Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Hieán Cheá Tín Lyù
Veà Giaùo Hoäi
Lumen Gentium
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông II
Daân Thieân Chuùa 9*
2. Giao Öôùc môùi vaø Daân Toäc môùi. Chaéc chaén trong moïi thôøi ñaïi vaø moïi daân toäc, baát cöù ngöôøi naøo kính sôï Thieân Chuùa vaø thöïc haønh ñöùc coâng chính ñeàu ñöôïc Ngaøi ñoaùi thöông (x. CvTñ 10,35). Tuy nhieân, Thieân Chuùa khoâng muoán thaùnh hoùa vaø cöùu roãi loaøi ngöôøi caùch rieâng reõ, thieáu lieân keát, nhöng Ngaøi muoán qui tuï hoï thaønh moät daân toäc ñeå hoï nhaän bieát chính Ngaøi trong chaân lyù, vaø phuïng söï Ngaøi trong thaùnh thieän. Vì theá, Ngaøi ñaõ choïn daân Israel laø daân Ngaøi, ñaõ thieát laäp vôùi hoï moät giao öôùc, giaùo huaán hoï daàn daàn baèng caùch toû chính mình vaø yù ñònh mình qua lòch söû daân aáy, vaø Ngaøi ñaõ thaùnh hoùa hoï ñeå daønh rieâng cho mình. Tuy nhieân, taát caû nhöõng ñieàu aáy chæ laø chuaån bò vaø hình boùng cuûa giao öôùc môùi vaø hoaøn haûo, seõ ñöôïc kyù keát trong Chuùa Kitoâ, vaø laø chuaån bò cho maïc khaûi troïn veïn hôn do chính Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa nhaäp theå mang ñeán. Thieân Chuùa phaùn: “Naøy ñaây seõ tôùi ngaøy Ta kyù giao öôùc môùi vôùi nhaø Israel vaø nhaø Giuña... Ta seõ ban luaät Ta trong loøng chuùng, vaø khaéc ghi luaät aáy vaøo traùi tim chuùng, vaø Ta seõ laø Thieân Chuùa cuûa chuùng, vaø chuùng seõ trôû thaønh daân Ta... Taát caû moïi ngöôøi töø nhoû chí lôùn ñeàu seõ nhaän bieát Ta. Ñoù laø Lôøi Chuùa phaùn” (Gier 31,31-34). Chuùa Kitoâ ñaõ thieát laäp minh öôùc môùi aáy, ñoù laø giao öôùc môùi trong maùu Ngöôøi (x. 1Cor 11,25), Ngöôøi trieäu taäp daân chuùng töø daân Israel vaø töø caùc daân ngoaïi, hoïp thaønh moät khoái duy nhaát trong Thaùnh Thaàn chöù khoâng theo xaùc thòt, ñeå laøm hoï neân daân toäc môùi cuûa Thieân Chuùa. Thöïc vaäy, nhöõng ai tin kính Chuùa Kitoâ ñeàu ñöôïc taùi sinh khoâng phaûi bôûi maàm moáng hay hö naùt, nhöng do maàm moáng baát dieät nhôø lôøi Thieân Chuùa haèng soáng (x. 1P 1,23), khoâng phaûi bôûi xaùc thòt nhöng bôûi nöôùc vaø Thaùnh Thaàn (x. Gio 3,5-6), vaø cuoái cuøng trôû thaønh moät “doøng gioáng ñöôïc tuyeån choïn, thaønh haøng tö teá vöông giaû, daân toäc thaùnh, daân toäc ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa thu phuïc, tröôùc kia khoâng phaûi laø moät daân, maø nay laø daân cuûa Thieân Chuùa” (1P 2,9-10).
Daân thieân sai naøy coù vò thuû laõnh laø Chuùa Kitoâ, “Ñaáng ñaõ bò noäp vì toäi loãi ta vaø phuïc sinh cho ta neân coâng chính” (Rm 4,25), vaø baây giôø Ngöôøi ñöôïc moät danh hieäu vöôït treân moïi danh hieäu, vaø ñang hieån trò treân trôøi. Ñòa vò daân naøy laø ñöôïc vinh döï vaø töï do laøm Con Thieân Chuùa, vaø Thaùnh Thaàn ngöï trong taâm hoàn hoï nhö trong ñeàn thôø. Luaät cuûa hoï laø giôùi raên môùi: phaûi thöông yeâu nhau nhö chính Chuùa Kitoâ ñaõ yeâu thöông chuùng ta (x. Gio 13,34). Sau cuøng, cöùu caùnh cuûa hoï, töùc laø phaùt trieån theâm Nöôùc Thieân Chuùa, ñaõ ñöôïc Ngaøi khai nguyeân treân traàn gian, cho tôùi khi ñöôïc Ngaøi hoaøn taát trong ngaøy taän theá, ngaøy maø Chuùa Kitoâ, söï soáng cuûa chuùng ta, hieän ñeán (x. Col 3,4), ngaøy maø “chính taïo vaät cuõng ñöôïc giaûi phoùng khoûi aùch noâ leä hö naùt, laïi ñöôïc töï do trong vinh quang con caùi Thieân Chuùa” (Rm 8,21). Vì theá, daân toäc thieân sai aáy, tuy hieän nay chöa bao goàm toaøn theå nhaân loaïi vaø ñoâi khi toû ra nhö moät ñaøn chieân nhoû, nhöng laïi laø moät maàm moáng vöõng chaéc nhaát cuûa hieäp nhaát, hy voïng vaø cöùu roãi cho toaøn theå nhaân loaïi. Daân toäc thieân sai aáy ñöôïc Chuùa Kitoâ thieát laäp ñeå thoâng döï vaøo söï soáng, baùc aùi vaø chaân lyù, ñöôïc Ngöôøi xöû duïng nhö khí cuï cöùu roãi cho moïi ngöôøi, vaø ñöôïc sai ñi khaép theá giôùi nhö aùnh saùng traàn gian vaø muoái ñaát (x. Mt 5,13-16).
Cuõng nhö daân Israel theo xaùc thòt, khi ñang löõ haønh trong sa maïc, ñaõ ñöôïc goïi laø Giaùo Hoäi cuûa Thieân Chuùa (x. 2Esd 13,1; Ds 20,4; Dnl 23,1tt), daân Israel môùi tieán böôùc trong thôøi ñaïi naøy ñang tìm veà thaønh thaùnh töông lai baát dieät (x. Dth 13,14) cuõng ñöôïc goïi laø Giaùo Hoäi Chuùa Kitoâ (x. Mt 16,18). Thöïc vaäy, chính Ngöôøi ñaõ laáy maùu mình maø chuoäc laáy Giaùo Hoäi ñoù (x. CvTñ 20,28), Ngöôøi ñoå traøn Thaùnh Thaàn vaø ban caùc phöông theá thích hôïp ñeå keát hieäp thaønh moät xaõ hoäi höõu hình. Thieân Chuùa trieäu taäp taát caû nhöõng ngöôøi tin kính vaø mong ñôïi Chuùa Kitoâ, Ñaáng ban ôn cöùu ñoä vaø hieäp nhaát, nguyeân lyù cuûa söï hoøa bình; Ngaøi thieát laäp hoï thaønh Giaùo Hoäi ñeå Giaùo Hoäi trôû neân bí tích höõu hình cuûa söï hieäp nhaát cöùu ñoä aáy cho toaøn theå vaø cho moãi ngöôøi 1. Vôùi boån phaän phaûi lan roäng khaép theá giôùi, Giaùo Hoäi ñi saâu vaøo lòch söû nhaân loaïi. Tuy nhieân Giaùo Hoäi ñoàng thôøi cuõng vöôït thôøi gian vaø bieân giôùi caùc daân toäc. Tieán böôùc giöõa côn caùm doã vaø ñau thöông, Giaùo Hoäi vöõng maïnh nhôø ôn Thieân Chuùa maø Chuùa Gieâsu ñaõ höùa ban, haàu Giaùo Hoäi vaãn hoaøn toaøn trung tín, soáng nhö moät Hieàn Theâ xöùng ñaùng cuûa Chuùa mình, daàu xaùc thòt yeáu heøn, vaø khoâng ngöøng töï ñoåi môùi döôùi taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn cho ñeán ngaøy, nhôø thaùnh giaù, ñaït ñeán aùnh saùng khoâng heà taét. 10*
10. Chöùc tö teá coäng ñoàng. 11* Chuùa Kitoâ, Linh Muïc Thöôïng Phaåm ñöôïc choïn nôi loaøi ngöôøi (x. Dth 5,1-5), ñeå bieán daân toäc môùi thaønh moät “vöông quoác, thaønh nhöõng tö teá cho Thieân Chuùa, Cha Ngöôøi” (Kh 1,6; x. 5,9-10). Thöïc vaäy, nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh pheùp Thaùnh Taåy, nhôø ñöôïc taùi sinh vaø xöùc daàu cuûa Thaùnh Thaàn, ñöôïc cung hieán ñeå trôû thaønh choã ôû thieâng lieâng vaø nhaän chöùc tö teá thaùnh, haàu qua moïi hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi Kitoâ höõu, daâng cuûa leã thieâng lieâng vaø rao truyeàn nhöõng kyø coâng cuûa Ñaáng ñaõ goïi hoï töø boùng toái ñeán aùnh saùng kyø dieäu cuûa Ngaøi (x. 1P 2,4-10). Vì theá, taát caû caùc moân ñeä cuûa Chuùa Kitoâ, trong khi kieân taâm caàu nguyeän vaø cuøng nhau ca tuïng Thieân Chuùa (x. CvTñ 2,42-47), hoï phaûi daâng mình laøm cuûa leã soáng ñoäng, thaùnh thieän, ñeïp loøng Thieân Chuùa (x. Rm 12,1), phaûi laøm chöùng veà Chuùa Kitoâ treân khaép maët ñaát vaø trình baøy nieàm hy voïng veà cuoäc soáng vónh cöûu maø hoï oâm aáp cho nhöõng ai ñang khao khaùt. (x. 1P 3,15).
Chöùc tö teá coäng ñoàng cuûa caùc tín höõu vaø chöùc tö teá thöøa taùc hay phaåm traät, tuy khaùc nhau khoâng chæ veà caáp baäc maø coøn veà baûn chaát, song caû hai boå tuùc cho nhau. Thöïc vaäy, caû hai ñeàu tham döï vaøo chöùc linh muïc duy nhaát cuûa Chuùa Kitoâ theo caùch thöùc rieâng cuûa mình 2. Tö teá thöøa taùc, nhôø coù quyeàn do chöùc thaùnh, ñaøo taïo vaø cai quaûn daân toäc tö teá, ñoùng vai troø Chuùa Kitoâ cöû haønh hy teá taï ôn vaø daâng cuûa leã aáy leân Thieân Chuùa nhaân danh toaøn theå daân chuùng. Phaàn tín höõu, nhôø chöùc tö teá vöông giaû, coäng taùc daâng thaùnh leã 3, vaø thi haønh chöùc vuï ñoù trong vieäc laõnh nhaän caùc bí tích, khi caàu nguyeän vaø taï ôn, baèng ñôøi soáng chöùng taù thaùnh thieän, baèng söï töø boû vaø baùc aùi tích cöïc. 12*
11. Haønh söû chöùc tö teá coäng ñoàng trong caùc bí tích. 13* Ñaëc tính thaùnh thieän vaø coù toå chöùc cuûa coäng ñoaøn tö teá ñöôïc theå hieän trong haønh ñoäng nhôø caùc bí tích vaø caùc nhaân ñöùc. Caùc tín höõu thaùp nhaäp vaøo Giaùo Hoäi bôûi pheùp Thaùnh Taåy, vaø nhôø aán tích, hoï ñöôïc ñeà cöû thi haønh vieäc phuïng thôø Kitoâ giaùo vaø, ñöôïc taùi sinh laøm con Thieân Chuùa, hoï coù boån phaän tuyeân xöng tröôùc maët moïi ngöôøi ñöùc tin maø hoï nhaän laõnh töø Thieân Chuùa qua Giaùo Hoäi 4. Nhôø ôn bí tích Theâm Söùc, hoï gaén boù vôùi Giaùo Hoäi caùch hoaøn haûo hôn vaø ñöôïc dö ñaày söùc maïnh ñaëc bieät cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, do ñoù hoï caøng coù boån phaän khaån thieát hôn phaûi loan truyeàn vaø baûo veä ñöùc tin baèng lôøi noùi vaø vieäc laøm nhö nhöõng chöùng nhaân ñích thöïc cuûa Chuùa Kitoâ 5. Khi tham döï thaùnh leã, nguoàn maïch vaø choùp ñænh cuûa ñôøi soáng Kitoâ giaùo, hoï daâng leân Thieân Chuùa Leã Vaät thaàn linh vaø cuøng vôùi Leã Vaät aáy hoï töï daâng chính mình hoï 6. Khi daâng leã cuõng nhö khi hieäp leã, khoâng phaûi caùch loän xoän, nhöng moãi ngöôøi moät caùch goùp phaàn vaøo vieäc cöû haønh phuïng vuï. Hôn nöõa, ñöôïc boå döôõng bôûi Mình Thaùnh Chuùa Kitoâ trong thaùnh leã, hoï bieåu loä caùch cuï theå söï hieäp nhaát cuûa Daân Thieân Chuùa, söï hieäp nhaát aáy ñöôïc dieãn taû ñaày ñuû vaø thöïc hieän caùch kyø dieäu trong bí tích cöïc troïng naøy.
Nhöõng ai ñeán nhaän laõnh bí tích Caùo Giaûi ñeàu ñöôïc Thieân Chuùa nhaân töø tha thöù nhöõng xuùc phaïm ñeán Ngaøi. Ñoàng thôøi hoï ñöôïc giao hoøa cuøng Giaùo Hoäi maø toäi loãi hoï ñaõ laøm toån thöông. Nhöng Giaùo Hoäi haèng noã löïc laáy ñöùc aùi, göông laønh vaø kinh nguyeän, ñeå hoaùn caûi hoï. Baèng pheùp Xöùc Daàu Thaùnh vaø lôøi caàu nguyeän cuûa caùc linh muïc, toaøn theå Giaùo Hoäi phoù thaùc caùc beänh nhaân cho Chuùa Kitoâ ñau khoå vaø hieån vinh ñeå Ngöôøi an uûi vaø cöùu roãi hoï (x. Giac 5,14-16); hôn nöõa, Giaùo Hoäi coøn thuùc giuïc hoï saün saøng keát hôïp vôùi Chuùa Kitoâ chòu ñau khoå vaø chòu cheát (x. Rm 8,17; Col 1,24; 2Tm 2,11-12; 1P 4,13) ñeå möu ích cho Daân Thieân Chuùa. Coøn nhöõng ngöôøi trong caùc tín höõu coù haân haïnh laõnh nhaän chöùc Thaùnh, ñöôïc ñaët leân nhaân danh Chuùa Kitoâ ñeå chaên daét Giaùo Hoäi baèng aân suûng vaø Lôøi Thieân Chuùa. Sau cuøng, nhôø söùc thieâng cuûa bí tích Hoân Phoái, caùc ñoâi vôï choàng Kitoâ giaùo bieåu hieän vaø tham döï maàu nhieäm hieäp nhaát vaø tình yeâu phong phuù giöõa Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi (x. Eph 5,32); hoï giuùp nhau neân thaùnh trong ñôøi soáng hoân nhaân, trong vieäc ñoùn nhaän vaø giaùo duïc con caùi; cuõng vì ñoù, hoï ñöôïc nhöõng ôn rieâng cho ñaáng baäc mình trong Daân Chuùa 7. Töø söï keát hôïp aáy phaùt sinh ra gia ñình, nôi caùc coâng daân môùi cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi ñöôïc sinh ra, vaø nhôø aân suûng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong bí tích Thaùnh Taåy, hoï trôû neân con caùi Thieân Chuùa, haàu Daân Chuùa toàn taïi maõi trong doøng lòch söû. Trong gia ñình nhö moät Giaùo Hoäi nhoû, öôùc gì cha meï laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân duøng göông laønh vaø lôøi noùi maø truyeàn daïy ñöùc tin cho con caùi, cuõng nhö phaûi lo chaêm soùc ñeán ôn goïi rieâng cuûa töøng ñöùa con, vaø phaûi ñaëc bieät chaêm soùc ñeán ôn keâu goïi laøm linh muïc.
Ñöôïc ban cho nhöõng phöông tieän cöùu roãi doài daøo nhö theá, moïi Kitoâ höõu, duø ôû ñòa vò naøo, baäc soáng naøo, ñeàu ñöôïc Chuùa keâu goïi ñaït tôùi söï troïn laønh thaùnh thieän nhö Chuùa Cha troïn laønh, tuøy theo con ñöôøng cuûa moãi ngöôøi. 14*
12. Caûm thöùc cuûa ñöùc tin vaø ñoaøn suûng trong Daân Thieân Chuùa. Daân Thaùnh Thieân Chuùa cuõng tham döï vaøo chöùc vuï tieân tri cuûa Chuùa Kitoâ baèng caùch phoå bieán chöùng taù soáng ñoäng veà Ngöôøi, nhaát laø qua ñôøi soáng ñöùc tin vaø ñöùc aùi; vaø daâng leân Thieân Chuùa cuûa leã ca tuïng, hoa traùi cuûa nhöõng mieäng löôõi ngôïi khen thaùnh Danh Ngöôøi (x. Dth 13,15). Toaøn theå tín höõu, ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn xöùc daàu (x. 1Gio 2,20 vaø 27), khoâng theå sai laàm trong ñöùc tin. Hoï bieåu loä ñaëc tính aáy nhôø caûm thöùc sieâu nhieân veà ñöùc tin cuûa toaøn theå daân Chuùa, khi “töø caùc giaùm muïc cho ñeán ngöôøi giaùo daân roát heát” 8 ñeàu ñoàng yù veà nhöõng ñieàu lieân quan ñeán ñöùc tin vaø phong hoùa. Thöïc vaäy, nhôø caûm thöùc veà ñöùc tin ñöôïc Thaùnh Thaàn chaân lyù khôi daäy vaø duy trì, döôùi söï höôùng daãn vaø giaùo huaán thaàn linh cuûa Giaùo Hoäi maø hoï trung thaønh tuaân theo, Daân Thieân Chuùa nhaän laõnh khoâng phaûi lôøi noùi cuûa loaøi ngöôøi nöõa, maø thöïc söï laø lôøi cuûa Thieân Chuùa (x. 1Th 2,13; hoï gaén boù hoaøn toaøn “vôùi ñöùc tin chæ moät laàn ñöôïc ban boá cho caùc thaùnh” (Gña 3), hoï tieán saâu hôn trong ñöùc tin nhôø phaùn ñoaùn ñöùng ñaén, vaø soáng ñöùc tin caùch hoaøn haûo hôn.
Hôn nöõa, cuõng chính Thaùnh Thaàn aáy, khoâng chæ thaùnh hoùa vaø höôùng daãn Daân Thieân Chuùa baèng caùc bí tích, caùc chöùc vuï, vaø trang ñieåm hoï baèng caùc nhaân ñöùc, nhöng Ngaøi coøn ban phaùt caùc aân suûng ñaëc bieät cho moïi caáp baäc caùc tín höõu “phaân chia aân hueä cho moãi ngöôøi theo yù Ngaøi” (1Cor 12,11), khieán ngöôøi laõnh nhaän caùc aân suûng aáy coù ñuû khaû naêng vaø saün loøng ñaûm nhaän caùc coâng vieäc vaø nhieäm vuï khaùc nhau möu ích cho vieäc canh taân, xaây döïng vaø phaùt trieån Giaùo Hoäi nhö lôøi cheùp raèng: “Thaùnh Thaàn hieån hieän trong moãi ngöôøi haàu mang laïi lôïi ích” (1Cor 12,7). Phaûi laõnh nhaän nhöõng ñoaøn suûng naøy, töø caùc ôn choùi loïi nhaát ñeán caùc ôn thöôøng maø nhieàu ngöôøi laõnh ñöôïc, vôùi loøng tri aân vaø yeân uûi vì caùc ôn ñoù mang ích lôïi vaø phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa Giaùo Hoäi. Nhöng khoâng neân lieàu lónh keâu naøi nhöõng ôn ñaëc bieät, vaø cuõng ñöøng vì ñoù maø töï ñaéc mong raèng vieäc toâng ñoà sinh keát quaû. Nhöõng vò thuû laõnh trong Giaùo Hoäi coù thaåm quyeàn phaùn quyeát veà tính caùch chaân chính vaø söï xöû duïng hôïp lyù caùc ôn laï aáy; caùc ngaøi coù nhieäm vuï ñaëc bieät phaûi khaûo saùt taát caû, khoâng phaûi ñeå daäp taét Thaùnh Thaàn, nhöng ñeå giöõ laïi nhöõng ñieàu thieän haûo (x. 1Th 5,12 vaø 19-21). 15*
13. Tính caùch phoå quaùt nôi Daân duy nhaát cuûa Thieân Chuùa. 16* Moïi ngöôøi ñöôïc môøi goïi gia nhaäp Daân Toäc môùi cuûa Thieân Chuùa. Vì theá, Daân môùi naøy, moät daân duy nhaát vaø haèng hieäp nhaát, coù boån phaän phaûi lan roäng khaép theá giôùi traûi qua moïi theá heä, haàu hoaøn taát keá hoaïch cuûa Thaùnh YÙ Thieân Chuùa, Ñaáng töø nguyeân thuûy ñaõ taïo döïng moät baûn tính nhaân loaïi duy nhaát, vaø quyeát ñònh sau naøy taäp hoïp taát caû con caùi Ngaøi taûn maùt ñoù ñaây thaønh moät daân toäc ñoäc nhaát (x. Gio 11,52). Chính vì muïc ñích aáy maø Thieân Chuùa ñaõ sai Con Ngaøi xuoáng, Ñaáng maø Ngaøi ñaõ ñaët laøm thöøa keá vuõ truï (x. Dth 1,2), haàu trôû neân Thaày, Vua vaø Tö Teá cho moïi ngöôøi, vaø neân Thuû Laõnh cuûa daân toäc môùi vaø phoå quaùt cuûa con caùi Thieân Chuùa. Sau cuøng, cuõng vì muïc ñích ñoù maø Thieân Chuùa ñaõ sai Thaùnh Thaàn cuûa Con Ngaøi, laø Chuùa vaø laø Ñaáng ban söï soáng. Ñoái vôùi toaøn Giaùo Hoäi, vôùi taát caû cuõng nhö vôùi moãi tín höõu, Thaùnh Thaàn laø nguyeân lyù qui tuï vaø hieäp nhaát, trong giaùo lyù cuûa caùc Toâng Ñoà, trong söï hieäp thoâng, beû baùnh vaø kinh nguyeän (x. CvTñ 2,42, baûn Hy laïp).
Nhö theá, Daân duy nhaát cuûa Thieân Chuùa hieän dieän nôi moïi daân nöôùc traàn gian. Tuy daân cuûa Nöôùc Ngaøi laø coâng daân cuûa caùc nöôùc, song thöïc ra, ñaëc tính cuûa Nöôùc aáy khoâng thuoäc veà theá gian nhöng thuoäc veà Trôøi. Quaû thöïc, moïi tín höõu raûi raùc treân khaép hoaøn caàu ñeàu hieäp thoâng trong Thaùnh Thaàn vôùi taát caû caùc tín höõu khaùc, vaø vì theá “keû ôû Roâma bieát raèng ngöôøi AÁn Ñoä laø chi theå mình” 9. Nhöng vì Nöôùc Chuùa Kitoâ khoâng thuoäc veà theá gian naøy (x. Gio 18,36), neân Giaùo Hoäi, töùc Daân Thieân Chuùa, hôïp thaønh Nöôùc aáy, khoâng loaïi boû baát cöù moät phaàn di saûn traàn theá naøo cuûa caùc daân toäc; traùi laïi, Giaùo Hoäi chaêm soùc vaø thu duïng taát caû nhöõng gì toát laønh nôi gia saûn, nôi nguoàn löïc vaø phong hoùa cuûa caùc daân toäc, vaø khi thu duïng, Giaùo Hoäi tinh luyeän, kieän toaøn vaø laøm chuùng neân cao thöôïng. Thöïc vaäy, Giaùo Hoäi nhôù raèng mình phaûi keát hôïp vôùi Vua aáy laø Ñaáng ñaõ laõnh nhaän caùc daân nöôùc laøm gia nghieäp mình (x. Tv 2,8), vaø caùc daân nöôùc mang ñeán Thaønh Ñoâ Ngöôøi cuûa leã vaø taëng vaät (x. Tv 71 (72),10; Is 60,4-7; Kh 21,24). Ñaëc tính phoå quaùt naøy, tö trang cuûa Daân Thieân Chuùa, laø moät aân hueä do chính Thieân Chuùa ban, nhôø ñoù Giaùo Hoäi Coâng Giaùo luoân noã löïc caùch höõu hieäu qui tuï toaøn theå nhaân loaïi cuøng nhöõng gì toát laønh nôi hoï döôùi moät Thuû Laõnh laø Chuùa Kitoâ, trong söï hieäp nhaát vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn 10.
Nhôø ñaëc tính coâng giaùo aáy, moãi phaàn töû mang nhöõng aân hueä rieâng cuûa mình ñeán cho caùc phaàn töû khaùc vaø cho toaøn Giaùo Hoäi, do ñoù toaøn theå vaø moãi phaàn töû taêng trieån nhôø hieäp thoâng vôùi nhau vaø nhôø noã löïc tieán ñeán vieân maõn trong söï hieäp nhaát. Vì theá, Daân Thieân Chuùa taïo thaønh khoâng nhöõng do caùc daân nöôùc qui tuï laïi nhöng coøn do caùc chöùc vuï khaùc nhau trong noäi boä nöõa. Thöïc vaäy, giöõa caùc phaàn töû trong daân, coù nhieàu söï khaùc bieät: hoaëc do chöùc vuï, nhö nhöõng ngöôøi thi haønh thöøa taùc vuï thaùnh ñeå möu lôïi ích cho anh em mình, hoaëc do hoaøn caûnh vaø neáp soáng, nhö nhöõng ngöôøi soáng trong baäc tu trì, coá gaéng neân thaùnh baèng con ñöôøng khaéc khoå hôn vaø neâu göông khích leä anh em. Cuõng vì theá, ngay trong söï hieäp thoâng cuûa Giaùo Hoäi cuõng coù söï hieän dieän hôïp phaùp cuûa nhöõng Giaùo Hoäi ñòa phöông, thöøa höôûng nhöõng truyeàn thoáng rieâng, maø vaãn khoâng phöông haïi ñeán quyeàn toái thöôïng cuûa Toøa Thaùnh Pheâroâ, Toøa Thaùnh naøy, thuû laõnh toaøn theå coäng ñoaøn ñöùc aùi 11, baûo veä caùc dò bieät hôïp phaùp khoâng phöông haïi, traùi laïi coøn sinh ích cho söï hieäp nhaát ñoù. Cuõng vì theá caùc thaønh phaàn khaùc nhau cuûa Giaùo Hoäi lieân keát vôùi nhau baèng moái daây hieäp thoâng maät thieát veà cuûa caûi thieâng lieâng, veà thôï truyeàn giaùo vaø veà söï trôï giuùp vaät chaát. Quaû thöïc, moïi phaàn töû Daân Thieân Chuùa ñöôïc keâu goïi chia seû cuûa caûi mình vaø lôøi noùi sau ñaây cuûa vò Toâng Ñoà cuõng coù giaù trò cho moïi Giaùo Hoäi: “Moãi ngöôøi haõy tuøy theo ôn ñaõ nhaän ñöôïc maø giuùp ñôõ laãn nhau, nhö nhöõng quaûn lyù taøi ba phaân phoái moïi thöù ôn cuûa Thieân Chuùa” (1P 4,10).
Vì theá moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc môøi goïi vaøo söï hieäp nhaát coâng giaùo naøy cuûa Daân Thieân Chuùa, söï hieäp nhaát aáy tieân baùo vaø coå voõ neàn hoøa bình phoå quaùt. Hoï thuoäc veà hoaëc höôùng veà söï hieäp nhaát ñoù döôùi nhieàu theå caùch khaùc nhau, ñöôïc saép xeáp hoaëc hoï laø tín höõu coâng giaùo hay laø nhöõng ngöôøi tin Chuùa Kitoâ, hoaëc sau cuøng taát caû moïi ngöôøi khoâng tröø ai ñeàu ñöôïc ôn Thieân Chuùa keâu môøi laõnh nhaän phaàn roãi. 17*
14. Tín höõu coâng giaùo. 18* Vaäy tröôùc tieân, Thaùnh Coâng Ñoàng höôùng loøng veà caùc tín höõu coâng giaùo. Döïa treân Thaùnh Kinh vaø Thaùnh Truyeàn, Thaùnh Coâng Ñoàng daïy raèng: Giaùo Hoäi löõ haønh naøy caàn thieát cho phaàn roãi. Thöïc vaäy, chæ mình Chuùa Kitoâ laø Trung Gian vaø laø ñöôøng cöùu ñoä, Ngöôøi hieän dieän giöõa chuùng ta trong thaân theå Ngöôøi laø Giaùo Hoäi; chính Ngöôøi ñaõ minh nhieân coâng boá söï caàn thieát cuûa ñöùc tin vaø cuûa pheùp Thaùnh Taåy (x. Mc 16,16; Gio 3,5), ñoàng thôøi Ngöôøi ñaõ xaùc nhaän söï caàn thieát cuûa Giaùo Hoäi maø moïi ngöôøi phaûi böôùc vaøo qua cöûa pheùp Thaùnh Taåy. Vì theá, nhöõng ai bieát raèng Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñöôïc Thieân Chuùa thieát laäp nhôø Chuùa Gieâsu Kitoâ, nhö phöông tieän cöùu roãi caàn thieát, maø vaãn khoâng muoán gia nhaäp hoaëc khoâng muoán kieân trì soáng trong Giaùo Hoäi naøy thì khoâng theå ñöôïc cöùu roãi.
Ñöôïc keå laø gia nhaäp hoaøn toaøn vaøo coäng ñoaøn Giaùo Hoäi, nhöõng ai laõnh nhaän Thaùnh Thaàn Chuùa Kitoâ, chaáp nhaän troïn veïn toå chöùc vaø caùc phöông tieän cöùu roãi ñöôïc thieát laäp trong Giaùo Hoäi; vaø nhôø caùc moái lieân laïc do vieäc tuyeân xöng ñöùc tin, caùc bí tích, vieäc cai trò cuûa Giaùo Hoäi vaø söï hieäp thoâng, hoï lieân keát vôùi Chuùa Kitoâ trong toå chöùc höõu hình maø Ngöôøi ñieàu khieån nhôø Giaùo Hoaøng vaø caùc Giaùm Muïc. Duø ñöôïc thaùp nhaäp vaøo Giaùo Hoäi, nhöng neáu khoâng kieân trì soáng trong ñöùc aùi thì vaãn khoâng ñöôïc cöùu roãi, vì tuy “theå xaùc” hoï thuoäc veà Giaùo Hoäi, nhöng “taâm hoàn” hoï khoâng ôû trong Giaùo Hoäi 12. Nhöng caùc con caùi cuûa Giaùo Hoäi phaûi nhôù raèng, ñòa vò cao troïng cuûa hoï khoâng phaûi do coâng ñöùc rieâng mình, nhöng do ñaëc aân cuûa Chuùa Kitoâ; neáu hoï khoâng ñaùp laïi hoàng aân aáy baèng tö töôûng, lôøi noùi vaø vieäc laøm, thì khoâng nhöõng hoï khoâng ñöôïc cöùu roãi maø coøn bò xeùt xöû nghieâm khaéc hôn 13.
Phaàn nhöõng ngöôøi döï toøng, nhôø Thaùnh Thaàn thuùc ñaåy, neáu minh nhieân xin gia nhaäp Giaùo Hoäi, thì do chính öôùc muoán aáy, hoï ñaõ ñöôïc keát hôïp cuøng Giaùo Hoäi roài; vaø Giaùo Hoäi laø Meï hieàn yeâu thöông saên soùc hoï nhö con caùi mình. 19*
15. Giaùo hoäi vaø Kitoâ höõu khoâng coâng giaùo. Vôùi nhöõng keû ñaõ laõnh pheùp Thaùnh Taåy, mang danh hieäu Kitoâ höõu, nhöng khoâng tuyeân xöng ñöùc tin troïn veïn, hoaëc khoâng hieäp thoâng vôùi ñaáng keá vò Thaùnh Pheâroâ, Giaùo Hoäi vaãn bieát mình coù lieân heä vôùi hoï vì nhieàu lyù do 14. Thöïc vaäy, coù nhieàu ngöôøi cung kính laáy Thaùnh Kinh laøm maãu möïc cho loøng tin vaø ñôøi soáng, giöõ ñaïo caùch nhieät thaønh, thaønh thöïc, heát loøng tin kính Chuùa Cha toaøn naêng, vaø Chuùa Kitoâ, Ñaáng Cöùu Theá, Con Thieân Chuùa 15. Ñöôïc bí tích Thaùnh Taåy ghi aán, hoï keát hôïp vôùi Chuùa Kitoâ, hoï coøn coâng nhaän vaø laõnh moät soá bí tích khaùc trong Giaùo Hoäi, hoaëc trong caùc coäng ñoàng Giaùo Hoäi cuûa hoï. Nhieàu ngöôøi trong hoï coøn coù chöùc giaùm muïc, hoï vaãn cöû haønh bí tích Thaùnh Theå vaø toân kính Ñöùc Trinh Nöõ Meï Thieân Chuùa 16. Hoï cuõng hieäp thoâng trong lôøi caàu nguyeän vaø caùc vieäc laønh thieâng lieâng khaùc; hôn nöõa, hoï thöïc söï keát hôïp trong Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng cuõng duøng aân hueä vaø thaùnh suûng taùc ñoäng trong hoï nhôø thaàn löïc thaùnh hoùa cuûa Ngaøi, vaø ñaõ cuûng coá moät soá ngöôøi trong hoï ñi ñeán choã ñoå maùu töû ñaïo. Vì theá, Thaùnh Thaàn thuùc giuïc heát thaûy caùc moân ñeä Chuùa Kitoâ öôùc muoán vaø haønh ñoäng ñeå taát caû ñöôïc an bình hieäp nhaát trong moät ñaøn chieân döôùi quyeàn moät Chuû Chaên duy nhaát 17, theo caùch thöùc Chuùa Kitoâ ñaõ vaïch ra. Ñeå ñöôïc vaäy, Giaùo Hoäi, Meï hieàn khoâng ngöøng caàu nguyeän, hy voïng vaø haønh ñoäng, cuõng nhö khuyeân giuïc con caùi thanh taåy vaø canh taân, ñeå aán daáu cuûa Chuùa Kitoâ chieáu saùng raïng ngôøi hôn treân khuoân maët Giaùo Hoäi. 20*
16. Giaùo hoäi vaø nhöõng ngöôøi khoâng thuoäc Kitoâ giaùo. Sau cuøng, nhöõng ai chöa laõnh nhaän Phuùc AÂm cuõng ñöôïc an baøi baèng nhieàu caùch ñeå thuoäc veà Daân Thieân Chuùa 18. Tröôùc tieân phaûi keå daân toäc ñaõ laõnh nhaän lôøi höùa vaø giao öôùc, maø bôûi daân aáy, Chuùa Kitoâ ñaõ sinh ra theo theå xaùc (x. Rm 9,4-5). Hoï laø daân raát ñöôïc yeâu quí, bôûi ñaõ ñöôïc tuyeån choïn vì cha oâng hoï: Thieân Chuùa khoâng aân haän gì vì ñaõ ban ôn vaø keâu goïi hoï (x. Rm 11,28-29). Nhöng keá hoaïch cöùu ñoä cuõng coøn bao haøm nhöõng ai nhaän bieát Ñaáng Taïo Hoùa: tröôùc tieân phaûi keå ñeán ngöôøi Hoài Giaùo; hoï xöng raèng hoï giöõ ñöùc tin cuûa Abraham; cuøng vôùi chuùng ta, hoï thôø phöôïng Thieân Chuùa duy nhaát, nhaân töø, Ñaáng seõ phaùn xeùt loaøi ngöôøi trong ngaøy sau heát. Nhöõng keû ñang tìm kieám Thieân Chuùa trong boùng toái vaø qua ngaãu töôïng, Thieân Chuùa maø hoï khoâng bieát, caû nhöõng keû aáy, Ngaøi cuõng khoâng xa hoï, bôûi vì chính Ngaøi ban cho moïi ngöôøi söï soáng, hôi thôû vaø taát caû moïi söï (x. CvTñ 17,25-28), vaø vì laø Ñaáng Cöùu Theá, Ngaøi muoán moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc cöùu roãi (x. 1Tm 2,4). Thöïc theá, nhöõng keû voâ tình khoâng nhaän bieát Phuùc AÂm cuûa Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi Ngöôøi, nhöng neáu thaønh taâm tìm kieám Thieân Chuùa, vaø döôùi taùc ñoäng cuûa ôn thaùnh, hoï coá gaéng chu toaøn Thaùnh YÙ Thieân Chuùa trong coâng vieäc mình theo söï höôùng daãn cuûa löông taâm, thì hoï coù theå ñöôïc cöùu roãi 19. Caû nhöõng keû voâ tình chöa nhaän bieát Thieân Chuùa caùch roõ raøng, nhöng nhôø ôn Chuùa, coá gaéng soáng ñôøi chính tröïc, thì Chuùa Quan Phoøng khoâng töø choái ban ôn trôï löïc caàn thieát ñeå hoï ñöôïc cöùu roãi. Thöïc vaäy, Giaùo Hoäi xem taát caû nhöõng gì laø chaân thieän nôi hoï nhö ñeå chuaån bò hoï laõnh nhaän Phuùc AÂm 20, vaø nhö moät aân hueä maø Ñaáng soi saùng moïi ngöôøi ban cho haàu cuoái cuøng hoï ñöôïc soáng. Nhöng thöôøng con ngöôøi bò ma quæ gaït gaãm laøm sai laïc phaùn ñoaùn cuûa mình khieán hoï ñaùnh ñoåi chaân lyù Thieân Chuùa laáy söï giaû doái, khieán hoï phuïng söï taïo vaät hôn laø phuïng söï Ñaáng Taïo Hoùa (x. Rm 1,21 vaø 25); hoaëc vì hoï soáng cheát nhö khoâng coù Thieân Chuùa treân ñôøi naøy, neân lieàu mình rôi vaøo söï thaát voïng toät ñoä. Vì haèng quan taâm laøm vinh danh Thieân Chuùa, vaø cöùu roãi taát caû nhöõng ngöôøi aáy vaø haèng nhôù lôøi Chuùa truyeàn: “Haõy rao giaûng Phuùc AÂm cho moïi taïo vaät” (Mc 16,15), neân Giaùo Hoäi taän taâm lo laéng vaø coå voõ vieäc truyeàn giaùo. 21*
17. Tính caùch truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi. Nhö Chuùa Cha sai Ngöôøi theá naøo, Chuùa Con cuõng sai caùc Toâng Ñoà nhö vaäy (x. Gio 20,21) khi Ngöôøi phaùn: “Vaäy caùc con haõy ñi daïy doã muoân daân, thanh taåy hoï nhaân danh Cha vaø Con vaø Thaùnh Thaàn, haõy daïy doã hoï vaâng giöõ moïi ñieàu Thaày ñaõ truyeàn cho caùc con. Vaø ñaây Thaày seõ ôû cuøng caùc con moïi ngaøy cho ñeán taän theá” (Mt 28,19-20). Leänh aáy, leänh maø Chuùa Kitoâ long troïng truyeàn rao giaûng chaân lyù cöùu roãi, Giaùo Hoäi ñaõ nhaän laõnh töø caùc Toâng Ñoà ñeå chu toaøn khaép coõi ñaát (x. CvTñ 1,8). Vì theá, Giaùo Hoäi xem lôøi sau ñaây cuûa Thaùnh Toâng Ñoà nhö lôøi cuûa mình: “Khoán thaân toâi neáu toâi khoâng rao giaûng Phuùc AÂm” (1Cor 9,16), vaø vì theá Giaùo Hoäi khoâng ngöøng göûi söù giaû Phuùc AÂm cho ñeán khi caùc Giaùo Hoäi treû ñöôïc tröôûng thaønh hoaøn toaøn vaø töï mình tieáp tuïc vieäc rao giaûng Phuùc AÂm. Chuùa Thaùnh Thaàn thuùc ñaåy Giaùo Hoäi coäng taùc vôùi Ngaøi ñeå hoaøn taát troïn veïn keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa laø Ñaáng ñaõ ñaët Chuùa Kitoâ laøm nguyeân lyù cöùu ñoä cho caû theá giôùi. Baèng vieäc rao giaûng Phuùc AÂm, Giaùo Hoäi söûa soaïn cho ngöôøi nghe ñoùn nhaän vaø tuyeân xöng ñöùc tin, vaø chuaån bò cho hoï laõnh pheùp Thaùnh Taåy, ñöa hoï ra khoûi caûnh noâ leä cuûa söï laàm laïc, thaùp nhaäp hoï vaøo thaân theå Chuùa Kitoâ, haàu nhôø ñöùc aùi, hoï taêng trieån maõi trong Ngöôøi cho ñeán khi ñaït tôùi vieân maõn. Thöïc ra, nhöõng gì thieän haûo trong taâm hoàn vaø tö töôûng cuûa loaøi ngöôøi, hoaëc trong nghi leã vaø vaên hoùa rieâng cuûa caùc daân toäc, hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi khoâng nhaèm tieâu dieät chuùng, nhöng laønh maïnh hoùa, naâng cao vaø hoaøn thaønh chuùng, haàu laøm vinh danh Thieân Chuùa, ñaùnh baïi ma quæ vaø möu caàu haïnh phuùc cho con ngöôøi. Moãi moân ñeä Chuùa Kitoâ ñeàu coù boån phaän goùp phaàn truyeàn baù ñöùc tin 21. Tuy baát cöù ai cuõng coù theå ban pheùp Thaùnh Taåy cho nhöõng keû tin, nhöng chæ coù linh muïc môùi hoaøn taát, xaây döïng Nhieäm Theå baèng hy leã taï ôn, laøm troïn lôøi Thieân Chuùa ñaõ phaùn qua mieäng tieân tri: “Töø ñoâng sang taây, Danh Ta seõ ñöôïc löøng laãy khaép muoân daân; khaép nôi ñeàu saùt teá vaø daâng leã vaät thanh saïch kính Danh Ta” (Mal 1,11) 22. Nhö theá Giaùo Hoäi vöøa caàu nguyeän vöøa hoaït ñoäng ñeå toaøn theå vuõ truï bieán thaønh Daân Thieân Chuùa, Thaân Theå Chuùa Kitoâ vaø Ñeàn Thôø Chuùa Thaùnh Thaàn, vaø trong Chuùa Kitoâ laø thuû laõnh muoân loaøi, moïi danh döï vaø vinh quang ñöôïc daâng leân Chuùa Cha Ñaáng Taïo Thaønh vuõ truï. 22*
Chuù Thích:
9* Chöông nhaát cuûa Hieán Cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi baøn veà maàu nhieäm Giaùo Hoäi ñaëc bieät trong chieàu höôùng ngoaøi thôøi gian. Chöông hai trình baøy hình aûnh maàu nhieäm Giaùo Hoäi cuï theå cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ trong chieàu höôùng lòch söû: söï xuaát hieän, baûn tính laø Daân Thieân Chuùa ñang trong cuoäc haønh trình, söï baønh tröôùng cuûa Giaùo Hoäi trong khoâng gian vaø thôøi gian. Lòch söû tính phoå quaùt cuûa maàu nhieäm Giaùo Hoäi - nhö soá 8 ñaõ khai maøo - coù theå dieãn taû moät caùch toång hôïp nhö sau: Giaùo Hoäi laø Daân Thieân Chuùa treân ñöôøng löõ haønh qua lòch söû thaùnh, baét ñaàu töø luùc Israel ñöôïc Chuùa goïi ñi tôùi Giaùo Hoäi vôùi nhöõng chieàu höôùng phoå quaùt cuûa cuoäc hoaøn taát trong söï hieäp thoâng vôùi Chuùa Ba Ngoâi. Coâng Ñoàng ñaõ löu taâm xaây döïng khoa Giaùo Hoäi hoïc döïa treân lòch söû cöùu roãi, nhö theá laø trôû veà vôùi döï kieán neàn taûng cuûa khoa Giaùo Hoäi hoïc thôøi Giaùo Hoäi sô khai maø khoa thaàn hoïc thôøi Trung Coå (ít quan taâm ñeán lòch söû), thôøi choáng phaùi Caûi Caùch (nhaán maïnh ñaëc bieät tôùi khía caïnh phaåm traät), thuoäc theá kyû thöù XIX vaø ñaàu theá kyû XX (khaùm phaù ra ñaëc tính huyeàn thieâng cuûa Giaùo Hoäi vaø khai trieån yù nieäm tónh veà Nhieäm Theå) ñaõ boû qua. Döï kieän neàn taûng aáy nhö sau: chæ mình Giaùo Hoäi Chuùa Kitoâ laø söï hoaøn taát hôïp phaùp cuûa daân toäc mang lôøi höùa Cöïu Öôùc; coâng ñoaøn con ngöôøi laø Giaùo Hoäi (vôùi nhöõng nhieäm vuï, vai troø vaø traùch nhieäm khaùc nhau) maëc hình thöùc moät daân toäc ñöôïc trieäu taäp vaø lieân keát bôûi moät Taân Öôùc tieáp noái cho Cöïu Öôùc. Trieäu taäp laø tieáp tuïc lôøi môøi ñoái vôùi Israel tröôùc ñaây, nhöng khoâng coøn daønh rieâng cho moät chuûng toäc naøo nöõa: töø nay trong Taân Öôùc, lôøi môøi goïi cuûa Thieân Chuùa qua Maùu Chuùa Kitoâ seõ ñeán vôùi moïi ngöôøi. Nhö theá Giaùo Hoäi ñöôïc coi nhö Daân Thieân Chuùa ñang tieán tôùi vieân maõn döôùi Thaàn Khí Chuùa Kitoâ. Döï kieän aáy laø neàn taûng cho taát caû nhöõng khai trieån cuûa Hieán Cheá. Ñeå coù theå caân nhaéc chính xaùc vai troø cuûa caùc haïng ngöôøi trong Giaùo Hoäi (phoå quaùt tính cuûa Daân Chuùa), caàn phaûi ñònh vò caùc nhoùm naøy (giaùo phaåm, giaùo daân, tu só) trong toaøn theå Daân Chuùa: “Daân Chuùa nôi ñaây phaûi hieåu laø caû muïc töû laãn con chieân... Phaûi nhìn Daân Chuùa trong toaøn dieän; coù vaäy môùi thaáy roõ traùch vuï cuûa muïc töû laø cung öùng cho con chieân nhöõng phöông theá cöùu roãi, vaø ôn goïi cuûa con chieân laø phaûi coäng taùc vôùi muïc töû ñeå truyeàn baù Phuùc AÂm vaø môû mang Giaùo Hoäi” (Rel. Gen.). Tröôùc khi ñeà caäp chi tieát ñeán nhöõng haïng ngöôøi khaùc nhau, caàn phaûi moâ taû coäng ñoaøn vaø cho bieát yeáu toá chung cuûa moãi ngöôøi, töùc laø: phaûi thuoäc veà Daân Thieân Chuùa nhö laø nôi taäp hôïp caùc tín höõu.
YÙ nieäm veà Daân Thieân Chuùa giöõ moät vò trí then choát trong toaøn theå Hieán Cheá vaø noùi leân hai ñieåm:
a) Söï lieân tuïc lòch söû cuûa keá hoaïch cöùu roãi cuûa Thieân Chuùa thöïc hieän trong maàu nhieäm Giaùo Hoäi, nhö laø daân môùi cuûa Taân Öôùc vôùi ñaëc tính ñoùn nhaän moïi ngöôøi;
b) Coäng ñoaøn soáng trong ñöùc tin cuûa taát caû nhöõng nhoùm vaø nhöõng haïng ngöôøi taïo thaønh Daân Thieân Chuùa.
Chöông naøy coù keát caáu ñôn giaûn. Sau phaàn nhaäp ñeà veà Daân Thieân Chuùa caùch toång quaùt (soá 9), phaàn nhaát moâ taû ñòa vò chung vaø ñoàng nhaát cho moïi Kitoâ höõu ñöôïc Chuùa choïn ñeå tham döï vaøo Daân Ngaøi: Daân Thieân Chuùa laø daân tö teá (caùc soá 10-12). Phaàn hai baøn veà ôn goïi phoå quaùt - coâng giaùo tính - cuûa Daân Chuùa, yù ñònh ñöôïc cuï theå hoùa trong lòch söû Daân Ngaøi. Coâng Ñoàng coá gaéng baøy toû sao cho nhöõng haïng ngöôøi khaùc nhau noùi leân moái töông quan vôùi Daân Thieân Chuùa, laø söï phoâ dieãn lòch söû cuûa maàu nhieäm cöùu ñoä phoå quaùt (caùc soá 13-16). Phaàn keát luaän cuûa chöông naøy noùi veà Chuùa Thaùnh Thaàn laø Ñaáng xöôùng xuaát ra phoå quaùt tính aáy maø nhöõng söù meänh cuûa Ngaøi laø bieåu töôïng soáng ñoäng. (Trôû laïi ñaàu trang)
1 Xem T. Cyprianoâ, Epist. 69, 6 : PL 3, 1142 B ; Hartel 3 B, trg 754: “bí tích hieäp nhaát baát khaû phaân ly”. (Trôû laïi ñaàu trang)
10* Soá 9: Giao öôùc môùi vaø daân toäc môùi.
Thaàn hoïc veà Daân Thieân Chuùa ñöôïc trình baøy qua ba giai ñoaïn:
a) YÙ ñònh höõu hieäu cuûa Thieân Chuùa muoán cöùu vôùt nhaân loaïi qua vieäc Chuùa laøm cho nhaân loaïi trôû thaønh moät daân toäc maø Israel cuõ laø hình boùng chuaån bò tröôùc. Daân toäc môùi cuûa Chuùa keá nghieäp daân toäc cuõ vaø cuõng daønh cho mình nhöõng töôùc hieäu cuûa daân toäc cuõ (soá 9a).
b) Nhöõng chieàu höôùng cuûa daân toäc môùi: coù thuû laõnh laø Chuùa Kitoâ, coù qui cheá laø chöùc vò vaø söï töï do cuûa caùc con caùi Chuùa, coù luaät phaùp laø giôùi raên môùi, coù khoâng gian laø phoå quaùt tính, coù cuøng ñích laø Nöôùc Trôøi. Noù vöôït quaù bieân cöông moät quoác gia ñeå tieán tôùi moïi quoác gia (soá 9b).
c) Daân toäc môùi naøy laø Giaùo Hoäi Chuùa Kitoâ. Vì chính trong daân aáy maø yù ñònh cöùu roãi ñaït ñöôïc muïc ñích laø qui tuï caùc con caùi taûn maùt cuûa Thieân Chuùa veà hieäp nhaát. Nhôø caùc con caùi aáy maø Daân Thieân Chuùa taïo thaønh Giaùo Hoäi ñeå Giaùo Hoäi trôû neân bí tích höõu hình cuûa moät ôn cöùu roãi. Giaùo Hoäi laø Daân Thieân Chuùa luoân tieán tôùi vieân maõn laø Nöôùc Trôøi. Beùn reã trong lòch söû, thieát laäp treân traùi ñaát vaø giöõa traàn gian, Giaùo Hoäi ñang treân ñöôøng ñi veà Gieârusalem thieân quoác (soá 9c; x. soá 5 vaø chöông VIII). (Trôû laïi ñaàu trang)
11* Caùc soá 11-12: Daân tö teá.
Daân toäc naøy laø moät daân “tö teá”. Coâng Ñoàng giaûi thích vaén taét baûn tính cuûa chöùc tö teá (soá 10) vaø vieäc thi haønh chöùc vuï aáy (caùc soá 11-12). (Trôû laïi ñaàu trang)
2 Xem Pioâ XII, Huaán töø Magnificate Dominum, 2-11-1954 : AAS 46 (1954), trg 669. Tñ. Mediator Dei, 20-11-1947 : AAS 39 (1947), trg 555. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 Xem Pioâ XI, Tñ. Miserentissimus Redemptor, 8-5-1928 : AAS 20 (1928), trg 171t. Pioâ XII, Huaán töø “Vous nous avez”, 22-9-1956 : AAS 48 (1956), trg 714. (Trôû laïi ñaàu trang)
12* Soá 10: Baûn tính cuûa chöùc tö teá coäng ñoàng.
Coâng Ñoàng ñi theo ñöôøng loái truyeàn thoáng khi quaû quyeát laø ngöôøi ñaõ chòu pheùp Thaùnh Taåy ñeàu ñöôïc thaùnh hieán ñeå laõnh nhaän chöùc tö teá thaùnh. Quaû thöïc, Daân Thieân Chuùa tham döï vaøo chöùc vuï tö teá cuûa Chuùa Kitoâ vì laø daân toäc ñöôïc thöøa höôûng nhöõng ñaëc aân cuûa daân tö teá maø Thieân Chuùa ñaõ tuyeån choïn vaø daønh rieâng cho Ngaøi treân nuùi Sinai. Chuùa Kitoâ ñaõ ñöôïc thaùnh hieán ñeå trôû thaønh vò Tö Teá (töùc laø vò Trung Gian cuûa Taân Öôùc), nhôø Ngoâi Hieäp. Chöùc vuï tö teá aáy ñöôïc Daân Thieân Chuùa tham döï, trôû thaønh chung cho moïi tín höõu nhôø pheùp Thaùnh Taåy. Coâng Ñoàng goïi laø “chöùc tö teá coäng ñoàng”. Chuùa Kitoâ bieán daân naøy thaønh moät coäng ñoaøn ñöôïc thaùnh hieán. Ngöôøi theo ñuoåi söù meänh cuûa Ngöôøi trong moãi tín höõu, moãi phaàn töû cuûa Daân Thieân Chuùa. Ai chòu pheùp Thaùnh Taåy ñeå vaøo Giaùo Hoäi, thì cuõng ñeàu nhaän ñöôïc söï thaùnh hieán tö teá naøy, nghóa laø, Chuùa Kitoâ cho ngöôøi ñoù tham döï vaøo chöùc tö teá, vaø söù meänh tieân tri vaø vaøo chöùc vuï vöông giaû cuûa Ngöôøi (soâ 10a).
Nhöng phaûi phaân bieät chöùc tö teá coäng ñoàng naøy vôùi chöùc tö teá thöøa taùc ñöôïc trao phoù cho moät soá ngöôøi ñaõ chòu pheùp Thaùnh Taåy. Chöùc tö teá thöøa taùc bao goàm quyeàn haønh treân Daân Thieân Chuùa. Caû hai chöùc tö teá ñeàu tham döï vaøo chöùc tö teá duy nhaát cuûa Chuùa Kitoâ, vaø coù lieân quan vôùi nhau: chöùc tö teá coäng ñoàng hoaøn taát nhôø chöùc tö teá thöøa taùc vaø chöùc tö teá thöøa taùc döïa treân chöùc tö teá coäng ñoàng (soá 10b). (Trôû laïi ñaàu trang)
13* Caùc soá 11-12: Vieäc thi haønh chöùc tö teá coäng ñoàng.
Vieäc thi haønh bao goàm hai nhieäm vuï rieâng cho Daân Chuùa: tham döï vaøo caùc bí tích vaø chöùng taù cho ñöùc tin. (Trôû laïi ñaàu trang)
4 Xem T. Toâma, Summa Theol. III, q.63, a.2. (Trôû laïi ñaàu trang)
5 Xem T. Cyrilloâ Hieros., Catech. 17, veà Chuùa Thaùnh Thaàn, II, 35-37 : PG 33, 1009-1012. Nic. Cabasilas, De vita in Christo, C. III, veà lôïi ích cuûa daàu thaùnh: PG 150, 569-580. T. Toâma, Summa Theol. III, q. 95, a.3 vaø q. 72, a.1 vaø 5. (Trôû laïi ñaàu trang)
6 Xem Pioâ XII, Tñ. Mediator Dei, 20-11-1947 : AAS 39 (1947), nhaát laø trg 552 t. (Trôû laïi ñaàu trang)
7 1Cor 7,7: “Moãi ngöôøi Chuùa ban cho ôn rieâng (idion charisma), ngöôøi ñöôïc ôn naøy, ngöôøi ñöôïc ôn kia”. Xem T. Augustinoâ, De Dono Persev. 14, 37 : PL 45, 1015t: “Khoâng nhöõng tieát duïc, nhöng caû khieát tònh cuûa ñoâi baïn cuõng laø ôn Chuùa ban”. (Trôû laïi ñaàu trang)
14* Soá 11: Tham döï vaøo caùc bí tích.
Chöùc tö teá coäng ñoàng bieåu thò tính chaât moät coäng ñoaøn coù toå chöùc heä thoáng neân phaûi ñöôïc thi haønh baèng nhöõng phöông tieän coù heä thoáng vaø höõu hình. Bí tích chieám haøng ñaàu, nhöng cuõng ñöøng boû qua nhöõng nhaân ñöùc Kitoâ giaùo do caùc bí tích truyeàn thoâng vaø thaêng tieán nhôø chính nhöõng hoaït ñoäng cuûa chuùng. Ñoaïn naøy nhaéc cho chuùng ta yù nieäm thaàn hoïc coå ñieån ñaõ noùi trong Thoâng ñieäp “Mediator Dei”: vieäc tham döï vaøo caùc bí tích (khoâng phaûi chæ tieáp nhaän thuï ñoäng, nhöng phaûi tieáp nhaän trong söï thaáu suoát baèng ñöùc tin) laø söï thi haønh chöùc tö teá aáy. Thöïc ra, Coâng Ñoàng nhaán maïnh tôùi hieäu quaû maø bí tích mang laïi cho ñôøi soáng Kitoâ höõu hôn laø tôùi chính vieäc tham döï vaøo quyeàn tö teá cuûa Chuùa Kitoâ. Thaàn hoïc seõ coøn phaûi ñaøo saâu veà quyeàn tö teá, moät thöù quyeàn chuû ñoäng, treân bình dieän toaøn theå Daân Chuùa. (Trôû laïi ñaàu trang)
8 Xem T. Augustinoâ, De Praed. Sanct. 14,27 : PL 44, 980. (Trôû laïi ñaàu trang)
15* Soá 12: chöùng taù cho ñöùc tin.
Hieán cheá coi vieäc tuyeân xöng ñöùc tin Kitoâ giaùo lieân quan tôùi chöùc vuï tö teá coäng ñoàng vaø ñaëc tính voâ ngoä cuûa ñöùc tin nôi toaøn theå Daân Thieân Chuùa laø do Chuùa Thaùnh Thaàn linh öùng. Ñöùc tin naøy khoâng chæ laø vieäc tuaân theo caùc lôøi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi, caùc coâng thöùc Giaùo Hoäi ñeà ra, nhöng coøn dieãn taû moät “yù thöùc” saâu thaúm do Chuùa Thaùnh Thaàn ghi taïc trong Daân Chuùa, yù thöùc aáy giuùp phaân bieät chaân lyù, vöõng taâm chaáp nhaän chaân lyù maø khoâng sôï sai laàm. Nhöõng chaân lyù aáy ñöôïc Coâng Ñoàng quaûng dieãn theo ba caùch:
a) Tröôùc heát moái daây lieân laïc giöõa chöùc tö teá coäng ñoàng vôùi söù meänh tieân tri cuûa Chuùa Kitoâ, söù meänh maø Daân Chuùa tham döï vaø cuõng nhôø ñoù môùi coù theå minh chöùng ñöùc tin.
b) YÙ thöùc ñöùc tin coù aûnh höôûng trong coäng ñoaøn nhôø vieäc Chuùa Thaùnh Thaàn xöùc daàu, vaø nhö vaäy chính tín höõu, ñöôïc soi saùng trong taâm hoàn, seõ phaân bieät giaùo lyù chaân chính vôùi taø thuyeát.
c) Trong yù thöùc ñöùc tin, ngöôøi ta coù theå nhaän ra moät ñoaøn suûng ñöôïc trao ban cho toaøn theå coäng ñoaøn, vaø bieåu loä baèng nhöõng aân suûng ñaëc bieät do Chuùa Thaùnh Thaàn töï do ban phaùt vì lôïi ích coäng ñoaøn. Caùc ñoaøn suûng baøy toû quyeàn naêng hoaït ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong Daân Chuùa. Tuy nhieân, caùc thuû laõnh cuûa Giaùo Hoäi phaûi cho bieát giaù trò chính thöïc cuûa nhöõng aân suûng ñaëc bieät naøy. (Trôû laïi ñaàu trang)
16* Caùc soá 13-16: Coâng giaùo tính cuûa moät Daân Thieân Chuùa.
Töø soá 13, Coâng Ñoàng baét ñaàu moät khai trieån môùi, nhaán maïnh tôùi ñieàu coát yeáu cuûa hieäp nhaát coâng giaùo, nghóa laø tôùi söï hieäp nhaát cuûa Giaùo Hoäi ñang lan roäng khaép caû theá giôùi. Ñeå quaû quyeát cho ñaëc ñieåm coâng giaùo tính naøy, Coâng Ñoàng chuù troïng ñeán yù ñònh cöùu roãi cuûa Thieân Chuùa (1Tm 2,3). Coù hai hieäu quaû laø, moät ñaøng Giaùo Hoäi töï mình phaûi lan roäng ñeán moïi daân toäc; ñaøng khaùc, moïi ngöôøi coù thieän chí, duø soáng trong tình traïng naøo ñi nöõa, thì cuõng hoaëc thuoäc veà Giaùo Hoäi, hoaëc coù töông quan vôùi Giaùo Hoäi, hoaëc höôùng veà Giaùo Hoäi. Chuû ñeà ñöôïc khai trieån trong hai phaàn: phaàn nhaát baøn veà caùc nguyeân taéc (soá 13), vaø phaàn hai trình baøy nhöõng aùp duïng cuï theå. (Trôû laïi ñaàu trang)
9 Xem T. Gioan Kim Khaåu, In Jo., baøi giaûng 65, 1 : PG 59, 361. (Trôû laïi ñaàu trang)
10 Xem T. Ireneoâ, Adv. Haer. III, 16, 6; 22, 1-3 : PG 7, 925C - 926A vaø 955C - 958A; Harvey 2, 87t. vaø 120-123; Sagnard, x.b. Sources Chreùt. Trg 290-292 vaø 372tt. (Trôû laïi ñaàu trang)
11 Xem T. Inhaxioâ Töû Ñaïo, Ad Rom., Lôøi môû ñaàu : x.b. Funk, I, trg 252. (Trôû laïi ñaàu trang)
17* Soá 13: Coâng giaùo tính cöù luaät cuûa Giaùo Hoäi.
Soá 13 ñaõ ñöôïc söûa ñoåi haàu heát trong laàn tu chính sau cuøng. Theo thuyeát trình vieân thì “chuû ñích cuûa baûn vaên naøy laø trình baøy nhöõng nguyeân taéc cuûa hieäp nhaát tính vaø phoå quaùt tính cuûa Daân Chuùa, tröôùc khi moâ taû nhöõng phöông thöùc khaùc nhau laøm cho con ngöôøi lieân keát vôùi Daân Chuùa (caùc soá 14-16). Bôûi vaäy, ñoaïn naøy chính laø gaïch noái giöõa hai phaàn cuûa chöông hai: phaàn ñaàu noùi leân nhöõng ñaëc tính toång quaùt cuûa Daân Chuùa, phaàn sau baøn veà caùc thaønh phaàn, hoaëc hieän laø thaønh phaàn, hoaëc laø thaønh phaàn trong tieàm naêng” (Rel. Gen.).
Nhöõng chuû ñeà ñöôïc quaûng dieãn nhö sau:
a) Ñoaïn ñaàu (13a) chæ nhaán maïnh tôùi söï hieäp nhaát noái keát Giaùo Hoäi moïi luùc vaø moïi nôi. Thieân Chuùa ñaõ muoán qui tuï toaøn theå nhaân loaïi trong Con cuûa Ngaøi nhôø hoaït ñoäng hieäp nhaát cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, vaø coøn muoán noái keát nhaân loaïi trong Giaùo Hoäi cuûa Chuùa Kitoâ. Söï hieäp nhaát thaáy ñöôïc trong vieäc beû baùnh vaø trong kinh nguyeän.
b) Ñoaïn hai (13b) khai trieån yù töôûng Daân Chuùa hieän dieän trong moïi quoác gia treân maët ñaát maø khoâng ñoàng hoùa vôùi moät quoác gia naøo. Daân Chuùa phoå quaùt theo söï lan roäng veà ñòa lyù nhöng laïi vöôït quaù bieân cöông moïi quoác gia do ñaëc tính sieâu vieät vaø do söï kieän baét nguoàn töø Thieân Chuùa. Chính theá maø moïi daân moïi nöôùc khaùc bieät laïi trôû thaønh anh em vaø söï hieäp nhaát cuûa Daân Chuùa coù tính caùch “coâng giaùo” thöïc söï. Chuû ñeà thu-veà-moät-moái ñöôïc aùp duïng trieät ñeå.
c) Nhôø ñaëc tính coâng giaùo aáy, taát caû caùc phaàn töû Daân Chuùa ñaët moïi cuûa caûi vaø aân hueä rieâng bieät cuûa mình laøm cuûa chung. Cô caáu noäi taïi cuûa söï hieäp nhaát coâng giaùo cuûa Giaùo Hoäi thaät phöùc taïp. Bôûi vaäy môùi coù söï dò bieät hieäp nhaát trong moïi taàng lôùp cuûa Daân Chuùa vaø moïi phaàn töû phaûi hôïp taùc vaøo söï hieäp nhaát dò bieät. Ngay treân bình dieän Giaùo Hoäi, cuõng caàn phaûi coù caùc giaùo hoäi ñòa phöông khaùc bieät nhau nhöng boå tuùc cho nhau, maø khoâng phöông haïi tôùi söï hieäp nhaát. Huûy boû moïi khaùc bieät seõ taïo neân tình traïng nhaøm chaùn ngheøo naøn, vaø laø lyù do gaây nguy haïi cho chính vieäc hieäp nhaát. Nhöng muoán cho söï dò bieät sinh hieäu quaû phong phuù, caàn phaûi coù yeáu toá thoâng haûo trong ñöùc aùi. Trong chieàu höôùng aáy, Giaùo Hoäi Roâma laø naêng löïc cai trò vaø laø söï thoáng nhaát caùc nguyeân taéc nhôø trung thaønh vôùi ñöùc aùi (13c).
Trong caâu keát luaän (13d) söûa soaïn cho phaàn khai trieån keá tieáp, Coâng Ñoàng taùi xaùc nhaän vieäc moïi ngöôøi ñöôïc môøi goïi tôùi ôn cöùu roãi trong Daân Chuùa, nhöng möùc ñoä tham döï vaø qui höôùng tôùi Daân Chuùa laïi raát khaùc nhau, tuøy nhö ngöôøi ñoù ñaõ chòu pheùp Thaùnh Taåy hay môùi chæ laø nhöõng ngöôøi ñöôïc ñònh höôùng tôùi Giaùo Hoäi maø chính hoï khoâng hay bieát. Ñeå noùi leân söï khaùc nhau ñoù, Coâng Ñoàng xöû duïng hai ñoäng töø: pertineri vaø ordinari. Chæ nhöõng ai chòu pheùp Thaùnh Taåy ñuùng ra môùi thuoäc veà Daân Chuùa, coøn nhöõng ngöôøi khaùc höôùng veà Daân Chuùa tuøy nhö möùc ñoä vaø thieän chí cuûa hoï. Cuõng nhö söï loâi cuoán giöõa Cha vaø Con maø Giaùo Hoäi ñöôïc tham döï, Giaùo Hoäi cuõng loâi keùo ñeán mình taát caû moïi ngöôøi khoâng tröø ai, bôûi vì moïi ngöôøi ñeàu qui höôùng veà Giaùo Hoäi do yù ñònh cöùu roãi phoå quaùt. (Trôû laïi ñaàu trang)
18* Caùc soá 14-16: Tình traïng con ngöôøi töông quan vôùi Giaùo Hoäi.
Ñoái vôùi Giaùo Hoäi, khoâng ai ôû ngoaøi cuoäc caû. Trong coá gaéng cuï theå hoùa döïa vaøo nhöõng nguyeân taéc ñaõ ñeà ra, Coâng Ñoàng cöùu xeùt, giöõa caùc haïng ngöôøi khaùc nhau trong tình traïng cuï theå cuûa hoï, ñaâu laø moái töông quan cuûa hoï vôùi Giaùo Hoäi, laø Daân Chuùa, laø bí tích höõu hình vaø phoå quaùt cuûa ôn cöùu roãi. Vaäy neân Coâng Ñoàng cöùu xeùt söï lieân laïc cuûa nhöõng ngöôøi coâng giaùo vôùi Giaùo Hoäi (soá 14), cuûa caùc Kitoâ höõu ly khai (soá 15), cuûa caùc ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo coù thieän chí (soá 16). (Trôû laïi ñaàu trang)
12 Xem T. Augustinoâ, Bapt. c. Donat. V, 28, 39 : PL 43, 197: “Hieån nhieân, khi noùi trong vaø ngoaøi Giaùo Hoäi, phaûi hieåu laø trong taâm hoàn chöù khoâng phaûi trong thaân xaùc”. Xem n.v.t., III, 19, 26: coät 152; V, 18, 24; coät 189; In Jo., Tr. 61, 2 : PL 35, 1800, vaø nôi khaùc. (Trôû laïi ñaàu trang)
13 Lc 12,48: “Laïi ñaõ trao phoù cho ai nhieàu, keû aáy cuõng bò ñoøi hoûi nhieàu hôn”. Xem Mt 5,19-20; 7,21-22; 25,41-46; Giac 2,14. (Trôû laïi ñaàu trang)
19* Soá 14: Caùc tín höõu coâng giaùo.
Coâng Ñoàng baét ñaàu töø caùc tín höõu. Baûn vaên goàm 3 phaàn:
a) Phaàn nhaát xaùc quyeát Giaùo Hoäi caàn cho phaàn roãi, baèng nhöõng haïng töø toång quaùt döïa treân Thaùnh Kinh vaø Thaùnh Truyeàn. Coù thuoäc veà Giaùo Hoäi thì môùi ñöôïc cöùu roãi vì chæ coù moät vò Trung Gian cho ôn cöùu ñoä laø Chuùa Kitoâ, Ñaáng hieän dieän trong Giaùo Hoäi laø Thaân cuûa Ngöôøi. Hôn nöõa, Chuùa cuõng ñaõ minh nhieân coâng boá söï caàn thieát cuûa ñöùc tin vaø pheùp Thaùnh Taåy ñeå daãn ñöa chuùng ta vaøo Giaùo Hoäi. Nhöng, nhö Coâng Ñoàng ñaõ minh ñònh, hai yeáu toá ñoù caàn thieát vôùi ñieàu kieän laø phaûi bieát Thieân Chuùa ñaõ nhôø Chuùa Gieâsu Kitoâ maø thieát laäp Giaùo Hoäi nhö phöông tieän caàn thieát. Noùi baèng nhöõng haïn töø toång quaùt thì söï caàn thieát phaûi ñöôïc giaûi thích nhö sau: ngöôøi töï loãi rieâng mình maø ôû ngoaøi Giaùo Hoäi, phaûi chòu traùch nhieäm veà aùn phaït mình. Coâng Ñoàng vaãn toân troïng tröôøng hôïp voâ tri baát khaû thaéng cöù thöïc hay cöù luaät cuûa bieát bao nhieâu ngöôøi treân theá giôùi (soá 14a).
b) Phaàn hai giaûi thích söï gia nhaäp hoaøn toaøn vaøo coäng ñoaøn Giaùo Hoäi. Söï gia nhaäp naøy thöïc hieän qua nhöõng ñieàu kieän beân ngoaøi nhö chòu pheùp Thaùnh Taåy, tuyeân xöng ñöùc tin, thoâng haûo vôùi giaùo phaåm trong tinh thaàn tuaân phuïc. Nhöng hôn theá nöõa, coøn ñoøi phaûi coù Thaùnh Thaàn Chuùa Kitoâ. Chæ tham döï thuaàn beân ngoaøi maø thoâi khoâng ñuû. Ngoaøi nhöõng yeáu toá höõu hình, phaûi coù daây lieân laïc vôùi Thaùnh Thaàn, taâm hoàn phaûi thuoäc veà Chuùa Kitoâ, nghóa laø soáng trong ñöùc aùi vaø xa laùnh toäi loãi. Moät söï gia nhaäp troïn veïn giaû thieát coù theå coù nhöõng moái daây lieân laïc baát toaøn. Chuùng ta seõ xeùt ñeán nhöõng moái daây ñoù trong nhöõng ñoaïn sau (soá 14b).
c) Phaàn ba baøn veà caùc ngöôøi döï toøng. Chaéc haún khoâng theå lieät keâ hoï vaøo soá nhöõng ngöôøi khoâng coâng giaùo, duø hoï môùi chæ ñang treân ñöôøng ñi tôùi vieäc thaùp nhaäp vaøo Giaùo Hoäi. Hoï ñaõ minh nhieân thænh nguyeän ñeå ñöôïc gia nhaäp, vaø do yù muoán minh nhieân aáy maø hoï ñöôïc lieân keát vôùi Giaùo Hoäi. Chæ yù muoán naøy thoâi cuõng ñuû ñeå thuoäc veà Giaùo Hoäi vaø ñaït tôùi ôn cöùu roãi khi hoaøn caûnh khoâng cho pheùp hoï laõnh nhaän pheùp Thaùnh Taåy. (Trôû laïi ñaàu trang)
14 Xem Leoâ XIII, Toâng thö Praeclara gratulationis, 20-6-1894 : AAS 26 (1893-94), trg 707. (Trôû laïi ñaàu trang)
15 Xem Leoâ XIII, Tñ. Satis Cognitum, 29-6-1896 : AAS 28 (1895-96), trg 738. Tñ. Caritatis studium, 25-7-1898 : AAS 31 (1898-99), trg 11. Pioâ XII, Dieãn vaên truyeàn thanh Nell Alba, 24-12-1941 : AAS 34 (1942), trg 21. (Trôû laïi ñaàu trang)
16 Xem Pioâ XI, Tñ. Rerum Orientalium, 8-9-1928 : AAS 20 (1928), trg 287. Pioâ XII, Tñ. Orientalis Ecclesiae, 9-4-1944 : AAS 36 (1944), trg 137. (Trôû laïi ñaàu trang)
17 Xem Giaùo huaán cuûa Boä thaùnh vuï, 20-12-1949 : AAS 42 (1950), trg 142. (Trôû laïi ñaàu trang)
20* Soá 15: Nhöõng moái daây lieân laïc cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu khoâng coâng giaùo.
Ñoaïn naøy coi laø caên baûn vaø toùm löôïc ñieàu maø Saéc leänh veà Hieäp Nhaát seõ trình baøy: neàn taûng thaàn hoïc cuûa vieäc Hieäp Nhaát. Coâng Ñoàng vaãn coâng nhaän caùc anh em ly khai laø Kitoâ höõu, daàu hoï khoâng tuyeân xöng moät ñöùc tin troïn veïn hoaëc khoâng hieäp thoâng vôùi Ñaáng keá vò Thaùnh Pheâroâ. Sau ñoù, Coâng Ñoàng lieät keâ nhöõng moái daây lieân laïc khaùc nhau noái keát Giaùo Hoäi vôùi anh em ly khai: daây höõu hình nhö Thaùnh Kinh, ñöùc tin vaøo Thieân Chuùa Cha vaø Chuùa Kitoâ, pheùp Thaùnh Taåy vaø moät soá bí tích khaùc; daây voâ hình nhö söï keát hôïp thieâng lieâng qua kinh nguyeän, qua söï trao ñoåi nhöõng vieäc laønh sieâu nhieân; söï keát hieäp chính thöïc nhöng baát toaøn: ñoù laø hai khía caïnh cuûa moät söï keát hieäp maø ngaøy nay trôû thaønh roäng raõi hôn. (Trôû laïi ñaàu trang)
18 Xem T. Toâma, Summa Theol. III, q. 8, a. 3 ad 1. (Trôû laïi ñaàu trang)
19 Xem Thö cuûa Boä thaùnh vuï göûi cho Toång giaùm muïc Boston: Dz 3869 - 72. (Trôû laïi ñaàu trang)
20 Xem T. Eusebioâ Caes., Praeparatio Evangelica, 1, 1: PG 21, 28 AB. (Trôû laïi ñaàu trang)
21* Soá 16: Tình traïng cuûa caùc ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo ñoái vôùi Giaùo Hoäi.
Soá naøy muoán phaùc hoïa moät khoa thaàn hoïc veà nhöõng toân giaùo ngoaøi Kitoâ giaùo maø Tuyeân Ngoân veà caùc Toân Giaùo naøy seõ laëp laïi vaø ñaøo saâu hôn. Coâng Ñoàng xaùc quyeát ba ñeà xöôùng thaàn hoïc:
a) Taát caû nhöõng ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo ñeàu ñöôïc qui höôùng veà Daân Chuùa, do hieäu quaû cuûa yù muoán cöùu roãi phoå quaùt. Coâng Ñoàng xeáp hoï thaønh nhöõng lôùp khaùc nhau tuøy theo ñaëc tính qui höôùng veà Giaùo Hoäi höõu hình. Moät vaøi toân giaùo nhö Do Thaùi Giaùo vaø Hoài Giaùo, coøn baûo trì Cöïu Öôùc vaø ñöùc tin cuûa Abraham, thì qui höôùng nhieàu hôn. Ñoái vôùi caùc toân giaùo khaùc, noã löïc tìm veà “moät Thöôïng Ñeá chöa ñöôïc bieát ñeán” maø ai cuõng coù theå coù ñöôïc, phaàn naøo chöùng toû Thieân Chuùa muoán loâi keùo hoï ñeán vôùi Ngaøi laø Thieân Chuùa Chaân Thaät.
b) Söï qui höôùng aáy ñöôïc thöïc hieän nhôø aân suûng. AÂn suûng hoã trôï höõu hieäu khieán moïi ngöôøi thieän chí soáng moät ñôøi ngay thaúng, vaø trong caùc vieäc laøm bieát noã löïc chu toaøn yù muoán cuûa Thieân Chuùa maø hoï nhaän ra qua tieáng löông taâm.
c) Tuy nhieân, nhieàu trôû ngaïi (veà suy lyù, taâm lyù, thöïc tieãn) khieán cho vieäc tìm veà Thieân Chuùa trôû thaønh heát söùc khoù khaên, coù theå laøm cho hoï phaûi thaát voïng.
Töïu trung, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo coù thieän chí, Thieân Chuùa seõ ñöa hoï tôùi Giaùo Hoäi baèng aân suûng cuûa Ngaøi. Ngoaøi ra, “toân giaùo” hoï theo cuõng naâng ñôõ hoï vaø ngoaïi caûnh xaõ hoäi (chuaån bò cho Phuùc AÂm) coøn giuùp hoï soáng ngay chính theo löông taâm. Vaø nhö vaäy hoï ñöôïc qui höôùng tôùi Giaùo Hoäi.
Nhöõng trôû ngaïi maø caùc ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo gaëp phaûi treân ñöôøng tìm veà Thieân Chuùa giuùp ta nhaän roõ taàm quan troïng cuûa vieäc truyeàn giaùo trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi. ÔÛ soá cuoái cuøng trong chöông hai naøy, Coâng Ñoàng laëp laïi tính caùch phoå quaùt cuûa Daân Chuùa döôùi khía caïnh ñaëc bieät laø noã löïc truyeàn giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)
21 Xem Benedictoâ XV, Toâng thö Maximum illud: AAS 11 (1919), trg 440, nhaát laø trg 451tt. Pioâ XI, Tñ. Rerum Ecclesiae: AAS 18 (1926), trg 68-69. Pioâ XII, Tñ. Fidei Donum, 21-4-1957: AAS 49 (1957), trg 236-237. (Trôû laïi ñaàu trang)
22 Xem Didacheø, 14: x.b. Funk I, trg 32. T. Giustinoâ, Dial. 41: PG: 6, 564, T. Ireneoâ, Adv. Haer. IV, 17,5: PG 7, 1023; Harvey, 2, trg 199t. CÑ Trentoâ, khoùa 22, ch. 1: Dz 939 (1742). (Trôû laïi ñaàu trang)
22* Soá 17: Ñaëc tính truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi.
Moät soá ngöôøi coâng kích vì döïa vaøo nhöõng söï maäp môø cuûa nhöõng coâng cuoäc truyeàn giaùo vaø vì chuû tröông giaûn dò raèng ngöôøi löông chæ caàn coù thieän chí vaø vôùi ôn Chuùa giuùp cuõng coù theå ñöôïc cöùu roãi; ñeå choáng laïi, Coâng Ñoàng ñaõ quaû quyeát vieäc truyeàn giaùo caàn thieát trong vieãn töôïng phoå quaùt rieâng bieät cuûa chöông hai naøy. Quaû quyeát baèng caùch ñònh nghóa roõ raøng muïc ñích vieäc truyeàn giaùo vaø nhöõng nguyeân taéc cuûa vieäc toâng ñoà. Sau ñaây laø nhöõng chuû ñeà:
a) Vieäc truyeàn giaùo ñaët neàn taûng trong söù meänh cuûa Ba Ngoâi. Nhö Cha ñaõ sai Con mình, Ñaáng Cöùu Theá cuõng sai caùc Toâng Ñoà ñi rao giaûng, thaùnh hoùa vaø chaên daét; Giaùo Hoäi coù nhieäm vuï phaûi löu truyeàn söù meänh aáy. Ñoù laø lyù do khieán Giaùo Hoäi toàn taïi. Giaùo Hoäi laø Giaùo Hoäi truyeàn giaùo do huaán leänh truyeàn giaùo (Mt 28,19-20).
b) Ñoái töôïng rieâng cuûa vieäc truyeàn giaùo khi thi haønh söù meänh ñaõ laõnh nhaän, khoâng nhöõng laø rao giaûng Chuùa Kitoâ, nhöng coøn phaûi thieát laäp caùc Giaùo Hoäi baûn xöù, vaø chính nhöõng Giaùo Hoäi naøy cuõng mang tính caùch truyeàn giaùo nôi ngöôøi ñoàng höông cuûa mình. Hoaït ñoäng truyeàn giaùo laø chuaån bò cho con ngöôøi ñoùn nhaän ñöùc tin vaø pheùp Thaùnh Taåy, giuõ boû laàm laïc ñeå gia nhaäp Giaùo Hoäi. Laøm theá laø thöøa nhaän vaø thanh taåy cho thaønh töïu taát caû nhöõng maàm moáng thieän haûo trong taâm hoàn moïi ngöôøi vaø moïi daân toäc (chuaån bò cho Phuùc AÂm).
c) Moân ñeä naøo cuûa Chuùa Kitoâ cuõng coù nhieäm vuï naøy. Nhöng chính nhöõng Linh Muïc coù moät nhieäm vuï khoâng theå thay theá ñöôïc. Taát caû Giaùo Hoäi seõ nhôø kinh nguyeän vaø vieäc laøm ñeå coá gaéng thöïc hieän laàn laàn söï sung maõn cuûa Daân Chuùa, vì vinh quang Chuùa Cha trong Chuùa Kitoâ.
Moät khoa thaàn hoïc truyeàn giaùo chính ñaùng phaûi löu yù tôùi ba khía caïnh maø Coâng Ñoàng ñaõ neâu ra ñaây: vaán ñeà laø phaûi bieát toång hôïp caû ba khía caïnh: khía caïnh nhaân loaïi baûn vò (ôn cöùu ñoä cuûa con ngöôøi), khía caïnh Giaùo Hoäi (vieäc thieát laäp Giaùo Hoäi) vaø töông quan cuûa caû hai vôùi moät yù nieäm taäp trung veà Chuùa Kitoâ vaø Ba Ngoâi.
Trong hai chöông treân, Coâng Ñoàng ñaõ ñaët neàn moùng vöõng chaéc cho moät khoa Giaùo Hoäi hoïc chính thöïc. Vieäc moâ taû caùc cô caáu cuûa Giaùo Hoäi trong caùc chöông sau cuõng seõ döïa treân nhöõng neàn taûng tín lyù ñoù. Caùc chöông sau naøy phaûi ñöôïc quan nieäm döôùi aùnh saùng maïc khaûi veà maàu nhieäm Giaùo Hoäi vaø Daân Chuùa thì môùi coù giaù trò ñích thöïc. (Trôû laïi ñaàu trang)