Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Tuyeân Ngoân
veà Töï Do Toân Giaùo
Digitatis Humanae
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
II. Töï Do Toân Giaùo Döôùi AÙnh Saùng Maïc Khaûi 16*
9. Giaùo lyù veà töï do toân giaùo baét nguoàn töø Maïc Khaûi. Nhöõng ñieàu Thaùnh Coâng Ñoàng Vaticanoâ naày tuyeân boá veà töï do toân giaùo cuûa con ngöôøi, ñöôïc xaây döïng treân nhaân phaåm, maø nhôø kinh nghieäm cuûa bao theá heä, lyù trí con ngöôøi ngaøy caøng thaáy roõ nhöõng ñoøi hoûi cuûa nhaân phaåm aáy. Hôn nöõa, giaùo lyù veà töï do toân giaùo coøn baét nguoàn töø Maïc Khaûi cuûa Thieân Chuùa, neân ngöôøi Kitoâ höõu caøng phaûi thaønh kính tuaân theo. Maëc daàu khoâng minh nhieân xaùc nhaän quyeàn töï do khoûi moïi cöôõng baùch beân ngoaøi trong phaïm vi toân giaùo, Maïc Khaûi cuõng ñaõ cho thaáy nhaân phaåm vôùi toaøn theå taàm möùc roäng lôùn cuûa noù. Maïc Khaûi coøn chöùng toû raèng Chuùa Kitoâ ñaõ toân troïng quyeàn töï do cuûa con ngöôøi trong khi hoï thi haønh boån phaän tin vaøo lôøi Chuùa vaø daïy cho chuùng ta bieát tinh thaàn maø nhöõng ñoà ñeä cuûa moät vò Thaày nhö theá phaûi nhaän bieát vaø tuaân theo trong moïi laõnh vöïc. Taát caû nhöõng ñieàu treân laøm saùng toû nhöõng nguyeân taéc chung laø nhöõng nguyeân taéc ñaët neàn taûng cho hoïc thuyeát veà töï do toân giaùo cuûa baûn Tuyeân Ngoân naøy. Nhaát laø töï do toân giaùo trong xaõ hoäi hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi töï do trong haønh vi ñöùc tin Kitoâ giaùo.
10. Haønh vi ñöùc tin phaûi ñöôïc töï do. Moät trong nhöõng ñieåm chính yeáu cuûa hoïc thuyeát coâng giaùo, ñöôïc chöùa ñöïng trong lôøi Chuùa vaø haèng ñöôïc caùc Giaùo Phuï giaûng daïy 8, laø con ngöôøi phaûi töï yù ñaùp laïi lôøi Chuùa trong ñôøi soáng ñöùc tin. Do ñoù, khoâng ai bò cöôõng baùch phaûi chaáp nhaän ñöùc tin traùi vôùi yù muoán 9. Thaät vaäy, töï baûn chaát, haønh vi ñöùc tin laø moät haønh vi töï yù, vì duø ñöôïc Chuùa Kitoâ, Ñaáng Cöùu Theá, giaûi thoaùt vaø ñöôïc môøi goïi trôû neân döôõng töû nhôø Chuùa Gieâsu Kitoâ 10, con ngöôøi cuõng khoâng theå tin theo Thieân Chuùa, Ñaáng töï maïc khaûi, neáu sau khi ñöôïc Chuùa Cha loâi cuoán 11, hoï khoâng tin phuïc Thieân Chuùa trong töï do vaø hôïp lyù. Vì vaäy, trong laõnh vöïc toân giaùo, loaïi tröø moïi thöù cöôõng baùch veà phía con ngöôøi laø ñieàu hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi baûn chaát cuûa ñöùc tin. Bôûi ñoù, yù nghóa töï do toân giaùo seõ goùp phaàn khoâng nhoû vaøo vieäc taïo neân hoaøn caûnh thuaän lôïi, trong ñoù, con ngöôøi coù theå deã daøng ñöôïc môøi goïi vaøo ñöùc tin Kitoâ giaùo, töï yù ñoùn nhaän vaø baøy toû ñöùc tin aáy moät caùch nhieät thaønh trong caû cuoäc soáng.
11. Caùch haønh ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ vaø caùc Toâng Ñoà. Quaû thöïc Thieân Chuùa môøi goïi con ngöôøi phuïng thôø Ngaøi trong tinh thaàn vaø chaân lyù. Do ñoù, con ngöôøi bò raøng buoäc nôi löông taâm chöù khoâng heà bò cöôõng baùch. Thöïc vaäy, Thieân Chuùa toân troïng phaåm giaù con ngöôøi do chính Ngaøi taïo neân, phaåm giaù aáy phaûi ñöôïc höôûng töï do vaø ñöôïc höôùng daãn theo phaùn ñoaùn cuûa chính con ngöôøi. Ñieàu naøy hoaøn toaøn noåi baät nôi Chuùa Kitoâ, nôi Ngöôøi, Thieân Chuùa ñaõ maïc khaûi chính mình vaø nhöõng ñöôøng loái cuûa mình moät caùch troïn haûo 17*. Quaû thaät, Chuùa Kitoâ laø Thaày vaø laø Chuùa chuùng ta 12, chính Ngöôøi laø Ñaáng hieàn laønh vaø khieâm nhöôïng trong loøng 13, neân Ngöôøi ñaõ kieân nhaãn loâi keùo vaø môøi goïi caùc moân ñeä 14. Quaû thaät, ngöôøi ñaõ trôï giuùp vaø chöùng thöïc lôøi giaûng thuyeát cuûa Ngöôøi baèng nhöõng pheùp laï ñeå khôi daäy vaø cuûng coá loøng tin cuûa nhöõng thính giaû chöù khoâng phaûi taïo aùp löïc cöôõng eùp hoï 15. Thöïc söï Ngöôøi ñaõ quôû maéng nhöõng thính giaû cöùng loøng tin, nhöng Ngöôøi daønh quyeàn luaän phaït cho Thieân Chuùa trong ngaøy thaåm phaùn 16.
Khi sai caùc Toâng Ñoà ñi khaép theá gian, Ngöôøi phaùn: "Ai tin vaø chòu pheùp Röûa Toäi thì seõ ñöôïc roãi, coøn ai khoâng tin seõ bò ñoaùn phaït" (Mc 16,16). Khi nhaän thaáy coû luøng ñöôïc gieo laãn vaøo luùa, chính Ngöôøi ñaõ daïy: cöù ñeå caû hai cuøng moïc leân cho ñuùng muøa gaët seõ xaûy ra khi thôøi gian vieân maõn 17. Vì khoâng muoán laø moät Ñaáng Thieân Sai laøm chính trò, duøng söùc maïnh ñeå cai trò 18, neân Ngöôøi thích töï xöng laø Con Ngöôøi, ñeán "ñeå phuïc vuï vaø hieán maïng soáng mình laøm giaù chuoäc muoân daân" (Mc 10,45). Ngöôøi ñaõ toû ra laø moät Toâi Tôù hoaøn haûo cuûa Thieân Chuùa 19, "Ngöôøi seõ chaúng beû gaãy caây saäy ñaõ giaäp, chaúng taét ngoïn ñeøn ñang taøn" (Mt 12,20). Ngöôøi ñaõ thöøa nhaänquyeàn bính daân söï vaø nhöõng quyeàn lôïi lieân heä, Ngöôøi ñaõ truyeàn phaûi noäp thueá cho Caesar, ñoàng thôøi Ngöôøi daïy baûo moät caùch roõ raøng phaûi tuaân giöõ nhöõng quyeàn toái thöôïng cuûa Thieân Chuùa: "Cuûa Caesar haõy traû cho Caesar, coøn cuûa Thieân Chuùa haõy traû cho Thieân Chuùa" (Mt 22,21). Sau cuøng, Ngöôøi ñaõ hoaøn taát vieäc maïc khaûi khi chu toaøn coâng cuoäc cöùu chuoäc treân thaäp giaù, nhôø ñoù Ngöôøi ñaõ ñem laïi cho con ngöôøi ôn cöùu roãi, vaø söï töï do ñích thöïc.
Ngöôøi ñaõ laøm chöùng cho chaân lyù 20. Nhöng Ngöôøi khoâng muoán duøng söùc maïnh ñeå baét buoäc nhöõng keû ñoái laäp phaûi tin theo. Quaû thöùc, Nöôùc Ngöôøi ñöôïc baûo veä khoâng phaûi do baïo löïc 21, nhöng ñöôïc beàn vöõng do vieäc laøm chöùng vaø ñoùn nghe chaân lyù, ñöôïc baønh tröôùng nhôø tình yeâu, tình yeâu maø Chuùa Kitoâ khi bò treo treân thaäp giaù ñaõ keùo moïi söï ñeán vôùi Ngöôøi 22.
Caùc Toâng Ñoà ñöôïc Chuùa Kitoâ duøng lôøi noùi vaø göông saùng daïy baûo cuõng ñaõ ñi theo con ñöôøng aáy. Töø thôøi Giaùo Hoäi sô khai, caùc moân ñeä Chuùa Kitoâ ñaõ khoâng duøng haønh ñoäng aùp böùc vaø nhöõng möu moâ baát xöùng vôùi Phuùc AÂm, nhöng tröôùc heát, caùc ngaøi ñaõ duøng söùc maïnh cuûa lôøi Chuùa ñeå daãn ñöa con ngöôøi trôû veà tin nhaän Chuùa Kitoâ 23. Caùc ngaøi ñaõ maïnh daïn loan truyeàn cho moïi ngöôøi bieát yù ñònh cuûa Thieân Chuùa Cöùu Chuoäc, "Ñaáng muoán cho heát moïi ngöôøi ñöôïc cöùu roãi vaø nhaän bieát chaân lyù" (1Tim 2,4). Nhöng ñoàng thôøi caùc ngaøi cuõng toân troïng nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái, maë duø hoï ñang soáng trong laàm laïc vaø toû cho hoï bieát "moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu phaûi traû leõ tröôùc nhan Thieân Chuùa" nhö theá naøo (Rm 14,12) 24 vaø phaûi heát söùc tuaân theo löông taâm mình. Cuõng nhö Chuùa Kitoâ, caùc Toâng Ñoà luoân chuù taâm laøm chöùng cho chaân lyù cuûa Thieân Chuùa. Hôn theá nöõa, caùc ngaøi coøn thöøa can ñaûm rao giaûng "lôøi Chuùa vôùi loøng tin töôûng" (CvSñ 4,31) tröôùc maët daân chuùng vaø caùc nhaø caàm quyeàn 25. Caùc ngaøi xaùc tín raèng chính Phuùc AÂm thöïc laø söùc maïnh Thieân Chuùa nhaèm cöùu roãi moïi keû tin theo 26.
Vì theá, töø khöôùc moïi "khí giôùi nhuïc theå" 27, noi göông hieàn laønh vaø khieâm nhöôïng cuûa Chuùa Kitoâ, caùc ngaøi ñaõ rao giaûng lôøi Chuùa vôùi taát caû loøng tin töôûng vaøo söùc maïnh thaàn linh cuûa lôøi aáy, ñeå phaù tan moïi quyeàn löïc choáng laïi Thieân Chuùa 28, giuùp moïi ngöôøi trôû veà ñöùc tin vaø vaâng phuïc Chuùa Kitoâ 29. Cuõng nhö Thaày mình, caùc Toâng Ñoà ñaõ nhìn nhaän chính quyeàn hôïp phaùp: "Moïi ngöôøi haõy tuøng phuïc quyeàn treân. Ai choáng ñoái quyeàn bính töùc choáng laïi meänh leänh Thieân Chuùa" (Rm 13,1-2) 30. Ñoàng thôøi, caùc ngaøi cuõng khoâng sôï phaûi phaûn ñoái coâng quyeàn khi coâng quyeàn phaûn laïi thaùnh yù Thieân Chuùa: "Phaûi vaâng lôøi Thieân Chuùa hôn ngöôøi ta" (CvSñ 5,29) 31. Traûi qua moïi theá heä vaø khaép moïi nôi treân traùi ñaát, bieát bao vò töû ñaïo vaø tín höõu ñaõ ñi theo con ñöôøng aáy.
12. Giaùo Hoäi theo chaân Chuùa Kitoâ vaø caùc Toâng Ñoà. Vì vaäy, trung thaønh vôùi chaân lyù Phuùc AÂm Giaùo Hoäi noi theo con ñöôøng cuûa Chuùa Kitoâ vaø cuûa caùc Toâng Ñoà, khi nhìn nhaän vaø beânh vöïc quan ñieåm töï do toân giaùo nhö moät quan ñieåm phuø hôïp vôùi phaåm giaù con ngöôøi vaø nhöõng gì Thieân Chuùa ñaõ maïc khaûi. Qua doøng thôøi gian, Giaùo Hoäi vaãn duy trì vaø truyeàn daïy giaùo thuyeát ñaõ nhaän laõnh nôi Thaày Chí Thaùnh vaø caùc Toâng Ñoà. Maëc daàu ñôøi soáng cuûa Daân Thieân Chuùa, traûi qua nhöõng cuoäc thaêng traàm cuûa lòch söû nhaân loaïi löõ thöù, moät ñoâi khi cuõng coù nhöõng phöông caùch haønh ñoäng ít thích hôïp, hay hôn nöõa traùi vôùi tinh thaàn Phuùc AÂm, tuy nhieân giaùo lyù Giaùo Hoäi luoân daïy raèng khoâng ai cöôõng eùp phaûi tin.
Men Phuùc AÂm ñaõ hoaït ñoäng laâu daøi trong caùc taâm hoàn vaø giuùp nhieàu cho con ngöôøi ñeán noãi, qua doøng thôøi gian, con ngöôøi nhaän bieát saâu xa hôn veà phaåm giaù cuûa mình, vaø xaùc tín theâm raèng trong laõnh vöïc toân giaùo, con ngöôøi trong xaõ hoäi phaûi ñöôïc baûo ñaûm thoaùt khoûi moïi cöôõng baùch do loaøi ngöôøi.
13. Töï do cuûa Giaùo Hoäi. Trong soá nhöõng ñieàu coù lieân quan ñeán lôïi ích cuûa Giaùo Hoäi, vaø ngay caû ñeán lôïi ích cuûa xaõ hoäi traàn theá, nhöõng ñieàu caàn phaûi ñöôïc toân troïng moïi nôi vaø moïi ñôøi cuõng nhö phaûi ñöôïc baûo veä khoûi moïi baát coâng, thì chaéc chaén ñieàu quan troïng nhaát laø Giaùo Hoäi phaûi ñöôïc toaøn quyeàn töï do haønh ñoäng töông xöùng vôùi vieäc ñem ôn cöùu roãi cho moïi ngöôøi 32. Vì theá chính söï töï do naøy laø linh thieâng, söï töï do maø Con Moät Thieân Chuùa ñaõ trang ñieåm cho Giaùo Hoäi, moät Giaùo Hoäi ñöôïc mua chuoäc baèng chính Maùu Ngöôøi 18*. Söï töï do aáy laø cuûa rieâng Giaùo Hoäi cho neân nhöõng ai choáng baùng töï do naøy töùc laø choáng laïi yù ñònh Thieân Chuùa. Quyeàn töï do cuûa Giaùo Hoäi laø nguyeân taéc caên baûn cho moïi lieân laïc giöõa Giaùo Hoäi vaø chính quyeàn cuõng nhö toaøn theå cô caáu daân söï.
Trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi vaø ñoái vôùi baát cöù coâng quyeàn naøo, Giaùo Hoäi ñoøi cho mình quyeàn töï do vôùi tö caùch mình laø moät quyeàn bính thieâng lieâng do Chuùa Kitoâ thieát laäp, vaø thöøa leänh Thieân Chuùa, ñaõ laõnh nhieäm vuï ñi khaép theá gian rao giaûng Phuùc AÂm cho moïi taïo vaät 33. Giaùo Hoäi cuõng ñoøi cho mình quyeàn töï do vì Giaùo Hoäi cuõng laø moät xaõ hoäi goàm nhöõng ngöôøi coù quyeàn soáng trong xaõ hoäi daân söï theo nhöõng giôùi luaät cuûa ñöùc tin Kitoâ giaùo 34.
Theá neân, nôi naøo theå cheá töï do toân giaùo thònh haønh, nghóa laø khoâng nhöõng ñöôïc coâng boá baèng lôøi noùi hay ñöôïc pheâ chuaån qua caùc ñaïo luaät nhöng coøn ñöôïc ñem ra thöïc haønh caùch thaønh thöïc, thì ôû ñoù Giaùo Hoäi môùi tìm ñöôïc nhöõng ñieàu kieän vöõng chaéc, treân nguyeân taéc cuõng nhö trong thöïc haønh, khaû dó baûo ñaûm söï ñoäc laäp caàn thieát haàu chu toaøn söù meänh cuûa Thieân Chuùa, vaø giao quyeàn caøng ngaøy caøng tha thieát ñoøi hoûi phaûi coù söï ñoäc laäp naøy trong xaõ hoäi 35. Ñoàng thôøi caùc Kitoâ höõu cuõng nhö caùc ngöôøi khaùc ñeàu ñöôïc höôûng quyeàn coâng daân ñeå khoâng bò ngaên caûn haønh ñoäng theo löông taâm trong ñôøi soáng cuûa mình. Nhö theá, töï do cuûa Giaùo Hoäi luoân hoøa hôïp vôùi töï do toân giaùo. Töï do toân giaùo naøy phaûi ñöôïc coi laø quyeàn lôïi cuûa moïi ngöôøi vaø cuûa moïi coäng ñoaøn vaø phaûi ñöôïc chaáp nhaän trong theå cheá phaùp lyù.
14. Söù meänh cuûa Giaùo Hoäi. Ñeå vaâng theo meänh leänh cuûa Thieân Chuùa: "Haõy daïy doã muoân daân" (Mt 28,19). Giaùo Hoäi Coâng Giaùo phaûi laøm vieäc khoâng quaûn khoù nhoïc: "ñeå lôøi Chuùa ñöôïc lan roäng vaø saùng toû" (2Th 3,1).
Vì theá, Giaùo Hoäi tha thieát xin caùc con caùi mình, tröôùc heát "haõy van naøi, caàu nguyeän, khaån khoaûn vaø taï ôn cho heát moïi ngöôøi... Ñoù laø ñieàu toát ñeïp vaø hôïp toân yù Thieân Chuùa, Ñaáng Cöùu Chuoäc chuùng ta, Ñaáng muoán cho heát moïi ngöôøi ñöôïc cöùu roãi vaø nhaän bieát chaân lyù" (1Tm 2,1-4).
Tuy nhieân, trong vieäc huaán luyeän löông taâm, caùc Kitoâ höõu phaûi luoân chuù troïng ñeán giaùo lyù thaùnh thieän vaø vöõng chaéc cuûa Giaùo Hoäi 36. Thaät vaäy, theo yù ñònh cuûa Chuùa Kitoâ, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo laø thaày daïy chaân lyù vaø coù nhieäm vuï loan baùo vaø truyeàn daïy chaân lyù laø Chuùa Kitoâ moät caùch chính thöùc, ñoàng thôøi phaûi laáy uy quyeàn mình maø coâng boá vaø xaùc nhaän nhöõng nguyeân taéc thuoäc phaïm vi luaân lyù, phaùt sinh töï baûn tính con ngöôøi. Ngoaøi ra, caùc Kitoâ höõu phaûi khoân ngoan tieáp xuùc vôùi nhöõng ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo, "trong Chuùa Thaùnh Thaàn, trong ñöùc aùi khoâng giaû doái, trong lôøi chaân thaät" (2Cor 6,6-7). Phaûi coá gaéng toûa aùnh saùng söï soáng vôùi taát caû loøng tin töôûng vöõng chaéc 37 vaø loøng can ñaûm cuûa ngöôøi toâng ñoà, cho duø phaûi ñoå maùu.
Bôûi theá, moãi moät moân ñeä ñeàu coù boån phaän quan troïng ñoái vôùi Chuùa Kitoâ, Thaày Chí Thaùnh cuûa mình, laø phaûi luoân luoân tìm caùch thaáu hieåu chaân lyù maø Ngöôøi ñaõ trao ban, phaûi trung thaønh loan truyeàn vaø can ñaûm baûo veä, nhöng khoâng ñöôïc duøng nhöõng phöông tieän traùi vôùi tinh thaàn Phuùc AÂm. Nhöng ñoàng thôøi, vì tình yeâu Chuùa Kitoâ thuùc baùch, hoï haõy laáy tình thöông, söï khoân ngoan vaø loøng kieân nhaãn ñeå ñoái xöû vôùi nhöõng keû coøn soáng trong laàm laïc hoaëc chöa nhaän bieát ñöùc tin 38. Vì vaäy, phaûi quan taâm ñeán nhöõng boån phaän ñoái vôùi Chuùa Kitoâ, laø Ngoâi Lôøi ban söï soáng phaûi ñöôïc loan truyeàn; ñoàng thôøi, phaûi chuù yù ñeán nhöõng quyeàn lôïi cuûa con ngöôøi cuõng nhö ñeán möùc ñoä ôn thaùnh maø Thieân Chuùa, nhôø Chuùa Kitoâ ban cho nhöõng ai ñöôïc môøi goïi ñeå töï yù nhaän laõnh vaø tuyeân xöng ñöùc tin.
15. Keát luaän. Haún nhieân phaûi coâng nhaän laø thôøi nay con ngöôøi khaùt mong ñöôïc töï do tuyeân xöng toân giaùo mình moät caùch rieâng tö cuõng nhö coâng khai 19*. Hôn nöõa, hoï coøn muoán töï do toân giaùo phaûi ñöôïc haàu heát caùc hieán phaùp coâng boá nhö moät daân quyeàn vaø phaûi ñöôïc caùc vaên kieän quoác teá long troïng chaáp nhaän 39.
Tuy nhieân, coù nhieàu cheá ñoï, maëc duø ñaõ chaáp nhaän quyeàn töï do phuïng töï nôi Hieán Phaùp, nhöng chính caùc cô quan coâng quyeàn laïi luoân tìm caùch baét ngöôøi daân phaûi xa lìa toân giaùo hoï tin theo vaø laøm cho ñôøi soáng caùc coäng ñoaøn toân giaùo trôû neân voâ cuøng baáp beânh vaø gaëp nhieàu trôû ngaïi.
Trong nieàm haân hoan chaøo ñoùn nhöõng daáu hieäu toát ñeïp cuûa thôøi ñaïi naøy, nhöng ñoàng thôøi cuõng phaûi ñau loøng noùi leân nhöõng söï kieän ñaùng tieác, Thaùnh Coâng Ñoàng khuyeân nhuû nhöõng ngöôøi coâng giaùo vaø naøi xin taát caû moïi ngöôøi haõy ñeå yù xem quyeàn töï do toân giaùo caàn thieát nhö theá naøo, nhaát laø trong hoaøn caûnh hieän taïi cuûa gia ñình nhaân loaïi.
Quaû thöïc, ngöôøi ta nhaän thaáy raèng moïi daân toäc ngaøy caøng hieäp nhaát vôùi nhau hôn vaø moïi ngöôøi ngaøy caøng lieân keát chaët cheõ vôùi nhau hôn, duø coù khaùc bieät nhau veà vaên hoùa vaø tín ngöôõng. Sau cuøng, ngöôøi ta cuõng nhaän thaáy moãi caù nhaân yù thöùc hôn veà traùch nhieäm mình. Do ñoù, ñeå thieát laäp vaø cuûng coá giöõa nhaân loaïi moái töông giao oân hoøa vaø thuaän haûo, ñieàu caàn thieát laø khaép nôi treân hoaøn caàu, töï do toân giaùo phaûi ñöôïc baûo veä nhôø söï hoã trôï höõu hieäu cuûa luaät phaùp, cuõng nhö nhöõng boån phaän vaø quyeàn lôïi toái thöôïng cuûa con ngöôøi trong vieäc soáng ñaïo giöõa xaõ hoäi phaûi ñöôïc toân troïng.
Öôùc mong Thieân Chuùa cuõng laø Cha moïi ngöôøi, laøm cho gia ñình nhaân loaïi sau khi ñaõ caån thaän tuaân giöõ theå cheá töï do toân giaùo trong xaõ hoäi, ñöôïc ñaït tôùi töï do cao caû vónh cöûu "daønh cho vinh quang con caùi Thieân Chuùa" (Rm 8,21), nhôø ôn suûng Chuùa Kitoâ vaø quyeàn naêng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
Taát caû vaø töøng ñieàu ñaõ ñöôïc ban boá trong Tuyeân Ngoân naøy ñeàu ñöôïc caùc Nghò Phuï Thaùnh Coâng Ñoàng chaáp thuaän. Vaø duøng quyeàn Toâng Ñoà Chuùa Kitoâ trao ban, hieäp cuøng caùc Nghò Phuï khaû kính, trong Chuùa Thaùnh Thaàn, Chuùng Toâi pheâ chuaån, cheá ñònh vaø quyeát nghò, vaø nhöõng gì ñaõ ñöôïc Thaùnh Coâng Ñoàng quyeát nghò, Chuùng Toâi truyeàn coâng boá cho Danh Chuùa caû saùng.
Roma, taïi Ñeàn Thaùnh Pheâroâ, ngaøy 7 thaùng 12 naêm 1965.
Toâi, Phaoloâ Giaùm Muïc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.
Tieáp theo laø chöõ kyù cuûa caùc Nghò Phuï.
Chuù Thích:
16* Töï do toân giaùo theo nghóa chuyeân moân laø moät khaùi nieäm phaùp lyù ñaëc thuø ôû thôøi ñaïi chuùng ta. Khaùi nieäm naøy khoâng ñöôïc noùi roõ trong Maïc Khaûi, nhöng noù baét nguoàn vaø ñöôïc minh chöùng töø ñoù; thöïc vaäy giaùo thuyeát naøy ñaët neàn taûng treân nhaân phaåm con ngöôøi, moät nhaân phaåm chæ ñöôïc hieåu troïn veïn nhôø aùnh saùng Maïc Khaûi. (Trôû laïi ñaàu trang)
8 Xem Lactantioâ, Divinarum Institutionum, c V, 19: CSEL 19, trg 463-464; Pl 6,614 vaø 616 (ch 20). - T. Ambrosioâ, Epistola ad Valentianum Imp, Ep 21: Pl 16, 1005. - T Augustinoâ, Contra litteras Petiliani, c. II, ch. 83: CSEL 52, trg 112; PL43, 315. - Xem C. 23, vaán ñeà 5, ch 33 (x.b. Friedberg, coät 939). - N.t. Epist. 23: PL 33, 98. - N.t, Epist. 34: PL33, 132. - N.t. Epist 35: PL 33, 135. - T. Gregorioâ caû, Epistola ad Virglitum et Theodorum episcopos Massiliae Galliarum, Registrum Epistolarum, I, 45: MGH Epist, 1, trg 72: PL 77, 510-511 (c I, thö 47). - N.t. Epistola ad Joannem Episcopum Constantinopplitanum, Registrum, Epistolarum, III, 52: MGH Epist, I trg 210; PL 77, 649(c III, thö 33). - Xem D 45, ch 1 (x.b. Friedberg coät 160). - CÑ Tolet IV, ch 57; Mansi 10,633. - Xem D. 45, ch. 5 (x.b. Friedberg, coät 161-162). - Cleùmenteâ III, X, V, 6,9 (x.b. Friedberg, coät 774), Innocentioâ III, Epistola ad Arelatensem Archiepiscopum, X, III, 42, 3 (x.b. Friedberg, coät 646). (Trôû laïi ñaàu trang)
9 Xem CIC, kh. 1351. - Pioâ XII, Huaán töø cho caùc Vò Cao Caáp cuõng nhö caùc vieân chöùc vaø toøng söï khaùc cuûa Toøa Thöôïng Thaåm Roma, 6-10-1946: AAS 38 (1946), trg 394. - N.t. Tñ, Mystici Corporis, 29-6-1943: AAS 35 (1943), trg 243. (Trôû laïi ñaàu trang)
10 Xem Eph 1,5. (Trôû laïi ñaàu trang)
11 Xem Gio 6,44. (Trôû laïi ñaàu trang)
17* Chuùng ta coù theå ngaïc nhieân khi thaáy Thaùnh Coâng Ñoàng khoâng ñeà caäp gì tôùi Cöïu Öôùc. thöïc ra, coù nhieàu yeáu toá cuûa Cöïu Öôùc ñaõ ñöôïc ruùt ra laøm ñieåm töïa cho giaùo thuyeát cuûa Tuyeân Ngoân. Tuy nhieân Thaùnh Coâng Ñoàng khoâng ñem vaøo baûn vaên nhöõng chi tieát tröïc tieáp lieân quan tôùi tình traïng lòch söû roõ raøng cuûa Do Thaùi.
Thaùnh Coâng Ñoàng nhaéc ñeán phöông caùch haønh ñoäng cuûa chính Chuùa Kitoâ vaø cuûa caùc toâng ñoà qua hai khía caïnh: veà söï toân troïng löông taâm vaø söï töï do ñoùn nhaän ñöùc tin; veà hai quyeàn bính cuõng nhö hai phaïm vi thaåm quyeàn rieâng bieät. Chuùng ta coù theå nghó ñuùng raèng, söï phaân bieät giöõa hai quyeàn bính naøy, treân bình dieän lòch söû laø ñoäng löïc quyeát ñònh cho söï xuaát hieän cuûa löông taâm vaø cuûa ñoøi hoûi töï do ñeå ñöôïc xem nhö quyeàn lôïi trong laõnh vöïc toân giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)
12 Xem Gio 13,13. (Trôû laïi ñaàu trang)
13 Xem Mt 11,29. (Trôû laïi ñaàu trang)
14 Xem Mt 11,28-30; Gio 6,67-68. (Trôû laïi ñaàu trang)
15 Xem Mt 9,28-29; Mc 9,23-24; 6,5-6. - Phaoloâ VI, Tñ. Ecclesiam suam, 6-8-1964, AAS 56 (1964), trg 642-643. (Trôû laïi ñaàu trang)
16 Xem Mt 11,20-24; Rm 12,19020; 2Th 1,8. (Trôû laïi ñaàu trang)
17 Xem Mt 13,30 vaø 40-42. (Trôû laïi ñaàu trang)
18 Xem Mt 4,8-10; Gio 6,15. (Trôû laïi ñaàu trang)
19 Xem Is 42,1-4. (Trôû laïi ñaàu trang)
20 Xem Gio 18,37. (Trôû laïi ñaàu trang)
21 Xem Mt 26,51-53; Gio 18,36. (Trôû laïi ñaàu trang)
22 Xem Gio 12,32. (Trôû laïi ñaàu trang)
23 Xem 1Cor 2,3-5; 1Th 2,3-5. (Trôû laïi ñaàu trang)
24 Xem Rm 14,1-23; 1Cor 8,9-13; 10,23-33. (Trôû laïi ñaàu trang)
25 Xem Eph 6,19-20. (Trôû laïi ñaàu trang)
26 Xem Rm 1,16. (Trôû laïi ñaàu trang)
27 Xem 2Cor 10,4; 1Th 5,8-9. (Trôû laïi ñaàu trang)
28 Xem Eph 6,11-17. (Trôû laïi ñaàu trang)
29 Xem 2Cor 10,3-5. (Trôû laïi ñaàu trang)
30 Xem 1P 2,13-17. (Trôû laïi ñaàu trang)
31 Xem CvSñ 4,19-20. (Trôû laïi ñaàu trang)
32 Xem Leoâ XIII, Thö Officio sanctissimo, 22-12-1887), AAS 20 (1887) trg 269. - N.t. Thö Ex litteris, 7-4-1887: AAS 19 (1886), trg 465. (Trôû laïi ñaàu trang)
18* Nhôø söù meänh cuûa Chuùa Kitoâ trao phoù, Giaùo Hoäi coù theâm danh hieäu ñoäc quyeàn vaø thaùnh thieän trong vieäc ñoøi hoûi töï do toân giaùo. Döôùi khía caïnh thieâng lieâng naøy, ñaëc quyeàn naøy thuoäc veà Giaùo Hoäi vaø duy nhaát cuõng nhö tröôùc nhaát cho Giaùo Hoäi maø thoâi. Nhöng neáu xeùt theo noäi dung cuûa quyeàn töï do naøy thì chaéc chaén quyeàn cuûa Giaùo Hoäi cuõng laø quyeàn lôïi cuûa moïi ngöôøi veà töï do toân giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)
33 Xem Mc 16.15; Mt 28,18-20. - Pioâ XII, Tñ Summi Pontificatus, 20-10-1939: AAS 31 (1939), trg 445-446. (Trôû laïi ñaàu trang)
34 Xem Pioâ XII, Thö Firmissimam Constantiam, 28-3-1937: AAS 29 (1937), trg 196. (Trôû laïi ñaàu trang)
35 Xem Pioâ XII, Huaán töø Ci riesce, 6-12-1953: AAS 45 (1953), trg 802. (Trôû laïi ñaàu trang)
36 Xem Pioâ XII, Nuntius radiophonicus, 23-3-1952: AAS 44 (1952), trg 270-278. (Trôû laïi ñaàu trang)
37 Xem CvSñ 4,29. (Trôû laïi ñaàu trang)
38 Xem Gioan XXIII, Tñ Pacem in terris, 11-4-1963: AAS 55 (1963), trg 299-300. (Trôû laïi ñaàu trang)
19* Sau khi ñaõ noùi vôùi con caùi mình (soá 14), Thaùnh Coâng Ñoàng trong baûn Tuyeân Ngoân muoán leân tieáng vôùi heát moïi ngöôøi, nghóa laø vôùi lôùp thính giaû maø Giaùo Hoäi ñaõ mong öôùc nhaém tôùi ngay töø ñaàu. (Trôû laïi ñaàu trang)
39 Xem Gioan XXIII, Tñ Pacem in terris, 11-4-1963: AAS 55 (1963), trg 295-296. (Trôû laïi ñaàu trang)