuõng nhö baûn chaát duy nhaát vaø thaàn linh cuûa Giaùo Hoäi phoå quaùt. Trong caùc Giaùo Hoäi aáy, moät vaøi Giaùo Hoäi, nhaát laø nhöõng Giaùo Hoäi coå xöa do caùc Giaùo Chuû laõnh ñaïo, nhö caùc baø meï ñöùc tin, ñaõ sinh nhieàu Giaùo Hoäi khaùc nhö con caùi mình, vaø vaãn coøn lieân keát vôùi nhau cho ñeán ngaøy nay baèng moái daây baùc aùi maät thieát vaø baèng ñôøi soáng bí tích trong söï toân troïng quyeàn lôïi vaø nghóa vuï laãn nhau 37. Caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông tuy khaùc nhau nhö theá nhöng ñeàu höôùng veà söï hieäp nhaát, neân caøng minh chöùng ñaëc tính coâng giaùo cuûa moät Giaùo Hoäi khoâng phaân chia. Cuõng theá, ngaøy nay caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc coù theå goùp phaàn phong phuù baèng nhieàu theå caùch ñeå cuï theå hoùa tinh thaàn coäng ñoaøn. 31*
24. Thöøa taùc vuï Giaùm Muïc. 32* Chuùa Gieâsu, Ñaáng ñöôïc ban moïi quyeàn naêng treân trôøi döôùi ñaát, ñaõ trao cho caùc Giaùm Muïc, vì laø nhöõng ngöôøi keá vò caùc Toâng Ñoà, söù meänh daïy doã muoân daân vaø rao giaûng Phuùc AÂm cho moïi taïo vaät, haàu moïi ngöôøi ñöôïc roãi nhôø laõnh nhaän ñöùc tin, pheùp Thaùnh Taåy, vaø vieäc chu toaøn giôùi raên Chuùa (x. Mt 28,18-20; Mc 16,15-16; CvTñ 26,17t). Ñeå hoaøn thaønh söù meänh ñoù, Chuùa Kitoâ ñaõ höùa ban Thaùnh Thaàn töø trôøi xuoáng, ñeå nhôø söùc maïnh cuûa Thaùnh Thaàn, caùc ngaøi laøm chöùng cho Chuùa Kitoâ ñeán taän cuøng traùi ñaát, tröôùc moïi daân nöôùc vaø vua chuùa (CvTñ 1,8; 2,1tt.; 9,15). Nhieäm vuï Chuùa ñaõ trao phoù cho caùc chuû chaên cuûa daân Ngöôøi thöïc laø moät vieäc phuïc vuï, maø Thaùnh Kinh goïi roõ raøng laø “diakonia” nghóa laø thöøa taùc vuï (x. CvTñ 1,17 vaø 25; 21,19; Rm 11,13; 1Tm 1,12).
Chöùc vuï boå nhieäm theo giaùo luaät ñöôïc trao cho caùc Giaùm Muïc hoaëc theo taäp tuïc hôïp phaùp chöa bò quyeàn toái thöôïng vaø phoå quaùt cuûa Giaùo Hoäi ñoaïn tieâu, hoaëc theo caùc luaät leä ñöôïc Giaùo Hoäi ban haønh hay thöøa nhaän, hoaëc tröïc tieáp do chính ñaáng keá vò Pheâroâ; neáu Ñöùc Giaùo Hoaøng phaûn ñoái hoaëc töø choái khoâng cho hieäp thoâng vôùi Toøa Thaùnh, thì caùc Giaùm Muïc khoâng theå ñöôïc laõnh nhaän chöùc vuï 38. 33*
25. Nhieäm vuï giaùo huaán. Vieäc rao giaûng Phuùc AÂm 39 laø moät nhieäm vuï troåi vöôït trong caùc nhieäm vuï chính yeáu cuûa Giaùm Muïc, Giaùm Muïc laø nhöõng ngöôøi rao truyeàn ñöùc tin, ñem nhieàu moân ñeä môùi veà vôùi Chuùa Kitoâ, Giaùm Muïc laø nhöõng tieán só ñích thöïc, nghóa laø coù uy quyeàn cuûa Chuùa Kitoâ, giaûng daïy cho nhöõng keû ñöôïc trao phoù cho caùc Ngaøi, moät ñöùc tin phaûi ñöôïc xaùc tín vaø phaûi ñöôïc aùp duïng vaøo caùc phong tuïc, vaø laøm saùng toû ñöùc tin ñoù bôûi aùnh saùng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Caùc Ngaøi ruùt ra nhöõng caùi môùi caùi cuõ trong kho taøng Maïc Khaûi (x. Mt 13,52) ñeå laøm cho ñöùc tin troå sinh hoa traùi, vaø luoân tænh thöùc loaïi boû moïi laàm laïc ñang ñe doïa ñaøn chieân mình (x. 2Tm 4,1-4). Moïi ngöôøi phaûi kính troïng caùc Giaùm Muïc nhö nhöõng chöùng nhaân cuûa chaân lyù thaàn linh vaø coâng giaùo khi caùc ngaøi thoâng hieäp vôùi Giaùo Hoaøng Roma maø daïy doã, caùc tín höõu phaûi chaáp nhaän phaùn quyeát cuûa Giaùm Muïc mình, khi nhaân danh Chuùa Kitoâ, coâng boá nhöõng gì veà ñöùc tin vaø phong hoùa, cuõng nhö phaûi tuaân theo ngaøi vôùi moät loøng kính caån tuaân phuïc. Moïi ngöôøi phaûi laáy yù chí vaø lyù trí maø kính caån tuaân phuïc moät caùch ñaëc bieät nhöõng giaùo huaán chính thöùc cuûa Giaùo Hoaøng Roma, duø khi ngaøi khoâng tuyeân boá töø thöôïng toøa. Nhö vaäy laø kính troïng, nhaän bieát giaùo huaán toái thöôïng vaø chaân thaønh chaáp nhaän caùc phaùn quyeát cuûa ngaøi theo ñuùng tö töôûng vaø yù muoán ngaøi trình baøy, ñaëc bieät bieåu loä qua tính chaát caùc taøi lieäu, hoaëc qua vieäc ngaøi laäp laïi nhieàu laàn ñeà nghò moät giaùo thuyeát, hay qua caùch dieãn taû cuûa ngaøi.
Tuy moãi Giaùm Muïc rieâng reõ khoâng coù ñaëc quyeàn baát khaû ngoä, nhöng duø taûn maùc khaép theá giôùi, neáu thoâng hieäp vôùi nhau vaø vôùi ñaáng keá vò Thaùnh Pheâroâ, caùc ngaøi cuøng ñoàng yù daïy caùch chính thöùc nhöõng ñieàu thuoäc ñöùc tin vaø phong hoùa laø tuyeät ñoái buoäc phaûi giöõ, thì luùc ñoù caùc ngaøi coâng boá caùch baát khaû ngoä giaùo thuyeát cuûa Chuùa Kitoâ 40. Ñieàu ñoù coøn roõ raøng hôn, khi hôïp nhau trong Coâng Ñoàng Chung, caùc ngaøi laø nhöõng tieán só vaø thaåm phaùn veà ñöùc tin vaø phong hoùa cho toaøn theå Giaùo Hoäi. Phaûi tuaân theo caùc ñònh tín cuûa caùc ngaøi 41 vôùi moät loøng vaâng phuïc vaø vôùi tinh thaàn ñöùc tin.
Chuùa Cöùu Theá ñaõ muoán Giaùo Hoäi Ngöôøi baát khaû ngoä khi xaùc ñònh giaùo thuyeát veà ñöùc tin vaø phong hoùa; ôn baát khaû ngoä ñoù coù phaïm vi roäng raõi tuøy theo kho taøng Maïc Khaûi maø Giaùo Hoäi phaûi baûo toaøn caùch caån troïng vaø phaûi trình baøy caùch trung thöïc. Giaùm Muïc Roma, vò thuû laõnh cuûa Giaùm Muïc Ñoaøn höôûng ôn baát khaû ngoä ñoù do nhieäm vuï cuûa Ngaøi khi vôùi tö caùch laø muïc töû vaø tieán só toái cao cuûa moïi Kitoâ höõu, ngaøi cuûng coá anh em mình vöõng maïnh trong ñöùc tin (x. Lc 22,32), coâng boá giaùo thuyeát veà ñöùc tin vaø phong hoùa baèng moät phaùn quyeát chung thaåm 42. Vì theá, caùc phaùn quyeát cuûa ngaøi töï noù, chöù khoâng do söï ñoàng yù cuûa Giaùo Hoäi, phaûi ñöôïc coi laø khoâng theå söûa ñoåi, vì ñoù laø nhöõng phaùn quyeát ñöôïc coâng boá döôùi söï baûo trôï cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, maø Chuùa ñaõ höùa ban cho ngaøi qua Thaùnh Pheâroâ neân khoâng caàn ai khaùc chaáp thuaän vaø khoâng naïi tôùi phaùn ñoaùn naøo khaùc. Khi ñoù Giaùo Hoaøng Roma khoâng phaùn quyeát vôùi tö caùch caù nhaân, nhöng trình baøy vaø baûo veä giaùo thuyeát ñöùc tin coâng giaùo vôùi tö caùch laø thaày daïy toái cao cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi; nôi ngaøi ñaëc bieät coù ôn baát khaû ngoä cuûa chính Giaùo Hoäi 43. Ôn baát khaû ngoä cuûa chính Giaùo Hoäi cuõng hieän höõu nôi Giaùm Muïc Ñoaøn khi caùc ngaøi xöû duïng quyeàn giaùo huaán toái thöôïng cuøng vôùi ñaáng keá vò Thaùnh Pheâroâ. Do taùc ñoäng cuûa cuøng moät Chuùa Thaùnh Thaàn, Giaùo Hoäi khoâng theå khoâng chaáp nhaän nhöõng phaùn quyeát ñoù, vaø Chuùa Thaùnh Thaàn baûo veä vaø phaùt trieån toaøn theå ñaøn chieân Chuùa Kitoâ trong söï hôïp nhaát ñöùc tin 44.
Khi Giaùo Hoaøng Roma, hoaëc Giaùm Muïc Ñoaøn cuøng vôùi ngaøi, phaùn quyeát moät ñieàu gì, thì caùc ngaøi tuyeân boá ñieàu aáy theo chính Maïc Khaûi maø caùc vò aáy phaûi trung thaønh tuaân giöõ. Maïc Khaûi trong Kinh Thaùnh hay trong Thaùnh Truyeàn ñeàu ñöôïc truyeàn laïi troïn veïn nhôø söï keá vò hôïp phaùp caùc Giaùm Muïc vaø nhaát laø nhôø söï quan taâm cuûa chính Giaùo Hoaøng Roma. Nhôø Thaùnh Thaàn Chaân Lyù, Maïc Khaûi aáy ñöôïc gìn giöõ caùch caån troïng vaø trình baøy caùch trung thöïc 45. “Ñeå coù theå khaûo saùt ñöùng ñaén vaø trình baøy caùch thích hôïp Maïc Khaûi naøy, Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø caùc Giaùm Muïc laøm vieäc caån thaän baèng phöông tieän thích hôïp, tuøy theo nhieäm vuï vaø taàm quan troïng cuûa söï vieäc” 46; nhöng caùc ngaøi khoâng nhaän ñöôïc moät Maïc Khaûi coâng khai môùi naøo theâm vaøo kho taøng thaàn khaûi cuûa ñöùc tin 47. 34*
26. Nhieäm vuï thaùnh hoùa. Giaùm Muïc, bôûi nhaän laõnh bí tích Truyeàn Chöùc Thaùnh caùch vieân maõn, laø “ngöôøi quaûn lyù ôn suûng cuûa chöùc linh muïc toái cao” 48, nhaát laø trong hy leã taï ôn do chính ngaøi daâng hoaëc lo lieäu cho coù leã daâng 49, nhôø ñoù Giaùo Hoäi luoân soáng ñoäng vaø taêng trieån. Giaùo Hoäi Chuùa Kitoâ thöïc söï hieän dieän trong moïi ñoaøn theå tín höõu ñòa phöông hôïp phaùp. Nhöõng ñoaøn theå naøy, vì hôïp nhaát vôùi caùc chuû chaên, neân trong Taân Öôùc cuõng ñöôïc goïi laø Giaùo Hoäi 50. Thöïc vaäy, trong phaàn ñaát mình, moãi ñoaøn theå laø Daân Toäc Môùi ñöôïc Thieân Chuùa keâu goïi trong Thaùnh Thaàn vaø trong söï vieân maõn ñaày traøn (x. 1Th 1,5). Nôi caùc ñoaøn theå ñoù, tín höõu ñöôïc tuï hôïp laïi nhôø söï rao giaûng Phuùc AÂm Chuùa Kitoâ, vaø maàu nhieäm Tieäc Ly cuûa Chuùa ñöôïc cöû haønh “ñeå nhôø Thòt vaø Maùu Chuùa, taát caû keát thaønh huynh ñeä vaø thaønh moät thaân theå” 51. Moãi laàn Giaùm Muïc cöû haønh nhieäm vuï 52 vôùi coäng ñoaøn tuï hôïp quanh baøn thôø, ñoù laø bieåu hieäu ñöùc aùi vaø “söï hieäp nhaát cuûa nhieäm theå, vaø neáu thieáu söï hieäp nhaát ñoù, khoâng theå coù ôn cöùu roãi” 53. Chuùa Kitoâ vaãn hieän dieän trong caùc coäng ñoaøn aáy, duø nhoû beù ngheøo heøn hay taûn maùc khaép nôi. Vaø nhôø thaàn löïc Ngöôøi, Giaùo Hoäi hieäp thaønh duy nhaát, thaùnh thieän, coâng giaùo vaø toâng truyeàn 54. Bôûi vì “vieäc tham döï vaøo Mình vaø Maùu Chuùa Kitoâ khoâng coù coâng hieäu naøo khaùc hôn laø bieán ñoåi chuùng ta thaønh Ñaáng maø chuùng ta laõnh nhaän” 55.
Moïi vieäc cöû haønh hôïp phaùp hy leã taï ôn ñeàu do Giaùm Muïc ñieàu khieån; ngaøi laø ngöôøi laõnh nhaän nhieäm vuï daâng leân nhan uy linh Chuùa söï thôø phöôïng cuûa Kitoâ giaùo vaø coù phaän söï ñieàu haønh vieäc thôø phöôïng ñoù theo ñuùng giôùi raên Chuùa vaø leà luaät Giaùo Hoäi. Ngaøi duøng phaùn quyeát rieâng ñeå xaùc ñònh nhöõng leà luaät ñoù cho giaùo phaän mình.
Nhö theá, khi caàu nguyeän vaø laøm vieäc cho daân chuùng, caùc Giaùm Muïc ñoå ñaày traøn treân hoï, döôùi nhieàu hình thöùc, nhöõng ôn laønh do söï thaùnh thieän sung maõn cuûa Chuùa Kitoâ. Baèng thöøa taùc vuï lôøi Chuùa, caùc ngaøi thoâng truyeàn cho tín höõu söùc maïnh cuûa Thieân Chuùa haàu cöùu roãi hoï (x. Rm 1,16). Caùc ngaøi thaùnh hoùa giaùo höõu baèng caùc bí tích maø vôùi quyeàn giaùm muïc, caùc ngaøi lo ban phaùt caùch ñeàu ñaën vaø phong phuù 56. Caùc ngaøi xaùc ñònh vieäc cöû haønh bí tích Thaùnh Taåy laø bí tích ban quyeàn tham döï vaøo chöùc linh muïc vöông giaû cuûa Chuùa Kitoâ. Chính caùc ngaøi laø thöøa taùc vieân caên nguyeân cuûa bí tích Theâm Söùc, laø ngöôøi truyeàn caùc chöùc thaùnh, ra qui luaät veà pheùp Giaûi Toäi vaø taän tình khuyeân baûo, giaùo huaán giaùo daân ñeå hoï kính caån vaø tin töôûng chu toaøn phaän söï hoï trong phuïng vuï vaø nhaát laø trong Thaùnh Leã hy teá. Sau cuøng, caùc ngaøi phaûi laøm göông cho nhöõng keû thuoäc quyeàn baèng lôøi aên tieáng noùi cuûa mình. Trong caùch soáng, caùc ngaøi phaûi xa traùnh moïi ñieàu aùc, vaø vôùi ôn Chuùa giuùp, coá gaéng hoaøn thieän theo heát khaû naêng, ñeå cuøng vôùi ñoaøn chieân Chuùa trao phoù, ñaït tôùi ñôøi soáng vónh cöûu 57. 35*
27. Nhieäm vuï cai quaûn. Laø ñaïi dieän vaø söù giaû Chuùa Kitoâ, caùc Giaùm Muïc ñieàu khieån Giaùo Hoäi ñòa phöông maø Chuùa ñaõ uûy thaùch cho 58, nhôø lôøi khuyeân baûo, khuyeán khích, göông laønh, vaø coøn baèng uy theá cuøng quyeàn bính thaùnh thieän nöõa. Thöïc vaäy, caùc ngaøi chæ duøng quyeàn bính ñeå xaây döïng ñoaøn chieân trong chaân lyù vaø thaùnh thieän, vaø luoân taâm nieäm raèng: keû cao troïng haõy neân nhö keû roát heát, ngöôøi laøm chuû haõy neân nhö toâi tôù (x. Lc 22,26-27). Quyeàn bính caùc ngaøi ñích thaân thi haønh nhaân danh Chuùa Kitoâ, laø quyeàn bính rieâng bieät, thoâng thöôøng vaø tröïc tieáp; nhöng vieäc thi haønh cuoái cuøng coøn leä thuoäc vaøo quyeàn toái cao cuûa Giaùo Hoäi, vaø coù theå bò giôùi haïn phaàn naøo vì lôïi ích cuûa Giaùo Hoäi hay cuûa caùc tín höõu. Vôùi quyeàn bính aáy, caùc Giaùm Muïc coù quyeàn thieâng lieâng vaø tröôùc maët Chuùa coù nhieäm vuï ñaët ra caùc luaät leä cho nhöõng ngöôøi thuoäc quyeàn, xeùt xöû vaø qui ñònh taát caû nhöõng gì lieân heä tôùi vieäc thôø phöôïng vaø vieäc toâng ñoà.
Chính caùc Giaùm Muïc ñöôïc trao phoù troïn veïn traùch nhieäm muïc vuï, töùc laø thöôøng xuyeân vaø haøng ngaøy saên soùc con chieân mình. Khoâng ñöôïc coi caùc ngaøi nhö nhöõng ñaïi dieän cuûa Giaùo Hoaøng Roma, vì caùc ngaøi thi haønh quyeàn bính rieâng cuûa mình vaø thöïc söï laø thuû laõnh cuûa caùc daân maø caùc ngaøi cai quaûn 59. Vì theá, quyeàn bính Giaùm Muïc khoâng bò quyeàn toái cao vaø phoå quaùt laøm giaûm bôùt, nhöng traùi laïi coøn ñöôïc naâng ñôõ, cuûng coá vaø baûo ñaûm 60, vì Chuùa Thaùnh Thaàn haèng duy trì theå thöùc cai quaûn do Chuùa Kitoâ thieát laäp trong Giaùo Hoäi.
Ñöôïc Chuû sai ñi cai quaûn gia ñình mình, Giaùm Muïc phaûi chieâm ngaém göông maãu Chuùa Chieân Laønh, Ngöôøi ñeán ñeå phuïc vuï chöù khoâng phaûi ñeå ñöôïc phuïc vuï (x. Mt 20,28; Mc 10,45) vaø hieán maïng soáng mình vì con chieân (x. Gio 10,11). Ñöôïc choïn giöõa loaøi ngöôøi vaø ñaày yeáu heøn, ngaøi coù theå caûm thoâng noãi ñau khoå vôùi nhöõng ai doát naùt vaø laàm laïc (x. Dth 5,1-2). Giaùm Muïc khoâng neân töø choái laéng nghe nhöõng keû thuoäc quyeàn, nhöng haõy aân caàn saên soùc hoï nhö nhöõng ngöôøi con ñích thöïc, vaø khuyeân nhuû hoï haêng haùi coäng taùc vôùi mình. Vì phaûi traû leõ vôùi Chuùa veà linh hoàn con caùi mình (x. Dth 13,17), Giaùm Muïc haõy caàu nguyeän, rao giaûng vaø laøm moïi vieäc baùc aùi saên soùc hoï vaø caû nhöõng ngöôøi chöa thuoäc ñoaøn chieân duy nhaát maø ngaøi cuõng phaûi coi nhö ñöôïc trao phoù cho mình trong Chuùa. Nhö Toâng Ñoà Phaoloâ, Giaùm Muïc maéc nôï taát caû moïi ngöôøi, cho neân haõy haêng haùi rao giaûng Phuùc AÂm cho moïi ngöôøi, (x. Rm 1,14-15) vaø khuyeán khích caùc tín höõu laøm vieäc toâng ñoà vaø truyeàn giaùo. Coøn tín höõu phaûi lieân keát vôùi Giaùm Muïc nhö Giaùo Hoäi gaén boù vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ, vaø nhö Chuùa Gieâsu Kitoâ gaén boù vôùi Chuùa Cha, haàu nhôø söï hieäp nhaát aáy taát caû moïi söï ñeàu hoøa hôïp 61 vaø trôû neân phong phuù cho vinh quang Thieân Chuùa (x. 2Cor 4,15). 36*
28. Caùc linh muïc trong moái töông quan vôùi Chuùa Kitoâ, vôùi caùc Giaùm Muïc, vôùi anh em Linh Muïc vaø vôùi daân Chuùa. 37* Ñöôïc Chuùa Cha thaùnh hoùa vaø phaùi ñeán theá gian (x. Gio 10,36), Chuùa Kitoâ nhôø caùc Toâng Ñoà, ñaõ laøm cho caùc Giaùm Muïc, nhöõng vò keá nghieäp caùc Toâng Ñoà, coù theå tham döï vaøo vieäc cung hieán vaø vaøo söù maïng cuûa mình 62. Caùc Giaùm Muïc laïi giao nhieäm vuï thöøa taùc cuûa mình moät caùch hôïp phaùp cho nhieàu phaàn töû trong Giaùo Hoäi theo töøng caáp baäc. Nhö theá, thöøa taùc vuï do Thieân Chuùa thieát laäp trong Giaùo Hoäi ñöôïc thi haønh bôûi nhöõng ngöôøi coù chöùc vuï khaùc nhau maø töø xöa ñöôïc goïi laø Giaùm Muïc, Linh Muïc vaø Phoù Teá 63. Linh Muïc, duø khoâng coù quyeàn tö teá toái cao vaø tuøy thuoäc Giaùm Muïc khi thi haønh quyeàn bính, cuõng hieäp nhaát vôùi Giaùm Muïc trong töôùc vò Linh Muïc 64. Nhôø bí tích Truyeàn Chöùc Thaùnh 65, linh muïc ñöôïc cung hieán theo hình aûnh Chuùa Kitoâ, thaày caû Thöôïng Phaåm vónh vieãn (x. Dth 5,1-10; 7,24; 9,11-28), ñeå rao giaûng Phuùc AÂm, chaên daét tín höõu vaø cöû haønh vieäc thôø phöôïng Thieân Chuùa vôùi tö caùch tö teá ñích thöïc cuûa Taân Öôùc 66. Theo caáp baäc thöøa taùc cuûa mình tham döï vaøo nhieäm vuï Chuùa Kitoâ, Ñaáng trung gian duy nhaát (x. 1Tm 2,5), caùc linh muïc loan baùo lôøi Thieân Chuùa cho moïi ngöôøi. Nhöng caùc ngaøi thöïc thi thaùnh vuï mình caùch tuyeät haûo nhaát laø trong Thaùnh Leã hoaëc coäng ñoàng taï ôn, trong ñoù, caùc ngaøi thay theá Chuùa Kitoâ 67 coâng boá maàu nhieäm cuûa Chuùa, keát hôïp vôùi öôùc nguyeän cuûa tín höõu vaøo hy leã cuûa thuû laõnh vaø trong hy teá Thaùnh Leã, hieän taïi hoùa vaø aùp duïng hy leã duy nhaát cuûa Taân Öôùc 68, laø cuûa leã tinh tuyeàn ñaõ moät laàn töï daâng hieán leân Chuùa Cha (x. Dth 9,11-28), cho tôùi ngaøy Chuùa trôû laïi (x. 1Cor 11,26). Linh muïc chu toaøn caùch tuyeät haûo chöùc vuï giao hoøa vaø an uûi ñoái vôùi caùc tín höõu thoáng hoái vaø beänh taät. Linh muïc daâng leân Chuùa Cha caùc nhu caàu vaø lôøi khaån nguyeän cuûa caùc tín höõu (x. Dth 5,1-3). Trong quyeàn haïn mình, linh muïc thi haønh nhieäm vuï Chuùa Kitoâ muïc töû vaø thuû laõnh 69, tuï hoïp gia ñình Thieân Chuùa laø coäng ñoaøn huynh ñeä coù cuøng moät taâm hoàn 70, vaø nhôø Chuùa Kitoâ, trong Chuùa Thaùnh Thaàn, daãn ñöa coäng ñoaøn aáy veà vôùi Thieân Chuùa Cha. Linh muïc thôø laïy Thieân Chuùa trong tinh thaàn vaø trong chaân lyù giöõa ñoaøn chieân (x. Gio 4,24). Sau heát, vaát vaû truyeàn giaùo vaø daïy doã (x. 1Tm 5,17), linh muïc tin nhöõng gì ngaøi ñaõ ñoïc thaáy vaø suy nieäm trong leà luaät Chuùa, daïy doã nhöõng gì mình tin vaø thöïc haønh nhöõng ñieàu mình daïy 71.
Laø coäng söï vieân khoân ngoan, laø phuï taù vaø laø duïng cuï cuûa haøng Giaùm Muïc 72, linh muïc ñöôïc keâu goïi ñeå phuïc vuï Daân Thieân Chuùa. Caùc ngaøi hôïp vôùi Giaùm Muïc mình taïo thaønh linh muïc ñoaøn duy nhaát vôùi nhieàu chöùc vuï khaùc nhau 73. Trong moãi coäng ñoaøn tín höõu ñòa phöông, linh muïc, laø hieän thaân cuûa Giaùm Muïc maø caùc ngaøi haèng lieân keát vôùi loøng tin töôûng vaø quaûng ñaïi, laõnh nhaän phaàn chöùc vuï cuøng chia xeû noãi lo laéng cuûa Giaùm Muïc vaø haèng ngaøy aân caàn thi haønh chöùc vuï aáy. Döôùi quyeàn Giaùm Muïc, linh muïc thaùnh hoùa vaø daãn daét moät phaàn ñoaøn chieân Chuùa trao phoù cho mình, laøm cho ngöôøi ta thaáy ñöôïc Giaùo Hoäi phoå quaùt ngay taïi ñòa phöông mình, goùp phaàn höõu hieäu vaøo vieäc xaây döïng toaøn thaân theå Chuùa Kitoâ (x. Eph 4,12). Luoân möu caàu ích lôïi cho con caùi Thieân Chuùa, linh muïc phaûi haêng haùi tham gia coâng cuoäc muïc vuï cuûa caû giaùo phaän, hôn nöõa cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi. Vì tham döï vaøo chöùc linh muïc vaø vaøo söù meänh cuûa Giaùm Muïc, linh muïc phaûi thöïc söï xem ngaøi nhö cha mình vaø phaûi kính caån vaâng phuïc ngaøi. Phaàn Giaùm Muïc cuõng phaûi coi soùc caùc linh muïc coäng taùc vôùi mình nhö con caùi vaø baïn höõu, nhö Chuùa Kitoâ khoâng goïi moân ñeä laø toâi tôù, nhöng laø baïn höõu (x. Gio 15,15). Do ñoù, taát caû caùc linh muïc trieàu cuõng nhö doøng, bôûi chöùc thaùnh vaø thöøa taùc vuï, ñöôïc noái keát vaøo Giaùm Muïc Ñoaøn vaø phuïc vuï cho lôïi ích cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi tuøy theo ôn goïi vaø aân suûng rieâng.
Moät tình huynh ñeä thaém thieát noái keát taát caû caùc linh muïc vôùi nhau vì cuøng tham döï moät chöùc thaùnh vaø moät söù meänh chung. Tình huynh ñeä ñoù phaûi boäc loä moät caùch töï phaùt töï nguyeän qua söï töông trôï caû tinh thaàn laãn vaät chaát, trong phaïm vi muïc vuï cuõng nhö trong phaïm vi caù nhaân, trong caùc buoåi hoäi hoïp, cuõng nhö trong söï hieäp thoâng vôùi nhau qua ñôøi soáng, vieäc laøm vaø tình baùc aùi.
Linh muïc phaûi saên soùc caùc tín höõu nhö nhöõng ngöôøi cha trong Chuùa Kitoâ, vì ñaõ sinh ra hoï caùch thieâng lieâng nhôø pheùp Thaùnh Taåy vaø giaùo huaán (x. 1Cor 4,15 vaø 1P 1,23). Neâu göông cho ñoaøn chieân (1P 5,3), linh muïc phaûi laøm sao höôùng daãn vaø phuïc vuï coäng ñoaøn ñòa phöông cuûa mình, ñeå hoï xöùng ñaùng mang danh hieäu Giaùo Hoäi Thieân Chuùa (x. 1Cor 1,2; 2Cor 1,1) laø danh hieäu rieâng bieät cuûa toaøn theå Daân Thieân Chuùa laø Daân duy nhaát. Linh muïc haõy nhôù raèng mình phaûi toû ra cho tín höõu vaø löông daân, cho ngöôøi coâng giaùo vaø ngoaøi coâng giaùo thaáy göông maët cuûa moät thöøa taùc vuï thöïc söï tö teá vaø muïc vuï, phaûi minh chöùng cho moïi ngöôøi thaáy chaân lyù vaø söï soáng. Nhö muïc töû toát laønh, linh muïc coøn phaûi ñi tìm (x. Lc 15,4-7) nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh nhaän pheùp Thaùnh Taåy trong Giaùo Hoäi coâng giaùo nhöng ñaõ xao laõng khoâng laõnh nhaän caùc bí tích hay nhaát laø ñaõ maát ñöùc tin.
Ngaøy nay, vì nhaân loaïi ngaøy caøng hieäp nhaát veà daân söï, kinh teá vaø xaõ hoäi, neân caùc linh muïc caøng phaûi loaïi tröø moïi maàm moáng chia reõ, phaûi noái keát coá gaéng vaø khaû naêng mình döôùi söï höôùng daãn cuûa caùc Giaùm Muïc vaø Giaùo Hoaøng, ñeå toaøn theå nhaân loaïi hieäp nhaát trong gia ñình Thieân Chuùa. 38*
29. Caùc phoù teá. ÔÛ baäc thaáp hôn cuûa haøng giaùo phaåm, coù caùc phoù teá, nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc ñaët tay “khoâng phaûi ñeå laõnh nhaän chöùc vuï linh muïc, nhöng laø ñeå phuïc vuï” 74. Thöïc vaäy, ñöôïc aân suûng bí tích boài boå, caùc phoù teá, hieäp thoâng vôùi Giaùm Muïc vaø Linh Muïc Ñoaøn, phuïc vuï Daân Thieân Chuùa baèng vieäc phuïng vuï, giaûng daïy, vaø baùc aùi. Khi ñöôïc nhöõng vò coù thaåm quyeàn chæ ñònh, caùc phoù teá ñöôïc cöû haønh troïng theå pheùp Thaùnh Taåy, giöõ vaø trao Mình Thaùnh Chuùa, nhaân danh Giaùo Hoäi chöùng kieán vaø chuùc laønh hoân phoái, mang cuûa aên ñaøng cho keû haáp hoái, ñoïc Thaùnh Kinh cho tín höõu, giaùo huaán vaø khuyeân nhuû daân chuùng, chuû toïa vieäc phuïng töï vaø kinh nguyeän cuûa tín höõu, cöû haønh caùc aù bí tích, chuû toïa leã nghi tang cheá vaø an taùng. Ñöôïc phong chöùc ñeå lo vieäc baùc aùi vaø vieäc quaûn trò, phoù teá phaûi nhôù lôøi nhaén nhuû cuûa Thaùnh Polycarpoâ: “Haõy toû loøng nhaân haäu, nhieät thaønh, vaø haõy böôùc theo chaân lyù cuûa Chuùa, Ñaáng ñaõ laøm toâi tôù moïi ngöôøi” 75.
Thöïc ra, trong nhieàu nôi, vì kyû luaät hieän haønh cuûa Giaùo Hoäi La tinh coù theå laøm trôû ngaïi vieäc chu toaøn nhöõng nhieäm vuï ñoù, nhöõng nhieäm vuï raát caàn thieát cho ñôøi soáng Giaùo Hoäi, neân trong töông lai, chöùc phoù teá coù theå ñöôïc taùi laäp nhö moät baäc rieâng vaø vónh vieãn thuoäc phaåm traät. Caùc nhoùm Giaùm Muïc ñòa phöông, döôùi nhöõng hình thöùc khaùc nhau, vôùi söï chaáp thuaän cuûa chính Ñöùc Giaùo Hoaøng, coù ñuû thaåm quyeàn ñeå xeùt xem coù neân boå nhieäm caùc phoù teá aáy vaø boå nhieäm ôû ñaâu, ñeå hoï coi soùc caùc linh hoàn. Vôùi söï ñoàng yù cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, caùc Ngaøi coù theå phong chöùc phoù teá cho nhöõng ngöôøi ñaøn oâng ñöùng tuoåi, duø ñaõ keát hoân, cuõng nhö cho caùc thanh nieân coù khaû naêng, nhöng caùc thanh nieân naøy phaûi giöõ vöõng luaät ñoäc thaân. 39*
Chuù Thích:
23* Chöông naøy raát quan troïng. Muoán hieåu roõ caàn phaûi löu yù maáy ñieåm:
a) Chöông naøy laëp laïi vaø hieäu chính cho hieán cheá “Pastor Aeternus” cuûa Coâng Ñoàng Vaticanoâ I.
b) Bôûi vaäy, haàu heát laø noùi veà chöùc Giaùm Muïc, vaø cuõng chæ môùi ñeà caäp ñöôïc moät phaàn nhö Coâng Ñoàng Vaticanoâ I, vì Coâng Ñoàng naøy haàu nhö chæ baøn veà quyeàn toái thöôïng cuûa Giaùo Hoaøng. Ñeå coù moät caùi nhìn toaøn dieän, coù leõ neân ñeà caäp tôùi caû hai Coâng Ñoàng. Coøn khaù nhieàu vaán ñeà thaàn hoïc chöa ñöôïc giaûi quyeát. Hy voïng moät Coâng Ñoàng mai haäu seõ coù theå ñaït ñöôïc moät söï toång hôïp maø chuùng ta khoâng coù.
Vaên theå vaø buùt phaùp chöông naøy khaùc xa vôùi hai chöông tröôùc. Vaên theå cuûa hai chöông tröôùc baøng baïc Thaùnh Kinh, coøn vaên theå ôû ñaây cöùng chaéc hôn, ít bieåu töôïng hôn vaø roõ reät hôn theo quan ñieåm phaùp lyù. Vaû laïi, baûn vaên ñaõ ñöôïc baøn caõi nhieàu khieán coù theå nhaän ra ngaøy noù ñaõ ñöôïc laøm ñi laøm laïi, ñaày nhöõng chuù thích vaø söûa chöõa. Bôûi vaäy ñoâi khi baûn vaên trôû thaønh naëng neà vaø raéc roái (khieán vaên phoøng Toång Thö Kyù cuûa Coâng Ñoàng ñaõ phaûi theâm phaàn phuï tröông sau cuøng, töùc phaàn “Chuù thích sô khôûi”).
Daàu vaäy keát caáu noäi taïi cuõng saùng suûa vaø bao goàm:
- Moät phaàn nhaäp ñeà: cho bieát noäi dung cuûa chöông vaø xaùc ñònh roõ reät muïc ñích maø Coâng Ñoàng muoán ñeà ra.
- Boán tieåu muïc veà:
(1) Nguoàn goác chöùc Giaùm Muïc (caùc soá 19-21).
(2) Giaùm Muïc Ñoaøn, moät vaán ñeà ñöôïc thaûo luaän soâi noåi (caùc soá 22-23).
(3) Thöøa taùc vuï Giaùm Muïc vaø nhöõng quyeàn haønh cuûa Giaùm Muïc (caùc soá 24-27).
(4) Nhöõng thöøa taùc vieân caáp döôùi: Linh Muïc vaø Phoù Teá (caùc soá 28-29).
Noäi dung cuûa chöông naøy baøn veà cô caáu phaåm traät trong Giaùo Hoäi. Daân Chuùa laø moät daân coù toå chöùc, moät coäng ñoaøn chöù khoâng phaûi laø moät ñaùm ñoâng oâ hôïp, trong ñoù coù quyeàn bính ñöôïc thi haønh trong Giaùo Hoäi vaø treân Giaùo Hoäi do caùc Toâng Ñoà vaø caùc ngöôøi keá vò hoaëc caùc coäng taùc vieân tuyeån choïn vaø chæ ñònh. Coâng Ñoàng cuõng xaùc ñònh 3 ñaëc tính cuûa quyeàn bính naøy:
a) Ñaây laø moät thöù quyeàn bính ñöôïc uûy thaùc: khoâng chæ thi haønh nhaân danh Chuùa Kitoâ maø thoâi, nhöng coøn phaûi bieåu loä Chuùa Kitoâ phuïc sinh hieän dieän trong Giaùo Hoäi cuûa Ngöôøi; quyeàn bính aáy phaûi ñöôïc Thaùnh Thaàn Chuùa Kitoâ hoã trôï.
b) Quyeàn bính khoâng phaûi laø ñeå thoáng trò, nhöng laø ñeå phuïc vuï cho coäng ñoaøn; vieäc phuïc vuï tröôùc heát laø giaûng huaán Lôøi Chuùa vaø thoâng ban ôn Ngaøi qua bí tích; coøn vieäc ñieàu haønh vaø cai trò chæ laø phuï. Caùc vò thuû laõnh Giaùo Hoäi laø nhöõng ngöôøi cha trong ñöùc tin vaø laø nhöõng thöøa taùc vieân cuûa bí tích.
c) Quyeàn bính laø do Chuùa ban, nhöng lieân laïc maät thieát vôùi coäng ñoaøn; vaø theo kieåu noùi cuûa Thaùnh Kinh, quyeàn bính coù söù meänh “chaên daét” coäng ñoaøn. (Trôû laïi ñaàu trang)
1 Xem CÑ Vat. I, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi Chuùa Kitoâ Pastor aeternus: Dz 1821 (3050t). (Trôû laïi ñaàu trang)
2 Xem CÑ Firenze, Decretum Pro Graecis: Dz 694 (1307) vaø CÑ Vat. I, n.v.t.,: Dz 1826 (3059). (Trôû laïi ñaàu trang)
24* Soá 18: Nhaäp ñeà.
Soá naøy lieân keát chöông II vaø chöông III laïi vôùi nhau. Chuùa Kitoâ muoán thieát laäp phaåm traät vì lôïi ích cho toaøn theå Giaùo Hoäi. Phaåm traät vöøa nhö laø moät trong nhöõng thöøa taùc vuï ñöôïc Chuùa Kitoâ thieát laäp, vöøa nhö laø moät coâng cuoäc phuïc vuï huynh ñeä cho taát caû Daân Chuùa. Khaùc vôùi Vaticanoâ I vì coi phaåm traät nhö moät döõ kieän tieân quyeát, Coâng Ñoàng Vaticanoâ II laïi khôûi ñaàu töø Daân Chuùa, sau ñoù môùi cho bieát phaåm traät laø ñeå phuïc vuï Daân aáy. (Trôû laïi ñaàu trang)
25* Tieåu muïc 1: (caùc soá 19-21) Veà nguoàn goác chöùc Giaùm Muïc. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 Xem Liber Sacramentorum cuûa T. Gregorioâ, kinh tieàn tuïng ngaøy sinh nhaät cuûa Thaùnh Mattheoâ vaø Toâma: PL 78,51 vaø 152; xem Cod. Vat. Lat. 3548, f. 18. T. Hilarioâ, In Ps. 67,10: PL 9,450; CSEL 22, trg 286. T. Hieronimoâ, Adv. Jovin. 1,26: PL 23, 247A. T. Augustinoâ, In Ps. 86,4 : PL 37, 1103. T. Gregorioâ Caû, Mor. in Job, XXVIII, V : PL 76 455-456. Primasioâ, Comm. in Apoc. V : PL 68, 924 BC. Paschasioâ Radb. In Mt, c. VIII, ch. 16: PL 120, 561C. Xem Leoâ XIII thö Et Sane, 17-12-1888 : AAS 21 (1888), trg 321. (Trôû laïi ñaàu trang)
26* Soá 19: Söù meänh vaø vieäc thieát laäp Möôøi Hai Toâng Ñoà.
Nhoùm Toâng Ñoà ñöôïc Chuùa Kitoâ tuyeån choïn laø moät nhoùm coù caù tính rieâng maø Coâng Ñoàng ñaõ neâu ra nhöõng ñaëc ñieåm nhö sau: hoï soáng vôùi Chuùa, ñöôïc Chuùa sai ñi rao giaûng Nöôùc Trôøi, hoï lieân keát thaønh moät Toâng Ñoà Ñoaøn, vaø coù moät thuû laõnh. Khoù khaên laø ôû ñieåm thöù ba naøy, vì ngöôøi ta coù theå hieåu töø ngöõ Toâng Ñoà Ñoaøn theo nghóa hoaøn toaøn phaùp lyù. Nhöng ñaây khoâng phaûi theá, vì Coâng Ñoàng khoâng xöû duïng töø ngöõ theo nghóa phaùp lyù, nhöng theo nghóa laø moät nhoùm coá ñònh, do Chuùa thieát laäp (x. soá 1 cuûa phaàn “Chuù thích sô khôûi”). Ñaëc tính Toâng Ñoà Ñoaøn coøn ñöôïc bieåu loä qua söï kieän chæ mình Pheâroâ laø thuû laõnh cuûa nhoùm. Quaû quyeát söï hieän höõu cuûa Toâng Ñoà Ñoaøn laø ñeå chuaån bò quaû quyeát veà Giaùm Muïc Ñoaøn (soá 22). (Trôû laïi ñaàu trang)
4 Xem CvTñ 6,2-6. 11-30; 13,1; 14,23; 20,17; 1Th 5,12-13; Ph 1,1; Col 4,11 vaø nhieàu choã khaùc. (Trôû laïi ñaàu trang)
5 Xem CvTñ 20,25-27; 2Tm 4,6t so saùnh vôùi 1Tm 5,22; 2Tm 2,2; Tit 1,5. T. Clementeâ thaønh Roma, Ad Cor. 44, 3: x.b. Funk, I, trg 156. (Trôû laïi ñaàu trang)
6 T. Clementeâ thaønh Roma, Ad Cor, 44, 2 : x.b. Funk, I, trg 154t. (Trôû laïi ñaàu trang)
7 Xem Tertullianoâ, Praescr. Haer. 32 : PL 2,52t. T. Inhaxioâ Töû ñaïo, nhieàu choã khaùc. (Trôû laïi ñaàu trang)
8 Xem Tertullianoâ, Praescr. Haer. 32: PL 2,53. (Trôû laïi ñaàu trang)
9 Xem Ireneoâ, Adv. Haer. III, 3,1: PG 7,848A; Harvey 2,8; Sagnard, trg 100: “Manifestatam”. (Trôû laïi ñaàu trang)
10 T. Ireneoâ, Adv. Haer. III, 3,1 : PG 7,847 ; Harvey 2,7 ; Sagnard, trg 100: “Custoditur”, xem, n.v.t., IV, 26,2 : coät 1053; Harvey 2,236, caû IV, 33,8: coät 1077; Harvey 2,262. (Trôû laïi ñaàu trang)
11 T. Inhaxioâ Töû ñaïo, Philad., lôøi môû ñaàu: x.b. Funk I, trg 264. (Trôû laïi ñaàu trang)
12 T. Inhaxioâ Töû ñaïo, Philad., I,1; Magn. 6,1: x.b. Funk I, trg 264 vaø 234. (Trôû laïi ñaàu trang)
13 T. Clementeâ thaønh Roma, n.v.t., 42,3-4; 44, 3-4; 57,1-2: x.b. Funk, I, trg 152, 156, 171t. T. Inhaxioâ Töû ñaïo, Philad., 2; Smyrn. 8; Magn. 3; Trall.7: x.b. Funk I, trg 265t.; 281; 232; 246t. v.v… T. Giustinoâ, Apol., 1,65: PG 6,428; T. Cyprianoâ, Epist., nhieàu choã khaùc. (Trôû laïi ñaàu trang)
14 Xem Leoâ XII, Tñ. Satis cognitum, 29-6-1896: AAS 28 (1895-96), trg 732. (Trôû laïi ñaàu trang)
15 Xem CÑ Trentoâ, Saéc leänh De sacr. Ordinis, ch. 4: Dz 960 (1768); CÑ Vat. I, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi Chuùa Kitoâ Pastor aeternus, ch. 3: Dz 1828 (3061). Pioâ XII, Tñ Mystici Corporis, 29-6-1943: AAS 35 (1943), trg 209 vaø 212, CIC, kh. 329 ñoaïn 1. (Trôû laïi ñaàu trang)
16 Xem Leoâ XIII, thö Et Sane, 17-12-1888: AAS 21 (1888), trg 321t. (Trôû laïi ñaàu trang)
27* Soá 20: Coâng Ñoàng daïy raèng do vieäc Chuùa thieát laäp maø caùc vò Giaùm Muïc trôû neân nhöõng ngöôøi keá vò caùc Toâng Ñoà, vaø vôùi töôùc hieäu aáy, caùc ngaøi laø nhöõng muïc töû chaên daét Giaùo Hoäi. Trong ñoaïn naøy ngöôøi ta ñaõ coá gaéng ñöa ra nhöõng nhaän xeùt ñeå ñaùnh giaù trò moät caùch chính ñaùng bao nhieâu coù theå nhöõng lôøi chöùng cuûa truyeàn thoáng. Lòch söû cuûa truyeàn thoáng veà söï keá vò vaø veà caùc chöùng taù chính yeáu moät khi ñöôïc trình baøy roài, Coâng Ñoàng môùi quaû quyeát hai ñieåm quan troïng ôû ñoaïn c:
a) Söï tröôøng toàn cuûa thöøa taùc vuï toâng ñoà nôi caùc Giaùm Muïc ñeå chaên daét Giaùo Hoäi Chuùa.
b) Vaø keát quaû cuûa söï tröôøng toàn aáy laø: caùc Giaùm Muïc laø nhöõng ngöôøi keá vò caùc Toâng Ñoà. Coâng Ñoàng khoâng muoán ñònh tín giaùo lyù naøy, nhöng giaûng daïy moät caùch chaéc chaén, vì xöû duïng nhöõng kieåu noùi chuyeân bieät “Thaùnh Coâng Ñoàng daïy raèng”. Söï keá vò laø do Chuùa laäp, nhôø ñoù maø caùc Giaùm Muïc trôû thaønh muïc töû Giaùo Hoäi. Coâng Ñoàng khoâng ñi vaøo vaán ñeà xem caùc Giaùm Muïc coù ñöôïc thöøa keá caùc ñaëc quyeàn rieâng bieät cuûa caùc Toâng Ñoà hay khoâng, nhöng chæ minh nhieân quaû quyeát toâng vuï chaên daét Giaùo Hoäi Chuùa ñöôïc noái tieáp nôi caùc Giaùm Muïc. (Trôû laïi ñaàu trang)
17 Xem T. Leoâ Caû, Serm. 5,3: PL 54,154. (Trôû laïi ñaàu trang)
18 CÑ Trentoâ, khoùa 23, ch. 3, trích 2Tm 1,6-7 ñeå chöùng minh pheùp truyeàn chöùc thaùnh thöïc söï laø moät bí tích: Dz 959 (1766). (Trôû laïi ñaàu trang)
19 Trong Trad. Apost. 3, x.b. Botte, Sources Chreùtiennes, trg 27-30, Giaùm Muïc coù chöùc linh muïc cao nhaát (primatus sacerdotii). Xem Sacramentarium Leonianum, x.b. C. Mohlberg, Sacramentarium Veronense, Roma, 1955, trg 119: “ad sumni sacerdotii ministerium... Comple in sacerdotibus tuis mysterii tui summam”... n.t., Liber Sacramentorum Romanae Ecclesiae, Roma, 1960, trg 121-122: “Laïy Chuùa, xin ban cho hoï ngai giaùm muïc ñeå hoï ñieàu khieån Giaùo Hoäi Chuùa vaø toaøn daân”: x. PL 78, 224. (Trôû laïi ñaàu trang)
20 Xem Trad. Apost. 2: x.b. Botte, trg 27. (Trôû laïi ñaàu trang)
21 Xem CÑ Trentoâ, khoùa 23, ch. 4, daïy raèng bí tích truyeàn chöùc in daáu khoâng hay maát: Dz 960 (1767). Xem Gioan XXIII, huaán töø Jubilate Deo, 8-5-1960: AAS 52 (1960), trg 466. - Phaoloâ VI, baøi giaûng taïi giaùo ñöôøng Vaticanoâ, 20-10-1963: AAS 55 (1963), trg 1014. (Trôû laïi ñaàu trang)
22 T. Cyprianoâ, Epist. 63,14: PL 4, 386; Hartel, IIIB, trg 713: “Linh muïc thöïc söï hoaït ñoäng thay Chuùa Kitoâ”. T. Gioan Kim Khaåu, In 2 Tim, baøi giaûng 2,4 ; PG 62,612: Linh Muïc laø “hình aûnh” (symbolon) cuûa Chuùa Kitoâ. T. Ambrosioâ, In Ps 38,25-26: PL 14,1051-52: CSEL 64,203-204. Ambrosias-ter, In 1 Tim 5,19: PL 17,479 C vaø In Eph. 4,11-12: coät 387. C. Theodoroâ Mops., Hom. Catech. XV, 21 vaø 24: x.b. Tonneau, trg 497 vaø 503. Hesychio Hieros., In Lev. L. 2, 9,23: PG 93,894 B. (Trôû laïi ñaàu trang)
28* Soá 21: Bí tích tính cuûa chöùc Giaùm Muïc.
Boá cuïc cuûa soá naøy nhö sau: ñieåm quaû quyeát trong soá 20 (chính Chuùa ñaõ laäp caùc Giaùm Muïc keá vò Toâng Ñoà laøm muïc töû Giaùo Hoäi) ñöôïc boå tuùc baèng ba xaùc ñònh môùi:
(1) Chuùa Kitoâ hieän dieän giöõa tín höõu trong con ngöôøi cuûa Giaùm Muïc.
(2) Söï hieän dieän aáy ñöôïc chuyeån ñaït qua caùc nghi thöùc ñaët tay, laø nhôø hoàng aân thieâng lieâng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
(3) Vaø nhö vaäy, söï keá vò caùc Toâng Ñoà ñöôïc chuyeån trao nhôø moät bí tích laø bí tích truyeàn chöùc Giaùm Muïc.
Chöùc Giaùm Muïc laø chöùc linh muïc toái thöôïng. Qua vieäc truyeàn chöùc, vò Giaùm Muïc laõnh nhaän söï sung maõn cuûa bí tích truyeàn chöùc. Vieäc truyeàn chöùc ñem ñeán cho vò Giaùm Muïc 3 nhieäm vuï: thaùnh hoùa, giaûng daïy vaø cai trò (x. caùc soá 25-27). Coâng Ñoàng ñaõ soaïn thaûo ñoaïn naøy ñeå giaûi quyeát cho xong cuoäc baøn caõi veà bí tích tính cuûa chöùc Giaùm Muïc, vì coù moät soá ngöôøi chæ coi ñoù laø moät hình thöùc boå tuùc cho chöùc linh muïc. Do ñoù maø töø nay phaûi nhìn bí tích truyeàn chöùc nôi vò Giaùm Muïc chöù khoâng phaûi nôi Linh Muïc, vì Linh Muïc chæ tham döï vaøo söï sung maõn cuûa chöùc tö teá Giaùm Muïc (x. soá 28). Nhö theá con ñöôøng ñaõ ñöôïc chuaån bò ñeå quaû quyeát veà Giaùm Muïc Ñoaøn. (Trôû laïi ñaàu trang)
29* Tieåu muïc 2: (caùc soá 22-23) Giaùm Muïc Ñoaøn.
Tieát naøy ñöôïc tranh luaän nhieàu nhaát, coù nhieàu chuù thích vaø söûa ñoåi nhaát, ñaëc bieät laø soá 22: bôûi vaäy coâng vieäc soaïn thaûo sau cuøng raát naëng neà. Ngöôøi ta bieát coù hai baûn phuùc trình ngöôïc haún nhau ñöôïc ñeä trình leân Coâng Ñoàng, moät cuûa Giaùm Muïc Parente, uûng hoä baûn vaên, sau cuøng ñöôïc chaáp thuaän vôùi moät ít ñieàu söûa ñoåi, vaø moät cuûa Giaùm Muïc Franic trình baøy nhöõng khoù khaên choáng vôùi baûn vaên. Cuõng nhôø “baûn phuùc trình” sau naøy maø coù phaàn chuù thích sô khôûi, ñeán giôø choùt ñöôïc ñaët theâm vaøo baûn vaên ñeå xoa dòu moät vaøi laäp tröôøng quyeát lieät. Khoù khaên chính laø vì ngöôøi ta sôï Coäng Ñoaøn tính cuûa Giaùm Muïc coù theå phöông haïi tôùi tín ñieàu veà quyeàn toái thöôïng cuûa Giaùo Hoaøng. Khoù khaên khaùc nöõa laø vì töø ngöõ Giaùm Muïc Ñoaøn, neáu hieåu theo nghóa phaùp lyù, seõ ñöa ñeán söï bình ñaúng giöõa caùc phaàn töû trong ñoaøn vaø nhö vaäy, döôøng nhö quyeàn toái thöôïng bò ñe doïa. Sau cuøng, töø ngöõ ñoù khoâng coù trong Thaùnh Kinh hay trong Truyeàn Thoáng. Coâng Ñoàng vaãn löu yù ñeán nhöõng vaán naïn ñoù khi soaïn thaûo baûn vaên vaø cuõng vì vaäy maø xaùc nhaän moät laàn nöõa veà quyeàn toái thöôïng cuûa Giaùo Hoaøng trong moät baûn vaên ñeà caäp ñeán caùc Giaùm Muïc. (Trôû laïi ñaàu trang)
23 Xem Eusebioâ, Hist. Eccl., V, 24,10 : GCS II,1, trg 495; x.b. Bardy, Sources Chr. II, trg 69. Dionysioâ, trong Eusebioâ, n.v.t. VII, 5,2: GCS II, 2, trg 638t ; Bardy, II trg 168t. (Trôû laïi ñaàu trang)
24 Xem veà caùc Coâng Ñoàng thôøi tröôùc, Eusebioâ, Hist. Eccl. V, 23-24: GCS II, 1, trg 488 tt; Bardy, II, trg 66t. vaø nhieàu choã khaùc. CÑ Nicea, ñ.th. 5: Conc.Oec. Decr., trg 7. (Trôû laïi ñaàu trang)
25 Xem Tertullianoâ, De Jejunio, 13: PL 2, 972B: CSEL 20, trg. 292, haøng 13-16. (Trôû laïi ñaàu trang)
26 Xem T. Cyprianoâ, Epist. 56, 3 : Hartel, III B, trg 650 ; Bayard, trg 154. (Trôû laïi ñaàu trang)
27 Xem phuùc trình chính thöùc cuûa Zinelli, trong CÑ Vat I : Mansi 52, 1109C. (Trôû laïi ñaàu trang)
28 Xem CÑ Vat I, löôïc ñoà Hieán cheá tín lyù, II, De Eccl. Christi, ch. 4: Mansi 53, 310. Xem phuùc trình cuûa Kleutgen veà löôïc ñoà söûa laïi: Mansi 53, 321B-322B vaø tuyeân boá cuûa Zinelli: Mansi 52, 1110. Cuõng xem T. Leoâ Caû, Serm. 4,3 : PL 54, 151A. (Trôû laïi ñaàu trang)
29 Xem CIC, caùc kh. 222 vaø 227. (Trôû laïi ñaàu trang)
30* Trong soá 22 naøy, chuùng ta phaân bieät boán ñeà xöôùng:
(1) Ñeà xöôùng thöù nhaát quaû quyeát söï hieän höõu cuûa Giaùm Muïc Ñoaøn keá vò Toâng Ñoà Ñoaøn, phaùc hoïa moät chöùng cöù lòch söû, vaø lieät keâ nhöõng ñieàu kieän gia nhaäp ñoaøn. Ñaây laø moät trong nhöõng quaû quyeát quan troïng nhaát cuûa Coâng Ñoàng maø ngöôøi ta muoán baøy toû tính caùch boå tuùc cuûa noù cho Coâng Ñoàng Vaticanoâ I. Coâng Ñoàng xaùc nhaän nguoàn goác Toâng Ñoà Ñoaøn laø do Chuùa, hôïp vôùi tinh thaàn Taân Öôùc (x. soá 19), vaø Toâng Ñoà Ñoaøn ñöôïc caùc ngöôøi keá vò laø Giaùm Muïc tieáp noái lieân tuïc. Söï lieân tuïc ñoù laø moät keát quaû hôïp lyù vì Chuùa ñaõ höùa cho Giaùo Hoäi ñöôïc tröôøng toàn. Nhieàu taøi lieäu cuûa Truyeàn thoáng cuõng xaùc nhaän söï lieân tuïc naøy. Ñöôïc phong chöùc Giaùm Muïc vaø hieäp thoâng giaùo phaåm vôùi Thuû Laõnh cuõng nhö vôùi caùc phaàn töû trong ñoaøn, laø ñaõ gia nhaäp Giaùm Muïc Ñoaøn. Giaùm Muïc Ñoaøn luoân ñoøi phaûi coù Thuû Laõnh.
(2) Giaùm Muïc Ñoaøn cuõng coù quyeàn bính toái cao vaø troïn veïn treân toaøn theå Giaùo Hoäi. Ñieàu quaû quyeát naøy gaây ra nhieàu vaán ñeà thaàn hoïc quan troïng, vì nhö chuùng ta bieát, Giaùo Hoaøng cuõng coù ñaëc quyeàn aáy. Vieäc soaïn thaûo ñaõ coá gaéng minh giaûi vaán ñeà vôùi caâu: “Hieäp nhaát vôùi Thuû Laõnh (laø Giaùo Hoaøng Roma), Giaùm Muïc Ñoaøn cuõng coù quyeàn bính troïn veïn vaø toái cao treân toaøn theå Giaùo Hoäi, nhöng chæ coù theå thi haønh quyeàn naøy khi coù söï öng thuaän cuûa Giaùo Hoaøng”. Nhö vaäy phaûi chaêng coù hai quyeàn bính toái cao vaø troïn veïn trong Giaùo Hoäi? Laøm sao coù theå theá ñöôïc? Baûn phuùc trình chính thöùc ñaõ traû lôøi: “Vaán naïn seõ khoâng coøn moät khi löu yù laø trong Giaùo Hoäi khoâng phaûi coù hai nhöng chæ moät quyeàn bính maø Chuùa Kitoâ ñaõ trao ban cho toaøn theå Toâng Ñoà Ñoaøn, cho caû Pheâroâ laãn caùc Toâng Ñoà. Chuùng ta cuõng nhaän raèng quyeàn bính aáy thuoäc veà moät mình Giaùo Hoaøng, vaø ñöôïc thöïc thi treân caùc Giaùm Muïc chæ coù trong thöôøng naêng; muoán coù trong hieän naêng phaûi tuøy thuoäc vaøo Giaùo Hoaøng. Nhö vaäy, Giaùm Muïc Ñoaøn khoâng haïn cheá quyeàn toái cao cuûa Giaùo Hoaøng; nhöng chæ thöøa nhaän vaø chuaån y cho chöùc vò Giaùm Muïc theo tö töôûng cuûa Giaùo Hoäi sô khai: ñöôïc phong chöùc Giaùm Muïc laø ñöôïc tham döï thöôøng naêng vaøo quyeàn haønh Chuùa Kitoâ, ñeå khi ñöôïc Giaùo Hoaøng môøi goïi, caùc Giaùm Muïc coù theå thöïc thi quyeàn haønh ñoù ôû hieän naêng trong caû Giaùo Hoäi.
Ñeå löu yù ñeán nhöõng döï lieäu naøy vaø nhöõng döï lieäu cuûa chuù thích sô khôûi, chuùng ta neân phaân bieät:
- Quyeàn haønh (ñeå ñieàu khieån Giaùo Hoäi) nôi Giaùm Muïc Ñoaøn hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoaøng, laø moät vò trong ñoaøn vôùi tö caùch thuû laõnh.
- Söï thöïc thi (toái cao, treân toaøn theå Giaùo Hoäi) quyeàn haønh ñoù ñoøi phaûi ñöôïc Giaùo Hoaøng môøi goïi, ñoøi phaûi hieäp thoâng höõu hieäu vôùi Ngaøi hoaëc ít nhaát khoâng choáng laïi Ngaøi.
- Söï chæ ñònh phaùp lyù (theo giaùo luaät), theo ñoù Giaùo Hoaøng trao phoù cho moät Giaùm Muïc moät laõnh thoå hay moät nhieäm vuï vaø ban quyeàn tham döï vaøo traùch nhieäm taäp ñoaøn treân toaøn theå Giaùo Hoäi.
(3) Trong thöïc taïi Giaùm Muïc Ñoaøn vaø trong söï thöïc thi quyeàn haønh taäp ñoaøn, toaøn theå haøng giaùo phaåm phaûi phuïc vuï cho vieäc hieäp nhaát Daân Chuùa. Giaùo Hoaøng laø ngöôøi gìn giöõ vieäc hieäp nhaát ñoù caû treân bình dieän cô caáu laãn bình dieän phaùp lyù vaø cai trò. Vôùi caùc Giaùm Muïc, thì Giaùm Muïc Ñoaøn chính laø daáu hieäu cuûa vieäc hieäp nhaát naøy trong Giaùo Hoäi, ñöôïc ñaûm baûo qua söï hieäp thoâng taäp ñoaøn vaø qua nhöõng moái töông giao huynh ñeä trong haøng Giaùm Muïc.
(4) Söï thöïc thi quyeàn Giaùm Muïc Ñoaøn: quyeàn haønh toái cao cuûa Giaùm Muïc Ñoaøn ñöôïc thöïc thi baèng hai caùch: trong Coâng Ñoàng Chung do Giaùo Hoaøng trieäu taäp (hoaëc ít nhaát ñöôïc Ngaøi chaáp thuaän); ngoaøi Coâng Ñoàng, do caùc Giaùm Muïc raûi raùc khaép hoaøn caàu khi ñöôïc Giaùo Hoaøng môøi goïi thöïc thi moät vieäc coù tính caùch taäp ñoaøn. (Trôû laïi ñaàu trang)
30 Xem CÑ Vat. I, Hieán cheá tín lyù Pastor aeternus: Dz 1821 (3050t). (Trôû laïi ñaàu trang)
31 Xem T. Cyprianoâ, Epist. 66, 8: Hartel III, 2, trg 733: “Giaùm Muïc trong Giaùo Hoäi vaø Giaùo Hoäi trong Giaùm Muïc”. (Trôû laïi ñaàu trang)
32 Xem T. Cypianoâ, Epist. 55, 24: Hartel, trg 642, haøng 13: “Una Ecclesia per totum mundum in multa membra divisa”. Epist. 36,4: Hartel, trg 575, haøng 20-21. (Trôû laïi ñaàu trang)
33 Xem Pioâ XII, Tñ. Fidei Donum, 21-4-1957: AAS 49 (1957), trg 237. (Trôû laïi ñaàu trang)
34 Xem T. Hilarioâ Pict., In Ps. 14,3: PL 9, 206: CSEL 22, trg 86. T. Gregorioâ Caû, Moral. IV, 7,12: PL 75, 643 C. Basilioâ Caû, In Is. 15, 296: PG 30,637C. (Trôû laïi ñaàu trang)
35 T. Coelestinoâ, Epist. 18, 1-2, göûi ñeán Coâng Ñoàng Eph.: PL 50, 505AB; Schwartz, Acta Conc. Oec. I, 1,1, trg 22. Xem Benedictoâ XV, Toâng thö Maximum illud: AAS 11 (1919), trg 440. Pioâ XI, Tñ. Rerum Eccl., 28-2-1926: AAS 18 (1926), trg 69. Pioâ XII, Tñ. Fidei Donum, n.v.t. (Trôû laïi ñaàu trang)
36 Leoâ XIII, Tñ. Grande munus, 30-9-1880: AAS 13 (1880), trg 145. - Xem CIC, kh. 1327, kh. 1350 ñoaïn 2. (Trôû laïi ñaàu trang)
37 Veà nhöõng quyeàn cuûa caùc Toøa giaùo chuû, xem CÑ Nicea ñ. th. 6 veà Alexandria vaø Antiochia, vaø ñ. th. 7 veà Gieârusalem: Conc. Oec. Decr., trg 8. CÑ Lateranoâ IV, naêm 1215, Hieán cheá V: De dignitate Patriarcharum: n.v.t., trg 212. CÑ Ferr. - Flor.: n.v.t., trg 504. (Trôû laïi ñaàu trang)
31* Soá 23: Treân bình dieän lieân laïc chieàu ngang giöõa caùc Giaùm Muïc, söï thöïc thi quyeàn Giaùm Muïc Ñoaøn thöôøng ñöôïc khai trieån döôùi ba hình thöùc:
- Giaùm Muïc laø daáu hieäu vaø khí cuï hieäp nhaát trong Giaùo Hoäi ñòa phöông (x. saéc leänh veà nhieäm vuï muïc vuï cuûa Giaùm Muïc, soá 6). Töø ñoù Giaùm Muïc quan taâm ñeán traùch vuï cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi.
- Traùch nhieäm taäp ñoaøn veà vieäc loan baùo Phuùc AÂm cho caû theá giôùi: bôûi vaäy phaûi hoã trôï caùc Giaùo Hoäi taïi mieàn truyeàn giaùo vaø caùc Giaùo Hoäi ít ñöôïc naâng ñôõ (x. saéc leänh veà hoaït ñoäng Truyeàn Giaùo, soá 20).
- YÙ nghóa vaø giaù trò caùc Giaùo Hoäi coù toøa thöôïng phuï ôû Ñoâng Phöông vaø caùc Giaùo Hoäi khaùc phaùt sinh ra töø ñoù. Phaûi toân troïng caùc Giaùo Hoäi naøy vì coù truyeàn thoáng vaø kyû luaät rieâng.
Soá 23 keát thuùc baèng vaøi doøng vaén taét noùi veà Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc qui tuï caùc Giaùm Muïc trong moät laõnh thoå hay trong moät quoác gia. (Trôû laïi ñaàu trang)
32* Tieåu muïc 3: thöøa taùc vuï Giaùm Muïc vaø nhöõng quyeàn naêng (caùc soá 24-27). (Trôû laïi ñaàu trang)
38 Xem CIC cho Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông, caùc kh. 216-314: veà caùc Giaùo Chuû; caùc kh. 324-339: veà caùc Ñaïi Toång Giaùm Muïc; caùc kh. 362-391: veà caùc vò chöùc saéc khaùc; ñaëc bieät caùc kh. 238, ñoaïn 3; 216; 240; 251; 255: veà caùc Giaùm Muïc ñöôïc caùc Giaùo Chuû ñaët leân. (Trôû laïi ñaàu trang)
33* Soá 24: Noùi veà thöøa taùc vuï Giaùm Muïc, tieáp tuïc cho soá 20. ÔÛ ñaây khoâng baøn veà chöùc vò hay quyeàn bính, nhöng veà thöøa taùc vuï Giaùm Muïc. Coâng Ñoàng nhaán maïnh tôùi ñaëc tính phuïc vuï cuûa nhöõng ngöôøi ñöôïc Chuùa keâu goïi cai trò Daân Chuùa, theo kieåu noùi cuûa Thaùnh Kinh (x. Mt 20, 24-28; Gio 13,1-17). Giaùm Muïc laø ngöôøi phuïc vuï cho phaàn daân ñöôïc trao phoù, vaø phuïc vuï cho toaøn theá giôùi. Ngaøi phaûi noã löïc rao giaûng vaø laøm cho Phuùc AÂm soáng ñoäng, vaø neáu caàn, phaûi hieán maïng soáng cho ñoaøn chieân. Muoán ñöôïc theá, caùc Giaùm Muïc nhaän laáy söùc maïnh cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng thaùnh hieán caùc Ngaøi ñeå phuïc vuï. Coâng Ñoàng coøn theâm moät ñoaïn nöõa baøn ñeán söù meänh theo giaùo luaät, nghóa laø Giaùm Muïc ñöôïc quyeàn caáp treân chæ ñònh ñaëc traùch moät laõnh thoå hay moät soá daân nhaát ñònh. Coù ba caùch thöùc chæ ñònh ñöôïc coi laø coù hieäu löïc: taäp tuïc chöa bò ñoaïn tieâu, luaät leä ñöôïc Toøa Thaùnh ban haønh hay thöøa nhaän, do chính Giaùo Hoaøng chæ ñònh. Vôùi hai caùch ñaàu tieân, phaûi coù söï chaáp thuaän minh nhieân hay maëc nhieân cuûa Toøa Thaùnh, neáu khoâng seõ baát thaønh söï.
Ba soá keá tieáp ñeà caäp ñeán quyeàn naêng Giaùm Muïc (caùc soá 25-27). Nhieàu nhaø thaàn hoïc phaân bieät thaønh hai quyeàn naêng phaåm traät: quyeàn theo chöùc vò vaø quyeàn theo söù meänh. Coâng Ñoàng traùi laïi ñaõ choïn kieåu noùi ba quyeàn naêng: giaûng daïy, thaùnh hoùa vaø cai trò Daân Chuùa, vaø cho nhö vaäy laø tieän lôïi hôn, vì caùch phaân chia naøy cho pheùp moâ taû caùc quyeàn naêng, vaø neáu caàn, minh xaùc caùc quyeàn naêng ñoù. Coù leõ coøn lyù do nöõa laø lieân keát quyeàn naêng cuûa giaùo phaåm vôùi ba nhieäm vuï cuûa Chuùa Kitoâ (ñöôïc nhaéc tôùi trong caùc soá 34-36): nhieäm vuï tö teá, tieân tri vaø vöông giaû. (Trôû laïi ñaàu trang)
39 Xem CÑ Trentoâ saéc leänh De Reform., khoùa V, ch. 2, soá 9, vaø khoùa XXIV, ñ.th. 4: Conc. Oec. Decr., trg 645 vaø 739. (Trôû laïi ñaàu trang)
40 Xem CÑ Vat. I, Hieán cheá tín lyù Dei Filius, 3: Dz 1712 (3011). Xem ghi chuù keøm theo Löôïc Ñoà I veà De Eccl. (trích töø Thaùnh Rob. Bellarminoâ): Mansi 51, 579C, vaø Löôïc Ñoà ñaõ ñöôïc söûa ñoåi cuûa Hieán Cheá II De Eccl. Christi, vôùi phaàn chuù giaûi cuû Kleutgen: Mansi 53, 313 AB. Ñöùc Pioâ IX, Thö “tuas libenter”: Dz 1683 (2879). (Trôû laïi ñaàu trang)
41 Xem CIC caùc kh. 1322-1323. (Trôû laïi ñaàu trang)
42 Xem CÑ Vat. I, Hieán cheá tín lyù Pastor Aeternus: Dz 1839 (3074). (Trôû laïi ñaàu trang)
43 Xem giaûi nghóa cuûa Gasser trong CÑ Vat. I : Mansi 52. 1212 AC. (Trôû laïi ñaàu trang)
44 Xem Gasser n.v.t.: Mansi 1214A. (Trôû laïi ñaàu trang)
45 Xem Gasser n.v.t.: Mansi 1215 CD, 1216-1217 A. (Trôû laïi ñaàu trang)
46 Xem Gasser n.v.t. : Mansi 1213. (Trôû laïi ñaàu trang)
47 Xem CÑ Vat. I, Hieán cheá tín lyù Pastor aeternus, 4: Dz 1836 (3070). (Trôû laïi ñaàu trang)
34* Soá 25: Quyeàn giaûng daïy (giaùo huaán).
Soá naøy trình baøy nhöõng tieâu chuaån ñònh giaù trò lôøi giaûng daïy cuûa giaùo phaåm, trong khuoân khoå Giaùm Muïc Ñoaøn, vaø trình baøy nguyeân taéc quyeàn bính. Noäi dung cuûa lôøi giaûng, nhöõng ñoái töôïng khaùc nhau cuûa giaùo huaán Giaùo Hoäi ñöôïc phaân tích trong saéc leänh veà nhieäm vuï Giaùm Muïc (caùc soá 12-14).
Vieäc soaïn thaûo baûn vaên gaëp nhieàu khoù khaên. Coâng Ñoàng muoán giöõ y nguyeân ñònh nghóa veà quyeàn giaùo huaán baát khaû ngoä cuûa Giaùo Hoaøng, vöøa muoán quaû quyeát quyeàn giaùo huaán cuûa caùc Giaùm Muïc. Ñieàu xaùc ñònh caên baûn nhö sau: nhieäm vuï ñaàu tieân cuûa Giaùm Muïc laø rao giaûng Phuùc AÂm. Baûn vaên chia ra boán phaàn:
- Giaùm Muïc laø tieán só cuûa ñöùc tin neân phaûi tuaân theo lôøi giaûng daïy cuûa caùc Ngaøi.
- Baát khaû ngoä tính cuûa Giaùm Muïc khi ñoàng thanh giaûng daïy khoâng nhöõng trong Coâng Ñoàng Chung maø ngay caû khi caùc Ngaøi thoâng haûo vôùi nhau vaø vôùi Ñaáng keá vò Pheâroâ ñeå giaûng daïy nhöõng giaùo lyù thuoäc ñöùc tin vaø phong hoùa. Ñaây laø ñeà taøi coá höõu trong khoa thaàn hoïc.
- Baát khaû ngoä tính cuûa moät mình Giaùo Hoaøng ñöôïc xaùc ñònh kheùo leùo ôû ñaây, trong khuoân khoå cuûa vieäc giaûng daïy ñöôïc caùc Giaùm Muïc thöïc thi trong taäp ñoaøn.
- Söï töông hôïp cuûa giaùo thuyeát Giaùo Hoäi vôùi Maïc Khaûi. (Trôû laïi ñaàu trang)
48 Lôøi nguyeän leã taán phong Giaùm Muïc theo nghi leã Bizantinoâ: Euchologion to mega Roma, 1873, trg 139. (Trôû laïi ñaàu trang)
49 Xem T. Inhaxioâ Töû ñaïo, Smyrn. 8,1: x.b. Funk I, trg 282. (Trôû laïi ñaàu trang)
50 Xem CvTñ 8,1; 14,22-23; 20,17 vaø nhieàu choã khaùc. (Trôû laïi ñaàu trang)
51 Lôøi nguyeän Taây Ban Nha: PL 96, 759B. (Trôû laïi ñaàu trang)
52 Xem T. Inhaxioâ Töû ñaïo, Smyrn. 8,1: x.b. Funk, I, trg 282. (Trôû laïi ñaàu trang)
53 T. Toâma, Summa Theol. III, q. 73, a. 3. (Trôû laïi ñaàu trang)
54 Xem T. Augustinoâ, C. Faustum, 12, 20: PL 42, 265; Serm. 57, 7: PL 38, 389, v.v... (Trôû laïi ñaàu trang)
55 T. Leoâ Caû, Serm. 63, 7: PL 54, 357C. (Trôû laïi ñaàu trang)
56 Xem Traditio Apostolica cuûa Hippolytoâ, 2-3: x.b. Botte, trg 26-30. (Trôû laïi ñaàu trang)
57 Xem ñoaïn “khaûo duyeät” ôû ñaàu leã taán phong Giaùm Muïc vaø kinh nguyeän sau leã taán phong Giaùm Muïc, sau Te Deum. (Trôû laïi ñaàu trang)
35* Soá 26: Quyeàn thaùnh hoùa.
Soá naøy tuy daøi nhöng khuùc chieát, ñöôïc saéc leänh veà nhieäm vuï Giaùm Muïc (soá 15) boå tuùc. YÙ töôûng chính laø: Giaùm Muïc laø ngöôøi chuû choát ban phaùt caùc maàu nhieäm cuûa Chuùa, laø ngöôøi toå chöùc, phaùt ñoäng vaø baûo trì ñôøi soáng phuïng vuï. Ngaøi chuû toïa thaùnh leã coäng ñoàng, coù traùch vuï loan baùo lôøi Chuùa trong coâng hoäi phuïng vuï. Ngaøi coøn laø thöøa taùc vieân chuû yeáu cuûa caùc bí tích. Keát luaän cuûa soá naøy laø lôøi aùm chæ ñeán göông maãu ñôøi soáng maø caùc muïc töû phaûi neâu ra. (Trôû laïi ñaàu trang)
58 Xem Benedictoâ XIV, Br. Romana Ecclesia, 5-10-1752, ñoaïn 1 Bullarium Benedicti XIV, boä IV, Roma 1758, 21: “Giaùm Muïc thay maët Chuùa Kitoâ vaø chu toaøn coâng cuoäc cuûa Ngaøi”. Pioâ XII, Tñ. Mystici Corporis, n.v.t., trg 211: “moãi Giaùm Muïc chaên daét vaø ñieàu khieån ñoaøn chieân ñöôïc giao phoù nhaân danh Chuùa Kitoâ”. (Trôû laïi ñaàu trang)
59 Xem Leoâ XIII, Tñ. Satis cognitum, 29-6-1896: AAS 28 (1895-96), trg 732, n.v.t., thö Officio Sanctissimo, 22-12-1887: AAS 20 (1887), trg 264. Pioâ IX, Toâng thö göûi caùc Giaùm Muïc Ñöùc, 12-3-1875 vaø huaán töø 15-3-1875: Dz 3112-3117 trong laàn phaùt haønh môùi. (Trôû laïi ñaàu trang)
60 Xem CÑ Vat. I: Hieán Cheá tín lyù Pastor aeternus, 3: Dz 1828 (3061). Xem baøi phuùc trình cuûa Zinelli: Mansi 52, 1114 D. (Trôû laïi ñaàu trang)
61 Xem T. Inhaxioâ Töû ñaïo, Ad Ephes. 5,1 : x.b. Funk, I, trg 216. (Trôû laïi ñaàu trang)
36* Soá 27: Quyeàn cai quaûn.
Ñoaïn naøy coøn ñöôïc Saéc Leänh veà nhieäm vuï Giaùm Muïc (soá 16) boå tuùc. Trong soá ñoù, Coâng Ñoàng xaùc ñònh chi tieát nhöõng boån phaän muïc vuï cuûa ngöôøi toâng ñoà, ñaëc bieät ñoái vôùi linh muïc, vaø caû vôùi nhöõng tín höõu ly khai cuõng nhö nhöõng ngöôøi chöa chòu pheùp Thaùnh Taåy. Coâng Ñoàng ñaõ giöõ laïi vaø löu yù lôøi quaû quyeát naøy laø: caùc Giaùm Muïc laø ñaïi dieän vaø thöøa phaùi cuûa Chuùa Kitoâ chöù khoâng phaûi ñaïi dieän Giaùo Hoaøng, vì leõ caùc Ngaøi thi haønh quyeàn naêng rieâng bieät cuûa caùc Ngaøi, vaø vieäc goïi caùc Ngaøi laø thuû laõnh phaàn daân caùc Ngaøi höôùng daãn, quaû laø ñieàu xaùc ñaùng. ÔÛ ñaây Coâng Ñoàng cuõng nhaán maïnh ñeán yù töôûng phuïc vuï: quyeàn bính Giaùm Muïc khoâng ñeå thoáng trò; ngoaøi ra coøn kín ñaùo aùm chæ tôùi traùch nhieäm cuûa Giaùm Muïc ñoái vôùi nhöõng ngöôøi chöa thuoäc veà ñoaøn chieân duy nhaát. Giaùm Muïc khoâng chæ baän taâm rieâng vôùi tín höõu, nhöng coù traùch nhieäm ñoái vôùi moïi ngöôøi; ngay trong giaùo phaän, Ngaøi phaûi laø moät vò thöøa sai. Caâu sau cuøng nhaéc nhôû cho tín höõu phaûi bieát lieân keát vôùi Giaùm Muïc cuûa mình nhö Giaùo Hoäi ñaõ lieân keát vôùi Chuùa Kitoâ vaø Chuùa Kitoâ vôùi Chuùa Cha. (Trôû laïi ñaàu trang)
37* Tieåu muïc 4: Nhöõng coäng taùc vieân cuûa Giaùm Muïc (caùc soá 28-29).
Coâng Ñoàng bieân soaïn vaø khai trieån ñoaïn naøy trong nhöõng cuoäc baøn caõi vaøo thaùng 9 naêm 1964. Veà linh muïc, soá 29 coøn ñöôïc boå tuùc vaø minh ñònh qua Saéc Leänh veà nhieäm vuï Giaùm Muïc (caùc soá 28-35). Coâng Ñoàng chöa coù thôøi giôø quaûng dieãn moät khoa thaàn hoïc veà chöùc linh muïc thöøa taùc, neân taïm thôøi chæ noùi sô qua khi baøn veà chöùc Giaùm Muïc. Söï lieân laïc giöõa hai beân khieán Coâng Ñoàng lieät keâ ñöôïc nhöõng quaû quyeát chính yeáu trong nhöõng soá naøy ñeå keát thuùc cho moät chöông khaù daøi, ñoøi nhieàu coâng phu. (Trôû laïi ñaàu trang)
62 Xem T. Inhatioâ töû ñaïo, Ad Ephes. 6,1: x.b. Funk I, trg 218. (Trôû laïi ñaàu trang)
63 Xem CÑ Trentoâ, khoùa 23, De Sacr. ord., ch. 2: Dz 958 (1765) vaø ñ. th. 6: Dz 966 (1776). (Trôû laïi ñaàu trang)
64 Xem Innocentioâ I, Epist. ad Decentium: PL 20, 554A; Mansi 3, 1029; Dz 98 (215): “Linh muïc tuøy thuoäc vaø haøng tö teá baäc thaáp, neân khoâng coù quyeàn tö teá toái cao”. T. Cyprianoâ, Epist. 61, 3: x.b. Hartel, trg 696. (Trôû laïi ñaàu trang)
65 Xem CÑ Trentoâ, n.v.t.: Dz 956-968 (1763-1778), vaø ñaëc bieät ñ.th. 7: Dz 967 (1777). Pioâ XII, Toâng hieán Sacramentum Ordinis: Dz 2301 (3857-61). (Trôû laïi ñaàu trang)
66 Xem Innocentioâ I, n.v.t. - T. Gregorioâ Naz., Apol. II, 22: PG 35, 432 B. Dionysioâ Giaû, Eccl. Hier., 1,2: PG 3,372 D. (Trôû laïi ñaàu trang)
67 Xem CÑ Trentoâ, khoùa 22: Dz 940 (1743). Pioâ XII, Tñ. Mediator Dei, 20-11-1947: AAS 39 (1947), trg 553; Dz 2300 (3850). (Trôû laïi ñaàu trang)
68 Xem CÑ Trentoâ, khoùa 22: Dz 938 (1739-40) - CÑ Vat. II, Hieán cheá veà Phuïng Vuï Thaùnh Sacrosancium Concilium soá 7 vaø 47: AAS 56 (1964), trg 100-113. (Trôû laïi ñaàu trang)
69 Xem Pioâ XII, Tñ. Mediator Dei, n.v.t., soá 67. (Trôû laïi ñaàu trang)
70 Xem T. Cyprianoâ, Epist. 11,3: PL 4,242B; x.b. Hartel II, 2, trg 497. (Trôû laïi ñaàu trang)
71 Xem Pontificate Romanum, leã truyeàn chöùc linh muïc: luùc maëc aùo leã. (Trôû laïi ñaàu trang)
72 n.v.t.: kinh tieàn tuïng. (Trôû laïi ñaàu trang)
73 Xem T. Inhatioâ Töû ñaïo, Philad. 4: x.b. Funk I, trg 266. T. Cornelioâ I, trong T. Cyprianoâ, Epist. 48, 2: Hartel III, 2, trg 610. (Trôû laïi ñaàu trang)
38* Soá 28: Veà Linh Muïc.
Coâng Ñoàng khoâng muoán ñeà caäp ñeán nhöõng vaán ñeà thuoäc khoa chuù giaûi do Taân Öôùc ñaët ra, nhöng chæ muoán xaùc ñònh ñieàu naøy: caùc linh muïc, vì laø nhöõng thöøa taùc vieân coäng taùc vôùi Giaùm Muïc, neân ñöôïc tham döï vaøo quyeàn haønh vaø söù meänh maø Chuùa Kitoâ ñaõ trao ban cho caùc Toâng Ñoà.
- Töông quan giöõa linh muïc Chuùa Kitoâ: tuøy theo möùc ñoä thöøa taùc vuï, linh muïc tham döï vaøo nhieäm vuï Chuùa Kitoâ laø Vò Trung Gian duy nhaát, nhieäm vuï ñöôïc thi haønh trong vieäc teá töï vaø trong coâng hoäi: thöøa taùc vuï cuûa ngaøi laø daâng Thaùnh Leã, daãn daét ñoaøn chieân, duøng bí tích maø thaùnh hoùa, rao giaûng Lôøi Chuùa.
- Töông quan giöõa linh muïc vaø Giaùm Muïc: laëp laïi hình thöùc linh muïc ñoaøn ngaøy xöa, nghóa laø caùc linh muïc taäp trung quanh Giaùm Muïc ñeå cuøng laõnh traùch nhieäm chung laø truyeàn baù Phuùc AÂm. Giaùm Muïc phaûi soáng tình cha con, coøn linh muïc phaûi vaâng lôøi vaø tuaân phuïc. Chöùc tö teá cuûa linh muïc tuøy thuoäc vaø tham döï vaøo chöùc tö teá cuûa Giaùm Muïc. Linh muïc coäng taùc vaøo coâng cuoäc truyeàn baù Phuùc AÂm coù tính caùch taäp ñoaøn.
- Töông quan giöõa linh muïc vôùi nhau: Coâng Ñoàng môøi goïi caùc linh muïc coäng taùc vôùi nhau veà maët thieâng lieâng, muïc vuï vaø caû trong nhöõng coâng vieäc traàn theá.
- Töông quan giöõa linh muïc vaø tín höõu: linh muïc quan taâm ñeán vieäc giuùp ñôõ caùc tín höõu trong Giaùo Hoäi ñòa phöông, nhöng cuõng khoâng queân lo cho nhöõng ngöôøi coøn ôû ngoaøi Giaùo Hoäi, vaø nhöõng Kitoâ höõu khoâng coøn soáng ñaïo.
Ñeå keát luaän, Coâng Ñoàng öôùc mong moïi linh muïc phaûi noã löïc duy trì vaø phaùt huy söï hieäp nhaát vôùi nhau vaø vôùi Giaùm Muïc, vì Phuùc AÂm vaø theá giôùi hoâm nay ñoøi hoûi nhö theá. (Trôû laïi ñaàu trang)
74 Const. Eccl. Aegyptiacae III, 2: x.b. Funk, Didascalia II, trg 103. - Statuta Eccl. Ant. 37-41: Mansi 3,954. (Trôû laïi ñaàu trang)
75 T. Polycarpoâ, Ad Phil. 5,2: x.b. Funk I, trg 300: “Chuùa Kitoâ töï haï ñöôïc goïi laø Ñaáng Phoù Teá moïi ngöôøi”. Xem Didacheâ 15,1: n.v.t., trg 32. T. Inhatioâ Töû ñaïo, Trall. 2,3: n.v.t., trg 242. Const. Apostolorum, 8,28,4 : x.b. Funk, Didascalia I, trg 530. (Trôû laïi ñaàu trang)
39* soá 29: Veà Phoù Teá.
Baûn vaên coâng phu ñöôïc laëp laïi haàu nhö hoaøn toaøn trong kyø hoïp thöù III cuûa Coâng Ñoàng, goàm hai phaàn:
- Nhieäm vuï cuûa phoù teá: Coâng Ñoàng deø daët khi noùi ñeán bí tích tính cuûa chöùc phoù teá, vì coøn moät soá ngöôøi phaân vaân chöa quyeát ñònh, neân Coâng Ñoàng khoâng muoán laøm caûn trôû cho coâng cuoäc tìm hieåu theâm. Ñaëc ñieåm cuûa chöùc phoù teá laø phuïc vuï Giaùm Muïc vaø linh muïc ñoaøn. Phuïc vuï trong ba laõnh vöïc: phuïng vuï, rao giaûng lôøi Chuùa vaø thöïc thi baùc aùi.
- Taùi laäp phoù teá nhö moät chöùc thöôøng xuyeân. Coâng Ñoàng chæ quaû quyeát laø coù theå taùi laäp ôû nhöõng nôi maø nhu caàu muïc vuï ñoøi hoûi.
Vieäc taùi laäp nhö theá coù tính caùch ñòa phöông hôn laø cho toaøn theá giôùi, vaø do quyeát ñònh cuûa hoäi ñoàng Giaùm Muïc ñòa phöông vôùi söï chaáp thuaän cuûa Giaùo Hoaøng. Veà luaät ñoäc thaân, phaûi phaân bieät hai tröôøng hôïp: ngöôøi ñöùng tuoåi coù theå ñaõ laäp gia ñình, coøn caùc thanh nieân phaûi giöõ luaät ñoäc thaân. Baûn phuùc trình giaûi thích quyeát ñònh naøy nhö sau: löôïc ñoà khoâng chuû tröông ñoøi caùc phoù teá phaûi coù gia ñình, duø ôû nôi naøo cuõng vaäy, nhöng chæ muoán deã daõi ñoái vôùi vieäc truyeàn chöùc phoù teá cho ngöôøi coù gia ñình khi xeùt ra caàn thieát hay höõu ích. (Trôû laïi ñaàu trang)