Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Khoùa IX Ngaøy 07 thaùng 12 Naêm 1965
Phaoloâ Giaùm Muïc
Toâi Tôù Caùc Toâi Tôù Thieân Chuùa
Hieäp Nhaát Vôùi Caùc Nghò Phuï Cuûa Thaùnh Coâng Ñoàng
Ñeå Muoân Ñôøi Ghi Nhôù
Tuyeân Ngoân
veà Töï Do Toân Giaùo
Digitatis Humanae
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Quyeàn Töï Do Toân Giaùo
Cuûa Caù Nhaân Vaø Ñoaøn Theå
Trong Laõnh Vöïc Toân Giaùo
Laø Moät Quyeàn Töï Do Xaõ Hoäi
Vaø Daân Söï 1*
Lôøi Môû Ñaàu
1. Nhaân phaåm caøng ngaøy caøng ñöôïc con ngöôøi thôøi ñaïi chuùng ta yù thöùc maõnh lieät hôn 1, vaø xaõ hoäi luoân gia taêng soá ngöôøi ñoøi hoûi cho mình trong khi haønh ñoäng ñöôïc höôûng duïng quyeàn töï quyeát vaø töï do nhaän traùch nhieäm, khoâng bò moät aùp löïc naøo chi phoái nhöng do yù thöùc veà boån phaän daãn daét 2*. Cuõng vaäy, hoï ñoøi hoûi coâng quyeàn phaûi ñöôïc ñònh giôùi theo theå thöùc phaùp luaät, ñeå cho phaïm vi töï do chaân chính cuûa caù nhaân cuõng nhö ñoaøn theå khoâng bò haïn heïp quaù ñaùng. Söï ñoøi hoûi quyeàn töï do naøy trong xaõ hoäi nhaân loaïi tröôùc heát nhaèm tôùi nhöõng saûn nghieäp tinh thaàn con ngöôøi vaø nhaát laø quyeàn töï do haønh ñaïo trong xaõ hoäi. Thaùnh Coâng Ñoàng Vaticanoâ naøy vì aân caàn lo laéng ñeán nhöõng khaùt voïng tinh thaàn vaø nhaèm xaùc ñònh xem chuùng phuø hôïp vôùi chaân lyù vaø coâng bình ñeán möùc naøo, neân tra cöùu Thaùnh Truyeàn vaø giaùo thuyeát cuûa Giaùo Hoäi ñeå töø ñoù khaùm phaù ra nhöõng ñieàu môùi nhöng luoân luoân hoøa hôïp vôùi nhöõng ñieàu cuõ.
Vì theá, tröôùc heát Thaùnh Coâng Ñoàng tuyeân boá 3* raèng chính Thieân Chuùa ñaõ chæ cho nhaân loaïi bieát con ñöôøng, ñeå nhôø ñoù, trong khi phuïng thôø Ngaøi, con ngöôøi coù theå ñöôïc cöùu roãi vaø haïnh phuùc trong Chuùa Kitoâ. Chuùng toâi tin raèng Toân Giaùo chaân thaät, duy nhaát naøy toàn taïi trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø Toâng Truyeàn. Giaùo Hoäi maø Chuùa Gieâsu ñaõ uûy thaùc nhieäm vuï truyeàn baù cho moïi ngöôøi, khi Ngöôøi phaùn cuøng caùc Toâng Ñoà: "Vaäy caùc con haõy ñi daïy doã muoân daân, röûa toäi cho hoï nhaân danh Cha vaø Con vaø Thaùnh Thaàn; haõy daïy doã hoï vaâng giöõ moïi ñieàu Thaày ñaõ truyeàn cho caùc con" (Mt 28,19020). Vaäy moïi ngöôøi ñeàu coù nhieäm vuï tìm kieám chaân lyù, nhaát laø nhöõng chaân lyù coù lieân quan tôùi Thieân Chuùa vaø Giaùo Hoäi Ngöôøi, vaø khi nhaän bieát roài, hoï phaûi tin theo vaø tuaân giöõ.
Cuõng theá, Thaùnh Coâng Ñoàng coøn tuyeân boá raèng nhöõng boån phaän naøy lieân quan ñeán löông taâm con ngöôøi cuõng nhö raøng buoäc löông taâm con ngöôøi, vaø chaân lyù töï noù coù söùc maïnh eùp buoäc chöù khoâng döïa treân moät uy quyeàn naøo khaùc, söùc maïnh aáy aên saâu vaøo caùc taâm hoàn moät caùch vöøa eâm dòu vöøa maõnh lieät. Hôn nöõa, vì töï do toân giaùo, söï töï do maø con ngöôøi ñoøi hoûi trong khi thi haønh nhieäm vuï phuïng thôø Thieân Chuùa, coù nghóa laø khoâng bò moät aùp böùc naøo trong xaõ hoäi daân söï raøng buoäc, neân söï töï do ñoù baûo toaøn ñöôïc nguyeân veïn giaùo lyù truyeàn thoâng coâng giaùo veà boån phaän luaân lyù cuûa con ngöôøi cuõng nhö cuûa caùc ñoaøn theå ñoái vôùi toân giaùo chaân thaät vaø Giaùo Hoäi duy nhaát cuûa Chuùa Kitoâ. Vaû laïi, khi baøn veà töï do toân giaùo, Thaùnh Coâng Ñoàng muoán khai trieån hoïc thuyeát cuûa caùc vò Giaùo Hoaøng gaàn ñaây nhaát veà nhöõng quyeàn lôïi baát khaû xaâm phaïm cuûa con ngöôøi cuõng nhö veà cô caáu phaùp lyù cuûa xaõ hoäi.
Chuù Thích:
1* Nhöõng chöõ duøng trong Tuyeân Ngoân ñeàu ñöôïc aân nhaéc caån thaän, vaø chuùng xaùc ñònh giaù trò ñuùng ñaén cuûa vaên kieän. Baûn Tuyeân Ngoân ñeà caäp tröïc tieáp ñeán phöông dieän phaùp luaät, nghóa laø ñeán moái lieân laïc giöõa caùc chuû theå trong xaõ hoäi, chöù khoâng ñaët vaán ñeà baûn tính cuûa töï do hoaëc phaân loaïi töï do.
Töø ngöõ "quyeàn" ñöôïc Thaùnh Coâng Ñoàng söû duïng ôû ñaây aùm chæ moät quyeàn lôïi ñaët caên baûn treân chính baûn tính cuûa con ngöôøi, chöù khoâng phaûi phaùt sinh do söï khoân ngoan chính trò cuûa moät chính quyeàn naøo. Vaø caùch noùi "trong laõnh vöïc toân giaùo" ñöôïc Thaùnh Coâng Ñoàng choïn löïa vôùi yù ñònh laøm noåi baät quyeàn töï do löïa choïn trong vaán ñeà toân giaùo, keå caû thuyeát voâ thaàn.
Sau cuøng, söï töï do ôû ñaây khoâng phaûi laø töï do trong töông quan giöõa Thieân Chuùa vôùi con ngöôøi, nhöng laø moät söï töï do xaõ hoäi. Cuõng theá, khi töï haïn ñònh töï do trong daân luaät, baûn Tuyeân Ngoân seõ khoâng ñi vaøo vaán ñeà lieân laïc giöõa tín höõu vaø giaùo quyeàn. Dó nhieân beân trong Giaùo Hoäi, vaãn giöõ söï kính troïng quyeàn töï do, nhöng Giaùo Hoäi laïi coù moät baûn tính saâu xa, moät muïc ñích vaø moät traät töï phaùp lyù rieâng bieät nöõa. (Trôû laïi ñaàu trang)
1 Xem Gioan XXIII, Tñ Pacem in terreis, 11-4-1963: AAS 55 (1963), trg 279; n.v.t. trg 265. - Pioâ XII, Nuntius radiophonicus, 24-12-1944: AAS 37 (1945), trg 14. (Trôû laïi ñaàu trang)
2* Phaàn lyù luaän vaø lòch söû ñöôïc ñeà caäp tröôùc phaàn maïc khaûi (soá 9-15). Nhö theá, Coâng Ñoàng muoán heát moïi ngöôøi coù theå nhaän thöùc ñöôïc vaán ñeà. Khi neâu leân ôû phaàn ñaàu yù thöùc tieäm tieán veà nhaân phaåm con ngöôøi vaø nieàm khaùt voïng töï do daân söï ñoái vôùi vieäc thi haønh quyeàn töï do toân giaùo, baûn Tuyeân Ngoân coâng nhaän raèng quyeàn töï do toân giaùo, theo nghóa heïp, chính laø moät yù nieäm coù tính caùch phaùp lyù ñöôïc nhìn nhaän trong coâng quyeàn hieän ñaïi. (Trôû laïi ñaàu trang)
3* Söï tuyeân xöng ñöùc tin naøy coát ñeå traùnh nhöõng hieåu laàm coù theå coù ñoái vôùi yù nghóa baûn Tuyeân Ngoân naøy. Nhöng nhö baûn Tuyeân Ngoân seõ bieåu loä, giaùo thuyeát veà moät toân giaùo ñoäc nhaát vaø chaân thaät noùi ôû ñaây khoâng "giao thoa" vôùi giaùo thuyeát veà töï do toân giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)